Sözcük Türleri I.Hafta

Sözcük Türleri I.Hafta

Macarcada sözcükler yapı bakımından üçe ayrılmaktadırlar:

1-Basit sözcükler (egyszerű szó): ek almamışlardır 2-Türemiş Sözcükler (képzett szó): ek almışlardır

3-Birleşik Sözcükler (összetett szó): sözcük birleştirme ile yeni

anlam kazandırılmıştır

TOLDALÉKOK (Ekler)

• Jel Kepző Rag

• 1-Többes Jel 1-Fiilden sözcük türetme ekleri 1-Esetrag

• 2-Birtokos Jel 2-İsimden sözcük türetme ekleri 2-Személyrag

• Egyes

• Többes

• 3-Időjel (múlt idő)

• 4-Módjel

• feltéles mödjel

• feltéles mödjel

•

(Verilen tablo genel bir sınıflandırma olup kısa ve anlaşılır bir şekilde açıklama yapma amaçlıdır. Alt başlıklar kendi bünyesinde daha detaylı olup farklı kategorileri de içerebilir. Bunlardan en belirgin olanlarına değinilecektir).

Jel ek türü isim ve fiillere gelebilen bir ek türüdür. İsimlere gelenler

çoğul ve iyelik ekleri şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Fiillere gelenler ise

geçmiş zaman eki ve istek/şart ve emir kiplerinde görülmektedir.

Dolayısıyla jel ek türünü ikiye ayrırmak da mümkündür:

• 1-Ad soylu sözcüklere gelenler

• 2-Eylem soylu sözcüklere gelenler

Ad soylu sözcüklere gelen jel ek türünün ilki çoğul ekidir (többes jel).

Macarcada çoğul eki genel olarak ses uyumu kurallarına uygun olarak

kelimeye getirilen –k/-ok/-ek/-ök/-ak gibi eklerle sağlanır.

• autó-autók ház-házak

• araba-arabalar ev-evler

• bőrönd-bőröndök könyv-könyvek

• bavul-bavullar kitap-kitaplar

• villamos-villamosok

• tramvay-tramvaylar vb…

• Sonu ünlü ile biten sözcüğün son sesi çoğul eki gelmesinden sonra son ses açılır:

• alma-almák mese-mesék

• elma-elmalar masal-masallar

• szoba-szobák iskola-iskolák

• oda-odalar okul-okullar vb…

• *Ancak bu genel kuralın istisnai durumları da mevcuttur:

• kocsi-kocsik (araba-arabalar), mi-mik (ne-neler) vb…

• Sonu açık ünlü ile biten sözcükler genellikle çoğu ekini doğrudan alırlar:

• hajó-hajók tető-tetők

• (gemi-gemiler) (çatı-çatılar)

• ajtó-ajtók festő-festők

• (kapı-kapılar) (ressam-ressamlar) vb…

• Ünlüyle biten kısa (tek heceli) sözcüklerde istisnai bir kullanım vardır.

(v köklü sözcükler).

• tó – tavak (göl-göller)

• ló – lovak (at-atlar) szó – szavak (kelime-kelimeler)

• kő – kövek (taş-taşlar) vb…

• İstisnai bazı çoğul eki kullanımlarında çoğul eki kullanılırken ses düşmesi veya ses değişmesi olur.

• kéz – kezek (el-eller)

• szél – szelek (rüzgar-rüzgarlar)

• álom – álmok (düş-düşler)

• híd – hidak (köprü-köprüler)

• tűz – tüzek (ateş-ateşler)

• hír – hirek (haber-haberler)

• majom-majmok (maymun-maymunlar)

• iker-ikrek (ikiz-ikizler) vb…

Alıştırma/ödev

• föld, gyermek, madár, pohár, ökör, terem, kés,titok, bokor, ég, falu,

hely, mű vb. sözcüklerin çoğul biçimleri ve istisnaların açıklanması.

• erdő, unoka, tő, hal, ember, kalap, barát, törzs, kút, víz, tél, levél,

kenyér vb. sözcüklerin çoğul biçimleri ve istisnaların açıklanması.

Alıştırma/ödev

• nyár, lélek, alkalom kert, golyó, szék, zseb vb. sözcüklerin çoğul

biçimleri ve istisnaların açıklanması.