İŞ HUKUKUNUN
TEMEL KAVRAMLARI
ÖĞR. GÖR. YUSUF CAN ÇALIŞIR
1-İŞÇİ
• Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir (İ.K. md.2/I)
1-İŞÇİ
• İş sözleşmesine göre çalışmayan
• çıraklar,
• stajyerler,
• hükümlüler ve
• askerler
• işçi sayılmazlar.
1-İŞÇİ
SORU:
• F, bir şirketin hukuk müşaviri ve avukatı olarak bu şirket bünyesinde çalışmakta ve sadece bu şirketin hukuk işlerini takip etmektedir.
• F hakkında İş Kanunu hükümleri uygulanabilir mi?
2-İŞÇİ BENZERLERİ: ÇIRAK VE STAJYER
A-ÇIRAK
• İşçiler ücret geliri elde etmek için çalışırlarken,
• çıraklar bir meslek veya sanatı öğrenmek için çalışan kişilerdir ve işçi sayılmazlar.
• Çırak olabilmek için;
• 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olması gerekir.
• Çıraklık süresi, mesleklerin özelliklerine göre 2-4 yıldır.
• 3308 sayılı kanuna tabi çıraklar çıraklık sözleşmesi devam ederken, iş sağlığı ve güvenliği
hükümleri hariç, İş Kanunu hükümlerinden yararlanamazlar.
2-İŞÇİ BENZERLERİ: ÇIRAK VE STAJYER
b-Stajyer
• stajyerlere ilişkin olarak iş mevzuatımızda, “iş sağlığı ve güvenliği”
hükümleri dışında uygulanacak hiçbir düzenleme yoktur.
2-İŞÇİ BENZERLERİ: ÇIRAK VE STAJYER
SORU
C, bir üniversitenin endüstri mühendisliği bölümü öğrencisidir. Mezun olabilmesi için gerekli olan zorunlu stajını yapmak üzere üç ay için bir işyerinde işe başlamıştır.
C, üç aylık süre dolduktan sonra çalışmaya devam etmiştir.
İş Kanunu hükümlerine göre C’nin hukuki niteliği nedir?
3-İŞVEREN
• İşçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve
kuruluşlar işveren sayılırlar (İK m.2).
3-İŞVEREN
SORU
• E, bir anonim şirkette işçi olarak çalışmaktadır. Bu şirket ise bir holding içerisinde yer almaktadır.
• E açısından anonim şirket mi yoksa holding mi işveren sıfatına sahiptir?
4-İŞVEREN VEKİLİ
• İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde
görev alan kimselere işveren vekili denir (İK, m.2).
4-İŞVEREN VEKİLİ
OLAY
• A Bankası AŞ. Konya Şubesi Müdür B, Genel Müdürlüğün yazılı talimatına uygun olarak Konya Şubesinde gişe görevlisi olarak çalışan C’nin iş
sözleşmesini feshetmiştir.
SORULAR
• 1-İş Kanunu hükümlerine göre B’nin hukuki niteliği nedir?
• 2-C, işverenin kendisine ödemediği kıdem tazminatını B’den isteyebilir mi?
5-İŞYERİ ve İŞLETME
a-İşyerinin Tanımı
• İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan veya
olmayan unsurlar ile işçilerin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir (İK,
md.2).
5-İŞYERİ ve İŞLETME
c-İşletme
• İşletme iktisadi bir amacın gerçekleştirilmesi için bir girişimciye ait bir veya birden fazla işyerinin örgütlenmesinden oluşan bir birimdir.
• İşyeri kavramı teknik bir amaca yönelik iken;
• işletme kavramı, iktisadi bir amaca yöneliktir.
• İş Hukuku bakımından, sadece birden fazla işyerinden oluşan işletmeler, işletme sayılmaktadır.