sonucuna varÕlmÕútÕr. Ancak, adaylarÕn beklenti ve kazanÕm davranÕúlarÕnÕn yo÷unlaútÕ÷Õ ifadeler irdelenerek, daha nitelikli uygulamalarÕn yürütülmesine yönelik önemli öneriler belirtilerek çalÕúma sonuçlandÕrÕlmÕútÕr.
Anahtar Kelimeler: Ö÷retmen AdayÕ, Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi, Beklenti, KazanÕm
ABSTRACT
In this study, after stating the importance and place of coursebooks in the process of teaching, it is tried to determine student teachers’expectations about implemented activities during the course process of “Analysing the Textbook of the Course”. This research was applied with the 165 student teachers in science teaching department of SAÜ the Faculty of Education in the 2002-2003 and 2003-2004 fall semestre. In the first period of the first application, at the beginning of the teaching process, research data showed expressions of the candidates about the expectancy towards the proposes of course, in the second period, data was obtained examining the answers that student teachers gave to evaluation questions which required the candidates to express their proposes that could provide more effective applications and the experiences based implemented activities. Datas in the third period is collected applying the questionnaire which was formed by taking the candidates behavior frequencies into consideration to the candidates who were in the second year application. It was concluded that expressed expectancies were completely even over the expectancy level met. But, questioning intensfied expressions in expectancies and gained skills, the study was concluded drawing attention to important suggestions which would lead to implement more qualified applications.
Key Words : Student Teacher, Analysing the Textbook of the Course, Expectation, Gained Skills
1. GøRøù
21. YüzyÕlÕn baúÕnda e÷itim kurumlarÕnÕn bireylere kazandÕrmayÕ hedefledi÷i temel yeterlikler önemli ölçüde de÷iúti÷inden, bilgi toplumu olmanÕn gereklerini yerine getirmeye çalÕúmaktayÕz. Bu süreçte artÕk, geleneksel anlayÕúa dayalÕ olarak bilgi yüklü ve bazÕ temel becerilere sahip bireyler yetiútirmek yerine, ö÷renmesini ve e÷itsel etkinliklerin önemini bilen ve bilimsel yaklaúÕmÕ özümseyen ve ö÷rendiklerini uygulayabilen bireylere gereksinim duyulmaktadÕr (Ersoy, 2001). Bu ba÷lamda, günümüzde çok hÕzlÕ teknolojik geliúmelerin yaúanmasÕ, fen bilimleri e÷itimine özel önem verilmesine ve bu alanda birçok ders kitabÕnÕn yazÕlmasÕna neden olmuútur.
Ö÷retim programÕ esas alÕnarak ö÷retimi amaçlanan bilimsel içeri÷in belirlenmesinde, ders kitaplarÕnÕn en kapsamlÕ ve güvenilir materyal oldu÷u belirtilmektedir (English, 1992; Pelletier, 1995). Bundan dolayÕ
ö÷retmenler, konu alanÕna özgü ders amaçlarÕnÕ, uygulanacak ö÷retim stratejilerini, de÷erlendirme sorularÕnÕ ve ödevleri ders kitaplarÕna dayalÕ olarak yürütmektedirler (BaúlantÕ, 2002). Ancak, ders kitaplarÕnÕn ö÷renciyi merkeze alan, araútÕrmaya yönlendiren ve ö÷renmelerini kolaylaútÕrÕcÕ nitelikte hazÕrlandÕ÷Õnda, anlamlÕ ve kalÕcÕ ö÷renmeye katkÕda bulunabilece÷i ifade edilmektedir (Coletta, 1989). Ö÷renciler tarafÕndan kavranÕlmasÕ zor bir ders olarak görülen fen bilgisi dersi kitaplarÕnÕn gerekli niteliklerden yoksun bir úekilde hazÕrlanmasÕ, bu dersi daha da anlaúÕlmaz hale getirmektedir (Çepni, ve di÷., 2001). Bu ba÷lamda, fen bilimlerinde konu alanÕndaki ders kitaplarÕnÕn ö÷renci baúarÕlarÕnÕ arttÕracak nitelikte hazÕrlanmasÕ, seçilmesi ve kullanÕlmasÕ gerekti÷i vurgulanmaktadÕr (Coletta, 1989).
20. YüzyÕlda hazÕrlanan fen bilgisi ders kitaplarÕ geniú kapsamlÕ bilgi kayna÷Õ olarak hazÕrlandÕklarÕ için ansiklopedik özellik taúÕdÕklarÕ belirtilmektedir. Günümüzde ise ders kitaplarÕnda, neyin nasÕl ö÷retilmesi gerekti÷ine, farklÕ etkinlikler kapsamÕnda ö÷rencilerin de÷erlendirilme úekillerine dayalÕ olarak ayrÕntÕlÕ olarak yer verilmektedir. Bu anlamda, günümüzde ders kitaplarÕnÕn önceki uygulamalarla karúÕlaútÕrÕldÕ÷Õnda daha nitelikli hazÕrlandÕ÷ÕnÕ ifade etmek mümkündür. Ancak, ö÷retmenler tarafÕndan hazÕrlanan bu ders kitaplarÕnÕn, ö÷renciyi araútÕrmaya yönlendirmekten yoksun bir úekilde etkinliklerle ilgili yönergelerin tamamÕnÕ ö÷rencilere sunan bir yaklaúÕmla düzenlenmedi÷i vurgulanmaktadÕr (Coletta, 1989).
Günümüzde yaúanan teknolojideki hÕzlÕ geliúmelerin ülkemizdeki okullarda henüz yaygÕnlaúamamasÕ ve zengin ö÷renme ortamlarÕ oluúturulamamasÕ, ö÷retim aracÕ olarak en çok ders kitaplarÕnÕn kullanÕlmasÕna neden olmaktadÕr (KÕlÕç, ve Seven, 2002; KÕlÕç ve di÷. 2001;
Halis, 2002; Köseo÷lu ve di÷., 2003). AyrÕca e÷itimciler tarafÕndan ö÷rencilerin biliúsel ve duyuúsal geliúimlerinin úekillendi÷i ilkö÷retim sürecinde, ders kitaplarÕnÕn daha da önem kazandÕ÷Õ belirtilmektedir (KÕlÕç ve Seven, 2001). YapÕlan araútÕrmalar sonucu, günümüzde dünyadaki teknolojik geliúmelere ra÷men ders kitaplarÕnÕn hala ö÷retim sürecince en yaygÕn úekilde kullanÕlan araç oldu÷u belirlenmiútir. AyrÕca, ö÷rencilerin sÕnÕf ortamÕnda zamanlarÕnÕn % 70-95 arasÕndaki süreci ders kitaplarÕna dayalÕ etkinliklere ayÕrdÕklarÕ ifade edilmektedir (Shannon,1982). Ülkemizde ise ders kitaplarÕnÕn % 72,64 oranÕ ile en yaygÕn olarak kullanÕlan ö÷retim aracÕ oldu÷u belirlenmiútir (KÕlÕç ve Seven, 2001). AyrÕca fen bilgisi ö÷retmenlerinin %90’ÕnÕn ö÷retim sürecinde zamanlarÕnÕn %90’Õnda ders kitaplarÕnÕ kullandÕklarÕ ifade edilmektedir. Soong ve Yager (1993), tarafÕndan fen ders kitaplarÕnÕn ö÷retim sürecindeki etki düzeyinin irdelendi÷i araútÕrmada, fen ö÷retiminin tek kelime ile ders kitaplarÕna dayalÕ olarak belirlendi÷i sonucuna varÕlmÕútÕr. AyrÕca ö÷rencilerin, bilgilerin kayna÷ÕnÕ ve fen bilimlerinin temelini ders kitaplarÕnÕn oluúturdu÷u
düúüncesine sahip olduklarÕ belirlenmiútir. YapÕlan araútÕrmalar, ö÷retim sürecinin ö÷retmenlerin be÷enisini kazansÕn ya da kazanmasÕn ders kitaplarÕna dayalÕ olarak yürütüldü÷üne dikkat çekmektedirler (YÖK/Dünya BankasÕ, 1999).
E÷itim Fakülteleri’nin Yeniden YapÕlanmasÕ kapsamÕnda “Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi Dersi” E÷itim Fakültelerinin lisans ve Fen Edebiyat Fakültesi mezunlarÕna yönelik olarak da Tezsiz Yüksek Lisans programlarÕnda önemli bir ders olarak yer almÕútÕr. Ancak, bu dersin genel amaçlarÕ tam olarak belirtilmese de, YÖK’ün belirledi÷i çerçeve programdan, ö÷retmen adaylarÕnÕn ö÷retmeni olacaklarÕ alanda derslerinde kullanacaklarÕ ders kitaplarÕnÕ seçme ve en iyi ders kitabÕnÕn özellikleri, milli e÷itim sisteminde ders kitaplarÕnÕn yeri ve Milli E÷itim BakanlÕ÷Õ’nÕn ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕna yönelik yürüttü÷ü çalÕúmalar hakkÕnda bilgi sahibi olma ile ilgili becerileri kazanmalarÕ gerekti÷i anlaúÕlmaktadÕr.
AyrÕca bu derste, konu alanÕnda MEB tarafÕndan onaylanan ö÷retim programlarÕnÕn ve ders kitaplarÕnÕn eleútirel bir úekilde incelenmesi ve yapÕlan de÷erlendirmelerin yürütülen uygulama etkinliklerine dayalÕ olarak irdelenmesi önerilmektedir (YÖK,1998). Fakat bu dersin, uygulamadaki yürütülüú úekline iliúkin dokümanlarda yeterli düzeyde açÕklamalara yer verilmemektedir.
En yaygÕn ve etkin olarak kullanÕlan ders kitaplarÕndan amaçlanan úekilde faydalanÕlmasÕ, ö÷retim sürecine olan olumlu ve olumsuz katkÕlarÕnÕn bilinmesi ve bilinçli bir yaklaúÕma dayalÕ olarak kullanÕlmasÕ konusunda ö÷retmen adaylarÕnÕn hizmet öncesi e÷itim süreçlerinde beklenen yeterliklere sahip olmasÕnÕ gerektirmektedir.
Bu ba÷lamda, ö÷retmen adaylarÕnÕn konu alanÕndaki ders kitaplarÕnÕ irdeleyebilme ve ders kitaplarÕna paralel kaynak yardÕmcÕ kitap izleme konusunda yeterli becerileri kazanmalarÕ gerekti÷i ön plana çÕkmaktadÕr. Bu gereklilik, ders kitaplarÕnÕn ö÷retim sürecini etkileyen en önemli unsurlar arasÕnda yer aldÕ÷Õ dikkate alÕndÕ÷Õnda daha da önemli hale gelmektedir.
AyrÕca, ders kitaplarÕnÕn yazÕlma sürecinde ilgili konu alanÕndaki ö÷retmenlerin görüú ve düúüncelerinden yararlanÕlmasÕ gerekti÷i özellikle vurgulanmaktadÕr (Çepni ve di÷., 1998). Bundan dolayÕ, ö÷retmen adaylarÕnÕn ders kitaplarÕnÕn seçimi konusunda e÷itim almalarÕ, nitelikli de÷erlendirme yapabilmeleri açÕsÕndan zorunlu hale gelmektedir (KÕlÕç ve di÷., 2001). Bu durum dikkate alÕndÕ÷Õnda hizmet öncesi süreçte ö÷retmen adaylarÕna verilecek “Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi” dersinin önemi daha da artmaktadÕr. Çünkü, ders kapsamÕnda yürütülen farklÕ etkinliklere dayalÕ olarak kazanÕlan beceriler arasÕndaki de÷iúkenli÷in beklentilerin karúÕlanma düzeyini de do÷rudan etkileyece÷i açÕktÕr. Bu ba÷lamda, ö÷retmen adaylarÕnÕn dersin hedeflerine yönelik beklentilerinin karúÕlanma düzeyinin ders kapsamÕnda yürütülen etkinliklere dayalÕ olarak belirlenmesi,
bu alanda yapÕlmakta olan araútÕrmalara kaynak teúkil etmesi açÕsÕndan önem taúÕmaktadÕr.
2. AMAÇ
Bu çalÕúmanÕn amacÕ, SAÜ E÷itim Fakültesi ølkö÷retim Bölümü Fen Bilgisi Ö÷retmenli÷i Bölümü lisans programÕnda yer alan “Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi” dersinin amaçlarÕna yönelik ö÷retmen adaylarÕnÕn beklentilerinin karúÕlanma düzeyini yürütülen etkinlikler kapsamÕnda geliútirilen mesleki becerilere dayalÕ olarak belirlemektir.
3. YÖNTEM
Bu çalÕúma, 2002-2003 ve 2003-2004 e÷itim-ö÷retim güz yarÕyÕllarÕnda SAÜ E÷itim Fakültesi Fen Bilgisi Ö÷retmenli÷i programÕnda,
“Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi” dersini alan birinci ve ikinci ö÷retim lisans programÕndaki toplam 165 ö÷retmen adayÕ {[2002-2003 e÷itim- ö÷retim yÕlÕ güz yarÕyÕlÕnda 95(50+45)] ve [2003-2004 e÷itim-ö÷retim yÕlÕ güz yarÕyÕlÕnda 70(40+30)]} ile yürütülmüútür.
AraútÕrma verileri; birinci aúamada, uygulamanÕn ilk yÕlÕnda ö÷retim süreci baúÕnda ö÷retmen adaylarÕna öncelikle dersin önemi ve amaçlarÕ belirtilerek, belirtilen amaçlara yönelik beklentilerini davranÕú bazÕnda yazÕlÕ olarak ifade etmeleri istenerek elde edilmiútir. økinci aúamada, ö÷retmen adaylarÕnÕn daha geçerli ve güvenilir veriler yansÕtmalarÕnÕ sa÷lamak amacÕ ile, ö÷retim süreci sonundaki ilgili dersin final sÕnavÕnda;
dersin amaçlarÕna yönelik beklentilerini, ders kapsamÕnda yürütülen etkinliklerden kazanÕmlarÕnÕ, dersin daha etkili yürütülmesine yönelik önerilerini belirtmelerini isteyen dersin ö÷retim sürecinin de÷erlendirilmesini amaçlayan soruya verdikleri cevaplarÕn incelenmesiyle elde edilmiútir.
Üçüncü aúamada; ö÷retmen adaylarÕnÕn sahip olduklarÕ görüúlere dayalÕ olarak belirttikleri ifadelerin sÕklÕk düzeyleri dikkate alÕnarak oluúturulan anket, uygulamanÕn ikinci yÕlÕndaki ö÷retmen adaylarÕna uygulanmÕútÕr.
Daha sonra elde edilen veriler, araútÕrmanÕn amacÕna yönelik olarak beklenti, kazanÕm ve öneriler halinde düzenlenerek frekans ve yüzdelikler halinde tablolaútÕrÕlarak karúÕlaútÕrÕlmÕútÕr. Dersin yürütülme sürecinde yer alan teorik konularla ilgili uygulama saatlerinde ö÷retmen adaylarÕnÕn yürüttü÷ü etkinlikler Tablo 1’de verilmektedir.
Tablo 1. Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi dersi kapsamÕnda iúlenilen ünitelere göre yürütülen etkinlikler
No øúlenilen Ünite Yürütülen Etkinlik 1 Konu AlanlarÕ
Ö÷retim ProgramlarÕ
Ö÷retim programÕnÕn ö÷elerine dayalÕ incelenmesi
2 Ders KitabÕnÕn Ö÷retimdeki Yeri
Ders kitabÕnÕn; a) ProgramÕn ö÷elerine uygunluk düzeyi b)Ö÷retmene sa÷layaca÷Õ katkÕlar c) Ö÷renciye rehberlik özellikleri d) Olumlu-olumsuz özelliklerinin belirlenmesi
3
Ders KitaplarÕnÕ HazÕrlama ve Hizmete Sunma
øncelenen ders kitabÕnÕn bir ünitesinin detaylÕ incelenerek yeniden yazÕlmasÕ
4
Ders KitaplarÕnÕn Ö÷retim
ProgramlarÕna Uygunlu÷u
a) Ders kitabÕnÕn programa uygunluk düzeyini belirlemek için ölçek geliútirme
b) øncelenen ünitenin geliútirilen ölçe÷e dayalÕ incelenmesi
5 Ders KitaplarÕnda Bilimsel øçerik
øncelenen ders kitabÕndaki; a) bilgi türlerini
b) bilgi yanlÕúlarÕnÕ c) anlatÕm yanlÕúlÕklarÕnÕn belirlenmesi d) Bilimsel içerikle ilgili ölçek geliútirerek incelenen ünitenin irdelenmesi
6 Ders KitabÕnda Dil ve AnlatÕm
øncelenen ders kitabÕnÕn dil ve anlatÕm özellikleri açÕsÕndan incelenmesi
7 Ders KitabÕnÕn TasarÕmÕ
øncelenen ders kitabÕnÕn tasarÕm ö÷eleri açÕsÕndan incelenmesi
8 Görsel Düzen
Görsel düzen ile ilgili ölçek geliútirerek incelenen ünitenin ölçe÷e dayalÕ incelenmesi
9
Ders KitabÕnda Fiziksel YapÕ ve Bölümler
Fiziksel yapÕ ve bölümler ölçe÷i geliútirilerek incelenen ünitenin ölçe÷e dayalÕ incelenmesi
10
Ders KitabÕna YardÕmcÕ Materyaller
a) Ders kitabÕna yardÕmcÕ materyal ölçe÷i geliútirme b) øncelenen ünite için ö÷retmen kÕlavuzu hazÕrlama
11
Ders KitaplarÕnÕ De÷erlendirme YollarÕ
øncelenen ünite için ö÷renci çalÕúma kitabÕ hazÕrlama
12 Ders KitabÕ Seçmek øçin Ölçek HazÕrlama
øncelenen ünitenin ders kapsamÕndaki konular dikkate alÕnarak yeniden yazÕlmasÕ
4. BULGULAR
Birinci aúamadaki bulgular, ö÷retmen adaylarÕnÕn dersin baúlangÕcÕnda belirttikleri beklenti ifadelerinin ve ö÷retim sürecinin sonunda final sÕnavÕnda yer alan dersin de÷erlendirilmesini amaçlayan soruya verdikleri cevaplarÕn incelenmesi sonucu elde edilmiútir. økinci aúamada ise, bu cevaplarÕn yansÕttÕ÷Õ görüúlerin yo÷unlaútÕ÷Õ ortak ifadeler dikkate alÕnarak oluúturulan anket, ikinci uygulamadaki ö÷retim sürecinde yer alan adaylara uygulanmÕútÕr. Elde edilen bulgular düzenlenip, aúa÷Õdaki gibi tablolaútÕrÕlmÕútÕr. Ö÷retmen adaylarÕnÕn uygulamalardan beklenti ve kazanÕmlarÕ Ek.Tablo-1’de, daha nitelikli bir uygulamanÕn yürütülmesine yönelik önerileri ise, Ek.Tablo-2’de belirtilmiútir.
Ek Tablo 1’de adaylarÕn “Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi”
dersinin amaçlarÕna yönelik beklentilerinin, kazanÕlan davranÕú olarak büyük oranda gerçekleútirildi÷i görülmektedir. Ö÷retmen adaylarÕnÕn bu süreçte, özellikle; Ek Tablo 1 de ve Ek Tablo 3’de görüldü÷ü gibi 6 sÕra nolu-etkili bir ders kitabÕ seçme [(0.92-0.97-1.uyg., 0.91-1.00-2.uyg.)] ve 12 sÕra nolu- nitelikli bir ders kitabÕnÕn özelliklerini açÕklama [(0.73-0.96-1.uyg., 0.91- 1.00-2.uyg.)] davranÕúlarÕnÕn beklenti ve kazanÕm ifadesi olarak a÷ÕrlÕk kazandÕ÷Õ belirlenmiútir. Daha sonra ise, 13 sÕra nolu-ders kitaplarÕnÕ etkili kullanma yollarÕnÕ belirtme [(0.38-0.93-1.uyg., 0.84-1.00-2.uyg.)], 10 sÕra nolu- ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanma aúamalarÕnÕ ifade etme, [(0.60-0.80- 1.uyg., 0.69-0.91-2.uyg.)], 17 sÕra nolu-ders kitaplarÕnÕ de÷erlendirme kriterlerini açÕklama, [(0.52-0.78-1.uyg., 0.69-0.90-2.uyg.)], 14 sÕra nolu- ders kitaplarÕnÕn ö÷retim sürecindeki önemini belirtme [(0.38-0.81-1.uyg., 0.63-0.93-2.uyg.)], 20 sÕra nolu-konuya uygun yardÕmcÕ kaynak materyal (ö÷retmen kÕlavuzu ve ö÷renci çalÕúma kitabÕ) hazÕrlama [(0.47-0.77-1.uyg., 0.59-0.91-2.uyg.)] ve 1 sÕra nolu-ders kitaplarÕndaki bölümlere yer verilme gerekçelerini açÕklama [(0.47-0.72-1.uyg., 0.61-0.91-2.uyg.)] ile ilgili beklenti ve kazanÕmlara yönelik davranÕú ifadelerinde yo÷unlaúma oldu÷u tespit edilmiútir. Bununla birlikte, ö÷retim süreci baúÕnda beklenti olarak ifade edilmemiú olmasÕna ra÷men süreç sonunda kazanÕm ifadeleri arasÕnda yer alan özellikle; 26 sÕra nolu-ö÷retim programÕnÕn ö÷elerini ifade etme
(1.00-0.91), 28 sÕra nolu-derse yönelik teorik bilgileri yürütülen etkinliklerle iliúkilendirme (0.83-0.90), 22 sÕra nolu-mesleki özgüven duygusunu geliútirme (0.72-0.83), 25 sÕra nolu-ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕnda ö÷retim programÕnÕn önemini ifade etme (0.74-0.77) davranÕúlarÕnÕn a÷ÕrlÕk kazandÕ÷Õ dikkat çekmektedir. Di÷er taraftan, beklenti ve kazanÕm ifadesi olarak en düúük düzeyde; 7 sÕra nolu-konu alanÕnda kitap yazma [(0.25- 0.44-1.uyg., 0.26-0-2.uyg.)] ve 3 sÕra nolu-ders kitaplarÕnÕ dil ve anlatÕm özellikleri açÕsÕndan de÷erlendirme [(0.27-0.35-1.uyg., 0.67-0.81-2.uyg.)]
davranÕúlarÕnÕn belirtildi÷i tespit edilmiútir.
Ö÷retmen adaylarÕnÕn daha nitelikli uygulamanÕn yürütülmesine yönelik önerileri incelendi÷inde, ifadelerin ö÷retim süreci, etkinlikler ve de÷erlendirme baúlÕklarÕ altÕnda yo÷unlaútÕ÷Õ belirlenmiútir (Ek.Tablo 3). Bu kategoriler arasÕnda ise, en çok önerinin ö÷retim sürecine, daha sonra yürütülen etkinliklere yönelik olarak sunuldu÷u görülmektedir. En az öneri ifadesinin ise, de÷erlendirme boyutu ile ilgili oldu÷u belirlenmiútir. Ö÷retim sürecine iliúkin; adaylarÕn ders kitaplarÕnÕ daha etkili kullanÕm için çeúitli yaklaúÕmlarÕn geliútirilmesinin sa÷lanmasÕ (0.53+1.06=1,58), ö÷retmenler hizmet içi e÷itim ile ders hakkÕnda bilgilendirilerek ders kitabÕ seçimi ve etkili kullanÕmÕ hakkÕnda bilinçlenmelerinin sa÷lanmasÕ (0.59+0.74=1.33), hazÕrlanan etkinliklerin uygulamalar öncesi irdelenmesini için adaylar arasÕnda de÷erlendirme grubunun oluúturulmasÕ (0.45+0.84=1.30), tartÕúma yöntemi daha çok uygulanmasÕ (0.44+0.84=1.28), etkinlik uygulamalarÕnÕn daha etkili hale getirilebilmesi için yardÕmcÕ materyallerin kullanÕmÕnÕn arttÕrÕlmasÕ (0.51+0.76) ve adaylarÕn derse yönelik e÷itim araútÕrmalarÕnÕ incelemelerinin sa÷lanmasÕ (0.55+0.70=1.25) sunulan öneri ifadeleri arasÕnda en fazla düzeyde yer almaktadÕr. Ö÷retim sürecine iliúkin en az düzeyde ise, konu ile ilgili uzman ve kitap yazarlarÕnÕn görüúlerine ulaúÕlmasÕ (0.31+0.53=0.83), uygulama gruplarÕndaki kiúi sayÕsÕ azaltÕlmasÕ ve sunum süresinin arttÕrÕlmasÕ (0.28+0.56=0.84) ve geliútirilen etkinliklerden bazÕlarÕnÕn bireysel hazÕrlanmasÕ (0.31+0.61=0.92) gerekti÷i önerilmektedir. AdaylarÕn yürütülen etkinliklere yönelik olarak, yeniden yazdÕklarÕ ünite ile ilgili e÷lendirici etkinlikler (fÕkra, senaryo gibi aktiviteler) bularak sÕnÕfa sunmalarÕ (0.46+0.77=1.23), ders kitabÕnda bulunmasÕ gereken niteliklere dayalÕ bir ölçek hazÕrlatÕlarak ders kitabÕnÕn de÷erlendirilmesi (0.47+0.69=1.16) belirtilen öneriler arasÕnda a÷ÕrlÕklÕ olanlardÕr. Etkinliklerle ilgili adaylarÕn en az düzeyde paylaútÕ÷Õ öneri ise, haftalÕk ödevler yerine dönem sonunda teslim edilmek üzere her gruba yeni bir fen bilgisi dersi kitabÕnÕn yazdÕrÕlarak de÷erlendirme ölçe÷i ve raporu hazÕrlatÕlmasÕdÕr. Son kategori olan de÷erlendirme boyutuna yönelik ise adaylar; etkinlik raporlarÕna dönüt verilmesi (0.38+0.83=1.21) ve uygulama notlarÕnÕn de÷erlendirmedeki etkisinin arttÕrÕlmasÕ (0.39+0.69=1.08) gerekti÷ini ifade etmektedirler.
Ö÷retmen adaylarÕnÕn, Ek Tablo 1’deki beklenti ve kazanÕmlarÕ ile ilgili davranÕú ifadelerinin yüzde de÷erleri dikkate alÕnarak elde edilen veriler düzenlenerek Tablo 2’deki gibi düzenlenmiútir.
Tablo 2. Ö÷retmen adaylarÕnÕn belirtti÷i beklenti ve kazanÕm ifadelerinin karúÕlaútÕrÕlmasÕ
0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00
1. Uygulama 2. Uygulama
Yüzde
Beklenti KazanÕm
Tablo 2’de adaylarÕn, her iki uygulamada da beklentilerini büyük oranda hatta beklentilerinin üstünde kazanÕlan davranÕúa dönüútürdü÷ü görülmektedir. Ek Tablo 2’ de ö÷retmen adaylarÕnÕn daha nitelikli bir ö÷retim sürecinin gerçekleútirilmesine yönelik belirtti÷i öneriler, görüúlerin yo÷unlaútÕ÷Õ kategoriler dikkate alÕnarak yüzde de÷erlerine dayalÕ olarak Tablo 3’deki gibi düzenlenmiútir. Tablo 3’de görüldü÷ü gibi, adaylar a÷ÕrlÕklÕ olarak ö÷retim sürecinin ve etkinliklerin geliútirilmesine yönelik öneriler belirtmektedirler. AdaylarÕn en düúük düzeyde ise, de÷erlendirme sürecine iliúkin önerilerde bulunduklarÕ görülmektedir. AyrÕca, adaylarÕn ikinci uygulamadaki beklenti ve kazanÕlan davranÕúlarÕ ilk uygulama ile karúÕlaútÕrÕldÕ÷Õnda, özellikle ö÷retim sürecinde belirgin düzeyde bir artÕúÕn gerçekleúti÷i dikkat çekmektedir.
Tablo 3. Ö÷retmen adaylarÕnÕn öneri ifadelerinin kategorilere dayalÕ gösterimi
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Ö÷retim Süreci Etkinlikler De÷erlendirme
Yüzde
1. Uygulama 2. Uygulama
5. SONUÇLAR ve ÖNERøLER
Ö÷retmen adaylarÕnÕn beklenti ve kazanÕmlarÕna yönelik davranÕú ifadeleri incelenerek düzenlenen tablolarÕn incelenmesiyle aúa÷Õdaki sonuçlara varÕlabilir: AdaylarÕn, etkili bir ders kitabÕnÕn özelliklerini ifade etme ve seçme becerisini genelde beklenti olarak ifade edip kazanÕlan davranÕúa dönüútürdükleri sonucuna varÕlmÕútÕr (Ek Tablo 1, Ek Tablo 3).
Beklenti olarak ifade etme ve kazanÕm olarak gerçekleútirme açÕsÕndan daha alt düzeyde ise; ö÷retmen adaylarÕnÕn ders kitaplarÕnÕ etkili kullanma yollarÕ, hazÕrlama aúamalarÕ, de÷erlendirme kriterleri, ö÷retim sürecindeki önemi, yardÕmcÕ kaynak materyal (ö÷retmen kÕlavuzu ve ö÷renci çalÕúma kitabÕ) hazÕrlama davranÕúlarÕ ön plana çÕkmaktadÕr. Belirtilen beklenti ve kazanÕmlara bu düzeyde ulaúÕlmasÕ adaylarÕn dersin amaçlarÕna yönelik beklentilerini büyük oranda gerçekleútirdi÷i, hatta ço÷u durumda özellikle ikinci uygulamada beklentilerinin üzerinde kazanÕm elde ettikleri sonucuna varÕlmÕútÕr. økinci uygulamadaki kazanÕlan becerilere yönelik davranÕúlarÕn ilk uygulamadakilere göre daha üst düzeyde belirtilmesinin, adaylarÕn davranÕú bazÕnda kazanÕm yazma becerilerini geliútirememiú olduklarÕnÕn göstergesi oldu÷u düúünülmektedir (Tablo 2). Bu eksikli÷in giderilmesi için, adaylarÕn sadece ders planÕ yazma aúamasÕnda de÷il, farklÕ derslerin uygulamalarÕnda amaç ve davranÕú yazma becerilerinin geliútirilmesine de önem verilmesi gerekmektedir. Di÷er taraftan, süreç baúÕnda beklenti olarak ifade edilmeyen, fakat süreç sonunda adaylarÕn, ö÷retim programÕnÕn ö÷elerini ifade etme, teorik bilgileri yürütülen etkinliklerle iliúkilendirme, mesleki özgüven duygusunu geliútirme, ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕnda ö÷retim programÕnÕn önemini belirtme davranÕúlarÕnÕ kazandÕklarÕ belirlenmiútir. Bu durum, dersin amaçlarÕna yönelik temel amaçlara
ulaúÕldÕ÷ÕnÕn göstergesi olarak düúünülebilir. AyrÕca, konu alanÕnda kitap yazma becerisini adaylarÕn en düúük düzeyde kazandÕklarÕnÕn belirlenmesi, ö÷retim sürecinde kitap yazÕmÕna yönelik bir etkinli÷in yapÕlmamasÕndan kaynaklanmaktadÕr.
Ö÷retmen adaylarÕnÕn beklenti ve kazanÕmlara yönelik davranÕú ifadelerinin farklÕ uygulamalara ra÷men büyük oranda paralellik taúÕmasÕ, yürütülen etkinliklerin nitelik düzeyinin istenen bir sonucu úeklinde yorumlanabilir (Tablo 2). Bu durum dikkate alÕndÕ÷Õnda, ikinci uygulamadaki beklenti ve kazanÕm düzeyleri karúÕlaútÕrÕlarak daha güvenilir ve geçerli veriler elde etmek mümkün olacaktÕr. Di÷er taraftan, beklenti ve kazanÕm düzeyleri arasÕndaki farkÕn, adaylarÕn dersin hedeflerinden yeterince haberdar olmamalarÕndan ve süreç sonunda kazanÕmlarÕnÕ beklentilerine göre daha fazla düzeyde boyutlandÕrma imkanÕna sahip olmalarÕndan kaynaklandÕ÷Õ düúünülmektedir. Bundan dolayÕ, adaylarÕn ö÷retim süreci baúlangÕcÕnda dersin kapsamÕ ve amaçlarÕna yönelik olarak bilgilendirilmelerine özel önem verilmesi gerekmektedir.
Ö÷retmen adaylarÕnÕn daha nitelikli uygulamanÕn yürütülmesi için sunduklarÕ önerilerden, özellikle ö÷retim sürecinin daha sonra etkinliklerin ve en düúük oranda ise de÷erlendirme sürecinin iyileútirilmesi gerekti÷i ön plana çÕkmaktadÕr (Ek Tablo 2). Bu ba÷lamda sunulan önerilerin, ö÷retim süreci ve yürütülen etkinliklere iliúkin konularda a÷ÕrlÕk kazanmasÕnÕn, bu alanlarÕn sahip oldu÷u kapsam ve önemden kaynaklandÕ÷Õ úeklinde yorumlanabilir. AdaylarÕn ö÷retim sürecine iliúkin önerilerinden; ö÷retim sürecinin ders kitaplarÕnÕn daha etkili kullanÕmÕ için çeúitli yaklaúÕmlar geliútirme, ö÷retmenlerin ders kitabÕ seçimi ve etkili kullanÕmÕ hakkÕnda bilinçlendirilmeleri, hazÕrlanan etkinliklerin uygulama öncesi irdelenmesi için de÷erlendirme grubu oluúturulmasÕ, tartÕúma yöntemine dayalÕ uygulamalarÕn yaygÕnlaútÕrÕlmasÕ, etkinliklerin uygulanma aúamasÕnda yardÕmcÕ materyal kullanÕmÕnÕn arttÕrÕlmasÕ ve dersle ilgili e÷itim araútÕrmalarÕnÕn incelenmesi gerekti÷i ön plana çÕkmaktadÕr. Adaylar yürütülen etkinliklerle ilgili ise, yeniden yazÕlan üniteye yönelik e÷lendirici etkinlikler (fÕkra, senaryo gibi aktiviteler) geliútirme, etkili ders kitabÕnÕn özelliklerini dikkate alarak de÷erlendirme ölçe÷i hazÕrlama ve ders kitabÕnÕ de÷erlendirme etkinliklerine de yer verilmesini gerekli görmektedirler. Son olarak de÷erlendirme boyutu ile ilgili adaylar, etkinlik raporlarÕna dönüt verilmesi ve uygulama notlarÕnÕn de÷erlendirmedeki etkisinin arttÕrÕlmasÕ gerekti÷ine dikkat çekmektedirler. Bu ba÷lamda dersin uygulama saatlerinde adaylarÕn gerçekleútirdi÷i etkinlikler hakkÕnda sÕnÕf tartÕúmalarÕnÕn yürütülmesi ve hazÕrlanan etkinlik ödevleri ile ilgili ayrÕntÕlÕ dönütler verilerek adaylarÕn belirlenen eksikliklerini giderme imkanÕna sahip olacaklarÕ düúünülmektedir.
Kitap yazÕmÕnda görev alan e÷itim uzmanlarÕ, fen bilgisi ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanma aúamasÕnda “Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi”
dersi kapsamÕnda yürütülmekte olan etkinliklere dayalÕ olarak ö÷retmen adaylarÕnÕn beklentilerinin karúÕlanma düzeyini dikkate almalÕdÕrlar.
Böylece, adaylarÕn dersin amaçlarÕna yönelik beklentilerinin daha üst düzeyde karúÕlanmasÕnÕ sa÷layÕcÕ düzenlemelere gitme konusunda daha tutarlÕ ve geçerli verilere dayalÕ önlemler alÕnabilece÷i açÕktÕr. Bu durum problemlerin daha az düzeyde yaúanarak, ders kitaplarÕnÕn ö÷retim sürecine hedeflenen nitelikteki olumlu katkÕlarÕnÕn gerçekleútirilmesini sa÷layabilecektir.
Belirtilen sonuçlarÕn geçerlili÷inin sa÷lanabilmesi için her bir boyuta dayalÕ olarak yeni araútÕrmalarÕn yürütülerek sonuçlarÕn yeniden de÷erlendirilmesi gerekti÷i dikkate alÕnmalÕdÕr. Bu süreçte, ö÷retmen adaylarÕnÕn karúÕlaúabilecekleri problemlere karúÕ hazÕrlÕklÕ olmalarÕnÕ ve olasÕ problemlere uygun ve tutarlÕ çözümler üretebilmelerini sa÷lamak amacÕ ile, hizmet öncesi e÷itim düzeylerinde araútÕrmacÕ ö÷retmen yaklaúÕmÕ kapsamÕnda gerekli mesleki yeterlilikleri kazandÕrÕcÕ dersleri almalarÕ sa÷lanmalÕdÕr. AyrÕca, alanÕnda mesleki becerilerini geliútirmeye e÷ilimli ö÷retmenlerin yüksek lisans programlarÕna alÕnmalarÕnÕ kolaylaútÕrÕcÕ uygulamalarÕn gerçekleútirilmesi gerekmektedir. Di÷er taraftan, ders kapsamÕnda belirtilen yürütme süreci ve uygulanan etkinlikler kapsamÕnda ö÷retmen adaylarÕnÕn kazandÕ÷Õ mesleki beceriler di÷er ö÷retim elemanlarÕ tarafÕndan da irdelenip de÷erlendirilmelidir. Bu de÷erlendirmeler sonucu,
“Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi” dersinin yürütülmesindeki uygulamalarÕn nitelik düzeyi, kazanÕlan deneyimlere dayalÕ olarak yapÕlan araútÕrmalar ÕúÕ÷Õnda geliúecektir. Böylece, hem ders kitaplarÕnÕn daha nitelikli hazÕrlanmasÕ sa÷lanabilecek, hem de ö÷retmen adaylarÕnÕn bu alandaki beklentilerinin daha üst düzeyde karúÕlanmasÕ mümkün olacaktÕr.
KAYNAKLAR
BAùLANTI, U., Quantitative Analysis of a Secondary School Science Textbook for Scientific Iteracy Themes, Abant øzzet Baysal Üniversitesi E÷itim Fakültesi Dergisi, 1,(1), 2002, 117-124.
COLETTA, A.T., CHøAPPETTA, E.L., Science Instruction in the Middle and Secondary Schools, Merill Publishing Company, America, 1989.
ÇEPNø, S., AYVACI, H.ù. ve AKDENøZ, A.R., Fizik Ders KitaplarÕnÕn De÷erlendirilmesi, III.UluslararasÕ Fen Bilimleri E÷itimi Sempozyumu, 23-25 Eylül 1998, Trabzon.
ÇEPNø, S., GÖKDERE, M. ve TAù, E. Mevcut Fen Bilgisi KitaplarÕnÕn BazÕ Okunabilirlik Formülleri øle De÷erlendirilmesi, Maltepe Üniversitesi E÷itim Fakültesi, Yeni BinyÕlÕn BaúÕnda Fen Bilimleri E÷itimi Sempozyumu, 7-8 Eylül 2001, østanbul, 356-363.
ERSOY, Y., Fen E÷itimi DünyasÕnda Gezinti-I: Okullarda Fen E÷itimi ve AraútÕrma KonularÕ, Yeni BinyÕlÕn BaúÕnda Fen Bilimleri E÷itimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi E÷itim Fakültesi, 7-8 Eylül 2001, østanbul, 14-21,
ENGLøSH, F.W., Deciding What to Teach and Test, A Sage Publications Company, America, 1992.
HALøS, øSA., Ö÷retim Teknolojileri ve Materyal Geliútirme, Nobel YayÕn, Eylül 2002, Ankara.
KILIÇ, ABDURRAHMAN ve SEVEN, SERDAL, Konu AlanÕ Ders KitabÕ øncelemesi, PegemA YayÕncÕlÕk, Eylül 2002, Ankara.
KILIÇ, ZøYA ve di÷., Konu AlanÕ Ders KitabÕ ønceleme KÕlavuzu, Fen Bilgisi 4-8, Nobel YayÕn da÷ÕtÕm, Eylül 2001, Ankara.
KÖSEOöLU, FøTNAT ve di÷., Bir Fen Ders KitabÕ NasÕl OlmalÕ, Asil YayÕn Da÷ÕtÕm, Eylül 2003, Ankara.
PELLETøER, C.M., A Handbook of Techniques and Strategies for Coaching Student Teachers, A Simon and Schuster Company, America, 1995.
SHANNON, P., Some Subjective Reasons for Teachers’Reliance on Commercial Reading Materials, Reading Teacher, 36, 884-889, 1982.
SOONG, B.C. ve YAGER, R.E., The Inclusion of STS Material in the Most Frequently Used Secondary Science Textbooks in the U.S., Journal of Research in Science Teaching, 30, (4), 339-349, 1993. –in- BAùLANTI, U., Quantitative Analysis of a Secondary School Science Textbook for Scientific Iteracy Themes, Abant øzzet Baysal Üniversitesi E÷itim Fakültesi Dergisi, 1,(1), 2002, 117-124.
YÖK,1998, Türk Milli E÷itiminin Bugünkü Durumu. Ankara.
YÖK/Dünya BankasÕ, MEGP Doktora Bursiyerleri Tez Özetleri, YÖK/Dünya BankasÕ Milli E÷itimi Geliútirme Projesi Hizmet Öncesi Ö÷retmen E÷itimi, Ankara, 1999.
øLETøùøM ADRESø
Yrd.Doç.Dr. Ahmet Zeki SAKA Sakarya Üniversitesi
E÷itim Fakültesi ølkö÷retim Bölümü Fen Bilgisi E÷itimi A.B.D.
54300 Hendek/ ADAPAZARI azsaka@sakarya.edu.tr
Ek Tablo 1. Ö÷retmen adaylarÕnÕn ö÷retim sürecine yönelik beklenti ve kazanÕmlarÕ
1. Uygulam SÕra
no Ö÷retmen adayÕ beklenti ve kazanÕmlarÕ
f1 f2 f1
1 Ders kitaplarÕnda hangi bölümlere hangi amaç ve davranÕúlarÕ
kazandÕrmak için yer verildi÷ini söyleme 45 68 0 2 Ders kitaplarÕnÕn görsel tasarÕm ö÷e ve ilkeleri açÕsÕndan
de÷erlendirme 36 61 0
3 Ders kitaplarÕnÕ dil ve anlatÕm özellikleri açÕsÕndan yorumlama 26 33 0 4 Ders kitabÕnÕn fiziksel yapÕ özellikleri ö÷renme düzeyine etkisini
açÕklama 17 26 0
5 Ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕnda bilimsel içeri÷in önemini açÕklama 21 24 0
6 Etkili bir ders kitabÕ seçme 87 92 0
7 Konu alanÕyla ilgili kitap yazma 24 42 0
8 Ders kitaplarÕnda yer alan üniteleri inceleme ve geliútirme 46 64 0 9 Ders kitabÕ hazÕrlayabilme konusunda özgüven geliútirme - 62 10 Ders kitabÕnÕn hazÕrlanmasÕ ve sunulmasÕ ile ilgili basamaklarÕ
açÕklama 57 76 0
11 Ö÷retim programÕnÕn ö÷elerinin ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕndaki
önemini açÕklama 36 87 0
12 øyi bir ders kitabÕnÕn özelliklerini açÕklama 69 91 0 13 Ders kitabÕnÕ etkili kullanma yollarÕnÕ ifade etme 36 88 0 14 Ders kitaplarÕnÕn ö÷retim sürecindeki önemini açÕklama 36 77 0 15 Ders kitaplarÕnÕn ö÷retim sürecinde ö÷retmen ve ö÷renciler için
sa÷layaca÷Õ olumlu ve olumsuz etkileri belirtme 28 57 0 16 Ders kitaplarÕnÕ de÷erlendirme becerisi kazanma 37 76 0
Ek Tablo 1’in devamÕ
1. Uygulam SÕra
no Ö÷retmen adayÕ beklenti ve kazanÕmlarÕ
f1 f2 f 17 Ders kitaplarÕnÕ de÷erlendirmede dikkate alÕnmasÕ gereken kriterleri
ifade etme 49 74 0
18 Ders kitaplarÕnÕn eksik ve yetersiz hazÕrlanan bölümlerini belirleme 39 57 0 19 Ders kitabÕnÕ de÷erlendirme ölçe÷i geliútirme ve analiz etme 52 66 0
20 Konuya uygun yardÕmcÕ kaynak materyal (ö÷retmen kÕlavuzu ve
ö÷renci çalÕúma kitabÕ) hazÕrlama 45 73 0
21 Bilimsel ve eleútirel düúünme becerisini geliútirme - 62
22 Mesleki özgüven duygusunu geliútirme - 68
23 KazanÕmlarÕ mesleki becerilerle bütünleútirme - 34 24 FaklÕ bilgi kaynaklarÕndan yararlanma becerisi kazanma - 45 25 Ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕnda ö÷retim programÕnÕn önemini
açÕklama - 70
26 Ö÷retim programÕnÕn ö÷elerini ifade etme - 95 27 Ders kitaplarÕnda yer alan ölçme ve de÷erlendirme sorularÕnÕn
ö÷retim sürecindeki önemini açÕklama - 63
28 Derse yönelik teorik bilgileri yürütülen etkinliklerle iliúkilendirerek
pekiútirme - 79
29 T.T.K.’nun görevlerini açÕklama - 16
f1 ifade edilen beklenti sÕklÕ÷Õ f2 ifade edilen kazanÕm sÕklÕ÷Õ
f1 beklenti yüzdesi f2 kazanÕm yüzdesi
Ek Tablo 2. Ö÷retmen adaylarÕnÕn daha nitelikli bir uygulamanÕn yürütülmesine yönelik önerileri
1. Uygulama (N=95) Öneriler
Ö÷retim süreci f1 f1
SÕnÕfa tecrübeli bir ö÷retmen getirilerek ders hakkÕndaki görüúleri
alÕnmalÕ 35 0,37
Konu ile ilgili uzman ve kitap yazarlarÕnÕn görüúlerine ulaúÕlabilmeli 29 0,31 ølkö÷retim okullarÕna gidilerek ö÷retim sürecinde ders kitabÕ kullanÕm
düzeyi irdelenmeli 32 0,34
Ders yürütme sürecinde de÷iúik kitap örnekleri incelenerek adaylara
yol gösterilmeli 39 0,41
Ö÷retmen adaylarÕnÕn ders ile ilgili e÷itim alanÕnda yapÕlan araútÕrmalarÕ
incelemeleri sa÷lanmalÕ 52 0,55
Ö÷retim sürecinde TTK’nun yetersiz buldu÷u ders kitabÕ örnekleri
incelenmeli 38 0,40
Etkinliklerin daha nitelikli úekilde geliútirilmesi için daha çok
örneklendirme yapÕlmalÕ 56 0,59
HazÕrlanan etkinlikler Okul Deneyimi II etkinlikleri kapsamÕnda 35 0,37
ilkö÷retim okullarÕnda uygulanarak de÷erlendirilmeli
TartÕúma yöntemi daha çok uygulanmalÕ 42 0,44
Ö÷retmen adaylarÕnÕn ders kitaplarÕnÕn hazÕrlanmasÕna yönelik yeni ve
farklÕ formatlar geliútirmeleri istenmeli 36 0,38
Ö÷retmen adaylarÕnÕn ders kitaplarÕnÕn daha etkili kullanÕmÕ için çeúitli
yaklaúÕmlar geliútirmeleri sa÷lanmalÕ 50 0,53
HazÕrlanan etkinliklerin irdelenmesini için sa÷lamak derste sunulmadan önce ö÷renciler arasÕndan bir de÷erlendirme grubu seçilerek uygulama dersleri daha etkili hale getirilmeli
43 0,45 Konular e÷itim ö÷retim sürecindeki zamana göre fazla oldu÷undan
konu kapsamÕ daraltÕlmalÕ 31 0,33
Ö÷retmen adaylarÕna çok etkinlik hazÕrlatmak yerine daha az sayÕda ve
detaylÕ uygulamalar yaptÕrÕlmalÕ 46 0,48
Ek Tablo 2’nin devamÕ
Öneriler 1. Uygulama
(N=95)
Ö÷retim süreci f1 f1
Uygulama gruplarÕndaki kiúi sayÕsÕ azaltÕlmalÕ ve grup baúÕna düúen
etkinlik sunumu süresi arttÕrÕlmalÕ 27 0,28
HazÕrlanan etkinliklerin nitelik düzeyini arttÕrmak için daha fazla zaman
verilmeli 48 0,51
Ders kitabÕnda bulunan yanlÕúlÕk ve eksiklikler (dil,anlatÕm, görsel düzen vb) belirlenerek ö÷retmen adaylarÕnÕn kitap yazÕmÕ konusunda bilgilenmeleri sa÷lanmalÕ
34 0,36 Yürütülen etkinlikleri daha zevkli ve ilgi çekici kÕlmak için daha çok
pekiútireç verilmeli 41 0,43
Ö÷retmen adaylarÕnÕn uygulama sunumlarÕndan sonra yorum yapma
sürecine tamamen katÕlmalarÕ sa÷lanmalÕ 28 0,29
Geliútirilen etkinliklerden bazÕlarÕnÕn bireysel hazÕrlanmasÕ istenmeli 29 0,31 Uygulamalarda e÷itim teknolojisinden daha çok faydalanÕlmalÕ 34 0,36 HazÕrlanan etkinlik sunumlarÕnÕn etkili yapÕlabilmesi için yardÕmcÕ
materyallerin kullanÕmÕ arttÕrÕlmalÕ 48 0,51
Ö÷retmenler hizmet içi e÷itim ile bu ders kapsamÕnda bilgilendirilerek ders kitabÕ seçimi ve etkili kullanÕmÕ hakkÕnda bilinçlenmeleri sa÷lanmalÕ
56 0,59
Ö÷retim süreci ile ilgili öneri ifadelerin sÕklÕk toplamÕ 936 9,85 1 Etkinlikler
HaftalÕk ödevler yerine dönem sonunda teslim edilmek üzere her gruba yeni bir fen bilgisi dersi kitabÕ yazdÕrÕlarak de÷erlendirme ölçe÷i ve raporu hazÕrlatÕlmalÕ
15 0,16 Ö÷retmen adaylarÕna ders kitabÕnda bulunmasÕ gereken niteliklere
dayalÕ bir ölçek hazÕrlatÕlarak ders kitabÕ de÷erlendirilmeli 45 0,47
Ö÷retmen adaylarÕnÕn yazmaya çalÕútÕklarÕ ünite ile ilgili e÷lendirici etkinlikler (fÕkra, senaryo gibi aktiviteler) bularak sÕnÕfa sunmalarÕ sa÷lanmalÕ
44 0,46
Ek Tablo 2’nin devamÕ
Öneriler 1. Uygulama
(N=95)
Etkinlikler f1 f1
HazÕrlanan ve tekrar yazÕlan ünitelerden sÕnÕfta en iyisi seçilerek Talim Terbiye Kurulu’na gönderilerek kaç puan aldÕ÷ÕnÕ, hangi noktalarda eksik oldu÷unu ve neler yapÕlmasÕ gerekti÷i de÷erlendirilmeli
31 0,33 BazÕ ö÷retmen adaylarÕndan ders kitabÕ hazÕrlamalarÕ istenerek sÕnÕfça
de÷erlendirilmeli 21 0,22
En iyi hazÕrlanan etkinlik ödevi örnek gösterilerek sÕnÕfta rekabet ortamÕ
oluúturulmalÕ 25 0,26
Etkinliklerle ilgili öneri ifadelerin sÕklÕk toplamÕ 181 1,91 De÷erlendirme
Dersin uygulama kÕsmÕnÕn (hazÕrlanan etkinlik ve sunumun)
de÷erlendirmedeki etkisi arttÕrÕlmalÕ 37 0,39
HazÕrlanan etkinlik raporlarÕnÕn eksikleri belirlenerek adaylara dönüt
verilmeli 36 0,38
De÷erlendirme ile ilgili öneri ifadelerin sÕklÕk toplamÕ 73 0,77 f1
ifade edilen beklenti sÕklÕ÷Õ f2 ifade edilen kazanÕm sÕklÕ÷Õ f1 beklenti yüzdesi f2 kazanÕm yüzdesi
Ek Tablo 3. Ö÷retmen adaylarÕnÕn uygulamalara yönelik beklenti ve kazanÕm sÕklÕklarÕnÕn karúÕlaútÕrÕlmasÕ
0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 2
Beklenti ve KazanÕmlar
Yüzde
1. Uygulama Beklenti 2. Uygulama Beklenti
HøZMETÖNCESø EöøTøMLERøNE GÖRE SINIF ÖöRETMENLERøNøN øùDOYUM DÜZEYLERø
Yrd. Doç. Dr. Hasan Basri GÜNDÜZ Yavuz YILMAZ
Sakarya Üni. E÷itim Fak. Ö÷retmen
østanbul øl Milli E÷itim Müdürlü÷ü
