1 -2 O C A K - S U B AT

r

Demiren — Fakir Mahallelerin Ortadan Kaldırılması Yazan: Jane Jacobs —Ord. Prof. Y. Mühendis Mahmut Şükrü Işık — Bibliografya — Haberler — Yapı

Malzemesi Piyasa Fiyatları

.J X X I ne" Y I I 5 2 ^I

1 - 2

O C A K - S U B A T

a t ı 3 O O k u r u

ıh.-U'ıUm .

IMPERÎAL CHEMICAL INDUSTRIES LTD. evha saç

METAL DİVİZYÖNU

M A M U L Â T I

s e k s y o n l a r v e s a i r

her maksada elverişli

ve muhtelif şekillerde demirden flavri

işlenmiş metaller

b a k ı r

v e halitaları a l ü m i n y u m

v e halitaları d i ğ e r m e t a l l e r

v e halitaları

İ M P E R İ A L K E M İ K A L Î N D U S T R İ S ( T U R K E Y ) L İ M İ T E D ( \ Ç \ İ Ş B A N K A S I H A N I . G A L A T A . İ S T A N B U L

P O S T A K U T U S U ; 1 4 5 1 T E L E F O N N O . 4 4 8 3 9

YENİ İSTANBUL - SARGIN

DOLAPLAR!

• ÇELİK SAÇTAN SAĞLAM BİR GÖVDE

• İÇİ TAMAMİYLE PORSELEN EM A- . YE

• KİLİTLE MÜCEHHEZ KAPI KOLU

• DAHİLİ TENVİRAT TERTİBATLI

• BUZ KABI

• OTOMATİK HARARET REGÜLA- TÖRÜ

• ZERZAVAT VE YEMİŞ KABI (Hl- DRATÖR)

• SESSİZ ÇALIŞAN EKOVAT VEYA KOMPRESÖRLÜ

• GAYET İKTİSADI ELEKTRİK SAR-

" • • FİYATI

« O f l »

S' * a y a k

18E PETROL T.A.O.

BEYOĞLU ŞUBESİ İSTİKLÂL CAD. No. 423

TELGRAF: LASMA TELEFON: 41496

r

•TÜRK

TİCARET

BANKASİ

L

DÖKME RADYATÖR ve KAZANLARI

Camino-SK

ECA-II-N-SK.

M İ M A R , T E S İ S A T Ç I V E İ N Ş A A T M Ü T E A H H İ T L E R İ N İ N N A Z A R I

D İ K K A T İ N E :

LİNYİT DAHİL, BİLÛMUM MAHRU- K A T A ELVERİŞLİ, H A K İ K Î STREBEL K A Z A N L A R I SK (ALLESBRENNER)

A L M A N MAMULÂTIDIR.

Her cins kazanda S K alâmetini ısrarla isteyiniz.

ECA-IV-SK.

r

SANTO Radyatörleri.

STREBELWERK

G.M.B.H.

MANNHEIM

Mufassal malûmat almak için mümessilliğe müracaat.

Türkiye Mümessili :

T H O M A S C O R I N T H I O Çiçekpazarı Fındıklıyan han No. 34

İSTANBUL

Tel: 22750 - 46054

Camino-SK

II-F-SK.

Jvt

—-- |

ii '

1

i ' '

1 o • i İ :

1 1

([«ss»-1'-"

ECA-II-N-SK.

t A K E

WİLD

H E E R B R U C C

D i ğ e r W İ L D M a m u l â t ı : F o t o g r a m e t r i A p a r e y l e r i M i k r o s k o p l a r

P e r g e l t a k ı m l a r ı

R e s i m M a k i n e l e r i , P e r t a v s ı z l a r T o p ç u Teodolitleri

T e l e m e t r e l e r

v ° i

sinema, y T« - «>525

™ ^ - r : — ,

Ateş Olmayan Yerde Duman Tütmez!

Duman tütmeğe başlarken ateşi söndürmek

elinizdedir!..

Halen Topkapı Sarayında faaliyette bulunan modern bir yangın ihbar sistemi, yangınla mücadele tekniğinde yepyeni bir çığır açmış- tır. Son derece hassas olan Cerberus sistemi., duman tütmeğe başlar başlamaz haber vermekte ve yangın felâketini peşinen önlemektedir.

Müzeler, bankalar, antrepolar, fabrikalar, mensucat, odun, kâğıt ve kimya endüstrisi, vapurlar, otomatik telefon santralları ve sair büyük müesseseler için ideal bir tesis olan Cerberus sistemi sayesinde yan- gın korkusu tamamen bertaraf edilmiştir. Bu modern keşif hakkında her türlü izahat için CERBERUS Firmasının Türkiye Mümessili TÜRKELİ LİMİTED ŞİRKETİNE bir an evvel müracaat ediniz.

Teknik servisimiz, her türlü gösteri, izahat ve proje için meccanen hizmetinize âmadedir.

Türkeli Ltd. Şti

Galata, Bankalar Cad., Yanıkkapı Sok., Tel: 44622 - 23 - 24 İzmir şubesi : 850 N. Beyler sok. 25 - Tel : 7622

~wüseı/in QüLk

Mahmudiye Caddesi. 21 - G A L A T A Telefon: 49046. Telg.: GÜLEK - İst.

•fc Bilûmum kapı, pencere, vesair doğ... a takımlarının en yeni ve seçkin Avrupa çe- şitlerini ve B A K A L İ T PIIİLİPS mamu- lâtmı

Zengin mobilya kulp ve kilitlerini ,

•jf Bütün çeşitlerile Y A L E kilitlerini,

•fr Her nevi el âletlerini,

Mağazamızda bulabilirsiniz.

İ N G İ L İ Z M A M U L Â T I

B İ T İ ) M E M Ü L S Y O N L A R I

TECRİT, MUHAFAZA, BAKIM ve TAMİR İŞLERİNDE EMNİYET, K O - L A Y L I K ve UCUZLUK TEMİN EDER

Şell Kosftpani of Tıırkey Limited

Voyvoda Caddesi, Assikürazioni Han, Galata - İstanbul

Telefon : 4 4 7 2 3 P. K . : 11 S 2

HRİSTO V. KEÇECİOĞLU

İ N Ş A A T VE F A B R İ K A L E V A Z I M A T I T İ C A R E T H A N E S İ

$ « 'fi.'-- i ' • : ' *

Galata, Kürekçilcr sokağı, Demir lıaıı altında No. 13.

Telefon: 41423 " Telgraf adresi: KEHRİS

İnşaatınıza malzeme tedarik etmeden evvel ticarethanemizi ziyaret etmeniz menfaatinizdir.

Binalarınızı korumak için Alman sanayiinin en mükemmel, fevka- âlde dayanıklı muhafaza ve tecrit maddeleri olan:

GABRİT ve AKVASİT'i

kullanınız.

G A B R İ T : Kat'iyen çatlamıyan, 200"' hararete dayanan, temelleri, içme suyu depolarını, sar- nıçları, beton kanalları, siloları ve demirleri rütubetin tesirlerinden mükemmel surette tecrit eden siyah, tecrit boyasıdır. G A B R İ T tamamen kokusuz ve kimyevi tesirlere karşı fevkalâde dayanıklı olduğu ilmi tecrübelerle sabittir.

A K V A S İ T : Beton ve sıva harçlarına katılan en mükemmel tecrit maddesidir. Her nev'i inşa- atı suya ve rütubete karşı kat'i surette koruyan gayet kesif bir harç katığıdır. A K V A S İ T be- tonun cer ve tazyik mukavemetini artırır. Dış sıvalardan hiç bir zaman su geçirtmez. Bodrum katlarını, temel duvarlarını, sarnıçları, filtre havuzlarını, rıhtımları emniyetli surette tecrit eder. Diğer tecrit maddelerine nazaran en az % 50 tasarruf temin eder.

G A B R İ T ve A K V A S İ T bir çok senelerden beri Türkiyede en tanınmış tecrit maddeleri ol- duğu gibi Ankara Stadium binasında, Ankara Sergi evinde, Ankara Çubuk barajında ve daha bir çok resmi binaların inşaatında büyük muvaffakiyetle kullanılmış ve büyük takdir kazanmıştır.

EVLER, YAZIHANELER, HA8TAHANELER ve MAĞAZALAR

için

ideal olan bu perdeler eşyanızı ve malınızı güneşten korur ve girdiği yeri süsler.

Kullanışlı ve uzun ömürlü olan bu perdelerle, arzu edilen şekilde ışık ayârı yapılır.

İstenilen ölçüde ve seçeceğiniz altı

A M E R İ K A N S İ S T E M

TUTSAK SOKAK NS 25 /.ŞİŞHANE YOKUŞU

r A N ^A D ^{L U}

ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ Türkiyenin en büyük sigorta şirketi

Türkiye İş Bankası A. Ş. ve T. C. Ziraat Bankası Kurumu Sermayesi tamamen ödenmiş : 1.500.000 T. L.

İhtiyatları : 13.718.464 T. L.

YANGİN HAYAT

NAKLİYAT KAZA

Sigortalarınız için en müsait şartları

^ANADOLUn da bulabilirsiniz.

M U A M E L Â T M E R K E Z İ : Galata A n a d o l u

Sigorta Hanı (eski H ü d a v e n d i g â r han) ANKARA ŞUBESİ: Ulus Meydanı Koç Han, TELEFON: Müdür: 44039, Santral: 44653/2/1 Kat: 2 No. 1 TELEFON: 10109

Galata Bürosu: 43949 Türkiye İş Bankası ve T. C. Ziraat Bankası şube Fen Müşavirliği: 43954 , . , ,. . , . . . ve ajansları şirketin acenteleridir.

Posta Kutusu: 1845

 s f a î t E v i

• Mahmudiye Caddesi, 77 _

GALATA — İSTANBUL

Telefon : 41988 Telg. ASFALTEVİ - İstanbul

k ^ â j

i J ^ 1 — Her nevi yerli ve Avrupa tecrit malzemesi satışı ve bunların

• • ( • • i " . , ,;r; inşaat^tatblk,.

2 — Her nevi hararet ve sesi tecrit" eden malzeme satısı ve bunların

tatbiki. f " " " r

. — Modern, eksiz ve çatlamaz, renkli döşeme malzemesi ve bunların tatbiki. .

it —— Her nevi ETERNİT levhalaıile ETERNİT borularının satışı ve bıl^Jjarınnnşaata tatbiki. ,

5 — DerSir .muhafaza ve pıas^ boyalan."

KULLANDIĞI MALZEME İSİMLERİ ŞUNLARDIR :

E M Ü L Z E R dam muşambaları, Solüsyonları, Emülsyonları.

İNERTOL Tecrit malzemesi.

. SİSAMKRAFT bakırh muşam&aîı. >

DURASBEŞT, FULGURİT, TOSCHİ oluklu ve düz ETERNİT levha- ları, A R D U A Z levhaları, su boruları.

£ , "k i ' * ' "

DEGULA,.,DİBENOL ve EMÜLZİT döşemeleri.

Marok uve -Portekiz. mantarları,, İPORK-A, MAGNESİA.

FOSSİL,İT; MUNÎT hararet tecrit levhaları ve hararet tecrit maddeleri.

Cam pamuğu ve cam dokuma maddeleri.

TOSCHİ ve İZOTEKS inşaat levhaları.'

% E K A V İ T ve BİTUNAMEL gemi boyaları.

•F

b

•: f /. •.r j

B ü r o AYHAN Kat 1 İstiklâl Caddesi, 354

Mağaza İstiklâl Caddesi, 354

AT E L I E R S D E C O N S 1 R U C T I O N S E L E C T R I O U E S D E C H A R L E R O I

C H A R L E R O I -

TÜRKİYE UMUMÎ MÜMESSİLLİĞİ :

A H M E D KAPANCI

Telgraf adresi: FAKPAN - istanbul Telefon : 43943

Ticaret sicili : No. 43754

- — -

E L E K T R İ K V E M E K A N İ K K I S M I

Her nevi Elektrik Motörleri Alternatör, Turbo-Alternatör

Transformatör. Disjonktör v e bilcümle yüksek tevetttir malzemesi

Yüksek izabe ve yüksek frekans fırın- ları

Her cins cer motörleri ve cer malzemesi Santrifüj v e kuyu pompaları v.s.

K A B L O K I S M I

Her nevi yüksek ve alçak teveltür yer- altı kabloları

Müteaddit telli kurşunlu telefon kab- loları

Bilcümle N G A v e dahili tesisat kab- loları

Eeıkman, Ştalpanzer ve saire gibi t e - sisat boruları

Her nevi zil tes sat kabloları bobinaj telleri, v.s.

E L E K T R O N İ K M A L Z E M E K I S M I

Her nevi flüoresan tenvirat malzemesi Rödresörler. Elektronik jeneratörler.

Kontrol âletleri, Röleler.

Radiofil. Sonofil. Diktorel v.s..

Diaterm âletleri.

İ S V E Ç

AKTİEBOLAGET İGGESUNDS BRUK DÖŞEMELİK

KONSTRUKSYON PARKELERİ

Fennî surette müteaddit tahtaların yekdiğerine ya- pıştırılmasile imal edilmiş, aşınmaz, fevkalâde gös- terişli, desenli, araları açılmaz, ses ve rutubete karşı tccritli, tatbikatta ayrıca altta döşeme ihtiyacı

yoktur.

Genişlik 166 ve 100 mm. uzunluk 1 - 4 metre planş halinde

T ü r k i y e M ü m e s s i l i : H A M İ B A Ş M A N — İ S T A N B U L

Balıçekapı 1 inci Vakıf Han Telefon: 23211

I 1 • U -1 l ™ —

• v ' Y

i - . - ' — |

U m u m î S a t ı ş Y e r i :

J A K V. K A M H İ

Bankalar Cacl. Nazlı Han 39, Galata - İstanbul Telefon: 42588

E V E R İ T E

A M Y A N T - SİMAN

D Ü Z V E O N D Ü L E ÇATI VE CİDAK K A P L A M A L A R I

P O R T E K İ Z M E N Ş E L İ

AGLOMERE EKSPANSE MANTAR TECRİT LEVHALARI

Miisait şartlarla seri teslimat için sipariş kabul c--dilır Taahhüde girişmeden bizden teklif isteyiniz.

T ü r k i y e M ü m e s s i l l i ğ i : H A M İ B A Ş M A N — İ S T A N B U L Bahçekapı 1 inci Vakıf Han, Telefon: 23211

Um u m î S a t ı ş Y e r i : J A K V. K A M H İ

Bankalar Cad. Nazlı Han 39. Galata - İstanbul.

Telefon: 42588

TECRİT İSLERİNDE

İ Z O L İ T

ÜSTÜN KALİTE İFADE EDER.

S U B İ T O * M A S T İ L İ E J * JOİNİLİT * JOİNİZOI * İDROFÜJ * H E R A K L İ T

FABRİKA :

Mecidiyeköy, İkinci Taş Ocağı Sok. No. 26 - 28 Telefon: 81547

UMUMÎ SATIŞ YERİ : M ü h . J A K V. K A M H İ Bankalar Cad. No. 39, Nazlı Han.

Telefon: 42588 AMERİKAN «FLEXALUM» İMALAT - ŞEKLİNE

GÖRE YAPILMIŞ

VENETIA

TİPİ ALÜMİNİUM STORLARI

VENETİA Storları, bütün dahilî tesisatları güzelleştirir.

Yazıhane, laboratuar, hastahane, banka ve saireye elzemdir.

Hafif, paslanmaz ve yanmaz olup, ışık ve ziyayı ayarlar.

Mimarlar için etüd bürolarımız emirlerine amadedir.

M- fiatları aynıdır.

İSTEK ÜZERİNE TAMAMLAYICI MALÛMAT VERİLİR.

T Ü R K İ Y E M Ü M E S S İ L L İ Ğ İ . Mühendis JAK V. KAMHİ

Bankalar Cad. Nazlı Han No. 39 Telefon : 42588

Radyonuzu zevkle dinlemek için . . .

ANTENİN EHEMMİYETİNİ

takdir ediyor musunuz?

R a d y o n u z u n m a r k a s ı ve l â m b a a d e d i ne olursa olsun, iyi bir an- ten tesisatına sahip olmadıkço hiç bir neşriyatı lâyıkiyle dinlemeni, ze i m k â n yoktur.

HEMEN BUGÜN HER DALGAYA UYGUN

SIEMENS

ANTENİ ALİNİZ

Hususi surette i m a l edilen kablo ve paraziti kesen transformatörle mücehhez SIEMENS anteni saye- sinde, r a d y o n u z d a k i boğuk ses- lerden, başınızı şişiren parczit- lerden eser k a l m ı y a c a k ... radyo- nun hakiki zevkine v a r a c a k s ı n ı z

©

Daha fazla izahat ve Montaj Talimatı için TEKNİK SERVİSİMİZE

müracaat ediniz.

H e r d a l g c ı y o v e her r a d y o y a u y g u n

S I E M E N S

§

S A A 101 a n t e n i

TÜRKELİ LTD. ŞTİ.

Galata, Bankalar Caddesi.

Telf : 44624 Telg.

TÜRKELİ - İstanbul

9 ©

S A N A Y İ V t TİCARET L « . O R T A K L I S I

Telefon: Yazıhane - 41037 Fabrika - 49082

P A K T A S

SANAYİ ve TİCARET Ltd. ORTAKLIĞI

S Ü T L Ü C E M E R M E R F A B R İ K A S I

Beyaz ve Renkli mermer işlerinizi yaptırmadan önce fiat ve evsaf bakımından, fabrikamıza müracaatınız

menfaatiniz icabıdır.

ve

MİMAR, MÜHENİDİS MÜTEAHHİT - v ti !'*•. .*•<•»•* v e

İnşaat sahiplerinin dikkat nazarına:

Villâ, apartıman, hastane, ve fabrika

inşaatı için Almanyanın -'•'••

-'îtV. ı rı& r .i:

LEINS - STITTTGART

Fabrikaları Mamulâtı

STOR JALUZÎ ve SİNEKLİKLERİ '

* . . . *

, <

Türkiye .Mümessilliği ;. İZZ.ET. BAIÎAZ . Galata, Bankalar caddesi; Nazlt'Haıi. '" '•

Telefon : 42588 r .. . . . • Montaj ve tamir işleri mütehassıs montörlerimiz

tarafından yapılmaktadır.

Almanyanın şn eski

dünyaca tanınmış müessesesi

LEINS - STUTTGART

: U: i'-'.'*»,..-. •

L ' A R C H I T E C T E :

R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C T U R E O ' U R B A N I S M E «t d * D E C O R A T I O N Publiee par: Abidin Mortaş et Zeki Sayâr, Arcbitectes

S O M M A I R E

Arkitekt No. 1 - 2, 1952

— Le port d'Istanbul 3 Arch. Zeki Sayâr

— L'immeuble d'İş Bankası â Malatya 5 İng. Arch. Arif Hikmet Holtay

— Le rapport du jury sur le concours du projet de

uTürk Ticaret Bankası â İzmir» 8

— L'hûpital cantonal de Zürich 20 De la revue «The Architects Journal»

— Les fa'iances de la mosquee Ahmed Pacha â

Topkapı 27 Muzaffer Batur

— Qu'adviendra - t - il de cette ı-uine? 31 Arch. Zeki Sayâr

— Le second barrage Elmalı 32

— Renouvellement des methodes dans l'art de cons-

truction 34 M. Naci Meltem

— L'enduit le plus rationel 37

— Supression des quartiers pauvres 39 Jane Jacobs

— A la memoire de l'Ord. Prof. İngenieur Mahmut

Şükrü Işık 42

— Bibliographie 44

— Nouvelles 47

— Liste des prix des materiaux de construction.

T H E A R C H I T E C T :

MONTHLY PUBLICATION ON ARCHİTECTURE, C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N Published bv Abidin Mortaş and Zeki Sayâr, Architect.

O O V T E N T S

Architect No. 1 - 2, 1952

— The istanbul Povt 3 Aıchitect Zeki Sayâr

— İş Bankası Building at Malatya 5

— Report of the jury on the competition foı- Bıanch

Building of the Turkish Commercial Bank 8

— The Canton Hospital at Zuıich 20 Fı-om Architects Jounıal

— Tiles of the Ahmet Paşa Mosque at Topkapı 27 Muzaffer Batur,

Assistant at Topkapı Palace Museuın

— What Will became of these Ruins 31 Architect Zeki Sayâr

— The Second Dam at Elmalı 32

— Renewal of methods in the Art of Building 34 M. Naci Meltem

— The most Rational Way of Plastering External

Surfaces 37 Architect Ş. Demiren

— Slum Clearance 39 Jaae Jacobs

— Mahmut Şükrü Işık, Pıofessor Ordinaı-ius in Engineeı-ing

— Bibliography

— NeWs

— Market Prices of Building Mateı ials

ARKİTEKT

A Y L I K M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K v e B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ

Yayınlayanlar:

Y. M. ABİDİN M O R T A Ş ve ZEKİ S A Y Â R

S E R İ : V C İ L T : 20 1 9 5 2

Cumhuriyet Matbaası İSTANBUL

ARKİTEKT

M İ M A R L I K . Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ

REVUE MENSUELLE D'ARCHITECTURE - _ MONTHLY PUBLICATION ON ARCHITEC- _ M O N A T S H E F T F Ü R B A U K U N S T D'URBANISME E T D E S A R T S DECORATIFS U TURE CITY PLANNING AND DECORATION S T A E D T E B A U U N D D E K O R A T I O N İ M T İ Y A Z S A H İ B İ : Z E K İ S A Y Â R , U M U M Î N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B İ D İ N M O R T A Ş A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N N o . 3 3 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F . : 2 1 3 0 7

M e s l e k P o l i t i k a s ı :

İ S T A B U L L İ M A N I Y. Mimar Zeki SAYÂR KURULUŞU : 1931

SAYI : 241 - 242 SERİ : V. 1952.

A b o n e Ş a r t l a r ı :

Yıllığı 15.— T.L.

Altı Aylığı 8.— T.L.

Sayısı 3.— T.L.

Yabancı Memleketler için: 17.50 T.l.

İlân tarifemiz talep üzerin; gönderilir.

ARKİTEKT'in KOLLEKSİYONLARI : 1831 — 1935 25.— T.L.

1936 — 1940 20.— T.L.

1941 — 1945 18.— T.L.

1946 — 1951 16.— T.L.

'Bütün yazı, foto, resim, ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- melidir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haber- dar etmeleri lâzımdır. Aksi takdirde kay- bolan dergilerden Müdürlüğümüz mesuli-

yet kabul etmez.

Pour tout payement et demande des ren- seignements, ainsi que pour tout envoi des documeııts, tels que photos, articies, annon- ces bibliographie â inserer, s'adresser â la

Direction

No. 33 Anadolu Han, Eminönü İstanbul

Ankara Mümessilimiz : Y. Mimar Neşet AKATAY

Salı Pazaı-ı rıhtımı inşaatının, önü- müzdeki mevsim başlıyacağmı öğreni- yoruz. Adliye Sarayı gibi, İstanbul li- manı da, bir yılan hikâyesidir. Liman bugüne kadar imar plânında gösterilen Yenikapı - Bakırköy sahillerinde inşa edilmediği gibi, mevcut limanın ıslâhı için de senelerdenberi en küçük bir gayret ve himmet sarf olunmamıştır.

On senedenberi Karadenizde, Z o n - guldak, Ereğli, Trabzon limanlarına milyonlar sarf edilmesine mukabil, İs- tanbul limanına her nedense, çivi bile çakılmıyor. Alâkalılar liman deyince her halde yalnız dalga kıran ihtiyacını göz önünde tutuyorlar ki, İstanbul'un kıvrandığı büyük ihtiyacı göremiyor- lar!

Fakat, zaman bütün ölçüleri d e - ğiştirmiş, gemi tonajı büyümüş, tahmil tahliyede, sür'at mefhumu eskiye naza- ran bir kaç defa kıymet kesbetmiştir.

Bütün bunlaı-a rağmen, İstanbul lima- nında, ticaret gemileri, halâ şamandı- ralarda, yükler halâ mavnalarda, ge- mi ile sahil arasındaki, bir iki yüz met- reyi aşmak için, günler, hattâ haftalar beklemektedir.

Biz. İstanbul limanına 25 - 30 se- nedir el sürmezken, İsrail, Hayfa; Y u - nanistan, Pire limanlarını yaptılar.

İkinci Dünya Harbinde, yanan, yıkılan Pire şimdi yeniden inşa edilmektedir.

Fakat Salı Pazarı rıhtımı bize bugünkü

limanın hinterlandında ve Haliç'de li- man için kabili istifade saha bulundu- ğunu h&tıı I atmaz mı?

Saray burnunda göçmen misafir- hanesi ile askerî tesislerin işgal ettiği geniş saha, Haliçde, Cami altı ve Has- köy eski tersanesinin bulunduğu yer- ler İstanbulun gelecekteki antrepo ih- tiyacını karşılarsa da, dava burnunla bitmez.

Ticaret gemilerini mutlaka rıhtım- lara yanaştırmak ve yükü gemiden doğrudan doğruya ambarlara almak lâzımdır. Saray burnunda yeni yapıla- cak antrepolar ve rıhtım ıslâhı ile bu keyfiyet temin edilebilirse de, Haliçte yapılacak antrepolara emtia yine mav- nalarla nakil edilecektir.

Her nedense, tabiî bir falezi olan ve Karadeniz boğazından itibaren bir sahili Pendik, diğer sahili Çekmece'ye kadar 100 kilometreden fazla uzanan İstanbul'da, yeni bir liman sahası b u - lunmadıktan başka, iktisadî ihtiyaçlar- la kendi kendine teşekkül etmiş b u - günkü tabiî limanın ıslâh ve tekemmülü için hiç bir teşebbüs yapılmıyor. Z e y - tin burnundaki açık otomobil gümrüğü- nün feci halini. Sirkeci ve Galata güm- rük rıhtımlarında, açıkta duran ithal mallarının acıklı durumunu görüp te, ne için harekete geçilmediğini sorma- mak kabil değildir.

Emtiayı, şamandıradaki şilepten an-

<5ck 100 - 200 metre uzaktaki sahile çı- karmak için mavnalarla yapılan beyhu- de ve o nisbette pahalı tahliyenin, an- treposuzluktan aylarca mavnalara v e - rilen lüzumsuz istalye ücretlerinin ve mekanik vasıtaların azlığından doğan büyük avaryaların hayat pahalılığına ne derece yardım ettiğini düşünürsek, İstanbul limanının feci durumuna çare bulmamanın iktisadî bir cinayet oldu- ğuna kanaat getiririz.

Bütün bu sıkışık haller, nihayet nakliyat kumpanyalarının navlunları arttırmasına, gemilerin İstanbul için al- dıkları yükleri bazan Pire'ye boşalt- masına yol açmaktadır. Tüccar malın- dan maada, meselâ Tekel'in getirttiği çayları, antreposuzluktan iki ay mav- nalarda bekletmesi, hattâ eski Deniz Yollarının bile kendisine ait malzeme- yi aylarca tahliye edemiyerek denizde tutması limanımızın günün ihtiyaçla- rına cevap vermekten çok uzak oldu- ğunu isbat eder.

Artık, İstanbul limanının nerecıe kurulacağını değil de, bugünkü lima- nın yine bugünkü veya yarınki ihtiyaç- lar için ıslâhı çarelerine tevessül etme- liyiz. Şimdilik büyük ve yeni bir liman yerinden ziyade projeleri hazırlanmış olan Salı Pazarı ve Haydarpaşa liman- larının sür'atle inşasma teşebbüs et- mek, bu işi geciktirmemek lâzımdır.

Hatırımızda kaldığına göre Salı Paza- rı rıhtımının projeleri 1949 da bitmiş ve Deniz Yolları tarafından 1950 de iha- leye bile çıkarılmıştı. Bayındırlık Ba- kanlığı, yine o merkeziyetçi ruh ve zihniyetile işe el koymuş, bu işi ben yapacağım demişti. Fakat 1952 ye gel- diğimiz halde, daha işe başlanmamış- tir.

Salı Pazarı rıhtım ve antreposu İs- tanbul limanının sıkıntısını giderecek midir? Yapılacak 310 metre tülünde bir rıhtımile (16000) M., bir antreponun bunu temin edeceğine imkân ve ihtimal

r

A R K İ T E K T

l3;/ sayıhırile 22 inci intişar yılım iılmli etmekledir. ^Dergimi5 bu başarı- sını okuyucularının alâkasına borçtud ur.

yoktur. Bu ancak küçük bir yardım teşkil eder (*).

İstanbul imâr plânında Yenikapı'da tesisi düşünülüp te uzun seneler m ü - teaddit Ticaret ve Sanayi Odaları, Şe- hir Meclisleri Komisyonlarının Çekme- cede mi? Haydarpaşada mı? olacağına, Haliç veya Salı Pazarında mı, kalaca- ğına, bir türlü karar veremediğini dü- şünür ve nihaî kararı beklersek, lima- nımızın iktisadî hayatın yürüyüşünde intibak edemiyecek durumu gün geç- tikçe daha feci olacaktır.

Diğer taraftan, limanın belli olma- ması şehrin iktisadî hayatına, imarına mâni teşkil etmektedir. Sanayi bölge- lerinin zamanında tayin edilmemesi, İs- tanbulda Sürusî mahallerinde, nasıl fe- na ve gayrî sıhhî bir hafif sanayi böl- gesi doğmasına sebebiyet verdiyse, li- man tesislerinin İstanbul'un hangi sa- hilinde, neresinde yapılacağının kat'i- yetle belli olmaması, hususî teşebbüsün yaptıracağı büyük imar hareketine, ya mani olacak veya bu harekete yanlış istikamet verdirecektir.

J

(*) İstanbul ve Pire limanları arasında basit bir m u k a y e s e :

İstanbul Pire Gemi yanaşabilecek rıhtım 1.750 Mt 6.365 Mt Kapalı antrepo 84.250 M - 47.000 M² A ç ı k antrepo 129.241 M'- — Emtia tonajı (sen^e 1939) — 3.500.000 Toıı

Zeki Sayâr

m m

Cepheden görünüş

M A L A T Y A İ Ş B A N K A S I B İ N A S I

Y. Müh. Mimar Muallim Arif Hikmet HOLTAY

Malatya da, istasyondan gelen cadde üzerinde iki yolun birleştiği bir köşe arsaya inşa edilen yeni İş Ban- kası, şehri süsleyen bir eser olmuştur:

Binanın bodrum ve zemin katları banka, birinci katı müdür, müfettiş ikametgâhı olarak tertip edilmiştir. Bi- na betonarme karkastır. Cepheleri Malatvada çıkan gri- bej ve Girman denilen pemberenkte sert kalker taşı ile kaplanmıştır.

Holden görünüş

I

Modern bir banka binasında istenilen bütün konfor vardır. Kalorifer tesisatı yapılmıştır. Müşteri holü beyaz Marmara mermeri döşenıhiştir, gişeler buazeridir.

Binanın yüz ölçüsü 235,00 metredir. 254.000 T.L.

na mal olmuştur. Metre murabbaı takriben 350 T.L. sı- na çıkmıştır. İnşaatı Müteahhit Münif Benlioğlu yap- mıştır.

Malatya iş bankası binasını neşrederken aynı mima- rın, vaktile Türkiye Ziraat Bankası Bursa şube bina- sında yapılan tadilâtı hatırlatmak isteriz. Bina bittikten bir kaç sene sonra yeni ihtiyaç ve lüzum üzerine, mi-

3 i r cephe detayı

nıanna danışmadan ve sormadan, bina tadil edilmiş, bu suretle karakter ve hususiyetini kaybetmişti. Binayı bi- lâhare gören mimarı eserini adeta tanıyamamıştı.

Bugün bu kötü olaydan yıllar geçmiştir. Memleket idarecilerinde mimarlık isleri hakkında anlayış ve id- rak çok gelişmiştir: artık yeniden bu gibi nahoş hâdise- lere ihtimal vermemekteyiz.

Bir cephe detayı

Birinci kat plânı

1 nci M ü k â f a t : Y . M ü h . M i m a r Enver T O K A Y , A l i K I Z I L T A N , L ü t f ü Z E R E N İ.T.Ü.

TÜRK TİCARET BANKASI İZMİR ŞUBE BİNASI PROJE MÜSABAKASI

JÜRİ RAPORU nunda jürimiz ittifakla aşağıdaki neticeleri tesbit etmiş- Müsabakaya iştirak eden 38 projenin incelenmesi so- tir:

1 nci Mük£fr.t:

1 sıra numaralı ve 55559

8 „ » » 27832

i l » 24611

12 ı> _» 128421

13 » » 96311

10 .. )) » 81085

19 » d 55726

» 10953

» 01450

» 10101

» 10001'

» 71717

» 01580

AHA KAT PLANI

111 • 111

i

1 I 1 I ^

"1

"«ur* c

jr.jtn il,»»' * T I T t T

MU'CTTIİ ,

1

İ-T

t I

2 nci Mükâfat :

Y. Mimar Muhteşem G İ R A Y , Muhlis T Ü R K M E N ve Turhan ÖKEREN

(G.S.A.)

I I l I 1 I

lllllll

n

" U

İ t i t İ T İ T İ T . 3PK;',! KAT PLANI

14 Proje, fonksiyon, konstrüksiyon, iç ve dış mimarî kifayetsizliği gibi sebeplerle bir'nci elemeye tâbi tutul- muşlardır.

İkinci eleme :

Geriye kalan 24 proje tekrar incelenmiş ve : (2) sira numaralı 01297 rumuzlu projenin cephe mi-

maris-nin tatminkâı olmasına rağmen, Banka ve han gi- rişlerinin yan yana ve aynı kıymette bulunması han merdiveninin Banka holü dahili mimarisini bozacak şe- kilde tertiplenmiş olması, muavin odasının Banka servi- si ile irtibatının kâfi bulunmaması Banka holünün te- peden ve gayrı ır.üsaid bir şekilde aydınlanmış olması,

Holün görünüşü

1 nci M a n s i y o n :

Y. Mimar Nezih E L D E M ( G . S . A . )

Bodrum ve çatı katları

V V „.• ••'""

>-•. :ı«tiF'.tf.

2 nci Mansiyon :

Y. Mimar Maruf Ö N A L , A f f a n KIRIMLI Süha T A N E R (G.S.A.)

m

M

;pT.vr ~r iTTTTTTTr ıj >j_i_.j JJ.LLuJ-'-'-LL'»jj.i «

. 'ıı "ı"ı'ı -j-ıvrrr,' r• ûoİJJJCUJJ-LUJJJJJ.UJ-'JJ--.--- n • i' : •(•rrrrrn*r"rrrı ı i ı 111" ı "ı ı fi ı •jjjjl'jjjjjjJ-'-luu-ljj-

7o&o

m ,

Kat plânları

2 nci Mansiyon :

300RUM KAT PlANI

uUrcır»

I K i m c | n o a d o * ZEMİN KAT PLÂNI Olcu ı ı/tflo

büro katlarının iyi halledilmemiş olması,

(4) sıra numaralı 23033 rumuzlu projenin mimari bakımdan plân ve. cephenin muvazeneli bulunmasına rağmen, Banka lıolündeki servislerin parçalanmış olma- sı, aydınlıkların, holün dahili mimar'sini bozacak şekil- de tenazursuz bulunması, kiralık kasalara inen merdi- ven yerinin iyi intihap edilmemiş olması umumiyetle tabii ışıktan az istifade ed-lmis olmas;

(5) sırt numaralı 20976 rumuzlu projenin Banka plânı fonksiyon bakımından iyi hallolmuş olmasına rağ- men fazla kolonların bulunması, han merdiveninin ön cepheye gelmesi ve pencereleri kesmesi, büro katlarının iyi halledilmemiş olması,

(7; nra numaralı 99195 rumuzlu projenin cephe mi- marisinin iyi olmasına rağmen inşai güçlüklerin bulun- ması, Banka hoiündeki merdiven basamaklarının mah- zurlu telâkki edilmesi, banko holünün gayri kâfi olması,

müdür muavin ve müfettiş odaları yerlerinin iyi intihap edilmemiş olması

(9) sıra numaralı 60723 rumuzlu projenin cephe mi- marisinin tatminkâr olmayışı, Banka holünün arkaya gizlenmiş oluşu, girişin sıkıntılı ve iyi halledilmemiş ol- ması, müşteri holünün dar bulunması,

(14) sıra numaralı 11211 rumuzlu projenin Banka holünün kolonlarla boğulmuş olması, muavin odası ye- rinin iyi olmaması dahili mimaris'nm iyi olmaması, bü- ro katlarındaki odaların koridordan ışık almaları, bod- rum katının iyi halledilmemiş olması;

17 sıı-a numaralı 17111 rumuzlu projenin Banka holünün nisbetli olmasına rağmen, müdür odası yerin'n iyi intihap edilmemiş olması Banka ve han girişlerinin yan yana ve müsavi değerde bulunuşları,

20) sıra numaralı 28119 rumuzlu projenin tabii ay- dınlatma sisteminin iyi olmasına rağmen müşteri holü-

nün dar olması, müdür odasının iyi yerde olmayışı ve ö- nündcki koridorun çok dar oluşu, Banka girişindeki mer- divenlerin iyi halledilmemiş olması, han merdiveninin girişten çok uzak bulunması

21) sıra numaralı 32130 rumuzlu projenin Banka holünün mimari ve fonksiyon bakımlarından iyi bulun- masına rağmer. en kıymetli yerin lüzumsuz bir hole sar- fedilmiş olması, asma kat merdiveninin çok ehemmiyet- li bir mevkie getirilmiş olması, bodrum katının iyi halle- dilmemiş c-iması,

34) sıra numaralı 19737 rumuzlu projenin harici mimarisinin sade ve muvaffakiyetli olmasına rağmen, Banka holünde perspektivde görülen genişliğin bulun- mayışı, bu lıole gelebilmek için merdivenden sonra zayi edilmiş ikinci ve üçüncü ölü sahalardan geçme mecburi- yeti, munasebe ve muavinin holden ayrılmış olması

35) sıra numaralı 52024 rumuzlu projenin Banka holündeki sarahata rağmen kiralık kasalara inen merdi- venin müşteriler için sapa oluşu, büro katlarının iyi tan- zim edilmemiş olması, harici mimarisinin tatminkâr ol- mayışı,

29) sıra numaralı 85156 rumuzlu projede Banka holünün geriye atılmış olması, tabii ışığın gayrı kâfi ol-

ması, hole gelebilmek için bir takım ölü sahalardan geç- me mecburiyetinin bulunması han girişinin sıkıntılı ve büro katlarının ve bodrum katının iyi halledilmemiş ol- ması,

32) sıra numaralı 57377 rumuzlu projede Banka holü fonksiyon bakımından iyi halledilmiş olmasına rağ- men, içi ve dış mimarinin tatminkâr bulunmayışı mü- fettiş ve. müdür odalarının çok küçük olması, kiralık ka- salara iren merdivenin birinci kat büro katına kadar çı- karak mahremiyeti ihlâl edişi,

33) Sıra numaralı 27951 rumuzlu projede Banka holünün fonksiyon bakımından iyi halledilmiş olmasına rağmen, muavino ayrı oda verilmeyişi, Banka ve han girişlerinin iyi halledilmemiş olması han merdiveninin cepheye gelerek pencereleri kesmesi, büro katlarının iyi halledilmemiş olması, sebepleri iyi ikinci elemeye tâbi tutulmuşlardır.

Üçüncü eleme :

Geriye kalan (10) projeden :

3) sıra numaralı 90905 rumuzlu projede holün sarih olmasına ,memur giriş, çıkışlarının rahatlığına, büro katlarının iyi hallolmuş olmasına rağmen, giriş merdi- venlerinin sıkışık olması muavin odasının iyi yerde bu- lunmaması, harici mimarisinin zayıf olması, hol tabii ay- dınlatmasının ;yi olmaması,

10) snu rumaralı 99320 rumuzlu projede harici mi- marinin muvaffakiyetine rağmen Banka holünde servis- lerin parçalanmış olması, müdür ve muavin odaları yer- lerinin iyi intihap edilmemiş olması, bodrum katının iyi halledilmemiş olması

16'. sıra numaralı 11171 rumuzlu projenin fonksi- yon bakımından iyi hallolmuş olmasına rağmen hol da- niii mimarisinin iyi olmayışı, han girişinin sıkıntılı olma- sı, harici mimarinin tesir bakımından ağır oluşu,

221 sıra numaralı 15247 rumuzlu projede plânının sarahatine, dış mimarinin muvaffakiyetine rağmen, ser- vis holünün iyi tertiplenmemiş olması holdeki çatal ko- lonların konstrüktif mahzurları ve görünüşlerinin iyi ol- mayışı, büro katlarına çıkan merdivenin ciheti bakımın- dan uygun bulunmayışı,

3C) s:rcı numaralı 23023 rumuzlu proje fonksiyon ve dış mimari bakımlarından tatminkâr olmasına rağ- men Ticaret, Hanı girişinin büyük olması, buna mukabil Banka g.rişinin sıkıntılı olması, büro katlarına çıkan merdivenin, koridorların ve umumiyetle tabii ışıktan istifade şeklinin iyi olmayışı sebepleri ile üçüncü eleme- ye tâbi tutulmuşlardır.

Dereceler :

Geriye kalan (5) projeden :

•71) sıra numaralı 91411 rumuzlu projede kiralık ka- salar girişindeki geçidin iyi halledilmemiş olması ve m ü - dür bekleme edası eksikliği gibi telâfi edilmesi mümkün kusurlarına mukabil Banka ve büro katlarının gerek ta- bii aydınlatma gerek fonksiyon bakımlarından iyi halle- dilmiş oım-sı kiralık kasa girişinin müşterilerin kolay- lıkla girip çıkabilecekleri bir yere alınmış olması ve u- mumiyetle iç ve dış mimarinin birbirine bağlı ve ahenk- li bulunması sebeplerlie Birincilik :

(6) sıra numaralı 54321 rumuzlu projede Banka giri- şinin ve müşteri holünün ortalarında konstrüksiyon bakı- mından kaldırılması kabil olan kolonların bulunması, as- ma katın ön cephe mimarisini bozacak şekilde tertiplemiş olması, müfettiş lojmanı banyolarının ön cepheye gelmesi ve normal pencerelerle aydınlatılması gibi kusurlarına mukabil, plânının fonksiyon bakımından hatasız bulun- ması, tabiî aydınlatma hususunun iyi temin edilmiş ol- ması, cephe mimarisüıin iklim şartlarını tahkik etmesi bakımından İkincilik;

(38) sıra numaralı 12562 rumuzlu projede giriş kıs- mındaki merdivenlerden inişte karşıya gelen sağır duva- rın baş çarpacakmış gibi tesir bırakması, sahanlıklara ge- len merdivenlerle nivo farkları teşkil edilmesi, banka h o - lünün geriye alınmış olması, bodrumda helâ yerlerinin fena olması, gibi kusurlarına mukabil, haricî mimarisinin sade ve nisbetli olması, plânının fonksiyon bakımından hallolmuş bulunması kiralık kasalara girişin kolaylıkla temin edilmiş bulunması bakımından Üçüncülük;

(27) sıra numaralı 47174 rumuzlu projede Banka ho- lünde servislerin parçalanarak fonksiyonu bozması, ban- ko tulünün çok az olması, kiralık kasalara inen merdiven yerinin fena intihap edilmesi gibi kusurlarına mukabil iç

mimarisinin çok iyi dış mimarinin tatminkâr bulunması bakımlarından Birinci mansiyon;

(18) sıra numaralı 00017 rumuzlu projede iklim şart- larının tahkiki endişesile haricî mimarinin karışık bir şekilde halledilmiş olması, Banka holünün tabiî ışıktan kâfi derecede istifade etmemiş olması gibi kusurlarına rağmen fonksiyon bakımından iyi halledilmiş olması ve han katlarının iyi ışıklandırılarak sarih bir şekilde tertip edilmiş olması sebepleriile İkinci mansiyonla mükâfat- landırılmışlardır.

Türk Ticaret Bankası İdare Meclisi Başkanı: Seyfi Oran.

Türk Ticaret Bankası Genel Müdürü: Sadi Batu.

Türk Ticaret Bankası U. Muhasebe Müdürü: Necmettin Arkan.

Türk Yüksek Mühendisler Birliğinden: Mes'ut Gün.

Türk Yüksek Mimarlar Birliğinden: Orhan Alnar.

Türk Yüksek Mimarlar Birliğinden: Cihat Burak.

Türk Yüksek Mühendisler Birliğinden: Adnan Kocaasian.

T U T A N A K

Türk Ticaret Bankasının İzmir'de yaptıracağı Şube binası için açmış olduğu proje müsabakasına iştirak eden 28 projenin incelenmesi sonunda derece ve mansiyon alan projeleri ittifakla tesbit eden jürimiz 8 Aralık 1951 günü Banka merkez binasında toplanarak kazanan projelere ait hüviyet zarflarını açmış ve:

Birinciliği kazanan (31) sıra numaralı 91411 rumuz- lu projenin,

Y. Müh. Mimar Enver Tokay Y. Müh. Mimar Ali Kızıltan Y. Müh. Mimar Lütfi Zeren'e.

İkinciliği kazanan (6) sıra numaralı 54321 rumuzlu projenin,

Yüksek Mimar Turhan Ökeıen Yüksek Mimar Muhteşem Giray'a

Üçüncülüğü kazanan (28) sıra numaralı 12562 ru- muzlu projenin,

Y Mühendis Mimar Orhan Bolak'a

Birinci mansiyon kazanan (27) sıra numaralı 47174 rumuzlu projenin,

Y. Mimar Nezih Eldem

Y. Müh. Mimar Muzaffer Sudalı'ya

İkinci mansiyon kazanan (18) sıra numaralı 00017 rumuzlu projenin,

Yüksek Mimar Maruf Önal Yüksek Mimar Affan Kırımlı Yüksek Mimar Suha Taner'e

-ı ait oldukları tesbit edilmiştir.

Türk Ticaret Bankası Genel Müdürü: Sadi Batu.

Türk Ticaret Bankası U. Muhasebe Müdürü: Necmettin Arkan.

Türk Yüksek Mühendisler Birliğinden: Mes'ut Gün, Türk Yüksek Mimarlar Birliğinden Orhan Alnar.

Türk Yüksek Mimarlar Birliğinden: Cihat Burak.

Türk Yüksek Mühendisleri Birliğinden: Adnan Kocaasian, TÜRK TİCARET BANKASI İZMİR ŞUBE BİNASI

PROJE MÜSABAKASI TUTANAĞI Türk Ticaret Bankasının İzmir'de yaptıracağı Şube binası için açmış olduğu proje müsabakası jürisi ilk top- lantısını 30 Kasım 1951 günü saat (15) de Bankanın An- kara'deki' Merkez binasında yapmıştır. Bu toplantıda Banka meclisi başkanı Seyfi Oran ve Y. Mimar Necmet- tin Emre mazeretlerine binaen bulunmamışlardır.

Bankaya gönderilmiş bulunan 38 projenin ambalaj- ları muayene edilmiş, şartnameye uygun oldukları görü- lerek müsabakaya kabul edilmişlerdir. Bundan sonra ambalajlar teker teker açılarak muhteviyatları bir liste halinde tesbit edilmiştir. Bu liste ve ambalâjlar içinden çıkan hüviyet zarfları muhafaza edilmek üzere Bankaya teslim edilmiştir.

12 sıra numaralı ve 128421 rumuzlu proje ambala- jından çıkan ve şartnameye aykırı olarak şeffaf kâğıda çizilen variyantın müsabakaya kabul edilmemesi kararı ile 5Aralık 1951 günü sergi evinde buluşmak ve projele- rin incelenmesine başlamak üzere toplantıya son veril- miştir.

Teknik

Hastanenin u m u m î görünüşü

ZURIH (ZÜRİCH) K A N T O N HASTANESİ

14 Temmuz 1951 de resmi küşadı yapılmış bulunan Zürih Kanton Hastanesinin binaları bu iş için R. Steiger, H. Fiets ve M. E. Haefeli'nin müdürlüğünde kooperatif bir ortaklık teşkil eden altı İsviçreli mimar firması tarafın- dan hazırlanmıştır. Seçilen bu firmaların hepsi 1930 yılla- rında yapılmış oları hastane projeleri müsabakasında mükâfat kazanmış olan firmalardır. Hastanenin plânları 1940 da tasdik edilerek 1942 de inşaata başlanmış ve inşaat hemen hemen tamamlanmış gibidir.

Plânları, Kanton Sağlık Servisleri ve Eğitim Daire- leri hazırlatmış ve Bayındırlık İşleri Dairesi de inşaatı deruhte etmiştir. Bir çok müşavirler arasında müteveffa R. Maillart da bulunuyordu.

Yeni Binaların Projeleri:

Hastanenin yeni binaları, jinekoloji ve dermatoloji ünitelerile çocuk psihiyatri ve nekahat koğuşlarından ma- da, diğer bütün şubeleri barındırmaktadır. Yeni hastane eskisinin yerinde, civardaki araziyi de ilhak etmek sure- tile kurulmuştur.

Proje, merkezde iki koğuş bloku etrafında toplanıyor;

bu bloklardan birisinde ameliyatlı hastalarla diğer hasta- ların koğuşları ve ameliyathane bulunmakta, diğer blok ise ihtisas şubelerini ihtiva etmektedir. Her şubenin m u - ayene ve tedavi odaları bitişik kanadında, avnı kat se- viyesinde bulunduğu için, şube dahilinde gidiş gelişler

The Architects Journal dergisinden

ufkîdir, ve her şube kendi başma müstakil bir ünite teş- kil etmektedir. Bu tertip şekli, hastane servislerinin esas organizasyon şeklini göstermektedir. Aynı suretle, tatbi- kat salonları da — ki bunların umumiyetle kliniklerle bir münasebeti yoktur — bağlı oldukları ihtisas şubelerile doğrudan doğruya irtibattadır. Esas mutbak, hastane mensuplarının yemek odaları ve iş atölyeleri gibi servis yerleri hastane sahasının muhitinde yer almıştır.

Methaller ve Seviyeler:

Hastanenin üzerine kurulduğu arazi o kadar meyilli- dir ki kat seviyelerini harflerle göstermek icap etmiştir.

Mamafi bu vaziyet, birbirinden müstakil trafik yollarının tertibini ko'aylaştırmıştır. Ziyaretçiler ve polikliniklere gelen hastalar Râmi sokağındaki, A katma açılan methal- den girmekte bekleme salonu, dispanser ve idare odaları- nın yanından geçerek asansörlere ulaşmaktadırlar. Kaza- zedeler Schmelzbergs sokağına açılan bir avludan içeri alınmaktadırlar; bu avlu kaza cerrahisi ünitesile ve gece gelen hastalaım kabul olunduğu koğuşla ve asansörlerle doğrudan doğruya irtibattadır. Tecrit kısmının, psihiyatrik müşahede ünitesinin ve romatizmal hastalıklar şubesinin ayrı ayrı methalleri vardır. Öğrencilere mahsus ana kapı kazazedelerin kabul edildiği katta, fakat binanın öbür karşı cephesindedir. Bu methalin yanında öğrencilere a y - rılmış vestiyer odaları, merkez tıp kütüphanesi ve hasta

Ameliyathane blokunun dışarıdan görünüşü

dosyalarının hıfzolunduğu arşivler vardır. Hastane dok- torları ve memurları kendilerine tahsis edilmiş olan y e - mek salonlarından geçerek binaya girerler; bu yemek salonları «F» katmdadır. ve iki merkez bloku birbirine bağlayan bina ile irtibattadır. «E»- katında bulunan merkez mutbaktan yemekler, Sternwart sokağının üstünden ge- çen ve diğer hiç bir koridor ve geçitle temasa gelmeksi- zin yiyeceklerin taşınmasına mahsus asansörlere giden hususî bir koridorla koğuş mutbaklarma taşınmaktadır.

Mutbağa gidecek gıdalar ve diğer eşya -E" katında, ze- min seviyesinde teslim edilmekte, diğer bütün eşyalar ise batı koğuş blokunun kuzeyinde bulunan ve «U» katma götüren avluya gelmektedir. Eşyaların kabul edildiği bu methalden, eski binalar, asansörler ve merdivenler de dahil olmak üzere bütün binaları birbirine bağlıyan yer- altı geçitlerine gidilmektedir. Koridorlar 2.7 ve 2.9 metre genişliğindedir ve gerek bunlardan, gerekse «V»,i'U>vV»

«A» hatlarını birbirine rapeden rampalardan tekerlekli

vasıtalar geçer. Morgun ise önü perdelenmiş bir methali vardır.

Koğuş Üniteleri:

İki koğuş bloku 18 ilâ 26 yataktan müteşekkil koğuş- ları ihtiva etmektir. Yirmi altı yataklık bir ünite, müşte- rek bir balkonu ve antresi olan sekizer yataklık iki k o - ğuştan, 5 tane ikişer yataklık odalardan, hastalara mah- sus bir oturma odasından ve binanm diğer cephesinde bulunan müştemilâttan (çay-mutbağı, savaklar, banyo, helâlar, v.s.) ibarettir. Büiün koğuş üniteleri aynı plân üzerinde tanzim edilmiş ve bu tanzimde hasta bakıcıların gidip geldikleri hasta odaları ile müştemilât arasındaki mesafeyi asgariye indirmek hedefi güdülmüştür. Hasta bakıcılara mahsus odalar ve konsültasyon odaları bir kaç koğuş ünitesine hizmet edebilecek şekilde yer almıştır.

Batı blokundaki iki ve altı yataklı odalar doğu blokun- dakilere kıyasla daha dardır; doğu blokundakilerin daha geniş olmasının sebebi, daha büyük sayıda öğrencilerin

Tipik koğuşlar ünitesi :

I. Hemşire odası.

II. M u a y e n e odası.

III. Çiçekler, IV. Mutbak,

V. Servis odası, V I . B a n y o , VII. Alât deposu,

VIII. Hastshane mensupları için W . C . I X . Hastalar için W . C .

X . İşaret ışıkları, X I . Telefon,

X I I . Vantilâsyon kanalı.

7313" ' T3TT C2] [23

o-I23 feD 123

Esc azı

TEU CE^

fen o^j fen

bu koğuşları ziyaret edebilmelerine imkân vermek için- dir. Bütün koğuş ve hasta odalarının tavan yüksekliği 3,05 metredir.

Tecrithane:

Tecrithane doğu koğuş blokunun «A» katındadır. Her koğuşun ayrı banyosu ve yüz numarası vardır ve her

odada bir musluk, yemek pişirme vasıtaları ve eşya d o - labı bulunmaktadır. Bunlara ilâve bir ihtiyat tedbiri ola- rak bütün tecrit kısmı hastanenin mütebaki kısımların- dan tamamile ayrılmıştır ve bu kısma mahsus ayrı m u - ayene ve tedavi odaları vardır. Veremlilere mahsus bölüm doğu blokunun «C» ve "D» katlarmdadır, ayrı bir mer-

Hastanenin diğer bir dış görünüşü

Hastanenin diğer bloklarının haricen görünüşü

<A» katının plânı : I. Poliklinik bloku, II. Batı koğuş bloku, III. Radyo-terapi bloku, IV. Kabul bloku,

V. Patoloji enstitüsü, VI. Tatbikat bloku, VII. Dershane bloku, VIII. Doğu koğuş bloku I.

VIII. a. Doğu koğuş bloku II.

IX. Pavyon 1 ve 2.

saoio.therapy institute

Neurologicil polyclinic

II

ADMINISTRATION

BLOCK

DISPENSART

diveni vardır ve bu bölüm de hastanenin diğer kısımla- rından tecrit edilmiştir.

Konferans Salonları:

Binanın öğrencilere mahsus bulunan kanadındaki Tid fakültesi konferans salonunun isti'abı 286 dır ve bu salon hem cerrahî şubesi, hem de diğer tıp şubeleri ta- rafından kullanılmaktadır. İhtisas kursları ve konferans-

ları da bu salonda verilmektedir. Kat kat olan oturma ma- hallinin altındaki yer, nümunelerin teşhiri için kullanıl- maktadır. Polikliniklerin bulunduğu kanatla batı koğuş bloku arasında yer almış bulunan öğretim merkezi esas itibarile ihtisas şubelerine hizmet etmektedir, ve 144 isti - abında bir dershaneden, bir tatbikat salonundan ve bir lâboratuardaıı müteşekkildir. Patoloji enstitüsü ise 201

isti'abmda bir histoloji dershanesi ve 124 isti'abında da bir microscobi salonu vardır.

Servisler:

Ana mutbak «E» katmdadır. Bunun üst katında has- tane mensuplarına mahsus ve yemek yiyenlerin kendi

servislerini kendileri gördükleri yemek salonları vardır;

mutbakla bu salonlar arasında gıda-asansörleri işlemek- tedir. 150-200 hastaya servis yapan koğuş mutbakları iki bloku birbirine rapteden binada, biri diğerinin üzsrinde olmak üzere yeralmıştır.

Bütün hastanenin ısıtılması için senede 26 milyar 300

10 0 10 20 30 40 50 ">

I I ı I ı I • I ı J—-—1

MEOİCAL POLYCLIN'IC

10 btds

«B» katının plânı : I. Poliklinik bloku, II. Batı koğuş bloku, III. Kabul bloku, IV. Patoloii enstitüsü, VII. Doğu koğuş bloku 1, VII. a. Doğu koğuş. bloku 2,

IX. Mutbak bloku,

Patıcncs' rccepcion

Surgicai polyclinic

Tf.nT

Loboratoncs

Admınıstracion ÇpÎYCİif

t)' m m

Obscrvacıon wıng 24 goncral beds

milyon kaloriye ihtiyaç vardır ve bunun 18 milyar 600 milyon kalorisi yeni binalara aittir.

5300 ton katı mahrukat senelik ihtiyacı karşılamak- tadır. Binalara gerekli hararet, İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü mıntaka ısıtma merkezi ile soğuk mevsimlerin ihtiyacını karşılamak üzere yeni tesis edilen bir kazan dairesi tarafından temin edilecektir. Bundan maada 6000 kilovatlık bir elektrik ısıtma merkezi ve her üç ısıtma sistemile kullanılabilen 130 metre küp isti'abında sıcak su deposu yaz mevsiminin bütün ısıtma ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Bir hararet tulumbası enstalasyonuna şimdiden başlanmıştır. Oda, salon ve sair mahallerin ısın- ması büyük kısmiyle bu şekilde temin edilecektir. Bu enstalasyonun buhar veya sıcak şeklinde temin edeceği .hararet mutbak kanadında bulunan bir merkeze irsal e -

dilerek ve oradan ayrı ayrı talî merkezlere tevzi edile- cektir. Mutbak binasında bulunan 385kilovatlık bir elekt- rik merkezi acil vaziyetlerde tenviratı, asansörlerin işle- tilmesini ve ısıtılmayı temin edecektir.

Kabul blokundaki telefon merkezinin 50 hattı ve tak- riben 1000 temdidi vardır. Her şubede hastane mensup- larını arayıp bulmak için hususî bir tertibat yapılmıştır ve her koğuşun ışıkla çağırma tertibatı vardır.

Presizyon ve elektrik âletleri atölyeleri, bileme a - tölyesi ve ısıtma ve havalandırma makinistlerinin iş y e r - leri konferans salonları kanadında yer almış bulunan merkez sterlizasyon dairesinin civarındadır. Tamir atöl- yeleri, marangozhane v.s. hastanenin bitişiğindeki bina- lara konulmuştur.

Yeni binalarda nöbette olan hasta bakıcılar için sa- de 12 yatak odası vardır; hastane de ikamet eden diğer bütün hastane mensupları civardaki eski hastane binala- rına yerleştirilmiştir.

Maliyet:

Yeni binaların maliyeti 95,56 milyon İsviçre frangı yani takriben 7 3/4 milyon sterling olarak tahmin edilmekte- dir. Bu meblâğ Kanton Mümessiller Meclisi tarafından tahsis edilmiştir ve inşaat kısmen mevcut kaynaklarla ve kısmen de ikrazlarla karşılanmıştır.

inşaat :

İsviçrede kullanılan inşaat metodları üzerinde harbin büyük tesiri olmuştur ve hastanenin başlangıçtaki plân- ları inşaat ilerledikçe muhtelif şekillerde tâdil edilmiştir.

Malzeme fikdanı, beton arme karkas yerine sikleti taşıyan taştan örme sütunlar ikamesini ve bodrum duvarlarının beton yerine tabiî taştan yapılmasını icap ettirmiştir. Bu tasarruflar kliniklerin bulunduğu kanadın plânını değiş- tirmiştir. Burada sütunlar kumlu-kireç tuğlalardan y a - pılmış ve aralarındaki mesafe 1,62 metredir. Bu vahidi kıyasi (modüle) baştan başa bütün binada kullanılmıştır,

yüz numaralar, yıkanma yerleri ve sair için birer ünite, konsültasyon odaları için ikişer ünite ofisler için üçer ünite ve lâboratuarlar için daha fazla ünite kullanılmıştır. Son- raki senelerde, beton arme sütunlar kullanmak imkânı na- sıl olursa, daha önceki sütunlara uyması için bu sütunlar kumlu-kireç tuğlalarla kaplanmıştır. Katlar arasındaki mesafe «-»metredir. Zeminler beton armeler ve dış d u - varlardan tecrit edilmişlerdir. Damların hemen hepsi düz- dür ve kornişler bakır kaplı tahtadandır. Çatıda, dış d u - varlardan geriye alınmış bir zeminde, vantilâtör menfez- leri, eşya depoları ve saire için yer vardır.

Odaların ekserisi o şekilde yapılmıştır ki icabında büyük tadilâta hacet kalmadan bir başka iş için kulla- nılabilecektir. Binalardaki eşyaların hiç biri sabit değil- dir, hepsi yerlerinden oynatılabilir.

Isıtma :

Tavan levhaları sistemi koğuşları, radiyatörler is«

diğer odaları ısıtmaktadır. Hollerin ve merdivenlerin bir kısım duvarları ve zemini içine ısıtma helezonları yerleştirilmiştir. Bütün hastahane mekanik şekilde ha- valandırılmaktadır. Normal olarak pencereler kapalı v a - ziyettedir. Birbirinden ayrı 79 havalandırma (air c o n - ditioning) enstalâsyonu mevcuttur; bu enstalâsyonlar- da muamele gören hava evvelâ koğuşlara, oradan hol- lere, koridorlara ve saireye ve nihayet yüz numaralara ve yıkanma yerlerine verilmektedir.

Boru tesisatı İsveç sistemindedir; yukarı giden bo- rular kanallar içine oturtulmuştur, tevzi boruları ise koridorların tavanları boyunca, yerinden çıkarılabilir hafif mahfazalar içinde uzanmaktadır.

Satıhların ikmali ve Teçhizat :

Duvariarır. iç satıhları sert harçla ikmal edilmiştir;

buharın tekasüfüne mani olmak için duvar satıhları su geçmez malzemeden yapılmamıştır. Ses emici malzeme geniş mikyasta kullanılmıştır; taraçaların granit döşe- mesi, asfalt, üzerine konmuş kauçuk yastıklar üzerine yerleştirilmiştir Koğuşlarla diğer odaların ekserisinin zemini mantar-plakalardan yapılmıştır, fakat tatbikat salonlarının, dershanelerin ve mutbaklarm zemini cam mozaiktendir. Tavan ısıtma levhalarının yerleştirildiği mahallerde zemin bir tabaka tuğla-çakıl betonu ile tec- rit edilmiştir. Yalakların tekerlekler üzerinde içeri sü- rüleceği bütün odaların kapıları iki kanatlıdır ve geniş- likleri tam 1,35 metredir.

Binayı yapan mimarlar tarafından bir çok yeni teç- hizat meydana getirilmiştir; bunlar arasında, içeriden otomatik olarak E-varlanabilen pencere kapakları lâzım- lıkları ve diğer kapıları yıkamaya mahsus bir cihaz ve kalkıp inme derecesi yatan hasta tarafından kontrol edile- bilen karyola tipi bulunmaktadır.

Arsa ve Blok Plânı : I. Poliklinik bloku, II. 3atı koğuş bloku,

III. Radio-terapi kanadı ve garaj, IV. Kabul bloku,

a. İrtibat bloku,

b. Giriş holü ve bekleme odası, c. Cerrahî poliklinik.

V. Pataloii bloku,

VI. Tatbikat salonları bloku, VII. Dershaneler bloku, VIII. Doğu koğuş bloku: I.

VIII. a. Doğu koğuş bloku II ve fizyoterapi kanadı, IX. Pavyonlar,

X. Mutbaklar ve hastahane mensuplarının yemek salonları.

Hastahaııenin teşkilâtı:

Kanton rıastahanesinin teşkilâtı hasta bakımı üni- tesinden (1493 ) yatak, kliniklerden ve muayene ve teda- vi merkez şubesinden ibarettir. Her kliniğin başında, müdür sıfatı ile üniversitede tıbbın o sahasında kürsi işgal eden bir profesör bulunmaktadır.

Hariçten gelen hastalara bakan poliklinikler hasta- hanede tekabül ettikleri ihtisas şubelerile bağlıdırlar ve hastalar pratisyen bir hekimin tavassutu olmadan da doğrudan doğruya kliniğe gelebilirler.

Umumiyetle polikliniklerin kendilerine mahsus ayrı teşhis ve tedavi imkânları vardır, fakat bazı muayene ve tedavi üniteleri hepsi için müşterek olmak üzere merkezîleştirilmiştir; meselâ röntgenle tedavi şubesi gi- bi. Patoloji, histoloji, bakteriyoloji ve seroloji servisleri

üniversitenin kontrolü altında iki enstitüde toplanmıştır.

Zürilı üniversitesinin tıp fakültesini müdavim 800 öğrenci bu hastahanede tatbikat görmektedir ve hasta- hane ihtisas kursları da temin etmektedir. Hastahane, ilmî araştırmalar için mükemmel şartları ve vasıtaları haizdir. Çek sayıda iyi teçhiz edilmiş laboratuvarları vardır ve Zürihin üniversite mahallesine çok yakındır.

Sosyal vardım servisleri poliklinik şubelerinin her birine bağlıdır, merkezleştirilmiş değildir.

Levazım dairesi gibi talî hizmetlerde çalışanlar hariç, hastahanenin esas kadrosu 1410 dur. Servis daireleri bir esas mülhaktan, 6 koğuş mutbağından ve iş atölye- lerinden müteşekkildir. Çamaşırların yıkanması Kanton hapishanesi taraijrıdan, hastaların nakli de mahallî ma- kamlar tarafından temin edilmektedir.

İstanbul Camilerinde Çini Tezyinatı: 1

Ş e k i l : 1.

T O P K A P I D A AHMET PAŞA CAMİİ ÇİNİLERİ

Yazan ve Çizen: Muzaffer BATUR Topkapı Sarayı Müzesi Asistanı

Mimar Sinanın eserlerinden olan cami Topkapısmda- dır. İstanbulun en güzel ve mürtefi bir yerinde, yedinci tepe düzlüğü üzerine yapılmıştır. Son durağın sağından banisi türbesi ve ilk mektebi önünden gidilir. Cami'in müştemilâtı, arazi durumuna göre intizamsız bir plân ü - zerine yapılmıştır. Bunlar Cami, Türbe, Sübyan mektebi, Medrese, Çeşmedir. Bütün bu imâretin Yenibahçe ve E - dirnekapı tarafından taç gibi bir görünüşü vardır.

Câmiye Şadırvan avlusunun sağından ve solundan girilir. Câmi müstatildir, ortada büyük tek kubbe vardır, altıgen kasnakta altı kemerle, altı sütun üzerine ve dört yarım kubbe üzerine bindirilmiş olduğundan, dıştan ve

içten azametli ve zarif gözükmektedir. Kubbede on sekiz F o t o : 1.

C a m i i n içinde k ı b l e d u v a r ı ü z e r i n d e sağdan birinci pencere a l ı n l ı ğ ı

» B e s m e l e » ile b a ş l a y a n y a z ı l ı çini p a n o . RÖlÖVt". MUÖFftR. BATUH K/FFY

%TAHIUL-T:HtAfl KAKA AHUeemtCAMİl 'OMPEH

/EHCLHEICHıH ÛJRÛ/ıP£AIRA2LU'ıııÎNM*IM»/MTOX

MUZAFFÎH.1WTUI*. ti.» _TJ'J"IUL.TTc"'t' OHMHMS» CİMİ îıi c£m*T <VLUÎU>.M MllP ?*sııGl Cİ*1 f*N0 BXI93I Ş e k i l : 2.

tanbur penceresi, her yarım kubbede beşerden yirmi pen- cere, kıble duvarında on alçı pencere ile aşağıda on dört küçük, iki büyük (Son cemaat yerine kadar) pencereden câmiye giren ışıklar çiniler üzerinde akislerle, iç dekor üzerinde doyulmaz bir güzellik yaratır.

Bu sanat abidesi; kubbeden itibaren alt pencere üst- lerindeki çinilerin bittiği yere kadar yeni nakışlarla süs-

lenmiştir. Bilhassa burada mermer oyma işçiliğinin şahe- ser bir örneğini minber üzerinde görürüz. Her biri ayrı, ayrı birer etüd konusu olan müezzin mahfelleri alt tavan- larındaki XVI cı yüzyıla ait motiflerle, altın yaldız ve di- ğer renklerle süslü tavan tezyinatını da doymuyarak seyrettikten sonra, asıl konumuzu teşkil eden duvar çini- lerine gelelim.

F o t o : 3.

C a m i i n son c e m a a t y e r i n d e ; s a ğ d a k i dolan a l ı n l ı ğ ı n d a k i çini p a n o .

Şekil: 3.

Câmi içindeki çiniler: Kıble duvarında, mihrabın sağ ve solunda üçerden 6 pencere alınlığı üzerindedir. foto 1 - 2) Şekil: I. Sağdan itibaren lâcivert zemin üzerine beyaz- la ayetler her pencereye taksim edilmiştir. Yazı araların- da firuze renkli rumi ve diğer motifler boşlukları doldu- rur. Müstatil şeklindeki bu panoların etrafını, sarı renkte ince bir tahrir; köse boşluklarını ise firuze zeminli beyaz rumi kompozisyon doldurur. Ayrıca, yeşil zemin üzerinde beyaz - lâcivert dallarla hatai ve rumi tezyinat bir birini keserek ve kıvrımlar haline panonun etrafını bir bordur

dolaşır, Bordürle birlikte 27 Sm2 lı aşağı üç, yana altı ol- mak üzere on sekiz kare bir panoyu meydana getirir. Her panonun üzerinde gene aynı yirmi yedi santimetre mu rabbalı altı tane müstakil çini kare yan, yana dizilmiştir.

Tezyinatın üst tarafı tepeli ve sivri başlı bittiğinden, u - zaktan bir başlık tesiri yapar, geniş bir bordür gibi her pano üzerinde mükerreren mevcuttur.

Son cemaat yerinde; kıble duvarlarında, sağ vs solda ikişer gözlü iki dolabın kalınlığında, sivri kemer karek- terli iki panoya rastlanır. Sağdaki çini pano (foto 3 Şe-

Foto: i .

Camiin son cemaat yerinde: soldaki dolap a h n l ı ğ ı n d a k i noksan çini pano

F o t o : 2.

Camiinde içinde, kıble duvarında; Mihrabın sağ ve solundaki pencere alınlığı «Ayetler» yazılı çini panolar.

kil: II.) Tam ve mükemmeldir, hiç kırık ve noksanı y o k - tur. Lâcivert zemin üzerine içi firuze renkli sarı rumi m o - tifler mütenazır kıvrımlar halinde dolaşır. Aralarındaki büyük boşlukları, beyaz dallı, yeşil, firuze, sarı, ve mor renkli yaprak kıvrımları, açılmış beş yaprak veya kad- merli güller, çiçekler doldurur. Panonun etrafını, firuze tahrirli, yeşil zeminli, birbirini kesen çiçekler ve açılmış güllerden mürekkep zarif bir su dolanır. Bu panoda 27 Sm. murabbalı karelere bölünmüş olup on kadar parçadan ibarettir

Sol taraftaki çini pano: (Foto 4 - Şekil: III) de, sivri kemer karakterde lâcivert zeminli geniş bir rumî içini, mor ve yeşil renkli çiçekler keser, arada kalan büyük boşluklar, lâcivert zeminli büyük yapraklar ve ortaların- da muhtelif renkli güllerle kompoze edilmiştir. Panonun crtası koyu mor zemin üzerine, gene yeşil zeminli geniş bir yaprak ve ortasına hatai işlenmiştir. Panonun çevre- sini iki tarafı firuze tahrirli lâcivert zeminli ve mor-yeşil

•

yapraklı güller zikzak kıvrımlarla zarif bir bordür dola- şır. Bu da yukarkiler gibi 27 sm. murabbalı karelerden müteşekkildir.

Buraya kadar gördüğümüz çini gurupları XV.ci Y ü z - yıldan başlayarak XVI.cı Yüzyılın ilk yarısına kadar de- vam eden, birinci devre Osmanlı çiniciliğimize aittir. Bun-

dan sonraki ikinci devrede; daha başka karekterde bir İz- nik çiniciliğimiz, başlarki; burada: sarı renk kalkarak, mercan kırmızısı ve parlak, beyaz bir zemin kaim olmuş;

çinicilik sanatında en yüksek zirveye ulaşmıştır. Bursada Yeşilcami ve Türbesi ile başlayıp; İstanbulda Fatih, Sul- tanselim camileri ile devam eden ve Ahmedpaşa camisi ile sona eren birinci devre çiniciliğimizin başka örnekle- rini ilerde göreceğiz.

Bu camii ve imaretini yaptırtan Kara Ahmed paşa;

Damad, vezir Rüstem paşanın biraderi olup, devşirmedir.

Sarayda yetişmiş en mühim mevkilerden olan kapıcıba- şılıktan, Yeniçeri ağalığına; ve Rumeli Beylerbeyliğine yükselmiş, bilâhare ikinci vezir olmuş. Aynı zamanda çok iyi bir asker olduğu için, vezareti esnasında meşhur «Ta- mışvar» zaferini kazanmış, Macaristan, İran seferlerinde, Gürcistan istilâsında büyük hizmetleri görülmüştür. V e - zareti (960 H. -1553 M.) de başlamıştır. Mısır vergilerini arttırmış olunmak ve bir ihtilâlde alâkası bulunmak gibi iftira suçu ile, Topkapı Sarayı Arz odası önünde idam e - dilmiştir. (962 M. - 1555 M.)

Bitmesini göremediği camisinin yanındaki kendisine yapılan türbede gömülüdür. Bilâhare câmisi Rüstem paşa tarafından tamamlattırılmıştır.