Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 20/15, 15 Mayıs 2015)
Geçen hafta neler oldu?
*** Soma'da 301 maden işçisinin yaşamını yitirdiği facianın yıldönümünde madenci aileleri, sendikalar ve meslek örgütleri Soma’da gün boyu çeşitli anma etkinlikleri düzenledi, ülke genelinde ise protesto gösterileri yapıldı. Bir yılın ardından yasalarda ve mevzuatta çok sayıda değişiklikler yapılsa da uygulamadaki aksaklıkların ve işçi cinayetlerinin önüne geçilemedi. İnsan Hakları İzleme Örgütü-‐HRW, facianın yıldönümünde yayımladığı bildiride, olayla ilgili resmi makamların sorumluluğu ve ihmallerine vurgu yaptı.
*** Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim yasalarını açıkça ihlal ettiği gerekçesiyle YSK’ya yaptığı iki başvuruya ret cevabı alan HDP Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Tarafsızlık ilkesini çiğnediği eleştirilerine “her fırsatta görüşlerimi açıklayacağım” diyerek yanıt veren Erdoğan ise düzenlenen etkinliklerde Ak Parti’ye oy istemeyi sürdürüyor. Avrupa Konseyi Erdoğan’ın seçim kampanyalarına katılmasının ‘ciddi endişe’ kaynağı olduğunu belirterek seçimde eşit koşulların sağlanması için çağrı yaptı.
*** Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 2. Dairesi 17-‐25 Aralık yolsuzluk soruşturmasını yürüten savcılar Zekeriya Öz, Celal Kara, Muammer Akkaş, Mehmet Yüzgeç ile hakim Süleyman Karaçöl'ün meslekten ihraçlarına karar verdi. Öte yandan Almanya’da mahkûmiyetle sonuçlanan Deniz Feneri e.V. davasının Türkiye ayağı için açılan dava 20 sanığın tamamının beraatı ve zaman-‐aşımıyla sonuçlandı. Mahkeme sanıklara beraat ettikleri suçlarla ilgili tazminat isteme hakkı da tanıdı.
*** Danıştay’ın 147. Kuruluş Yıldönümü Törenine AA ve TRT dışında basın mensuplarının alınmamasına gazeteci örgütleri tepki gösterdi. Geçtiğimiz yıl Erdoğan’la yaşanan konuşma krizi nedeniyle törende Barolar Birliği Başkanı’na da konuşma hakkı verilmezken, törende devlet protokolü de yer almadı.
*** Gazeteci, siyasetçi, iş dünyası ve bürokratlardan oluşan 48 kişiyi sahte isimlerle
‘usulsüz’ dinledikleri iddia edilen 25 üst düzey emniyet müdürü gözaltına alındı.
*** Kuzey Kıbrıs lideri Mustafa Akıncı ve Güney Kıbrıs lideri Nikos Anastasiadis BM Genel Sekreteri Özel Danışmanı Espen Barth Eide ile bir araya geldi. Müzakerelerin yeniden başlangıç tarihi olarak 15 Mayıs belirlendi.
*** Bir dönem yetim Ermeni çocuklara yuva olan Tuzla’daki Kamp Armen’in yıkımına başlandı. Hrant Dink ile eşi Rakel Dink’in de çocukken kaldığı yetimhane için gönüllülerin başlattığı nöbet eylemi sürerken, yıkım çalışmaları tepkiler üzerine durduruldu.
*** Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği’nin (SPoD LGBTİ) hazırladığı LGBTİ Hakları Sözleşmesi’ni CHP ve HDP’den toplam 30 milletvekili adayı imzalayarak, seçilirlerse TBMM’de LGBTİ haklarını savunacaklarını taahhüt etti.
*** İHD seçim öncesi milletvekili adaylarına, hükümete ve bürokratlara seslenerek hasta mahpusların gündemde tutulmasını istedi. Derneğin verilerine göre Türkiye cezaevlerinde 282’si ağır olmak üzere toplam 721 hasta mahkûm var.
-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐
12 Eylül darbesinin mimarı Evren öldü
12 Eylül darbesini yapan, eski Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde 10 Mayıs günü öldü.
98 yaşında ölen Evren, askeri darbenin ardından devlet başkanı unvanını almış, 1982 Anayasasının halkoyuna sunulup yürürlüğe girmesi ile birlikte Türkiye'nin yedinci cumhurbaşkanı olmuştu. Evren 1980 darbesi nedeniyle yargılandığı davada geçtiğimiz yıl müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı.
Genelkurmay tarafından yapılan resmi törenin ardından devlet mezarlığına gömülen Evren için hükümet ve muhalefet taziye mesajı yayımlamazken, cenaze törenine de katılım gösterilmedi.
12 Eylül’de ne oldu?
Evren’in mimarı olduğu darbe döneminde 650 bin kişi gözaltına alındı. 171 kişi işkencede öldürüldü, 49 kişi de idam edildi. Askeri mahkemelerde 210 bin dava açıldı. Açılan bu davalarda, 85 bin kişi salt düşünce suçu kapsamında, 141., 142., ve 163. maddelerden yargılandılar. 1 milyon 683 bin kişi fişlendi. Açılan davalarda 6 bin 353 kişinin idamı istendi. Toplamda 39 ton kitap, dergi ve gazete yasaklanarak imha edildi. Sekiz gazete 195 gün süreyle kapatıldı. 30 bin kişi Türkiye’yi terk etmek zorunda bırakıldı, 937 film yasaklandı…
AYM’den hak ihlali kararları
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), üç ayrı başvuru hakkında verdiği kararlar Resmi Gazete’de yayımlandı.
AYM, “Aşırı derecede kısa gerekçelerle ve hiçbir yasal hüküm gösterilmeden tutuklama kararı vermenin ya da tutukluluğu devam ettirmenin” hak ihlaline yol açtığını kaydederek, söz konusu kararların Anayasa’nın 19. Maddesinin ihlali anlamına geleceğine hükmetti. Ayrıca Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) ve Eğitim-‐Sen İzmir Şubesi’nin 4+4+4 eğitim sistemini protesto etmek için İzmir’den Ankara’ya hareket etmeleri sırasında yapılan polis müdahalesi ile ilgili başvuruda kitlesel basın açıklamasına katılımın polis tarafından engellenmesini, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali olduğuna karar verdi.
Resmi Gazete'de yayımlanan diğer kararda ise Anayasa Mahkemesi, Kürtçe konuşma yaptığı için cezalandırılan siyasetçilerin anayasal haklarının ihlal edildiğine hükmetti.
Kararda, ifade özgürlüğünün demokrasinin işleyişi için yaşamsal önem taşıdığı, ifadenin iletilmesinde kullanılan dilin de ifade özgürlüğünün ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı.
‘Ayşenur Zarakolu Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri 2015’
İnsan Hakları Derneği (İHD)’nin 2002 yılından beri her 9 Mayıs'ta verdiği Ayşenur Zarakolu Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri’nin bu yılki sahipleri, sansüre uğrayan
Bakur Belgeseli, Roboski yürüyüşüne katıldığı için tutuklanan gazeteci Özgür Amed (Ethem Cağır), IŞİD tarafından öldürülen gazeteci Deniz Fırat (Leyla Yıldıztan) ve siyasi tutuklu Hasan Gülbahar oldu.
İHD İstanbul Şubesi’nde düzenlenen törenin açılış konuşmasını yapan Şube Başkanı Zeynep Ceren Boztoprak, "Düşünceyi ifade özgürlüğü daima çetin bir mücadele alanı olmuştur. Ayşenur Zarakolu Ödülleri, bu çetin mücadeleyi yürüten herkesle bir dayanışma ve bir selamlaşmadır" dedi.
Berkin Elvan pankartı açan iki kişiye hapis cezası
Ak Parti İstanbul İl Kongresi’nde “Berkin Elvan’ın katillerini arıyoruz” pankartı açtıkları için Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanan iki kişi birer yıl hapis cezasına mahkum oldu.
'Terör örgütü propagandası' iddiasıyla yargılandıkları davada mahkeme heyeti, Leyla Erdoğan’ın cezasını “iyi hal”den 10 aya indirip 5 yıl ertelerken, Hicri Selviler’e aynı indirimi ve erteleme hükümlerini uygulamadı.
Erdoğan’a hakaret dosyaları...
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan’a hakaret suçlamasıyla İstanbul 28.
Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanan yazar Emrah Serbes hakkında zorla getirilme kararı verildi.
Mahkeme, Erdoğan ailesinin davaya katılma talebini de kabul ederken, Serbes Twitter hesabından duruşmaya gittiğini açıkladı, “Hakim yok dediler geri döndük, başka bir hakime yakalama kararı çıkartmışlar” dedi.
Serbes, CNNTürk kanalında 2 Temmuz 2014 tarihinde yayınlanan ‘Burada Laf Çok’ isimli programa konuk olmuş ve kitaplara uygulanan vergileri eleştirerek, “bu vergiler de son milyon bükücü Bilal’e gidiyor” demişti.
TKP Tokat İl Başkanı Cem Kılınç hakkında Facebook'ta 'Hırsız, katil Erdoğan' paylaşımı yaptığı için Türk Ceza Kanunu'nun 299. maddesi gereğince "Cumhurbaşkanına hakaret"
suçundan dört yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı. Tokat'ta daha önce de ÖDP İl Başkanı Önder Konuk hakkında Erdoğan'a "zincirleme şekilde hakaret ettiği" iddiasıyla yedi yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılmıştı.
Çanakkale’de Halkevi’nin 1 Mayıs mitinginde açtığı “Yürü üstüne üstüne,faşistin, diktatörün üstüne, eşitlik demokrasi ve kardeşlik için” sloganı yazan ve Tayyip Erdoğan’ın karikatürize edilmiş üç resmi bulunan pankart nedeniyle dört kişiye hakaret davası açıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a Başbakan olduğu dönemde sosyal paylaşım sitesinden hakaret ettiği iddiasıyla 2 yıla kadar hapis istemiyle yargılanan Z.U. beraat etti.
Yargılamayı yapan İstanbul Asliye Ceza Mahkemesi söz konusu yazıyı düşünce özgürlüğü kapsamında değerlendirdi. Erdoğan ailesinin avukatı Özay karara itiraz edeceklerini söyledi.
Prof. Dr. Osman Özsoy hakkında 27 Nisan 2015 tarihinde katıldığı bir televizyon kanalında yaptığı konuşma nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı hedef haline getirip
"halkta korku ve kaygı yaratmak amacıyla tehdit etmek" suçlamasıyla açılan soruşturma tamamlandı. Savcılık, İstanbul Anadolu Asliye Ceza Mahkemesi'ne gönderdiği iddianamede Özsoy’un 4 yıla kadar hapisle cezalandırılmasını istedi. Mahkemenin iddianameyi kabul etmesi halinde Özsoy'un yargılanmasına önümüzdeki günlerde başlanacak.
Polis şiddeti dosyaları...
İzmir’de 16 Temmuz 2011’de gözaltında işkence gören F.C. hakkında “polise direnmek”
suçlamasından; işkence yaptıkları tespit edilen 4 polis hakkında ise “basit yaralama”
suçundan açılan dava 13 Mayıs 2015’te sonuçlandı.
İzmir 6. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti, F.C.’ye “hakaret” suçlamasından 8 bin 840 TL para cezası verdi ve hükmün açıklanmasını geriye bıraktı. F.C.’ye işkence yapan polisler Beyit S. ve Hakan Y.’ye ise “basit yaralama” suçundan 1’er yıl 3’er ay hapis cezası verdi. Diğer polisler beraat etti.
12 yaşındaki Nihat Kazanhan’ın Cizre’de polis tarafından öldürülmesini protesto amacıyla siyah renkte giyinerek kaymakamlık duvarına “Yeter artık” diye yazan 16 yaşındaki U.Ç. hakkında ‘terör örgütü propagandası‘ suçlamasıyla dava açıldı.
Savcılığın hazırladığı iddianamede, hangi örgütün propagandasının yapıldığı belirtilmezken, İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın ilk duruşması 26 Mayıs’ta görülecek.
Ümit Tikicieri isimli bir yurttaş ailesi, karıştıkları trafik kazası sonrası, araçlarında HDP broşürleri ve Selahattin Demirtaş’ın fotoğrafı bulunduğu gerekçesiyle polisler tarafından darp edildi.
Çocuk kitaplarına ‘örgüt propagandası’ suçlaması
Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğü tartışmaları gündemden düşmezken, yayınevlerine yönelik baskılar da sürüyor.
Son bir yılda Aram Yayınevi tarafından yayımlanan 24 kitap hakkında ‘örgüt propagandası’ ve ‘örgüte eleman kazandırmak’ gerekçeleri ile soruşturma açıldı. IŞİD’in saldırılarına maruz kalan Şengal ve Kobani’deki çocuklar için basılan kitaplar hakkında ise Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından aynı gerekçelerle dava açıldı.
Sansür bitmiyor!
Çanakkale'nin İl Milli Eğitim Müdürü, barış temalı 2. Uluslararası Çanakkale Çocuk Bienali’nde yer alan bazı çalışmaları sakıncalı buldu.
Müdürlüğün gönderdiği yazıda, ‘Barış Yapan Parkalar’, ‘Teneffüs’ ve 'Berkin Elvanı konu alan Deniz Ocal Stop Motion Atölyesi videolarının bienal programından çıkarılması halinde öğrencilerin etkinliğe katılımının uygun olacağı bildirildi.
Uluslararası Venedik Bienali’ndeki Türkiye Pavyonu için hazırlanan katalog Rakel Dink’in yazısı nedeniyle sansüre uğradı. ‘Ermeni Soykırımı’ ifadesinin geçtiği katalog Dışişleri ve Kültür Bakanlıkları ile bazı sponsorları rahatsız ettiği için dağıtılmadı.
Diğer bir sansürün hedefi de Nora Zartonk’un twitter hesabı oldu. Hesap, Twitter Türkiye tarafından “hedeflenmiş kötüye kullanım” sebebiyle kapatıldı.
Nor Zartonk’tan yapılan açıklamada “Tüm duyarlı kamuoyunu bu ırkçı sansüre karşı Nor Zartonk’a destek olmaya davet ediyoruz!” dendi.
LGBTİ’lere baskı ve şiddet devam ediyor
Türkiye’de ve dünyada LGBTİ bireylere yapılan ayrımcılık ve uygulanan şiddet devam ediyor.
Transgender Europe’un 17 Mayıs Uluslararası Homofobi Karşıtı Gün vesilesiyle yayımladığı raporda; son yedi yılda 37 transın öldürüldüğü Türkiye, trans cinayetlerinde dünyada dokuzuncu sırada yer aldı. Rapora göre bu süre içerisinde dünya genelinde 1731 trans cinayeti yaşandı.
Diğer taraftan, Türkiye’nin ilk eşcinsel düğününü yapan Ekin Keser ve Emrullah Tüzün, eşcinsellerin hedef gösterildiği bir haberde fotoğraflarını kullanan İhlas Haber Ajansı (İHA) ve Bilge Kadın Araştırma Merkezi (BİLKA) hakkında suç duyurusunda bulunacaklarını açıkladılar.
Düğün fotoğraflarının medyaya yansımasından bu yana toplum ve medya baskısıyla yaşadıklarını ve tehditler aldıklarını söyleyen Keser ve Tüzün, İnsan Hakları Derneği’ne (İHD) başvurdu.
Genel seçimler öncesi yaşanan ihlaller
Bartın’da 13 Mayıs 2015’te HDP İl Örgütü binasına 50 kişilik bir grup saldırıda bulundu.
Taşlı ve sopalı saldırıda binaya tırmanan 2 kişi asılı duran ve üzerinde “Termik santral yaptırmayacağız” yazısı bulunan pankartı indirdi. Kastamonu’da 13 Mayıs 2015’te Soma Katliamı’nın anma törenine katılan HDP milletvekili adayı Hamza Özkan bir grubun linç girişimine maruz kaldı.
HDP’nin İstanbul Kadıköy ve Kozyatağı ilçelerindeki ve Edirne’nin Havsa ilçesindeki seçim büroları saldırıya uğradı. Aydın'ın Efeler İlçe Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Veli Yalçın HDP'yi desteklediğini açıklaması nedeniyle görevden alındı.
Mersin’in Silifke ilçesinde ve Gaziantep Üniversitesinde seçim çalışması yürüten HDP üyeleri saldırıya uğradı olaylarda 5 kişi yaralandı.
İstanbul’da bir yurttaş karıştığı trafik kazası sonrası, aracında HDP broşürleri ve Selahattin Demirtaş’ın fotoğrafı bulunduğu gerekçesiyle polisler tarafından darp edildi.
HDP’nin Kırşehir’de düzenlediği mitingin ardından parti üyeleri 200 kişilik bir grubun saldırısına uğradı.
MHP’nin İstanbul’da, CHP’nin ise Erzurum’da kullandığı seçim materyalleri belediyeler tarafından toplatıldı. Rize'de MHP seçim irtibat bürosu olarak kullanılan düğün salonu ruhsatı olmadığı gerekçesiyle Rize Belediyesi tarafından mühürlendi.
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİNDE BU HAFTA
Müzemizin kapı önü, Türkiye’nin güncel fotoğrafını yansıtmayı sürdürüyor:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, her ne kadar bütün partilere eşit mesafede olduğunu iddia etmeyi sürdürse de miting meydanlarında –adeta bir parti lideri gibi-‐ seçmenlerden 400 vekil istiyor. Erdoğan Anayasa üzerinde adeta tepinirken yargı ise üç maymunu oynuyor.
Cumhurbaşkanının tarafsızlığına ise çocuklar bile gülüyor.
Olup bitene kahkahalarla gülen "Karga", müzemizin bir parçası oldu. Onun nelere güldüğünü görmek için; http://dusuncesuclarimuzesi.net/?xblank=girgir&xhid=20
Emanet dolarlar bacadan kaçıp kendi vatanına dönmeyi sürdürüyor, Dolar 2.70 TL’yi çoktan aştı.
Ayrıntılar ve daha fazlası için: www.dusuncesuclarimuzesi.net
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• Aydın’ın Didim ilçesinde düzenlenen Soma maden faciasını protesto gösterisinde “Katil Erdoğan!”
ve “Soma’nın katili Recep Tayyip Erdoğan!” sloganları attıkları için Didim 3. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanan 24 kişi 11 Mayıs tarihinde beraat etti.
• Diyarbakır ve çevresinde JİTEM’in işlediği ifade edilen aralarında Musa Anter’in de bulunduğu 26 cinayete dair 5’i firarî 16 kişi hakkında açılan JİTEM Davası’na 14 Mayıs 2015’te Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Mahkeme heyeti, bir önceki celsede hakkında yakalama kararı verilen Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım hakkında kırmızı bültenle arama kararı çıkarılmasına ve davanın tek tutuklu sanığı itirafçı Hamit Yıldırım’ın tahliye talebinin reddedilmesine karar vererek duruşmayı 25 Haziran 2015’e erteledi.
• Kıbrıs’ta zorunlu askerlik hizmetini yaparken disiplin koğuşu adlı cezaevinde gördüğü işkence nedeniyle yaşamını yitiren Uğur Kantar’ın ölümüyle ilgili Diyarbakır 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davaya 13 Mayıs 2015’te devam edildi. Duruşmada hâkim, suçun “nitelikli işkence” olması nedeniyle görevsizlik kararı vererek dosyayı ağır ceza mahkemesine gönderdi.
Öte yandan davanın Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ndeki ayağına da 3 Haziran 2015’te devam edilecek.
• DHKP/C Örgütü Soruşturması” kapsamında Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi 22 avukatın yargılandığı davaya İstanbul 18. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 14 Mayıs 2015’te devam edildi.
Duruşma 25 Kasım 2015’e ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Gezi Parkı Eylemlerine katıldıkları gerekçesi ile aralarında HDP ve ESP'nin MYK ile PM üyelerinin bulunduğu 81 kişi hakkında açılan davanın üçüncü duruşması 21 Mayıs 2015 tarihinde İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. Geçtiğimiz duruşmada sanıklar savunmalarını yapabilmek için ek süre talep etmişler ve mahkeme bunun üzerine davayı ertelemişti.
İfade özgürlüğü ile ilgili olaylara ilişkin haberleri ( http://www.antenna-‐
tr.org/sites.aspx?SiteID=21&mod=cat&ID=705 ) takip edebilir ve haftalık bültene ulaşabilirsiniz.
