Etkileşimli Kitap Okuma Sürecinde
Yararlanılabilecek Resimli Öykü Kitapları
Dr. Gökçe Karaman Benli
Kitap okuma, bir nesne ile, “bu nesne kitaptır”, iletişim kurmaya yönelik bir
etkinliktir. Okuma yazma bilen insanlar, okuma ve kitabın kullanımına ilişkin kuralları öğrendiği için bu iletişimsel etkinliği gerçekleştirebilir
(Snow ve Ninio, 1992).
• Okuma ve yazma bilmeyen küçük çocuklar ise bu iletişimsel süreci yetişkin desteğiyle öğrenmeye gereksinim duyarlar. Yurt dışında yapılan birçok
araştırma, kitap okuma sürecinin çocukların özellikle sözcük dağarcığı gelişimini olumlu yönde etkilediğini ve iletişime dayalı becerilerini desteklediğini
kanıtlamıştır (Dickinson ve Smith, 1994; Hargrave ve Senechal, 2000; Jordan, Snow ve Porche, 2000;
Lonigan ve Whitehurst, 1998; Senechal, 1997).
• Henriksen (2000), sözcük dağarcığının sözcüklerle ilgili, kısmi bilgi, sözcüklerle ilgili derinlemesine bilgi ve sözcük üretimi olmak üzere üç bileşeni olduğundan söz eder. Sözcüklerle ilgili kısmi bilgi süreci, sözcük sayısı ve genişliğini ifade eder.
Derinlemesine bilgi sürecinde ise öğrenenlerin sözcük
bilgisinin kapsamı ve derinliği anlaşılır. Henriksen (2000)’in aktardığına göre sözcük öğrenme genellikle bir hatırlama işi olarak görülür. Oysa sözcüklerin anlamları ve anlamsal ilişkileri oldukça önemlidir. Bir sözcüğü öğrenmek için onu sadece
hatırlamak yetmez. Bununla birlikte başka sözcüklerle bir arada verilirse çocuklar tarafından öğrenme süreci kolaylaşır.
Erken Çocukluk Dönemindeki Çocuklar (0-8 Yaş) İçin Kitap Listesi
Kitabın Adı Yazar ve Çizeri
(Varsa Çevirmen)
Yayın Evi
Black and White (Siyah ve Beyaz)
Tana Hoban Greenwillow Books
Gallop Tasarım: Raguel Jaramillo
Rufus Butler Seder
Workman
İzle Beni Hayvanlar Aleminde Fhiona Galloway Çeviren: Ali Berktay
Türkiye İş Bankası Kültür
Buradan Ne Geçecek? Jane Wolfe-Tors Benham Çeviren: Nevin Avan Özdemir
Türkiye İş Bankası Kültür
Hareketli Gün Joy Gosney
Çeviren: Nevin Avan Özdemir
Türkiye İş Bankası Kültür
Dönen Tekerlekler Giovanna Mantegazza – Carlo Alberto Michelini
Çeviren: Gönen Kerimoğlu Taş
Potikare
Paylaşıyorum! Anthea Simmons-Georgie Birket Mikado Çocuk Ayaklarım Fatıma Şerafeddin-Luceyne el-Asil
Çeviren: İbrahim Demirci
Yapı Kredi
Okul öncesi dönem için (36-66 ay) Resimli Öykü Kitapları
Kitabın Adı Yazar ve Çizeri
(Varsa Çevirmen)
Yayın Evi
İskarpin Amca Gözde Kayabeyoğlu-Elif Şimşek Tudem
Kulaktan Kulağa Filiz Özdem-Seçil Çokan Yapı Kredi
Çiftlik Öyküleri Heather Amery-Stephen Cartwright İş Bankası Kültür
Haydi Sayalım Elmalar Joan Holub- Jan Smith Tübitak
Haydi Sayalım Arılar Alison Formento-Sarah Snow Tübitak
Haydi Sayalım Denizler Alison Formento-Sarah Snow Tübitak
Haydi Sayalım Ağaçlar Alison Formento-Sarah Snow Tübitak
Bazı Günler Heinz Janisch-Helga Bansch
Çeviren: Dürrin Tunç
Yapı Kredi
Babaannem Kime Benziyor? Feridun Oral Yapı Kredi
Guguklu Saatin Küçük Kuşu Feridun Oral Yapı Kredi
Bu Kış Kimse Üşümeyecek Feridun Oral Yapı Kredi
Meyveleri Kim Yemiş? Feridun Oral Yapı Kredi
Farklı Ama Aynı Feridun Oral Yapı Kredi
Home (Ev) Carson Ellis Candlewick
Kutup Ayısı Olmak İsteyen Boz Ayı Jean Leroy-Berengere Delaporte Martı
Katie ve Ayçiçekleri James Mayhew
Çeviren: Dilek Erbaş Şeren
Yapı Kredi Korkma, Korkma Düşmekten, Bak,
Yanındayım Ben!
Mark Sperring-Layn Marlow Çeviren: Ali Berktay
İş Bankası Kültür
Ayça’nın Yeni Evi Yin Chien
Çeviren: Çiğdem Kaplangı
Yapı Kredi
İlkokul 1. ve 2. Sınıflar İçin Kitaplar
Kitabın Adı Yazar ve Çizeri
(Varsa Çevirmen)
Yayın Evi
Mavi Balinadan Daha Büyük Be Var?
Robert E. Wells Çeviri: Elif Avcı
Tübitak
Deniz Masalı Can Göknil Can Çocuk
Büyükanne ve Miyop Ejderha Behiç Ak Can Çocuk
Sem Okulu Sevmiyor! Sophie Martel-Christine Batuz Çeviren: Yalçın Varnalı
Yapı Kredi
Matis Matematiği Sevmiyor! Anne Lafay-Annie Boulanger Çeviren: Yalçın Varnalı
Yapı Kredi
Kütüphanedeki Aslan Michelle Knudsen-Kevin Hawkes Çeviren:Ekin Gökovalı
Tudem
Down Sendromlu Bir Arkadaşım Var
Jennifer Moore Mallinos-Marta Fabrega
Çeviren: Umut Hasdemir
Tübitak
Sözsüz Kitaplar
• Çocukların yorum yapabilme ve anlama gelişimlerini destekleyen tüm resimli öykü
kitapları gibi sözsüz (yazısız) kitapların da yeri yadsınamaz. Basım dünyası 40 yıldan fazla
sözsüz kitaplara tanıklık etmektedir. Bu tür kitaplar küçük çocukları, sadece resimler
yoluyla anlatım becerilerini kullanmaya davet etmektedir.
Sözsüz Kitaplar Listesi
Kitabın Adı Çizeri Yayın Evi
Flashlight (El Feneri) Lizi Boyd Chronicle Books Doğumgünü
Hediyesi
Behiç Ak Flora and the
Penguin
(Flora ve Penguen)
Molly Idle Chronicle Books
Flora and the Flamingo
Molly Idle Chronicle Books Tuesday (Salı) David Wiesner Clarion Books The Tree House
(Ağaç Ev)
Marije Tolman- Ronald Tolman
Lemniscaat
La Vague (Dalga) Suzy Lee Chronicle Books
• Çocukların sadece kitapların resimlerine bakarak öyküyü anlatmaları istenen
çalışmalar, çocukların bu kitapları anlatırken kendi deneyimlerinden oldukça fazla
yararlandıklarını belirtmektedir. Ayrıca
çocukların erken okuryazarlık deneyimlerini de kitapları anlatma sürecinde gözlemlemek
mümkündür (Crawford ve Hade, 2000; Koç, Yıldız ve Coşkun, 2015).
Anlamayı Kolaylaştırma Süreci ve Soru Türleri
Soru Türleri Örnekler Önemi
Öyküyle ilgili ayrıntılar - Bu öykü nerede geçmektedir?
- Öyküdeki keçinin adı neydi? Metni anlamak için önemlidir.
Çıkarımlar -Erkek çocuğu neden eve geri döndü?
-Neden fareler yılandan kaçtı? Metinde bu soruların yanıtları doğrudan yer almaz; ama bu soruları yanıtlamak için metni anlamak gereklidir.
Düşünceler - Onların ne yapmasını önerirsin?
- Bu konu hakkında ne düşünüyorsun?
Birçok farklı yanıt için temel olan sorulardır.
Günlük yaşamla köprü
kurma -Erkek kardeşinle hiç kavga ettiniz mi? Metinle çocuğun yaşantısı arasında
köprü kurulmasını sağlar.
Metnin yapısına odaklanma -Bu çocuğun sorunu neydi?
-Köpek ve kedilerin arasındaki benzerlik ve farklılıklar nelerdir?
Öykünün yapısını öğretir veya bilgiye dayalı birtakım şeyler karşılaştırılabilir.
Etiketleme -Bunun adını biliyor musun? (Öykü kitabından bir nesne resmi gösterilir)
-……anlamı nedir?
Çocuğun sözcük dağarcığına katkı sağlar.
Metinler arası bağlantılar -Okuduğumuz başka bir kitap hatırlıyor musun? Çocuğun okunan metinlerin içeriklerinin bazı yönleriyle birbirine benzediğini fark etmesini sağlar.
Yazma ile ilgili bağlantılar -Yazılarımızda kullanabileceğimiz işaretler var mıydı, hatırlayalım.
Var olan bir metin yazı ile ilgili kavramları konuşma sürecini kolaylaştırır.
Değerlendirme -Öyküyü eğlenceli buldun mu? Çocuklar kendi düşüncelerini yansıtmış
olurlar. Öyküleri örnekteki soru ve benzerleri sorulmadan kendiliğinden değerlendiremezler.
İşaret Etme -Bak şuradaki saklanan tilkiye.
-Bak yazılar nasıl büyük? Çocukların ayrıntılara dikkat etmesine yardımcı olur. Anlatılanla görseller eşleştirilir.
Anlatma -Bu bir büfe (devamını çocuğun anlatması istenir.) Çocuğun alışılmadık sözcükleri, kavramları kullanmasını sağlar.
Özetleme -Bu kitap neyi anlatıyordu? Çocuğun öyküde olay ya da durumları
birleştirmesini, hatırlamasını sağlar.
