PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ TEKNİKLERİ
• PROF. DR. HİLMİ DEMİRKAYA
1
- İ I I I 1-BEYİN FIRTINASI
2
3
Bir problemin nasıl çözüleceği konusunda hep birlikte fikirler ortaya atmak üzere bir grup insanın toplanmasına
BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİ adı verilir.
i ı tı sı
Beyin Fırtınası Kuralları
Her üye sırasıyla düşüncesini belirtir. Fikirler tükeninceye kadar bu işe devam edilir.
Her üye sırası geldiğinde bir tek fikir önermelidir.
Daha yararlı olmak için çok sayıda fikir üretilmelidir.
Sırası gelen kişi “ PAS” diyebilir.
Düşünceler eleştirilemez, küçümsenemez.
İlk defa katılanlara cesaret verilmeli, teşvik edilmelidir. 4
DEVAMI
İlişki kimliği rId7 olan resim yolu dosyada bulunamadı.
Beyin Fırtınası Konuları
Çalışma kuralları İsim belirleme
Ulaşılmak istenen hedefler
İşimizle ilgili varolan sorunlar
Kendi iş çevreleri ile ilgili sorunlar Çıkması muhtemel sorunlar
Muhtemel çözümler
DEVAMI 5
6
Beyin Fırtınası Oturumu
Lider uzun bir düşünceyi, üyenin onayı ile kısaltabilir.
Lider önerilen düşünceler için yorum yapmamalıdır.
Fikirler öne sürüldükçe, bir üye bunları yazmalıdır.
Düşünceler bitince oturum tamamlanır.DEVAMI
7
Beyin Fırtınası Sırasında
Toplantı öncesi gündemin belirli olması katılımcıların hazırlıklı gelmesini sağlayacaktır.
Beyin fırtınasında büyük kağıtlar, panolar, asetatlar kullanarak tartışma ortamı yaratın.
Büyük düşünün hayal kurun, tüm fikirlerinizi ortaya koyun.
Paranın engel teşkil etmediğini düşünün.
8
Beyin Fırtınası Sırasında
Kendinizi başkalarının yerine koyun.
Beyin fırtınası sonuçlarını diğer çalışanlara duyurun, bunlara yeni düşünceler eklenecektir.
Üyeler kendilerine 5N 1K’ya dayanan soruları sormalıdırlar.
Ziyaretçiler beyin fırtınası oturumuna katılabilirler.
Beyin fırtınasını toplantı tutanağı ile kaydedin.
DEVAMI
9
Beyin Fırtınası Oylaması
Beyin fırtınasında belirlenen fikirlerin sayıca
azaltılması için oylama yapılır. Oylama sırasında ;
Üyeler doğru olduğuna inandıkları her düşünceye oy verirler.
En çok oy alan düşünceler işaretlenir.
İkinci turda üyelerin bir oy hakkı vardır.
Oylama sırasında lehte yada aleyhte tartışma
açılabilir.
- - İ İ 2- 5N -1K TEKNİĞİ
NE? Ne yapılıyor? Ne yapılmalı?
NEREDE? Nerede yapılıyor? Nerede yapılmalı?
NE ZAMAN? Ne zaman yapılıyor? Ne zaman yapılmalı?
NİÇİN? Niçin yapılıyor? Niçin o şekilde yapılıyor?
NASIL? Nasıl yapılıyor? Nasıl yapılmalıdır?
KİM? Kim yapıyor? Kim yapmalı?
10
VERİ TOPLAMADA 5N 1K İ
N e toplanacak
5N N eden toplanacak
1K N e zaman toplanacak
N ereden toplayacak
N asıl, hangi yöntemle toplanacak
K im toplayacak
11
- - ( lı ıl ı ı)
İ I
İlişki kimliği rId7 olan resim yolu dosyada bulunamadı.
3- SEBEP- SONUÇ (Balık Kılçığı) DİYAGRAMI
12
İlişki kimliği rId7 olan resim yolu dosyada bulunamadı.
Balık kılçığı
13
İlişki kimliği rId7 olan resim yolu dosyada bulunamadı.
14
İlişki kimliği rId7 olan resim yolu dosyada bulunamadı.
15
16
Problem çözümünde problemin sebeplerinin sistematik
olarak analizi amacıyla kullanılan araçtır. Belirli bir problemin veya durumun olası nedenlerini belirlemek, ortaya çıkarmak için kullanılır.
Grubun problemin içeriğine odaklanmasını sağlar.
Problem hakkındaki grup bilgisinin ortaya çıkmasını sağlar.
Detaylı bir sebep-sonuç diyagramı balık kılçığı şeklindedir, bu yüzden balık kılçığı diyagramı olarak da adlandırılır.
Her sebep incelenirken, normlardan, yöntemlerden oluşabilecek sapmalar, değişiklikler düşünülmelidir.
17
i ı l l
Sebep Sonuç Diyagramı Yoluyla
Problem çözme sürecinin daha düzenli hale getirilmesi
Problem hakkında bütün bilinenlerin ortaya konması, bilinenlerden bilinmeyenlere doğru sistematik
Problemle bir yaklaşım.
doğrudan deneyimi olan kişilerin uzmanlığından yararlanma
MÜMKÜN
OLABİLMEKTEDİR.
i l ı Sebep Sonuç Diyagramları
Eğiticidir.
Tartışmalarda yol gösterir, konunun dağılmasını önler.
Her türlü problemin analizi için kullanılabilir.
18
i ı sıl i ili
ş ş ısı
ş ş ısı
Düşük Spor
Başarısı
Var
Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
Adım-1- Sorun tespit edilir başlık olarak yazılır.
Düşük Spor Başarısı Var
Adım-2- Tespit edilecek muhtemel nedenler için temel gruplamalar
belirlenir (İhtiyaca göre gruplar belirlenir, Grup başlıkları ve sayısı standart değildir)
Malzeme Metot Eğiticiler
Çevre İnsan
19
l
TEMEL KILÇIKLAR (ana nedenler) OLARAK
7M
M an
M achine M edium M aterial M ethod
M anagement M easurability
= İnsan
= Makine
= Çevre/Ortam
= Malzeme
= Yöntem
= Yönetim
= Ölçülebilirlik
ÖLÇÜLEBİLİRLİK MAKİNE İNSAN
SONUÇ (SORUN)
MALZEME YÖNETİM YÖNTEM ÇEVRE/ORTAM
21
i ı sıl i ili
( ı)
Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
(Devamı)
Adım-3- Bütün üyeler beyin fırtınası oturumuna katılır, sırayla tüm üyelerin
düşünceleri alınır.
Adım-4- Her üye düşüncesinin hangi temel gruba girdiğini
belirtmelidir bir neden bazen başka bir nedenin dalı olarak eklenir.
Eğiticiler
Bilgisiz yetersiz eğitici
Eğiticiler
Bilgisiz yetersiz eğitici
Yeni eğitici
22
i ı sıl i ili
( ı)
Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
(Devamı)
Daha sonra en önemli nedenleri tespit etmek için oylama
yapılır, en fazla oyu alan nedenler daire içine alınır. Sorunun çözümüne öncelikle buradan başlanır ve kılçık yavaş yavaş kırılır. Tamamlanmış bir balık kılçığı aşağıdaki gibidir.
23
- İ İ İ I
4 - İLGİ DİYAGRAMI
24
İl i i r ı,
İl i i r ı
İlgi diyagramı, takımın çok sayıda fikir üretebilmesi ve daha sonra bu fikirleri
doğal bir şekilde gruplandırma yapması ve özetlemesi için kullanılır.
İlgi diyagramı sürecin tüm aşamalarında takımdaki herkesin yaratıcılığını teşvik
eder. İletişim engellerinin kırılmasını
sağlar.
DEVAMI 25
İlgi Diyagramı nasıl uygulanır ?
1. Üzerinde konuşulan konu bir cümle ile ifade edilir.
2. Beyin fırtınası yapılarak en az 20 fikir üretilir.
Her fikir Post-it’lere uzaktan görülebilecek şekilde yazılır. (Tek kelime kullanmaktan kaçınılmalı en az isim ve fiil yazılmalıdır. 4-7 kelime tercih edilir.
Tipik bir benzerlik diyagramı 40-60 fikirden oluşur.100-200 olanına da rastlanabilir.)
3. Konuşmadan, fikirler eşzamanlı olarak 5-10 ilgili
gruba toplanır. Tipik bir benzerlik diyagramı 5-10
gruptan oluşur.
DEVAMI 26
4. Her bir grup için takımın ortak kararı ile özet / başlık kartları oluşturulur.
Her fikir grubu için bir başlık oluşturularak Post-it’lere yazılır ve o grubun başına konur.
Taslak başlık kartları Her grup için cümleler üzerinde karar birliğine varılır.
Başlık kartları son haline getirilir.
Çok büyük gruplandırmalarda gerek görülüyorsa alt gruplara bölünerek başlıkları oluşturulur.
Not kartlarından birinin başlık kartı olması mümkündür, fakat yeni bir kart yaratmak daha yenilikçi fikirlere
ulaştırabilir.
5. İlgi diyagramı son haline getirilir.
27
Post-it
Post-it Post-it
Post-it
Post-it
Post-it Post-it
Post-it
Post-it
Post-it Post-it
Post-it Post-it
Post-it
Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it
Post-it
Post-it Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it
Post-it
Post-it Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it
Post-it
Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it
Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it
28
BAŞLIK BAŞLIK BAŞLIK BAŞLIK
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it Post-it Post-it
Post-it
Post-it Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it
Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it
Post-it Post-it Post-it Post-it
Post-it
29
r ,
- İ İ İ İ I
5- İLİŞKİ DİYAGRAMI
Bir dizi fikir arasındaki sebep ve sonuç bağlarının grafiksel gösterimidir.
Bu araç,
Ana sebepler belirlenmek istendiğinde,
Daha iyi tanımlanması gereken, birbiri ile ilişkili fazla sayıda konu olduğunda,
Ana sebepleri belirlemek için veri
olmadığında
ll ıl ilir.
kullanılabilir.
30
A
Çalışma arkadaşları
arasında
D
İLİŞKİ DİYAGRAMI
Moral probleminin sebepleri arasındaki ilişki diyagramı
Temel Sebep
Etkin ve Adil Olmayan Ödül
B
Takdir eksikliği
C
Çalışanların katılmasıÇalışanların Yorgunluğu,
F
bıkkınlığı
Temel Sonuç
Hayal kırıklığına yol açan sistemler
Hayal kırıklığın
a yol açan sistemler
E
3 1
