G Ü N E Y A N A D O L U D A
SİVİL MİMARI ETUDLERI Yüksek Mimar Halit Uluç
Burdur, Antalya yolu üzerinde Burdur vilâ-yetine bağlı bir kazadır. Halkı ziraat işleri ile uğ-raşmakla ve bilhassa Virjiniya tipi tütün yetiştir-mektedir.
Şehir kısmen yamaç, kısmende ovada inşa edilmiştir. Yamaç kısımlarında daha eski ve şaya-nı tetkik evler bulunmaktadır. İnşa malzemesi ola-rak Moloz taş, kerpiç ve ahşap kullanılmıştır. Bi-rinci katlar taş, ikinci katlarda kerpişten yapılmış-tır. Yamaçtaki evlerde kerpiçe pek az tesadüf edi-lir. Evlerin en büyük hususiyetleri topraktan oluşu ve ahşap kısımların, bilhassa kirişlerde, yuvarlak kesitli tomruk halinde kullanılmasıdır. (Resim 3) Plânlarda iklimin, cihetin, yaz ve kışın büyük te-siri olmuştur.
Binaları iki kısımda mütalâa edebiliriz. 1 — Zemin kat : Ahır, depo 2 — Üst kat : İkametgâh Üst katıda ikiye ayırmak kabildir. a — Oturma ve yatak odaları b — Sofa
a — Odalar; ziya ve ışığı sofaya açılmış pen-cere ve kapılardan alır. Pek nadir ahvalde harice pencereler açılmıştır. (Resim 4).
b — Sofa; şark ve cenubu tamamen açıktır. Bahçeye bakan cenup kısmında, hariçten evin
Etüt 3
Binalar inşaî bakımdan tetkik edilirse: Moloz taş duvarlarda kullanılan harç tama-men çamurdur. Kireç ancak iç sıvalar ile dışta, derzlemelerde mevcuttur. Sağlam taş ve kireç harç kullanılmadığı için, zayıf olan duvarlara toprak damın sıkletini yüklememişler; tomruk halinde ki gayet kaim kirişler vasıtası ile direklere bindir-mişlerdir. (Resim 3).
Çatı kirişleri binayı .boydan boya kat ederek bölme duvarına dahî istinat etmeden doğrudan doğruya direklere bağlanmıştır. Bu direkler ön cephede gayet güzel nisbetler temin etmekle arka cephenin de kuruluğunu izael etmektedir:
Binalarda umumiyet itibarı ile fazla bir ah-şap işçiliği yoktur.
B U C A K E V L E R İ Y. Mimar Halit Uluç nin görünmemesi için parmaklık ve kafesler mev-cuttur.
Sofanın batısı duvarla kapatılmış ve buraya ilâve edilen ocak ile evin mutfak ihtiyacı temin edilmiştir.
Kat plânları Etüd: 1 Y. Mimar Halit Uluç Etüd 1 binada haremlik ve selâmlık kısmı ay-rılmıştır. Selâmlığın ayrı bir merdiveni vardır. îki kısım bir bölme duvarı ile ayrılmış ve arada servis için açık bir niş bırakılmıştır.
Etüd 2 binada Ahşap işçiliği diğer binalara nazaran daha fazladır. Bilhassa cenup cephesinde çok güzel detaylar ve nisbetler mevcuttur.
A K S E K İ E V L E R İ Y. Mimar Halit Uluç
Antalya vilâyetine bağlı olan bu 'kazada husu-sî bir inşaat tekniği vardır. Arazî kireç yapmaya müsait olmadığı için halk, kuru moloz duvar ör-mek mecburiyetinde kalmıştır. Duvarlardaki harç-sızlığı ahşap hatıllarla telâfi etmişlerdir.
Resim (2) de görüldüğü şekilde ufkî hatıllar 50 - 70 cm. de bir atılmış ve bağlamalarla takviye edilmiştir. Bağlama aralıkları 0.50 - 2.00 m. arasın-da mütebavvildir.
Bağlamalar duvar dış sathından 0.10 - 0.60 m. çıkıntı teşkil edecek şekilde gayri muntazam bıra-kılmıştır. Bağlamalar üzerinde yataklar açılmış ve bu suretle çiviye hiç lüzum' kalmadan hatılları tes-bit etmiştir.
Kireç ancak dahilî sıvalarda; nadir olar akta zengin evlerinde haricî sıvalarda veya derzleme-lerde kullanılmıştır. Aşağı yukarı bütün evlerin çatıları tava kiremitile örtülmüştür.
Bilhassa ahşap işçiliği gayet temiz ve çok te-kemmül etmiş bir haldedir.
Duvarlarda kullanılan moloz taşlar çok kü-çüktür. Daha küçük taş kırıntıları ile de mezarla-rını yapmışlar ve taşların dağılmaması için ahşap-larla takviye etmişlerdir.
Aksekide bir mezar Ahşap hatıl bağlantılı taş duvarla yapılmıştır.
(Sahifa 260 dan)
lerden hiç birisine, Sinema, Otel ve Kabareden ibaret olan mevzuun heyeti umumiyesini tam ola-rak halletmemiş olduklarından birinci mükâfatı verememiştir.
Ancak 1 sıra ve (50909) rümuzlu proje, Otel ve 2 sıra numaralı ve (17294) rümuzlu proje Sine-mayı ön plâna alarak iyi bir şekilde halletmiş ol-duğundan ve diğer mahzurlarının tatbik projesi hazırlanırken bir sureti halle bağlanması mümkün olduğundan her ikisi de ikinci seçilmiştir. 5 sıra numaralı ve (07770) rümuzlu proje üçüncü seçil-miştir.
3 — Yukarda mükâfat kazandıkları yazılmış olan projelere ait zarflar açılarak 1 sıra ve (50909) rümuzlu- projeyi hazırlayan Yüksek Mimar - Mü-hendis Suat Erdeniz ile 2 sıra numaralı projeyi ha-zırlayan Yüksek Mimar Leylâ Turgut'un ikinciliği,
5 sıra numaralı ve (07770) rümuzlu pro-jeyi müştereken hazırlayan Yüksek Mimar Fikret Ergören ve Yüksek Mimar Fahir Perçin'in üçün-cülüğü kazandıkları anlaşılmıştır.
Çeltikçi, Burdur Antalya yolu üzerinde Bur-dur vilâyetine bağlı bir nahiyedir.
Halk Partisinin açmış olduğu sanat mükâfatı konkuruna iştirak etmek için burasını seçerek, çalışmaya başlamış, fakat askere alınmam müna-sebeti ile konkura iştirak edememiştim.
Ancak bir evin rölövesini yapmış bulunuyor-rum. Nahiye az meyilli bir yamaçtadır. Bütün bi-nalar cenuba müteveccih ve önde sofa arkada da sofadan ışık alan odalar mevcuttur.
Binalarda duvarlar moloz taş; çatı toprak damdır. Kirişlerde yuvarlak kesitli ağaçlar kul-lanılmıştır.
İnşaatın en enteresan tarafı :
Toprak damı taşıyan direklerle, birinci kat döşemesini taşıyan direklerin ayrı ayrı oluşudur.
Zeminden itibaren çatıya kadar yükselen di-rekler yalnız çatının sıkletini taşırlar. Yanlarında-ki direklerde-zeminden, itibaren birinci kat döşe-mesine kadar yükselirleiç! ve yalnız döşeme sıkle-tini taşırlar.
İki katlı olan' bütün evlerde bu sisteme tesa-düf edilir. Aynı plân üzerine daha küçük inşa edil-miş 2 katlı ve 1 katlı evlerde mevcuttur.
Çeltikçinin çok basit bir plân ve malzeme ile :nşa edilmiş olan bütün'evleri; bugünün
