‹.Ü. Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araflt›rma ve Uygulama Merkezi Yay›n›
GÜNCEL CEZA HUKUKU VE
KR‹M‹NOLOJ‹ ÇALIfiMALARI -II-
• Prof. Dr. Füsun Sokullu-Ak›nc›
• Gülflah Bostanc› • Erkan Sar›tafl
• Bark›n Asal • Kas›m ‹limo¤lu • Kemal Bahriyeli
• Aysun Dalk›l›ç • Muhammet Tokgöz
‹stanbul 2008
Yay›n No : 2033 Hukuk Dizisi : 949
1. Bas› – Eylül 2008
ISBN 978 - 975 - 295 - 930 - 9
Dizgi : B e t a B a s › m A . fi . Bask› - Cilt : S e m b o l B a s › m
B a h ç e l i e v l e r / ‹ S T . Tel.: (0212) 554 23 53 Kapak Tasar›m : Gülgonca Çarp›k
Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi.
Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50
betayayincilik.com
Copyright©Bu kitab›n bu bas›s›n›n Türkiye’deki yay›n haklar› BETA Bas›m Yay›m Da-
¤›t›m A.fi.’ye aittir. Her hakk› sakl›d›r. Hiçbir bölümü ve paragraf› k›smen veya tama- men ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço¤alt›la- maz, da¤›t›lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap›lamaz. Normal ve kanunî iktibas- larda kaynak gösterilmesi zorunludur.
‹Ç‹NDEK‹LER---
5237 SAYILI TCK’DA C‹NSEL DOKUNULMAZLI⁄A KARfiI
SUÇLAR VE C‹NSEL SUÇ MA⁄DURLARI . . . .1 Gülflah Bostanc›
TÜRK CEZA HUKUKU’NDA TÜZEL K‹fi‹LER . . . .41 Erkan Sar›tafl
KADIN EfiE YÖNEL‹K A‹LE ‹Ç‹ fi‹DDET . . . .85 Bark›n Asal
MA⁄DUR HAKLARININ BÖLGESEL DÜZEYDE VE
ULUSLARARASI MAHKEMELERDE KORUNMASI . . . .111 Kas›m ‹limo¤lu
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NA GÖRE ‹fiKENCE SUÇU . . . .137 Kemal Bahriyeli
CEZA HUKUKU’NDA MA⁄DUR‹YET‹N G‹DER‹LMES‹ . . . .151 Aysun Dalk›l›ç
HAKSIZ TUTUKLAMA MA⁄DURLARI . . . .181 Muhammet Tokgöz
WOMEN AS VICTIMS OF VIOLENCE . . . .201 Füsun Sokullu-Ak›nc›
SUNUfi
Dünyada Kriminoloji, çeflitli alanlardan kiflilerin ilgisini çekmekte, klasik Ce- za Hukukçusu Kriminologlar›n yerini h›zla bu yeni “Kriminoloji Hayranlar›”
almaktad›r. Bunun çeflitli nedenleri bulunmaktad›r. Öncelikle suçun günü- müzün en önemli sorunlar›ndan biri oldu¤u ve art›k yaln›z hukukçular›n de-
¤il, toplumdaki herkesin suçla mücadelede yapacak bir görevinin bulundu-
¤u yads›namaz bir gerçektir. Öte yandan kriminoloji Ceza Hukukçular›n›n il- gisini gittikçe daha az çekmekte, adeta do¤a yasalar›nda oldu¤u gibi onlar›n boflaltt›¤› yerler h›zla di¤er alanlardan bilim insanlar› taraf›ndan doldurul- maktad›r. Nitekim bu y›l içinde Araflt›rma Merkezi Müdürü olarak kat›ld›¤›m Stockholm Kriminoloji Kongresinde, difl hekimli¤i fakültesi ö¤retim üyesi bir yüz cerrah› ve bir pediatri, psikiyatri ve önleyici hekimlik profesörünün bu y›l›n ödülünü paylaflm›fl olmalar› bunun en iyi kan›t›d›r. Amerika Birleflik Devletleri, Colorado Üniversitesinden Profesör David Olds ve ‹ngiltere Cardiff Üniversitesinden Jonathan Shepherd, suç ve yaralama önlemesine yönelik araflt›rmalar› ile Kriminolojinin Nobel’i olarak kabul edilen Stockholm Krimi- noloji ödülünü kazanm›fllard›r.
Uzun y›llard›r sosyolog, psikiyatr ve psikologlar›n ilgisini çekmekte olan kri- minoloji, art›k çal›flma ekonomisi, halk sa¤l›¤›, biyokimya, matematik, eko- nometri ve istatistik gibi alanlarda çal›flanlar›n bir flekilde araflt›rmalara kat- k›da bulunduklar› bir bilim dal› haline gelmifltir.
Son derece memnuniyet verici bir geliflme de, kriminolojik araflt›rmalar›n toplumdan önemli bir destek görmesidir. Derslerimizde deneysel metodun kriminolojide uygulanmas›n›n zor oldu¤unu söylemekteydik. Ama gördük ki örne¤in Jonathan Shepherd, ‹ngiltere’de, yüzünde kesiklerle gelen hastala- r›n hep “pub”larda bira içilen bardaklarla yaraland›¤›n› saptam›fl ve ülke ça- p›nda yürüttü¤ü bir kampanya ile bira bardaklar›n›n k›r›lmaz camla yap›l- mas›n› önermifl, tüm pub’lar› bu kampanyaya kat›lmaya ça¤›rm›flt›r. Bir sü- re sonra istatistiklerde, ‹ngiltere’de, yüzlerinden yaral› olarak doktorlara baflvuranlar›n say›s›nda belirgin bir düflüfl oldu¤u görülmüfltür.
Bugün Kriminoloji’de iki ak›m özellikle dikkati çekmektedir: Kriminoloji hu- kuktan ba¤›ms›z bir bilim olsun diyenler ve Kriminoloji Ceza Hukuku ile ya- k›n bir iliflki içinde olsun diyenler. Barselona’da gerçekleflen son Dünya Kri-
minoloji Kongresi’nde bu iki z›t görüfl Prof. Garland ve Prof. Fattah taraf›n- dan savunulmufl ve uzun uzun tart›fl›lm›flt›r. Kriminoloji’nin Ceza Hukuku ile yak›n bir ilgisi bulunmaktad›r, zira Kriminoloji sapmalarla ilgilenir, bun- lar›n önemli bir bölümü de Ceza Hukukunca tan›mlanm›fl suçlard›r. Hem Araflt›rma Merkezimizin ad›*, hem de çal›flmalar›n bir bölümünün Ceza Hu- kuku ile ilgili olmas› bu ba¤lant›y› sürdürmemizin ne denli hakl› oldu¤unu ortaya koymaktad›r. Ancak hukuk d›fl›nda çal›flanlar›n da mutlaka Krimino- lojiye sa¤layacaklar› yararlar bulunmaktad›r. Biz hukukçular›n bilmedi¤i ör- ne¤in matematik, istatistik, psikiyatri, biyoloji gibi alanlar›n uzmanlar› ve güvenlik gücü mensuplar› bize inan›lmaz yard›m ve yararlar sa¤lamaktad›r- lar. Bilgilerimizin birleflmesi son derece de¤erli çal›flmalar yapmam›z› sa¤la- maktad›r. Örne¤in, Rahmetli Hocam›z Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer Sosyo- loji ile de ilgilenmifl, donan›ml› bir sosyolog idi. Ancak tüm Kriminoloji Çal›fl- malar›nda bayra¤› hukukçular›n tafl›mas› gerekti¤ine inananlardan›m. Ceza hukukçular›n›n katk›s› olmadan kriminolojik araflt›rmalar gerçek amac›na ulaflamaz.
Elinizdeki bu yaz›lar demeti genç bilim insanlar›n›n Ceza Hukuku ve Kriminoloji alan›ndaki çal›flmalar›d›r. Bir bölümü lisansüstü program›nda yapm›fl olduklar› çal›flmalard›r. ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde vermekte oldu¤um lisansüstü dersleri izleyen ö¤rencilerimin çal›flmalar›n›n bir bölümü o denli baflar›l›yd› ki, bunu daha genifl bir kitle ile paylaflmak ve kendime bir nebze övünç pay› ç›karmak istedim. Kat›l›mc›lar›n tümüne, Beta Yay›nevi sahibi Seyhan Satar’a ve Hediye Gümen’e teflekkür ederim.
Prof. Dr. Füsun SOKULLU-AKINCI
‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araflt›rma Merkezi Müdürü A¤ustos 2008
V
TEfiEKKÜR…
Bilimsel amaçl› yap›lan her çal›flman›n içeri¤inde bu çal›flmalar neticesinde haz›rlanan yaz›lar›n yay›nlanmas› arzusu mutlaka bulunur. Ancak ülkemiz- de bilimsel nitelikli yay›nlar›n yeteri kadar olmay›fl› bu arzular›n gerçeklefl- mesini ço¤u zaman imkans›z k›lmaktad›r. Oysa bilimsel bilginin üretilmesi kadar onun bilim dünyas›na iletilmesi de önemlidir. Özellikle akademik ha- yat›n henüz bafl›nda olan insanlar aç›s›ndan ürettikleri çal›flmalar›n yay›n- lanma flans› bulmas› son derece önemli olmaktad›r.
Elinizde bulunan bu kitap da uzun u¤rafllar neticesinde haz›rlanan bilimsel amaçl› çal›flmalardan oluflmaktad›r. Ancak bu kitab›n önemi, bizleri yapt›¤›- m›z çal›flmalarda sürekli olarak destekleyen de¤erli hocam›z Prof Dr. Füsun Sokullu Ak›nc›’n›n kiflisel emek ve gayretleriyle haz›rlanm›fl olmas›d›r. fiu bir gerçektir ki bu tarz bir kitab›n haz›rlan›p yay›nlanmas› bizler için çok kolay bir olay de¤ildir. Ancak akademik gelene¤in içerisinde ö¤rencilerinin ürettik- leri çal›flmalar›n yay›nlanmas› gibi belki de u¤raflmas› en zor alanlardan bi- rinde bizlerden deste¤ini esirgemeyen hocam›z bu kitab›n haz›rlanmas›, tas- hihi ve yay›nlanmas› sürecinde büyük emek göstererek çal›flmalar›m›z›n si- ze ulaflmas›n› sa¤layabilmifltir.
Bu kitapta yer alan makalelerin yazarlar› olarak bizler, bize yaz›lar›m›z›
yay›nlanmas› imkan›n› veren çok de¤erli hocam›z Prof. Dr. Füsun Sokullu- Ak›nc›’ya ve kitab›n yay›nlanmas› iflini üstlenen Beta Yay›nc›l›k’a teflekkür- lerimizi iletmeyi bir borç biliriz.
Yazarlar
‹stanbul 2008
