E S K İ Ş E H İ R G A R I P R O J E M Ü S A B A K A S I
Birinci mükâfat: Y. Mimar Leylâ Taylan, Ferzan Baydar, G. S. A.
Devlet Demiryolları ve Limanları U. Müdür- lüğünün çok yerinde bir kararı ile bir müddet ön- ce açılan Eskişehir garı proje müsabakasında de- rece kazanan projeleri aşağıda jüri roporu ile ya- yıllamaktayız.
Bu müsabakanın özelliklerinden biri de jüri üyelerinin memleketimizin eğitim ve mimarlık sahasında tanınmış şahsiyetlerinden teşekkül et- miş olmasıdır.
Müsabakaya katılan 26 proje içinden derece ve mansi- yon alacak projeleri ayırmak için, evvlâ incelenerek progra- ma iyi cevap veremiyen ve mimarî yeterliği az görülen projelerin elenip çıkarılması suretiyle seçimin yapılması jüri kurulunca kararlaştırılmıştır. Buna göre evvelâ mün- feriden sonra toplu bir halde münakaşa ederek projeler incelenmiş sıra ile elenmeğe başlanmıştır.
Birinci elemeğe (4) 15175 rumuzlu, (6) 34110 rumuzlu, (14)\ 27127 rümuzlu, (16) 75326 rümuzlu, (17)36731 rumuzlu, (21) 79486 rümuzlu, projeler gerek mimarî kompozisyon ve değerleri itibarile gerek programa cevap vermeleri ba- kımından yeter derecede görülmediğinden elenerek oy bir- liğile çıkarılmıştır.
(İkinci elemede (3) 24542 rümuzlıu, '(13) 33333 rümuzlu, (22) 02468 rümuzlu, (25) 44039 rümuzlu projeler mimarî ba- kımdan bazı kıymetleri ihtiyat etmekle beraber plân ve ih- tiyaca cevap verme bakımından mühim noksanları bulun- duğundan ve bazıları da saha itibarile çok mübalağalı o l - duğundan yine oy birliğile elenmiştir.
Üçüncü elemede (10) 19331 rümuzlu, (15) 11352 rü-
. . - ; • • w & • « •
- : rif — "TTITuTT^T' ~
e i • . - ^ i M L a ^ : ® :
Umumî vazıiyet Plânı
muzlu, ,(19) 12127 rümuzlu, (24) 16785 rümuzlu, projeler- den bazılarında mimarî buluşlar, bazılarında plân kompo- sizyonu çekici olmakla beraber ihtiva ettikleri mühim nok- sanlardan dolayı, yahut fazla ağır tutularak şehrin karak- terine ve mevzuun ehemmiyetine uygun görülmediklerinden üçte iki çoğunlukla elenmiştir.
Dördüncü elemede çıkarılan projeler hakkındaki jürinin görüşü her birisi için ayrı ayrı olmak üzere aşağıda yazıl- mıştır.
2) 21129 rümuzlu, proje yolcu holü bagaj 'kısmı ve b e k - lemelerinin tertibi itibarile kullanışlı görülmüştür. Bunula beraber alt kat ve üst kat duvarlarının birbirini tutmaması loj!manlarm uzun koridor üzerine alınacak ya kuzeye ya güneye bakar durumda oluşları, umumî helaların bodrumda yerleştirilmesi itibarile mahzurlu görülmüştür.
i
lerinin bir tarafta toplanmış olmasından bazılarının sirkü- lâsyona fazla uzak düşüşleri mahzurlu görülmüştür.
5) 26921 rümuzlu projede gerek holün gerek binanın
umumî tulünün fazla uzun tutulmuş olmaları, bekleme yer-
Perona 'çıkışta iki taraflı iniş merdivenleri umumî sir- ıfcülâsyonu lüzumsuz yere çok rahatsız etmektedir. Gişeler önünde toplanacak kalabalık yan taraflara geçişi kapa- yacaktır.
Bununla beraber iç ve dış mimari gerek kalite gerekse mahallî karakter bakımından tatminkârdır. Netice itibariyle bu proje altı oyla çoğunlukla elenmiştir.
7) 50203 Rümuzlu, plânı mutazam ve aksiyal olan bu projede, beklemeler, bagaj, büfe birer koridor ve müteaddit kapılarla yolcu holünden ayrılmış olmaları, zemin kat ve 1. inci kattaki hareket servislerinin birbiriyle irtibatsız oluşu polisin yeri projenin kalitesini düşürmektedir.
Meydan ve peron yüzleri birbirinin aynıdır. Peron mer- kezlerinin bina ile iltisaki hal edilmemiştir. Mimarî fazla ağırdır. Bu proje oy birliğile elenmiştir.
20) 92313 Rümuzlu, projede yolcu holünün yeri, şekli ve tertibi uygun olmakla beraber bagaj yerleri irtibatı kâfi görülmemiştir. Beklemeler ile büfe birbirine fazla uzak düşmüştür. Bagaj yeri iyi hal edilmemiştir. Poliş ve, 3. üncü beklemenin de peron cihetinde olması gerekirdi.
Bu projede mimarî bakımdan çok cüretli yeni tecrübeler vardır. Bunlar hassaten yolcu holünde çok iyi neticeler vermiştir. ,
Peron cephesi mütenasip ve ahenklidir. Umumiyetle bu mimarî denemeler takdire değer görülmekle beraber bun- ların plân tertibi aleyhine oluşları projenin kalitesini d ü - şürmüştür ve neticede altı oyla çoğunlukla elenmiştir.
26) 29746 Rümuzlu, projede plânda yolcu holünün b e k - lemeler ile irtibatı şekli bagaj yerinin sıkışık oluşu mah- zurlu görülmektedir. Buna mukabil yapı sistemindeki derli topluluık, mimarî görünüşteki sükûnet takdire değer görül- müştür. Yolcu holü mimarisi bilhassa değerlidir. Neticede bu proje beş oyla çoğunlukla elenmiştir.
Geri kalan yedi projeden satın alınacak iki proje ile mansiyon alan iki proje ve derece alan üç proje hakkındaki jürinin görüşleri, yine sırası ile aşağıya yazılmıştır.
!İ) 41911 Rümuzlu, projede plân son derece vazıh, k u l - lanışlı ve programa uygundur. Yolcu salonu iki tarafından bakılan geniş koridorlarla uzatılmış, bagaj ve büfe bu k o - ridorlar üzerine alınmıştır.
Gişeler önündeki kalabalık bu geçidi kapayabilir, lojman- ların ayrı olarak guruplanmış olması .takdire lâyıktır. Haricî mimarisi plândaki buluşlara nazaran zayıftır.'
Neticede projenin oybirliğile satın alınmasına karar verilmiştir.
23) 98819 Rümuzlu, projede yolcu holünün pek fazla adette kapı ile meydana açılması ve gişelerin sirkülâsyonu bölecek surette peron cephesi ortasında olması, binadaki kanatların ortalama geçitlerle bölünmüş olması uygun g ö - rülmektedir.
Plânın oımumî tertibi vazıh, mütevazı ve ihtiyaca uygun- dur. Yalnız mimarî biraz kuru ve ifadesizdir. Neticede pro- jenin oybirliği ile idarece satın alınmasına karar verilmiştir.
9) 11453 Rümuzlu, projenin 48 metre uzunluktaki yolcu salonunu ihtiva eden orta kısım ile tamamen ayrılmış iki yan pavyondan ibarettir. Bu fikir müsabaka projelerinden yalnız burada mevcuttur.
Bununla beraber bu kompozisyon esasında istifade e - dilerek çok çekici bir plân kurmak imkânından tam mana- sile istifade edilememiştir. Üstelik bir çok pratik kısımlar bu fikre feda edilmiştir.
Bagaj kısmı ve büfe kısmile irtibatlar gayri kâfidir.
Haricî mimarî ince ve zevkli ve bilhassa yolcu salonu çok tatminkârdır.
Netice bu proje altı oyla, çoğunlukla mansiyona lâyık görülmüştür.
8) 44444 Rümuzlu, projenin mimarî kompozisyonundaki yüksek sanat kıymetine nazaran bazı aksaklıklar göze çarp- maktadır. Uzun orta koridorlar, muhtelif alâkalı servisler arasındaki uzaklıklar bilhassa mahzurlu görülmektedir. Bi- nanın fazla monümantal tutulmuş olması her na kadar güzel buluşlara imkân vermişsede bu görünüş mevzu ile alâkasız- lığı göze çarpmaktadır.
Netice bu proje altı oyla, çoğunlukla mansiyona lâyık görülmüştür.
12) 50019 Rümuzlu, projenin bilhassa plânmdaki kul- lanışlılık, derli topluluk ve programa cevap vermesi tak- dir edilmiş, buna mukabil mütevazı tutulmuş olan haricî mi- marisinde aynı kaliteler bulunmamıştır.
Netice bu proje yedi oyla, çoğunlukla üçüncülüğe se- çilmiştir.
11) 73737 Rümuzlu, projenin plânı iç sirkülâsyon ser- vislerin yerleştirilmesi, yolcu salonunun mevkü bakımından proğram esaslarını gayet iyi şekilde cevaplandırmaktadır.
Bina kompozisyonu simetrik tutulmuş sol köşedeki kule ile sağ taraftaki çıkıntı arasmda yolcu salonunun mevkii tam manasile teayyün etmemiştir.
Bu iki kısım arasındaki uzun direklik mevzu için faz- la ağır ve monümantal bulunmuştur. Haricî mimarî karak- teri nisbetli olmakla beraber mahalline yabancıdır. Neticede bu proje yedi oyla, çoğunlukla ikinciliğe seçilmiştir.
18) 05888 Rümuzlu, bu proje sarih ve açık elemanlarile tesiri kuvvetli bir mesai teşkil etmektedir. Takriben 70 met- re uzunlukta bir orta blok ile iç bahçe avluları etrafında çev- rilmiş alçak yan katlardan teşekkül eden kompozisyon çok güzeldir. Bu ayrı elemanlara ayrılış bu kısımların birbirin- den farklı mimarî karakter taşımlariyle takviye edilmiştir.
Çok zarif ve; ahenkli olan taş direklik ile mütevazi ve sıvalı yüksek (blok) kısım arasındaki tezat çok caziptir.
Yalnız yolcu salonunun dikine ve çubuk şeklindeki pencereleri orta bloku zayıflatmakta ve parçalanmaktadır. B u - nun tashihe ihtiyacı vardır.
Klâsik bir simetrisi dahilinde tertiplenmiş olan plânda muhtelif servisler zorlanmadan yerleştirilmiştir.
Bununla beraber büfe mutfağının yerleştirilmesinde ci-
het itibarile, peron cihetindeki lojmanların servislerinin yer-
i k i n c i m u k a 'f a t Y. Mimar: SABRİ ORAN
leştirilmesinde tesisat bakımından ve kalorifer dairesini olmaları bilhassa haraket servislerinin perona nezareti ba- aydınlatmak için bazı ufak değişikliklerin yapılması gerektir. kımmdan mahzurlu görülmektedir.
Y o k u holünün iki tarafındaki kısımların geri çekilmiş Ancak bu kısımların ileri almması ile evvelce zikredilen
E r*
Zemin kat plânı
M E î î î î f ! K r
mm
lJ™
• - T 4 4 m r ı
m
Eti'ırff
f• * •*•• - * •
_ - i . JrJt-îte-a ., X t ? T i .t 1 i
• ^».; A* > ı ı > < > ı
i- -1—İ j _ i i u s
