• Sonuç bulunamadı

Levha tektoni¤i etkinliklerini bafllatan, tahminlere göre ilk kat› kabuk parças›n›n, alt›nda yer alan ergimifl

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Levha tektoni¤i etkinliklerini bafllatan, tahminlere göre ilk kat› kabuk parças›n›n, alt›nda yer alan ergimifl"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Grönland’da keflfedilen yerkabu¤u parças›, flimdiye kadar bulunanlar›n en eskisi. Yafl› en az 3,8 milyar y›l. Bulgu çok önemli, çünkü iflaret etti¤i yap›,

“ofiolit” olarak bilinen türden; yani levha tektoni¤inin bir imzas›

konumunda. Bunun anlam›ysa, Dünya yüzeyindeki levha hareketlerinin, san›ld›¤›ndan en az 1 milyar y›l önce de sürmekte oldu¤u.

Levha tektoni¤i etkinliklerini bafllatan, tahminlere göre ilk kat› kabuk parças›n›n, alt›nda yer alan ergimifl

magman›n içine gömülecek kadar yo¤unlaflmas› olmufl. Bu flekilde yerkabu¤u oluflum ve y›k›m döngüsü harekete geçmifl oluyor. Ofiolitlerse, bir okyanusal kabuk parças›n›n, k›tasal kabuk parças› üzerine binmesiyle olufluyorlar. Okyanusal kabuk, k›satal kabuktan yo¤un oldu¤u için, normalde onun alt›na batma e¤iliminde; ancak ofiolitler, batan okyanusal kabu¤un parçalar›n›n bir anlamda trafllanarak, k›tasal parça üzerinde kalmas›yla olufluyorlar; yani sonuçta oldukça

ender bulunan yap›lar.

Son bulguya kadar bilinen en eski ofiolit örne¤i (Çin) 2,5 milyar yafl›ndayd›. Grönland’›n

güneybat›s›ndaki Isua üst-kabuk kufla¤›ndan elde ettikleri bir ofiolit parças›n› inceleyen Bergen Üniversitesi (Norveç) ekibiyse, parçan›n hem di¤er yap›larla iliflkisi, hem de volkanik kayalar›nkiyle karfl›laflt›r›lan kimyas›na odaklanarak bölgenin, adalar›n oluflturdu¤u bir yay içinde yer ald›¤›n›

söylüyor. Bu ada yaylar›, levhalar›n birbirine yaklaflt›¤› bölgelere yak›n yanarda¤ s›ralar›ndan, yanarda¤lar da, batan bir levhadan b›rak›lan suyun üstteki kayalar› eriterek magman›n buradan püskürmesiyle olufluyor. Isuo kayalar›, ofiolitin çok küçük bir parças›, ancak levha tektoni¤inin de en güçlü kan›tlar›ndan. Bunlar›n bu derece korunmufl olmas› bile araflt›rmac›lara göre çok ender rastlanacak bir durum.

Science, 23 Mart 2007

‹ngiltere’nin Cardiff ve Durham Üniver- sitesi araflt›rmac›lar›ndan oluflan bir ekibin, flu s›ralarda Atlantik’in ortala- r›nda, Yeflilburun Adalar›yla Karayipler aras›ndaki bölgede yapmakta olduklar›

incelemelerin nedeni, hem çok tuhaf hem de çok ilginç: Burada, binlerce ki- lometrekarelik bir alan boyunca yerka- bu¤u yok! Onun yerine manto tabakas›

(normalde kilometrelerce kal›nl›kta ka- bukla örtülü tabaka) deniz taban›nda aç›k yara gibi duruyor. Bölgede yerka-

bu¤u hiç mi olmam›flt›? Bir zamanlar oradayd› da dev jeolojik faylarla m› sö- külüp gitti? Durum böyleyse neden ve nas›l? Araflt›rmac›lar›n çözmek amac›n- da olduklar› sorular bunlar. Deniz ta- ban›n› görüntülemede sonarlardan, ka- yalar›n derinlerinden örnek almak için de denizdibi robot sondalardan yararla- n›yorlar. Örneklerin, Dünya yüzeyinin çok derinlerinde yer alan mantodaki ifl- leyifle önemli ve zor ulafl›l›r veriler sa¤- lamas› beklenmekte. Konuyla ilgili bi- limsel bilginin yan›s›ra, araflt›rma gezi- sinin güncesine, ekip bilgilerine, çeflitli soru-yan›t ve resimlere

http://www.noc.soton.ac.uk/gg/clas- sroom@sea/JC007/ adresinden ulafl- mak mümkün.

Cardiff Üniversitesi Bas›n Duyurusu, 2 Mart 2007

B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹

16 Nisan 2007 B‹L‹M

ve

TEKN‹K

Orta Atlantik’te Orta Atlantik’te Eksik Parça Eksik Parça

Yerkabu¤unun En Eski Parças› Ortaya Ç›kt›

Yerbilim

haberler 29/3/05 13:45 Page 16

Referanslar

Benzer Belgeler

PEKER EMLAK İNŞAAT which adopted the delivery of all Projects it undertook in the rough construction field in a complete and compatible manner with the rules within the

Yedikuleden Topkapı - Saraçhanebaşına kadar im- tidat eden plân Çapadan Cerrahpaşaya ve Hasekiye ka- dar olan geniş bir sahayı Tıp Fakültesi >e ayırdığı gibi

Direkler evin dere- cesine göre işlenmeden bırakıldığı gibi ayrı ayrı renklere d

Şehİri yukarıda saydığımız veçhelerden, teker teker müıtalea eden plân ve iihsaî bilgilerin şehircilik mesaisi bakılmamdan ne kadar kıymetlii olduğunu i- zaha

Türk mimarları içinde, tradisyonel mi- marî araştırmaları ile daima ön safta gelen arka- daşımızın bu eserini yaratırken, eski pür Türk us- lusundan ziyade bir Türk

Yalnız bir fen heyetinin meydana koyacağı bir köy değil, sanki köylünün, kendi kendine yapdığı bir inşaat manzu-.. mesi

Bina yapılacak A arsanın iki tarafındada normel yûkseklıkden yüksek bina var- sa A bınasıda başka bir mahzur yoksa bunlardan daha az yüksek olanın yük- sekliğine

Kolman