( Trakya ) da y a p ı l a n k ö y l e r d e n bir kaç görünüş.
İ ç k o l o n i z a s i o n
( K o l o n i s a t l o n i n t e r i e u r e )M i m a r Z . S A Y Â R
Bugün köy iktisadiyatı edebiyatı maarifi gibi b i r ( Köy m i m a r i s i ) vardır. Önce şehirlerin çerçevesi içinde kalmış olan ( M i m a r l ı k ) başka memleketlerde köylere kadar gir-miştir. ( 50000 ) köyü olan Türkiyeda bir nüfus siyaseti var.
Yarının Türk köyleri bir ( c e n n e t ) olmalıdır.
C u m h u r i y e t i n k ı l â b ı ile a n a y u r d d a b ü y ü k h a r p l e r i n a ç tığı y a r a l a r d a n b i r i o l a n ; y u r d d e ğ i ş t i r m e işine e h e m m i y e t v e rildi. B u iş, Y u n a n i s t a n d a k i y u r d d a ş l a r ı n , a n a y u r d a g ö ç m e si i l e başladı. ( M ü b a d e l e ) usulü i l e o l a n b u i l k g ö ç m e h â d i s e s i k a r ş ı l ı k l ı olduğu için, d e ğ i ş t i r e n l e r b i r b i r l e r i n i n b ı r a k t ı ğ ı e v l e r e g ö ç t ü k l e r i n d e n bu iş o z a m a n b u g ü n k ü g ö ç m e meselesi g i b i m ü h i m o l m a d ı . B u -g ü n T ü r k i y e d e bir ( N ü f u s s i y a s e t i ) v a r , s ı n ı r l a r ı m ı z d ı ş ı n d a k i T ü r k k a n ı n d a n o l a n i n s a n l a r T ü r k i y e n i n m u h t a ç olduğu n ü fusu d o l d u r m a k üzere, h e r giin, k a f i l e k a f i l e a n a y u r d a g e l i y o r l a r . B u h â d i s e b u g ü n bütün d ü n y a m e m l e k e t l e r i n i n u ğ r a ş -t ı k l a r ı ( g ü n ü n m e s e l e s i ) dir. B u h e r m e m l e k e -t -t e , başka, başka, sebepler, başka, b a ş k a t e m a y ü l l e r v e saikler i l e hâsıl olan, v e h a d d i z a t ı n d a d e v l e t l e r e b i r ( C o l o n i s a t i o n i n t e r i e u r e ) işi d o ğ u r a n m e s e l e d i r .
S a n a y i m e m l e k e t l e r i n d e , 1929 k r i z i n d e n s o n r a ; k ö y l e r -d e n s a n a y i a m e l e l i ğ i n e k o ş a r a k ş e h i r l e r e g ö ç m ü ş i n s a n l a r ı , t e k r a r ( t o p r a ğ a d ö n d ü r m e k ) için b i r çok mesai y a p ı l m a k t a v e ç a r e l e r a r a ş t ı r ı l m a k t a d u - .
B i r çok A v r u p a m e m l e k e t l e r i n d e n , z a m a n z a m a n k o v u -l a n M u s e v i -l e r i n ( A r z ı m e v ' u d ) a dönüş-leri, A r a p -l a r ı n ç o r a k z a n n e t t i k l e r i y e r l e r d e , k ö y l e r k u r m a l a r ı , A l m a n y a d a
S o s y a l i s t s e n d i k a l a r ı n ı n bir çok a m e l e k a s a b a l a r ı inşa e t m e -leri, L e h i s t a n d a Z i r a a t B a k a n l ı ğ ı n ı n k ö y l e r i n s ı h h i l e ş t i r i l m e s i i ç i n m e y d a n a g e t i r d i ğ i m e s a i g i b i son s e n e l e r i n h â d i s e l e r i
D i y a r ı b e k i r d e y a p ı l a n ( Yeni-4töy ) edilirse d e ; y u k a r ı d a d e d i ğ i m g i b i g a y e bizde b u g ü n k ü m e v -c u t t a n b i r a z d a h a iyiyi y a p m a k değil, i l e r l e m i ş m e m l e k e t l e r d e y a n i a y n i m e v z u ü z e r i n d e y a p ı l a n l a r l a d e n k o l a b i l e c e k v e o n ların t e k n i ğ i n d e v e m ü k e m m e l i y e t i n d e o l m a l a r ı m t e m i n e d e cek ş e r a i t i v e b i l g i l e r i a r a ş t ı r m a k l â z ı m g e l e c e k t i r . Y e n i k ö y -l e r i m i z i k u r a r k e n , i ç i n d e o t u r t a c a ğ ı m ı z i n s a n -l a r ı n y a ş a y ı ş v e â d e t l e r i n i g ö z ö n ü n d e t u t m a k l a beraber, bu â d e t l e r i n g ü n ü m ü z ü n s ı h h i v e i ç t i m a î m e v z u a t ı n a u y m a d ı k l a r ı n ı y e n i y u r d l a r ı ı ı d a b u n l a r ı k a l d ı r a c a k şekillere de m ü r a c a a t e t m e k l â -z ı m d ı r . B u suretle y e n i k u r u l a n k ö y l e r e g i r e c e k k ö y l ü y e ; bu e v l e r d e o t u r m a k v e o n u k u l l a n m a k usullerini v e m e d e n î y a ş a -m a v a s ı t a l a r ı -m da t e -m i n e t -m e l i d i r . T o p r a k üstünde bir a r a d a y a t a n l a r ı , köy k a r y o l a s ı n a a l ı ş t ı r m a k , y e r d e o t u r a n l a r a is-k e m l e y i ö ğ r e t m e is-k ; y e r d e y e m e is-k y i y e n l e r e m a s a y ı t e m i n e t m e is-k g i b i y a ş a y ı ş t a r z l a r ı n d a d a bir i n k ı l â p y a r a t m a k g e r e k t i r . T r a k y a d a v e ş a r k t a y a r a t ı l a c a k , k u r u l a c a k y e n i k ö y l e r -deki i n s a n l a r ı b u g ü n e l â y ı k i ç t i m a î bir h a y a t a k a v u ş t u r m a k lâzımdu-. Y i n e bu e v l e r d e , o c a k l a r , m u t f a k l a r , l ı e l â l a r s t a n -daı-dize e d i l m i ş bir k a ç t i p t e ç h i z a t ı ile y a p ı l m a l ı d ı r . B i r ( o c a k t a k ı m ı ) , bir ( h e l â t a k ı m ı ) ,bir ( m u t f a k t a k ı m ı ) b ü t ü n e v l e r -de a y n i t i p ü z e r i n e hazu-lanmış e n iktisadî v e e n kullanışlı şekillerde o l m a l ı d ı r .
K ö y d e tek p l â n y a n l ı ş bir usuldür.
G e ç e n yıl k u r u l a n h e r k ö y ü teşkil e d e n e v l e r ( t e k p l â n ) üzerine y a p ı l d ı . D a h a doğrusu, g e r e k T r a k y a d a , v e g e r e k Diyarbekiı- v e E l â z i z d e y a p ı l a n e v l e r y a l n ı z bir iki ( t y p e ) t e n ibarettir.
H a l b u k i y e n i d e n k u r u l a c a k bir k ö y d e bir kaç ev tipi o l -m a l ı d ı r . ç ü n k ü k ö y d e k i g ö ç -m e n a i l e l e r i n i n n ü f u s -m i k t a r ı n a , k ö y ü n kuruluşundaki o r y a n t a s i o n esaslarına, u y a c a k t i p l e r üzerine p l â n l a r v ü c u d e g e t i r m e k l â z ı m d ı r . A r a z i b a ş k a l ı k l a r ı g ö s t e r e n m u h t e l i f k ö y l e r d e bir ( t y p e ) tatbik e t m e k d o ğ r u o -l a m a z ,
B u suretle m a l z e m e d e ( t y p e ) esasını kabul e t m e k , f a k a t e v l e r i n p l â n ı n d a m u a y y e n bir kaç t i p t e n s a k ı n m a k e n d o ğ r u bir m i m a r î düşünüş olur. K ö y l e r i n p l â n l a r ı n ı v e h e r k ö y e v -l e r i n i n p -l â n -l a r ı n ı bütün f e n n î d o k ü m a n -l a r a i s t i n a t e d e r e k a y r ı a y r ı v ü c u d e g e t i r m e k ( m i m a r ) ın işidir. V e bu iş i ç i n u ğ r a ş m a k , m e s a i s a r f e t m e k l â z ı m d ı r . B i r k ö y ü n ilk kuruluş f i k r i n d e n , t a h a k k u k u n a k a d a r g e ç e c e k bir çok m e s a i y i i c a p e t -t i r e n s a f a h a -t ı o l m a l ı d ı r . H a k i k a t i s ö y l e m e k l â z ı m g e l i r s e ; bir tek k ö y l e b i r m i -m a r î büro -m e ş g u l o l -m a l ı d ı r . Ö y l e b i r t e k n i k b ü r o ki b a ş t a m i m a r o l m a k ü z e r e ; m i m a r î , s ı h h i v a z i y e t l e r i n i t e m i n e d e cek, su, k a n a l i z a s y o n , h a v a m e s e l e l e r i n i h a l l e d e c e k ihtisas s a -hibi e l e m a n l a r l a m ü c e h h e z o l m a l ı d ı r . A n c a k b u n u n t e m i n i s a y e s i n d e ; y i r m i n c i asır düşünüşüne v e k ö y c ü l ü ğ ü n e l â y ı k k ö y l e r m e y d a n a g e t i r m e k kabil o l a b i l i r . B i r k a ç y ı l l ı k k ö y i n ş a a t ı f a a l i y e t i n d e m a a l e s e f ( m i m a r ) r o l a l a m a m ı ş t ı . T e m e n n i e d e l i m ki b u n d a n sonra m ü h i m r o lünü alsın. B u n u n i ç i n k ö y i n ş a a t ı n d a m i m a r l a r ı v â s i m i k y a s t a v a z i f e l e n d r i n ı e l i d i r . ( 1 0 , 0 0 0 ) k ö y e v i e n aşağı ( 1 0 0 ) m i -m a r ı n bir k a ç y ı l u ğ r a ş a c a ğ ı büyük v e k ı y -m e t l i bir -m e v z u v e iş olabilir.
i-'jc
Bu fotoğraf, İklime uyulmak mecbu-riyetini ve mahalli inşaat usullerinin güzel bir örneğini gösteriyor. Yalnız bir fen heyetinin meydana koyacağı bir köy değil, sanki köylünün, kendi kendine yapdığı bir inşaat
manzu-mesi hissini veriyor.
Y e n ! y a p ı l a n ( B i z m i ş i n K ö y ü - E l â z i z )
K ö y plânları ve (rational) ev plânları
Y u k a r ı d a s ö y l e d i ğ i m g i b i k ö y m i m a r i s i başlı b a ş ı n a bir şubedir.' M i m a r i n i n diğer ş u b e l e r i n d e olduğu g i b i hususî b i r teknik, a y r ı b i l g i l e r i v a r d ı r . K ö y b i n a l a r ı v e m i m a r i s i , A v r u p a d e v l e t l e r i n i u ğ r a ş t ı r a n bir m e v z u d u r . Avrupa. D e v l e t l e r i n d e bir çok r e s m î teşekküller, k ö y l e r i n p l â n l a r ı , b i n a l a r ı n ı n s ı h h i -l e ş t -l r i -l m e s i v e k a n a -l i z a s y o n -l a r ı gibi iş-ler-le uzun y ı -l -l a r d a n b e r i u ğ r a ş ı y o r l a r . V e bu teşekküllerin, t e k n i k v e m i m a r î b ü r o l a r ı , k ö y l e r h a k k ı n d a b u g ü n e k a d a r , m e s a i l e r i n i v e b i l g i l e r i n i k a t ' i -leştirerek b i r i l i m h a l i n e s o k m u ş l a r d ı r . B i n a e n a l e y h , b i z i m T r a k y a d a y a p a c a ğ ı m ı z k ö y l e r i n v e e v -l e r i n p -l â n -l a r ı n ı n t a n z i m i n d e a r a y a c a ğ ı m ı z n o k t a bu p -l a n -l a r ı n ( r a s y o n e l ) o l m a s ı n ı t e m i n d i r . İ k l i m , yaşayış, âdet, i k t i s a d i y a t , z i r a a t g i b i esas â m i l l e r l e , y a p ı y ı v ü c u d e g e t i r e c e k m a l z e m e n i n c i n s l e r i n i ele a l a r a k bunları, m i m a r î görüşle v e f e n n e i s t i n a t e t t i r e r e k t e r k i p e t m e k v e e n r a s y o n e l şekilde k ö y e v l e r i n i v ü -cude g e t i r m e k b i z i m i ç i n bir g a y e o l m a l ı d ı r . B i r k a ç y ı l d a n b e r i y a p ı l a n g ö ç m e n k ö y l e r i v e e v l e r i n d e , y u k a r ı d a b a h s e t t i ğ i m hususiyetleri g ö r e m i y o r u m . B u i n ş a a t gelişi g ü z e l y a p ı l m a k t a v e bu s a h a d a l ü z u m o l a n b i l g i v e h u -susiyetler a r a n ı l m a m a k t a d ı r . E t ü d e d i l m e m i ş , k i f a y e t s i z p l â n l ı e v l e r e y e r l e ş t i r i l e n k ö y l ü i h t i y a c ı n a k â f i g e l m i y e n e v l e r i ilk f ı r s a t t a t a d i l e t m e ğ e k a l k m a k t a d ı r . K e n d i i k a m e t i n d e n b a ş k a bir çok i h t i y a ç l a r ı n a t e k a b ü l etmesi l â z ı m g e l e n f a k a t i k tisadî s e b e p l e r d e n d i y e c e ğ i m k i f a y e t s i z o l a n e v l e r i n m u h telif y e r l e r i n e i l â v e l e r y a p m a k t a d ı r , v e bu suretle i ç i n d e y a -ş ı y a b i l m e k için, e v i k e n d i n e u y d u r m a k t a d ı r . B u i l â v e l e r i n , f e n a , bir çok m a h z u r l a r ı d o ğ u r d u ğ u n u s ö y l e m e ğ e l ü z u m y o k -tur.
(10,000) köy evinin inşası bir (standard) işidir. ( 1 9 3 6 ) y ı l ı n d a T r a k y a y a , g ö ç e c e k R o m a n y a T ü r k l e r i i ç i n ( 1 0 , 0 0 0 ) e v y a p ı l a c a k . B u n u b i r a z d a r a k a m ile i f a d e e d e -l i m . R a k a m h â d i s e -l e r i e n k o -l a y a n -l a t a n b i r v a s ı t a d ı r . ( 1 0 , 0 0 0 ) ev y a p m a k ( 1 0 0 ) e v l i ( 1 0 0 ) köy v e y a 5 0 e v l i (200) k ö y k u r m a k t ı r . (10,000) e v d e e n u f a k m i k y a s l a 5 X 10,000 = 50,000 p e n c e r e , 50,000 k a p ı , 10,000,000 k i r e m i d , ö0,0()(),000 tuğla s a r f e d i l e c e k d e m e k t i r . V e n e t i c e d e b i r e v ( 3 0 0 ) l i r a f a r z e d i l e c e k , 3,000,000 l i r a l ı k bir i n ş a a t f a a l i y e t i o l a c a k t ı r . ( 1 0 , 0 0 0 ) e v d e (10,000) helâ, m u t f a k , o c a k b u l u -n a c a k d e m e k t i r . ( S t a n d a r d ) m a l z e m e e n kullanışlı v e e n ucuz b i r t i p i n büyük m i k y a s t a i m a l i d e m e k o l d u ğ u n a n a z a r a n ( 1 0 , 0 0 0 ) y a -p ı n ı n ( 1 0 0 , 0 0 0 ) -p a r ç a d o ğ r a m a s ı -p e k a l â bir ( t y -p e ) ü z e r i n e i m a l edilebilir.
( K e r p i ç ) den bir ev : Kerpiç ilk insanların kullandığı bir vasıta İdi. Bugün buna ( M a l z e m e ) adını veremeyiz. Kerpiçe bugün yapıda y«r
vermemek medenî bir mecburiyettir.
K ö y d e malzeme
M a l z e m e ; k ö y ü k u r a c a k o l a n bu m u h t e l i f unsur; e v v e l â a d e t i t i b a r i l e m a h d u t v e sonra m a h a l l î o l m a l ı d ı r .
K ö y e v i lüks bir inşaat o l m ı y a c a ğ m a göre, m a l z e m e m ü -t e n e v v i o l m ı y a c a k a n c a k e v i k u r m a k n o k -t a i n a z a r ı n d a n e n l ü z u m l u esasları teşkil e d e c e k sonra en y a k ı n y e r d e n t e m i n edilecektir.
T r a k y a d a g e ç e n yıllar z a r f ı n d a evler k e r p i ç t e n y a p ı l d ı . ( K e r p i ç ) orta d e v i r l e r d e n ' e v v e l e ait bir inşa v a s ı t a s ı d ı r . B u -n a (malzeme,) a d ı -n ı v e r m e k bile caiz değildir.
T r a k y a y a , k ö y e v l e r i n i n k i r e m i d i E s k i ş e h i r ve K ü t a h y a -d a n gitti. B u ö r t ü m a l z e m e s i ( m a h a l l î ) o l a b i l i r -d i !
-Yeni yapılan köylerden Hevelenk köyü. Diyarıbekir
Evlerin üstü toprakla örtülmüştür. Fotoğrafın kenarında bir ( l ö ğ ) taşı görünüyor. B u n u n yanında bir küp baca vazifesi görmek üzere
konul-muştur.
z ı m d ı r . ( K e r p i ç ) D e v l e t eli ile y a p ı l a c a k bir y a p ı d a k u l l a n ı -l a c a k b i r i n ş a a t v a s ı t a s ı o -l a m a z . T u ğ l a n ı n b u g ü n y a p ı l a n t e c r ü b e l e r e i s t i n a d e n s ö y l ü y o r u m , 1 0 0 0 a d e d i m u h t e l i f A n a d o l u ş e h i r l e r i n d e a ş a ğ ı d a k i f i -a t -a m -a l o l u y o r : N a z i l l i d e 3 0 0 - 350 B a l ı k e s i r d e -100 B i t t e c r i i b a e l d e e d i l e n f i a t l a r . S a m s u n d a 400 (10,000) e v l i k büyük bir i n ş a a t f a a l i y e t i n d e t u ğ l a m n T r a k y a d a y u k a r ı d a k i f i a t l a r d a n çok d a h a a ş a ğ ı y a m a l o l a c a ğ ı m u h a k k a k t ı r . B i r k a ç m i l y o n a d e t t u ğ l a n ı n m a l i y e t f i a t ı 1000 a d e t i t i b a r i l e 2 5 0 - 300 k u r u ş a k a d a r düşer. B u s a y e d e k u r u l a n k ö y e v l e r i n i n h a y a t ı belki 50 misli d a h a ç o ğ a l m ı ş o -l a c a k t ı r . K ü ' e m i d e g e l i n c e ; E s k i ş e h i r d e n , K ü t a h y a d a r f v e y a İ s -t a n b u l d a n A v r u p a m o d e l i k i r e m i d g e -t i r -t m e k ( 3 0 ) l i r a v e iş-ç i l i ğ i ( 3 0 0 ) l i r a m a l i y e t l i b i r y a p ı i iş-ç i n ( l ü k s ) tür d i y e c e ğ i m . Ç ü n k ü , e v i n u m u m î m a l i y e t i n e n a z a r a n k i r e m i d i n m a l i y e t nisbeti k a b a r a c a k t ı r . . H a l b u k i , eski y e r l i ( t a v a ) m o d e l i k i r e -m i d T r a k y a n -m h e r t a r a f ı n d a y a p ı l a n bir -m a l z e -m e d i r . B i r a z ıslah e d i l d i ğ i t a k d i r d e i y i bir ö r t ü o l a b i l i r v e m a h a l l e n y a p ı l d ı ğ ı i ç i n ucuzdur, v e e t r a f t a n gelen, ç a r p ı k i y i p i ş m e m i ş A v -r u p a m o d e l i k i -r e m i d l e -r d e n d a h a i y i b i -r ö -r t ü d ü -r . B u n d a n başka, e v i D e v l e t y a p a r k e n , A v r u p a m o d e l i f a b -rika k i r e m i d i n i bir d e f a için t e d a r i k k o l a y d ı r . Y a r ı n k ö y l ü y e v e r i l e c e k e v e l ü z u m u o l a c a k k i r e m i d k ö y l ü y e m a s r a f l ı olur.
( Ç i m e n t o ) k ö y d e e n b a ş t a g e l e n v e e n çok k u l l a n ı l a c a k b i r m a l z e m e o l m a l ı d ı r , ç i m e n t o , k ö y k a n a l i z a s y o n u n d a , s ı h h î tesisatında, a h ı r l a r ı n d a , b a h ç e h u d u t l a r ı n d a , bol bol s a r f e dilmelidir.' F a k a t b u g ü n k ü f i a t l a r ile ç i m e n t o v e ç i m e n t o m a -m u i â t ı n ı k ö y l e r e k a d a r g ö t ü r -m e k , b i z i -m i ç i n -m a a l e s e f k a b i l değildir.
K ö y y a p ı l a r ı için ç i m e n t o n u n t o n u ( 1 0 ) l i r a y a k u l l a n ı l -d ı ğ ı t a k -d i r -d e bu k a b i l olabilir.
K ö y l e r i e m a n e t e n (en r e g i e ) y a p m a k y a n l ı ş bir usuldür. G e ç e n y ı l g e r e k T r a k y a d a v e E l â z i z d e g ö ç m e n l e r i ç i n k u m l a n k ö y l e r e m a n e t e n y a p ı l d ı . İ s k â n k o m i s y o n l a r ı v e b u n -l a r ı n b u -l u n d u ğ u m a h a -l -l i n e n b ü y ü k m ü -l k i y e m e m u r -l a r ı bu işi i d a r e e t t i . M a l z e m e n i n m u b a y a a s ı , şevki, i n ş a a t ı n y a p ı l ı -sı. k o n t r o l ü bu t e ş e k k ü l l e r t a r a f ı n d a n y a p ı l d ı . B u suretle E l â z i z d e , D i y a r b e k i r d e , v e T r a k y a d a , k ö y l e r m e y d a n a geldi. A n c a k bu f a a l i y e t e l r i n h i ç b i r i s i n d e ( m i m a r ) y o k t u v e k u l l a n ı l m a d ı . N e p l â n işlerinde, n e k ö y p l â n l a r ı n d a , v e n e de m a l z e m e i n t i h a b ı n d a k ö y l e r i n t e k n i ğ i n e v e m i m a -r i s i n e t e m a s e d e n i ş l e -r i n d e ( m i m a -r ) eli d o k u n m a d ı . M a h a l l i N a f ı a m ü h e n d i s l e r i v e k o n d ü k t ö r l e r d e n i s t i f a d e edildi. E l â z i z d e y a p ı l a n k ö y y a p ı l a r ı n d a ; bu iskân k o m i s y o n l a r ı n ı n k ö y için v ü c u d e g e t i r d i ğ i b a z ı f a a l i y e t n a z a r i y a t ı m i -m a r i y e n o k t a i n a z a r ı n d a n t e n k i t e d i l e b i l i r ! ( B u n u b i z e b a z ı g a z e t e i l â n l a r ı g ö s t e r i y o r ) . M e s e l â E l â z i z d e y a p ı l a n b a z ı k ö y e v l e r i n i n ç a t ı l a r ı n ı ö r t m e k için, oluklu saç k u l l a n ı l d ı . E l â z l z v e D i y a r b e k i r g i b i b i r m ı n t a k a d a , h i ç o l m a z s a o r a n ı n i k l i m i -ne u y g u n m a h a l l î i n ş a a t s i s t e m i n i g ö z ö n ü n d e t u t m a k t a k â f i d i . K ı ş m e v s i m i n d e 30 - 35 d e r e c e y e k a d a r soğuk y a p a n bir i k l i m d e g a l v a n i z l i saç ç a t ı a l t ı n d a b i r g ö ç m e n a i l e s i n i n n e suretle y a ş ı y a b i l e c e ğ i düşünülecek bir iştir.
B u r a d a y e r l i k ö y i n ş a a t ı n d a y a p ı n ı n ç a t ı s ı n ı y a r i m m e t r e k a l ı n l ı ğ ı n d a ( l ö ğ ) t a ş i l e t a z y i k e d i l m i ş t o p r a k l a ö r t e r l e r .
Y i n e a y n i y a p ı f a a l i y e t l e r i n d e n b i r f e n a n t i m u n e d a h a : T e k i r d a ğ iskân m ü d ü r l ü ğ ü 9,000 a d e t k a p ı ile 12,000 d o ğ r a m a p e n c e r e i h a l e e d i y o r . İ ş t e y u k a r ı d a b a h s e t t i ğ i m ( s t a n
-Emaneten yapılan tip evlerden biri. Kerpiçi köylüden, kerestesi devlet-ten, işçiliği muhasebei hususiyeden temin edilmek suretlle meydana
Y a p ı l m a k t a olan kerpiç e v l e r d e n b i r g ö r ü n ü ş . T u ğ l a s a n a l ı n ı k ö y l e r i n i z e
sokmalıyız.
T e k ( l y p e ) ev : Y a n l ı ş b î r usuldür. T r a k y a d a bir kaç ev tipi değil T r a k
-y a l ı m lıer k ö -y ü n d e , bir kaç ( l -y p e ) ev b u l u n m a s ı lâzımdır.
K e r p i ç evlerden b a ş k a b i r g ö r ü n ü ş k e r p i ç : Y a p ı tekniğinde ve stabilite de yeri o l m a y a n ve fennî tarifi b u l u n
Itı'yıı/. bir manzara güsleron Cvlcriıı hepsi kerpiçtendir. Kerpieii] yerini (Tuğla) ya vermek bir /.arııretlir.
d a r d ) m a l z e m e i ç i n ( t y p e ) v e ( s e r i ) i n ş a a t ı n a g ü z e l bir f ı r s a t . B u d o ğ r a m a l a r pek alâ b i r ( t y p e ) üzerine, ( s e r i ) b i r f a b r i -k a s y o n işi o l a b i l i r d i . H a l b u k i i s k â n d i r e k t ö r l ü ğ ü n ü n sipariş e t t i ğ i k a p ı l a r m ı h -l a m a y a p ı -l ı y o r . N i ç i n ! ( 9 , 0 0 0 ) a d e d kapı, t a m b i r m i m a r i t e k n i k l e v e ( d o ğ r a m a ) y a n i f e n n e n g e ç m e , t a b l a l ı o l m a l ı d ı r . ( 9 , 0 0 0 ) k a p ı m ü h i m bir sipariştir. M a d e m k i ( s e r i ) m a l z e m e e n ucuz v e e n m ü k e m m e l şek i l d e o l a n bir f a b r i şek a s y o n m a h s u l ü d e m e şek t i r . O h a l d e y u şek a -r ı d a b a h s i g e ç e n 9,000 m ı h l a m a k a p ı ile 12,000 p e n c e -r e n i n , m i m a r e l i n d e n çıkmış, en iktisadî, en f e n n î v e e n k u l l a n ı ş l ı bir t i p t e ( s e r i ) usulile i m a l i l â z ı m gelirdi.
H i ç şüphe y o k ki bir m i m a r i f e n bürosunun n o k s a n l ı -ğı bu ( 9 , 0 0 0 ) k a p ı n ı n m ı h l a m a o l m a s ı n a sebebiyet v e r m i ş t i r .
