Miras Hukuku

Miras Hukuku

Miras Hukukunun Konusu Ve Temel Kavramlar

Miras Hukukunun Genel İlkeleri

 Miras hukuku, gerçek bir kişinin ölümünden sonra ona ait özel hukuk ilişkilerinin, hukuki akıbetinin ne olacağını düzenleyen kurallardır.

 Ölüm üzerine murisin hak ve borçları mirasçılarına geçer.

 Sadece hak ve borçları değil, hak veya borç olarak nitelenemeyecek olan çeşitli hukuki durumların da mirasçılara geçmesi mümkündür. Buna

örnek olarak zilyetlik gösterilebilir.

 Miras hukukunun amacı, ölenin malvarlığının devamını sağlamak ve

mevcut ekonomik faydaları sürdürmektir.

Miras Hukukunun Genel İlkeleri

 Miras ancak gerçek kişilerin ölümünde söz konusu olacaktır. Tüzel kişilerin mirasından ya da terekesinden söz edilemez.

 Hem gerçek hem de tüzel kişiler mirasçı olabilirler. Devlet, tüzel kişiler arasında yasal mirasçı olan yegane tüzel kişidir.

 Miras hukuku kamu hukukuna dayanan ilişkiler ile ilgilenmemektedir.

 Miras hukuku medeni hukukun bir alt dalıdır ve miras hukukunun temel

hükümleri Medeni Kanun’da düzenlenmiştir.

Miras Hukukunun Genel İlkeleri

 Miras hakkı Anayasa ile güvence altına alınmış bir haktır. Anayasa'nın 35. maddesinde, «Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.» hükmüne yer verilmiştir.

 Mülkiyet ve miras haklarının bir arada düzenlenmiş olması, bu iki hak arasındaki sıkı ilişkiyi ifade etmektedir.

 Miras hukuku devlete karşı kişilerin hürriyetlerini teminat altına

almaktadır.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Miras

 Bu kavram bazı hallerde mirasbırakanın ölümü üzerine mirasçılarına geçecek olan malvarlığının bütünü (tereke) anlamında, bazen ise mirasın intikalinin (geçmesi) yerine kullanılmaktadır.

 «Miras ölümle açılır.» hükmü, «mirasın geçmesi mirasbırakanın ölümü ile gerçekleşir.» şeklinde anlaşılmalıdır.

 Mirasbırakan (muris, müteveffa, müverris)

 Ölümü ile kendisine ait hukuki ilişkilerin akıbeti düzenlenen kişi kast

edilmektedir. İradi mirasçılıktaki vasiyetname yapan kişi anlamındaki vasiyetçi tabiri de bu kavram yerine kullanılmaktadır.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Ölüm: miras kurallarının ve ilkelerinin uygulanmaya başladığı anı ifade eder. Hayattaki kişiler arasında miras yoluyla geçiş söz konusu

olmayacaktır. Ölümle mirasın geçeceğine ilişkin kuralın bir tane istisnası bulunmaktadır: gaiplik. Bu durumda mahkeme kararı ile kişinin

gaipliğine karar verilir, kişinin geri gelmesi anına kadar miras hukukuna ilişkin kurallar uygulama alanı bulur.

 Ölüme ve ölüm karinesi: Ölüm karinesi ölümle eş sonuçlar doğurur. Ölüm karinesi halinde TMK m. 31 hükmüne göre kişi ölmüş sayılacaktır,

dolayısıyla ölümün bütün hukuki sonuçları uygulama alanı bulacaktır.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Tereke: Mirasbırakanın ölümü üzerine mirasçılarına geçen bütün malvarlığına tereke adı verilir.

 Malvarlığında yer almasına rağmen terekede yer almayan çeşitli

malvarlığı unsurları da vardır. Örneğin intifa ve sükna hakları, nişanın bozulmasında hediyelerin iadesini isteme hakkı gibi haklar mirasçılara geçmezler. Yine hizmet sözleşmeleri işçinin ölümü ile sona erer. Manevi tazminat alacağı ise murisin hayatında talep etmiş olması durumunda mirasçılarına geçecek, diğer durumlarda geçmeyecektir.

 Malvarlığında yer almayıp terekede yer alan çeşitli hukuki ilişkiler de bulunmaktadır. Buna örnek olarak mirasbırakan tarafından açılmış olan evlenmenin butlanı davasına mirasçıların devam edebilmesi hakkı

gösterilebilir.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Mirasçı

 Mirasbırakanın terekesinden belirli bir pay oranı değerinde karşılık alacak olan kişilerdir. Gerçek kişi ya da tüzel kişi olabilirler.

 Ölüme bağlı tasarruf

 Yapanın ölümünden sonra hüküm doğuracak olan hukuki işlemlerdir. Bu işlemler yapanın malvarlığını değil terekesini etkilerler.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Kanuna dayanan mirasçılık ve mirasbırakanın iradesine dayanan mirasçılık:

 Mirasbırakan hiçbir tasarrufta bulunmadan ölmüşse, terekesi sadece yasal mirasçıları arasında paylaştırılacaktır.

 Hiçbir saklı paylı mirasçısı olmayan bir mirasbırakanın yaptığı ölüme bağlı tasarruflara göre terekesi paylaştırılacaktır.

 Bazı hâllerde de hem yasal mirasçı hem de iradi mirasçılar terekeden pay alırlar.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Külli halefiyet

 Külli halefiyet, bir kimseye ait olan hakların, tüm olarak tek bir olayla her bir hakkın devri için kanundaki özel şartların gerçekleşmesi

aranmaksızın başkasına geçmesi anlaşılır.

 Külli halefiyet ancak ve ancak kanunla düzenlenen hallerde söz konusu olabilir.

 Mirasbırakana ait haklar ve borçlar, başka herhangi bir işleme gerek

kalmaksızın, ölüm ile kendiliklerinden mirasçılara geçerler. Bu külli

halefiyet prensibinin bir sonucudur.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Mirasçı sayısının birden fazla olması halinde, terekedeki mallar üzerinde iştirak halinde hak sahipliği söz konusu olacaktır.

 Bu birliğe kanunda miras ortaklığı adı verilmektedir.

 Mirasçılar, mirasbırakanın borçlarından kendi malvarlıkları ile

sorumludurlar. Bunun tek istisnası devletin mirasçılığıdır. Devlet,

terekeden kendisine düşen pay ile sorumlu olacaktır.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Cüzi halefiyet halleri

 Tereke üzerinde kanuni intifa hakkına sahip olanlar ile vasiyet

alacaklıları, miras hukukunda cüzi halefiyet ilkesine göre hak sahibi olan kişilerdir.

 Mirasbırakanın alacaklılarının hakları, kanuni intifa hakkından önce gelir.

Önce alacaklılar tatmin edilir, sonra kalan tereke üzerinde kanuni intifa hakkı ortaya çıkar.

 Kanuni intifa hakkı kazanılması açısından kanuni miras, hukuki sonuçları

açısından ise vasiyet hükümlerine bağlanmıştır.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Vasiyet alacaklıları da külli halef değillerdir, tereke borçlarından kişisel sorumlulukları bulunmamaktadır.

 Vasiyet alacağı, mirasbırakanın ölümü üzerinde alacaklı tarafından

mirasçılara karşı ileri sürülebilecek bir alacak hakkıdır.

Miras Hukukunun Temel Kavramları

 Külli halefiyet cüzi halefiyet arasındaki ilişki

 Külli halefler, mirasbırakanın ölümü ile kendiliğinden tereke üzerinde hak sahibi olurlar. Miras bırakanın borçlarından da kişisel sorumlulukları söz konusu olacaktır.

 Mirasın hem külli hem de cüzi haleflere bırakılması mümkündür. Ancak mirasbırakanın mirası tamamen cüzi haleflere kalmasını sağlama imkanı yoktur, zira saklı paylı mirasçılar miras paylarını külli halefiyet ilkesi

çerçevesinde her durumda elde edeceklerdir.