S İ D E u l u s l a r a r a s ı t u r i z m p l a n l a m a y a r ı ş m a s ı n d a d e r e c e a l a n p r o j e l e r
Turizm ve Tanıtma Bakan'ığı tarafından düzenlenen SİDE Uluslararası Turizm Plan-lama yarışması tahminlerin üzerinde büyük ilgi görmüştür.
Yarışmaya 43 ülkeden 1112 yarışmacı ka-tılma isteğinde bulunmuş, ancak şartname kurallarını zamanında yerine getiren 519 ya-rışmacıya şartname gönderi"miştir.
Belirtilen süre içinde Bakanlığa gelen 171 projenin kabulü yapılmıştır.
U.I.A. kurallarına göre ve Tuğrul Akçu-ra (Türk), Prof. K. Ahmet Arû (Türk), Bü-lent Berksan (Türk), George Candilis (Fran-sa), Michel Ecochard (Fran(Fran-sa), Yı'maz Gü-rer (Türk), Prof. Johnson - Marshall (İngil-tere), Prof. Marc J. Saugey (İsviçre)'den ku-rulu enternasyonal Jüri, Prof. Giovanni As-tengo başkanlığında 16 Temuz — 9 Ağus-tos tarihleri arasında Ankara'da toplanarak projeleri değerlendirmiştir.
YARIŞMA SONUÇLARI, ÖDÜLLERİN VERİLMESİ, JÜRİNİN KARARLARI
Jüri raporunun ödül'erin verilmesile il-gili 4. bölümünü aynen ' veriyoruz.
Jüri kalan 7 proje üzerinde herbirinin genel ve detaylarda olumlu ve olumsuz yön-lerini aydınlatmak ve son değerlendirme için gerek'i unsurları, çeşitli projeleri karşılaştı-rarak elde etmek için yoğun ve çok derin bir eleştiri analizi yaptı. Kalan bu 7 proje arasında yalnız üçünün organik ve tutarlı bir şekilde genel arazi planlama sorunlarına cevap verebileceği diğer 4'ünün ise birinci etab için getirdik'eri belirli tekliflerle ayrıl-dıkları görüldü. Tutarlı bir genel plan ge-tiren 3 proje arasında (40, 73 ve 123 nolar) 73 ve 123'iin tekliflerinin alışılagelmiş tür-de olduğu, gene' yerleşme ve alt yapı tercih-lerinde büyük ölçüde birbirlerine çok yakın o'duk'arı ve 123 nolu projede daha gerçekçi ve kabul edilebilir şekilde ortaya konan çe-şitli kısım'arın büyüklükleri arasında fark-lar bulunduğu da bu ara görülmüştür. Buna karşılık, birinci etapn yerleştirilecek 4.000 ya-tağa gelince 73 numaranın teklifleri özellik-le genel striiktür bakımından ilginç bulun-muştur.
Bilinen sabit yerleşmeler ve şema'ar dı-şında, tabiat ve açık hava ile temas olarak anlaşılan tatil hayatının yeni bir yorumunu getiren genel teklif olarak 40 numaralı plan, alışılagelmiş ifadenin dışına çıkmaktadır. Di. ğer 16, 47, 50, 151 numara'ı projeler 4.000 yataklı birinci etapda, gerek şskjil, ga.rek striiktür bakımından getirdikleri tekliflerin orijinalliği ile kendilerini kabul ettirip çe-şitli aşamaları geçmiş'erdir.
Bu 7 proje üzerinde daha ayrıntılı bir tartışmaya girilerek, her jüri üyesi ve mü-şavir üye projelerin çeşitli yönleri hakkın-da çelişki halinde hakkın-dahi olabilen görüşler be-lirtilmiş ve kendi fikirlerini açıklamışlardır. Böylece gerekçeler aşağıdaki numaralar sı-rasına göre hazırlanmıştır.
16 NOLU PROJE
1. ve sonraki etaplar için Titreyen göl yanında yoğun bir çözüm. Bu projenin ana fikri bir yerde tam bir tatil şekli kurup çev-redeki araziyi tümüyle serbest bırakmak.
Bir yandan yoğunluk noktasının Titreyen göl yanında seçilmesi ile Antik Side kenti ci-v a n serbest kalmakta ise de tatil kentinin birinci etabının Titreyen göl yanına yerleş-tirilmesiyle ormanın büyük bir kısmı yalnız bir noktada kullanılmakta, öteki yandan tu-ristleri Side'den çok fazla uzaklaştırmakta-dır.
3. etabın da Titreyen Göl yanında yoğun-laştırılmasını jüri, oy birliğiyle o'umsuz bir veri olarak kabul etti. Çünkü, böylece çok büyük yoğun ve sıkışık bir kent doğup, do-ğal ve tarihsel ortam ile kaba bir şekilde ça-tışacak ve burada yerleşecek t u r i s f e r için umulan yararı getirmeyecektir.
Buna karşılık projede arkada bulunan yüksek oteller dizisinden bir bahçe yol ile ayrılan ve denize doğru teraslar halinde inen bir sıra yapıdan meydana gelen lineer kom-pozisyonun kalitesi takdir edildi. Projenin bütününün dengeli ve ahenkli bir şekilde ortaya çıkmasına karşın çok yükoek yoğun-luğu, ormana girmesi ve genel olarak kent-sel niteliği dolayısıyla bazı tereddütler orta-ya kondu.
ÖZEL V I L L A L A R ZONU KUMK'OY V 4000 YATAK KAPA' TURISTIK ıSTASM S! TELl ON plaj
MANAVGAT SİDE SORGUN VE
ÇEVRESİ
DÜZENLEME PLÂN!
nehir limanı manavgat ile iril
günü birliğine tesisi p l a j
SIDE ANTIK ŞEHRI (restore edilip kısmen iskandan
arındırılacak - sosyo-kültürel merkez olacak) [ S TURISTIK ISTASYON 1 4000 YATAK ÖNCELIKLE UYGULANACAK T U R I S T I K ISTASYON 6 0 0 0 YATAK Ö D Ü L
me seması
DERİNLEMESİNE KIYI ZONAjiI. O D U L
' 1 cr prix No. 23 — R u m u z : 16332 Nihat GÜNER Mehmet ÇUBUK Ersen GÜRSEL Altan GÜRMAN Ayhan ÇALIMLI Mimar İ.T.Ü.Mimar Şehirci D.G.S.A. I.U.U.P Mimar D.G.S.A.
Yardımcı Ressam D.G.S.A. Yardımcı Ekonomist I.U.I.F.
Türkiye
No 16332 1/403,000 ö'çekli plân için Antalya Bölgesi tu-ristik gelişme düzeni kararları seması 450 km. uzunlukta kıyısı olan bölge turistik ve rek-reatif vokasyon göstermektedir. Burada tarihî - arkeolojik . doğal ve turistik verileri değerlendirecek bir davet s t r ü k t ü r u va ekip-m a n dağıiışı iki bölgede d ü ş ü n ü l ekip-m ü ş t ü r .
— Kıyı bölgesi (sahilden itibaren 1 Km. mesafeye k a d a r )
— Derinlemesine bölge (1 K m . den sonraki kısım)
Projenin İZAH RAPORU
Rapor Planı — A) Antalya Bölgesi Turistik yerleşme düzeni karar-ları,
B) Side . Sorgun - Manav-gat ve civarının düzen-lenmesi kararları (16 bin yatak kapasiteli Tu-ristik Merkez)
C) Öncelikle uygulanacak 6.000 y a t a k kapasiteli TURİSTİK İSTASYON ile ilgili k a r a r l a r .
A) Antalya Bölgesi Turistik gelişme zeni kararları (1/400.0G0 ölçekli dü-zenleme şemasının açıklanması) Düzenlemede ana düşünce
Antalya körfezini çevreleyen 450 km. uzunluktaki bölge kıyıları doğu ve batı ke-simlerinde farklı bir fizikî g ö r ü n ü m ve
ya-pı verirler. Batıda dik s a r p kayalıklar ve derin deniz, doğuda y u m u ş a k arazi gösteren ve doğal p l a j olanakları veren k u m bandı yer alır. Bu b a k ı m d a n esas olarak TURİS-TİK VE R E K R E A T I F VOKASYON gösteren bölgede, tarihi - arkeolojik - doğal ve tu-ristik verileri değere koyacak bir DAVET STURUKTÜRÜ VE EKİPMANI konu ol-m a k t a d ı r . Bu s t r ü k t ü r ve ekipol-manın dağı-lışı ise coğrafik, topoğrafik ve iklimsel özel-liklere göre ayırdcdilebilen iki zonda düşü-nülmektedir.
— Kıyı zonajı (sahilden itibaren 1 Km me-saTcys k a d a r )
— Derinlemesine z o n a j (1 Km den sonraki
k:s:m)
Kıyı zonaj;, p l a j a ve denize bağlı yer-leşmelerden. yani turistik ünitelerden; ço-ğunlukla batı yöresinde 145 k m uzunluktaki kumsal kenarında yer alan tesislerden,
Derinlemesine zonaj ise tarihî kalıntı ve eserlerin yer aldığı, aynı zamanda avcılık, dağcılık v.s. gibi sportif faaliyetlerin yapı-labileceği o r m a n , dağ gibi doğa1, e'eır.anlar-dan meye'eır.anlar-dana gelmektedir.
Turistik ünitelere ait yerlerin seçimi Turistik ünitelerin toplam 56.C9Ü yatak kapasiteli k o n a k l a m a tesislerini veren yer-leşme alanlarının seçimindeki esas kriter, yakın mesafede bir D E S T E K Ş E H İ R bulun-ması, özellik gösteren silin araştırılbulun-ması, p l a j olanaklarının varlığı şeklinde ortaya k o n m u ş t u r . Yerleşmelerden «D» ve «A» tu-ristik üniteleri, h e r türlü scsyal, kültürel, ekonomik ve idarî fonksiyonları içine alan. çevrelerine hizmet eden turistik ve rekrerıtif cazibe merkezleri o ' a r a k d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r .
B) Manavgat - Side ve Sorgun ormanı, ve çevrenin düzenlenmesi kararları.
(1/5000 ölçekli zonaj planı açıkla-ması)
side ve çevresi d ü z e n l e m e s e m
< m O O O 0 O 0 O -e © o © o ® o © o û o o c < 7 ® o o o © 0 0 0 © 0 © 0 0 o e o o o o ^ o © © O O O O O C ' I - © O © © O ® O - - , 0 0 0 0 © o o -Vra o © o o o o © - 0 o O o o © c> O O O O o ' O ro kemer koyub Q :
K İ M »
kumk oy£
S I D Ed
antik şehir t u r i s t i k istasyon 4000 yatak 1 t u r i s t istasy 4 000) , . öncelikle uygulanacak T U R I S T I K I S T A S Y O N 6 000 yatak^ T U R İ S T İ K K O M P L E K $ o t u r i s t i k ünite —
b
gunübirlı'ğine t&sisleri Manavgat - Side . Sorgun o r m a n ı veçev-resiyle ilgili düzen'eme kararlarını veren zo-ning esasını şematik olarak birbirine para-lel üç b a n d içinde özetleyebiliriz.
1 — Sahilden itibaren 600-700 m. derinliğe k a d a r o'an bölgede p l a j tesisleri - tu-ristik istasyonlar v.s. k onakl ama tesis-leri yer almaktadır.
2 — 700 m . den 1.000 metreye k a d a r olan b a n d d a mevcut bazı köylerin (Kemer ve Sorgun köyleri) geliştirilerek hizmet sektörüne yatak m e k â n olması hedef tu-t u ' m u ş tu-t u r .
3 — 1 000 metreden sonraki kısımda DES-TEK Ş E H İ R L E R İ ve tarihî, arkcolr> jik, doğal değerleri olan diğer DESTEK ELEMANLARI yer a l m a k t a d ı r .
1/500 ölçekli planda turistik istasyonla-rın üzerinde b u l u n d u ğ u birinci Zonaj bandı Kumköy'den baş'ayarak Manavgat çavı ağ zina k a d a r devam eden, takriben 8 km. uzun-lukta bir TURİSTİK KOMPLEKS meydana getirmektedir. Kompleksin yerleşme c'crnnrı. l a n :
— Titreyen göl kenarındaki önccliklc uygu-lanacak turistik istasyon
— Acısu kenarındaki turistik istasyon — Sideden naklen ge'ecek n ü f u s için
Kum-köy yerleşmesi
— Kumköy'e komşu turistik istcsyon — Sorgun o r m a n ı içinde günübirliğine
geli-nen dinlenme ve eğlenme tesisleri — Side yakınındaki özel k o n u t l a r (vil'alar)
zonu
— Side girişine yakın idarî site
8 km. uzunlukta ve 1 km. genişlikteki TURİSTİK KOMPLEKSin merkez fonksi yonları spatial şekilde,
— Side'de ana sosyo - kültürel vc idarî fonk-siyon'ar,
— 1 No. lu titreyen göl yerleşmesinde ana ticarî, ekonomik, eğlence ve spor fonksi-yonları dağıtılmıştır. Ayrıca lıcrbir ye-ni yerleşme kendi bünyesinde bir mer-keze sahip b u l u n m a k t a d ı r .
1/5000 ö'çekli p l a n l a m a d a turistik komp-leksin idrakinde alman landscape kararları, esas olarak sitelerin doğayı zedelemeden, do-ğal d o k u n u n side sitesinin doğa içine enteg-rasyonuna i m k â n verecek şekilde olmasına gayret sarfediimiştir. Doğa verilerini geliş-tirerek yeşil doku ile arşitektonik bir bü-tünlük elde edebilmek için, titreyen göl yer-leşmesi ile Manavgat çayı ağzına kadar olan kısım bölgesel nitelikte bir botanik parkı olarak önerilmiştir. Bu kısımda kamping-ler, bazı dinlenme tesisleri yer alacaktır. Park aynı zamanda Sorgun ormanının bir devamı olacaktır.
Side ve Acı su yerleşmc'cri arasında bu-lunan kumlarla örtülü kazı sahasında iler-de yapılacak kazılardan sonra bu kesimin tekrar kumlarla ö r t u m e s i n i önlemek ve ay-nı z a m a n d a iki site arasında bir yeşil yaya bağ'antısı elde edebilmek için bir ağaçlandır, ma bölgesi önerilmiştir.
1/50G0 ölçek'i planda başlıca yerleşme-lerin alanlarının seçimini etkiliyen h u s u s ' a r esas olarak.
— Günlük ulaşım aralık'arı (yaya olarak) — Arazinin doğal yapısı
— Sit seçimine bağlanmıştır. Özellikle de imkânlar nisbetinde yerleşme a l a n ' a r m m hazine arazileri üzerinde olmaları araştı-rılmıştır.
Yerleşmeler
1) Öncelik" e uygulanacak Titreyen göl tu-ristik istasyonu, t a m a m e n hazine arazi-si üzerindedir ve 6.000 yatak kapaarazi-siteli- kapasiteli-dir. Göl ve su kenarı yerleşmesikapasiteli-dir. 2) Acısu turistik istasyonu 4000 yatak
ka-pasitelidir, hazine arazisi üzerindedir, su kenarı yerleşmesi hüviyetindedir. Esas olarak Side antik sitesinin uzak bir ma-hallesi şeklinde e'e alınmıştır. Yeniden yaratılacak yeşil ağaç dokusu ile yaya bağlantısını takiben Side'ye bağlanacak-tır.
3) Kumköy'e k o m ş u turistik istasyon 4.000 yatak kapasitelidir. Bir t a r a f t a n kişile-re öze1- konut y a p m a şansının tanındığı villalar zonuna diğer t a r a f t a n da Side'de-ki n ü f u s u n çoğunluğunun taşınacağı K u m k ö y yerleşmesine k o m ş u d u r .
4) K u m k ö y yerleşmesi, mevcut olan çok kü-çük bir köyü geliştirmek suretiyle kazı sahalarının açılabilmesi için boşaltılma-sı kararı verilen Side'deki n ü f u s a tah-sis e t m e k a r a r ı alınmıştır. Planlamada bu k a r a r ı n almışında ve b u yerin seçi-minde, Side n ü f u s u n u n iş yerlerinin bu kesimde olması esas neden olmuştur. 5) Side Antik şehrinin mevcut iskandan
arındırılarak bir müze şehir hafine ge-tirilmesi ana gaye olmaktadır. Yalnız ta-m a ta-m e n izole, ölü bir site haline düşta-me- düşme-mesi için bir kısım n ü f u s u n (meselâ ba-lıkçı aile'er v.s. için) kalması da uygun b u l u n m u ş t u r . Ayrıca siteye, günlük ya-şantısında yer alan ziyaretçilere hitabe-decek davet elemanları, dinlenme tesis-leri vapı'mıştır. Yine sitenin tarihi bü-tünlüğünü bozmayacak şekilde k ü ç ü k is-kân mahalleleri (arkeologlar, ve müze
şehir personeli için) tamamen demontabl ve prefabrike e'emanlarla pilotiler üze-rinde önerilmiştir.
6) Side aynı zamanda idarî fonksiyonları da bünyesinde bulundurduğundan, tari-hî ve arkeolojik alanları işgal etmemek ve her türlü sakıncayı ortadan kaldır-mak gayesiyle sur'arın dışında, Side'y: girişte ve aynı zamanda Turistik komp-leks girişinde bir idarî site önerilmiş-tir. Burada, komiserlik, PTT merkezi, jandarma komutanlığı, gümrük teşkilâtı merkezi (bir büro hemen Side'nin ana ulaşım limanında olacaktır) sivil büro-lar, seyahat ve turizm acentaları v.s. yer almaktadır.
7) Side ve Batıda bulunan turistik istasyon arasında villalar zonu yer almaktadır. Kişilere özel imkânlar veren ve beliı-'i kural ve ölçülere riayet eden bir mima-rî anlayış içerisinde yapılacak konutlar, vifalar peyzaj mimarisine miisbet bir katkıda bulunacaklardır.
8) Hizmet sektörünün barınacağı ikinci zo-n a j bazo-ndızo-nda yer alazo-n Kemer vc Sorguzo-n köyleri, ilerde artacak olan nüfus fazla-sını da alacak şekilde p'anlanmıştır. 9) Manavgat ilçesi, mevcut imar
planında-ki ana hatlar esas alınarak fakat yolluk-lar artırılmak suretime pOanlnnmıştır. Şehrin daha ilerideki (1985 den sonraki gelişme için) gelişmede yayılabileceği alan olarak kuzeydeki şela'eye yakın çay kıvrımı içinde kalan kısım tayin edil-miştir.
C) Öncelikle uygulanacak 6COO yatak kapasiteli turistik istasyon.
Yerleşme i!e i'gili ana kavram.
Titreyen gölün değerlendirilerek yerleş-mede cazip bir eleman haline gelmesi esas fikirdir. Göl, deniz ve çay ile irtibat"andırıl-mıştır. Turistik üniteye ait destek şehir Ma-navgat ' ile su yolu irtibatı düşünülmüş vc Çamlık tepe mesire yerinde yapılan bir ne-hir limanı su istasyonu olarak değerlendiril-miş. Yerleşme iki aks (kuzey - güney doğ-rultusundaki büyük ticaret sokağı ve doğu batı istikametindeki sakin iskan sokağı) üze-rine kurulmuştur. Ticaret sokağı tamamen yayalara ayrılmıştır, oradan geçen bir kanal sokağa bir anlam kazandırmaktadır. Büyük ote'ler, lüks mağazalar, acentalar, sinema, çeşitli neviden dükkânlar bu sokaktadır. So-kağın girişinde bir enformasyon bürosu bu-lunmaktadır.
İskan sokağı hakim ve serinletici rüz-gâra doğru devamlı açıklıklar vermektedir. Sirkülasyon yaya ve vasıta sirkülasyonu ayırımına tabi tutulmuştur.
İki aks ve dolayısiyle iki iskan bandının teşkil ettiği açı içinde kalan yeşil elemanlar bir yeşil deniz meydana getirmektedir. Bu kısımda çeşitli spor faaliyetleri (tenis,
vo-leybol golf, atçılık v.s.) yapılabilmektedir. Akslardan biri (kuzey-güney istikametinde alan) bir meydan ve yat limanı ile nihayet-lenirken diğeri (doğu •> batı istikametinde olan) eğ"ence ve detant zonu ile (pisti açık hava tiyatrosu( parklar gö1- üstü eğlence vc dinlenme tesisleri v.s.) bitmektedir. Kam-ping alanları umumiyetle yerleşmenin fon
teşkil edeceği yeşillik iç'erinde yer almakta-dır.
Mimarî kavram
Konstrüksiyon elemanları prefabrike in-şaata imkân veren bir modüle bağ!; o'arak 4.00 x 4.00 x 2.60 m. eb'admda bir hacmin tekerrüründen doğmaktadır.
Sokak kenarında en yüksek (üç kat)
]nUM)'v v)r [««ifjlt1 (fJ Umu ntum M ^ ^ B l İ M İ i M ^ B ı l İ N İ I İ İ B B m ^
MS^ksmmm
^ ş i i i i i ö « s
' • . i r , ; - . ' , . . •
, i
l i i i i l l l l l l l i j l , • ttuMA/t imıtfiıtu-a -un •
H ıı.i.».-. w S i H B İ p s p i l f - - w I I l l M l l M M I l M I l S I S w / Î; • •* N;-« ( t - " - - ""'
• -:
:
' ' » • " « İ İ İ İ
(t tıluHl \ mı»u»\(«lııi(M Ht%t ' IM|* 1 •• M tın ti«M : İ p » «tM Iht j»»t«Mtmn«ı 1. ÖDÜL 1 ere prixtifaı kazanarak otel grubunu meydana geti-ren yükselti uç kısımlarda tek katlı kır evi motel dinlenme evi anlam ve ölçüsünde dü-şünülmüş, böylece iki ayrı eleman bir pro-fil içerisinde sığdırılabilmiştir. Meydanda çadır mimarisi uygu'aması bazı tesislerde (balıkçı lokantaları v.s.) kullanılmıştır. Bir diskotek ve gece klübü özellik arzedecek şekilde gölün öbür tarafında teklif edilmiş-tir.
Teknik servisler
Yerleşmede uygulanacak sıhhî tesisat şe-beke sistemine göre bir tasfiye merkezinde işleme tabi tutulan pis su ve lâğım suları zararsız hale getirildikten sonra çaya veri-lecektir.
Bütün turistik ünite ölçüsündeki çöp so-rununu ha'edebilmek için Sorgun köyü ci-varında bir ensineranyon fabrikası (en ba-sit çalışma şekli olan) teklif edilmektedir. Bu çöp yakma fabrikasında elde edilecek enerji herhangi bir şekilde bir turistik is-tasyonun sıcak su ihtiyacını karşılayacak durumda olabilecektir. Bu fabrika aynı za-manda bütün turistik ünite tüketim artık larının rastgele bir yerde toplanmasını sağ-layacaktır.
Titreyen göl turistik istasyonu i'e ilgili rantabilite oranı % 48 olarak bulunmuştur
JÜRİ RAPORU ÖZETİ
(Baştarafı 5. sahifede) Jüri, ormanın düzenlenmesi, yol sistemi gibi Side arkeolojik parkı için yapılan tek-lif yanında nehrin kıyılarının kullanılmasın-da gösteri'en belirli titizliği takdir etti.
40 NOLU PROJE
Teklif, tutarlı bir sistem halinde, arala-rında birbirini tamamlayan üç fikrin bir-leşmesine dayanıyor.
1) Manavgat nehrinin kullanılışını arttır-mak üzere, akışı için teklif edilen birkaç değerli müdaha'le dışında doğayı olabildi-ği kadar bütünlüğü içinde bırakmak. 2) Hafif ulaşım araçlarının kullanılmasına
dayanan basit bir alt yapı sisteminin ya-ratılması (at arabaları ve bisiklet dışın-da bireysel veya toplu ulaşım için elek-trikli arabalar).
3) Belirli şekiller içinde olmadan yanyanıı veya üstüste bitişmiş guruplaşmalar sa-yesinde ortama uyabilecek ve en az yer kapsıyacak standartlaşmış ve sanayile^ miş yerleşme birimlerinin yaratılması. Bu fikirlerin tümü ve bölge içinde yer leşmesi gerçekten ilgi çekici bir çözüm ge-tirmektedir.
Bu çözümde plâj kumullar ve deniz ara-sındaki merkezi kısma konulmuş olan baş-lıca yerleşme birimleri, Manavgat nehri üze-rindeki balıkçı kasabası, sosyal, kültürel, sportif tesisler gibi ikinci derecede nüveler-le birnüveler-leştirilmiş ve özelliknüveler-le manzara ve si-tin kullanılmasında çok kontroliii bir an-layış getirilmiştir.
Buna karşın, orijinalliği ile çek ilgi çe-kici, bütünüyle yeni bir turistlik hayat tekli-fini getiren proje, bazı jüri üyeleri ve müşa-vir üyelere teknolojik özellikleri dolayısıy-la, uygulanması güç görülmüştür.
47 NOLU PROJE
Yalnız ekonomik ve teknik güçlükleri dı-şında ormanın büyük bir kısmını zedeleye-cek olan büyük iç göl gibi bazı kabul edile-mez çözümler getiren genel plan için de-ğil, Acısu doğusunda öngörülen 1. etabın ya-pısının çok kentsel nitelikleri için de bu proje özel bir i'gi ve uzun tartışma'ara yol açtı. Bu kısımda müellifler suni bir men-direkle korunan Acısu nehrinin ağzının ge-nişletilmesiyle gerçekleştirilip, yat limanı olarak düzenlenecek sun'i bir koyun yaratıl-masını teklif ediyorlar; bu durgun su yüzün-de hareket'i konumu olan yapılar, yüzün-denize ba-kan yüz'erinin maksimum doğasal gelişmesi ve büyük bir şekil çeşitliliği ile bir seri koy, liman, iskele meydana getirecek şekilde su sathına iç bükev yönlerini dönüyorlar; İkin-ci sırada dairesel gelişmeli yapılar, bu böl gede düzenlenmiş bir park haline gelen or-mana, iç bükey yönlerini dönüp birinci sı-rayla bir'eşmekte ve insan yaşantısında yer veren küçüklü ve büyüklü meydanlar ve so-kaklarla çok yönlü bir bütün meydana ge-tirmektedir.
Bunların tümü, koyun sakin denizi ile orman arasında yerleşmiş, plâj ve kumui'ar ile direkt temas halinde, görünüm ve psi-kolojik olarak Side yarımadasına yönelmiş sevimli bir bütün meydana getirmektedir. Projenin bütün detay resimlerinde ortaya konan bu olumlu yönler, jürinin dikkatini çekip, özellikle projenin bütün ağırlığ:nm dayandığı birinci etaptaki nüveye karşın, daha aşağı bir kalitede olan iç liman üzerin-deki yapılar ve Titreyen Gölün çok fazla büyütülmüş olması gibi, jürinin oybirliğiyle kabul edilemez gördüğü genel plandaki ha-taları geriye itmiştir.
50 NOLU PROJE
Çalışma genel olarak yeni tekliflerden çok ortalama iyi bir ka'ite göstermesine kar-şın birinci k:s:m yer seçiminin gerekçeleri
J,
ö c i : ,
%
Â
»sı
I I P
doğru ölçülen, yerleşmenin, a r a y ı ş ı n d a k i çok basit şekiller bu projeyi nihaî değer-lendirme safhasına kadar götürdüler.
Buna karşın birinci etabın olumlu yön-leri yanında antik Side kentinin tekrar can-llandınJmasıyla ilgili tekliflerde br.lirli bir fantazi olanak kaydedildi.
73 NOLU PROJE
Geliştirfen nüve ve plan tekliflerinin ge-nel kalitesi, bu projeyi oldukça yüksek bir genel seviyeye çıkartıyor.
Manavgat kenti, küçük merkezler ve alt yapı ağı için öngörülen gelişmenf.n genel yapısı gibi, turistik tesislerin yerleşmesi de genel olarak makul ve kabul edilebilir ni-teliktedir. Yine de jüri, ormanın içine çok belirli bir giriş ve plâj boyunca doğasal gelişmesi ölçek dışı görülen Titreyen Göl'ün batısına yerleşen birinci etabın boyutlarıy-la ilgili itirazboyutlarıy-larda bulundu. Proje temel oboyutlarıy-la- ola-rak güneyde sahil boyunca geçen ana dağı-tım ağma bağlanan, kuzeyde ormanın içine giıen, dal şeklinde strüktürlere dayanıyor.
Çeşitli düzeyde kavşaksız olarak dikkat-lice seçilmiş güzergâhlar (kanallar, araba yolları, yaya yolları) çok yönlü girişler ve rynı zamanda yayalar için çok fazla ser-bestlik sağlamaktadır. Ayrıca yayalar için kavşaklı güzergâhlar, dinlenme ve buluşma yerleri olarak meydanlar düşünülmüştür.
Titreyen göl yanında denize açılan bir kanal ağı, bütün bu yöreye dal ar halinde yayılıp, içteki yat limanına ulaşıyor. İki ana yapı tipi düşünülmüş; Yüksek o'cl'cr ile pan-siyon ve tatil evleri olarak a'çak yapı'ar. Bu yapılar toprak seviyesinde, özellikle
etki-.-'•İîfflıffiîiiûffi.'ffi
1«t
Öncelikle uygulanacak 6000 yatak kapasiteli turistik istasyon projesi
li yatay bir havalandırma sağlıyacak şekilde sütunlar üzerinde kurulmuştur.
Bu proje, genel yerleşmenin sonucu ola-rak yüksek bir yoğunluk, yerleşme nüveleri-nin plâjdan uzaklaşması gibi özelliklerle ba-zı jüri üyelerinde şüpheler uyandırmasına ve tartışmalara yol açmasına karşın, gerçek-leşmede kayda değer bir esnekliğe imkân ve-ren mimarî çözümlerinin seviyesi do'ayısıy-la jürinin genel odo'ayısıy-larak takdirini topdo'ayısıy-lamış- toplamış-tır.
123 NOLU PROJE
Proje, birincisi Titreyen göl yanında, ikincisi Acısu yanında iki ana turistlik
mer-kez, bir de Side'nin batısında, Antik Kent ile Kumköy arasında olmak üzere 3 etab ön-görüyor.
Turistik istasyonlar, dayanak noktalan, plâj için hizmetler gibi çeşitli unsurların dengeli dağılımı genel planın özelliğini mey-dana getiriyor.
Manavgat kenti, bölgedeki köylerin geliş-mesi ile yo1- sistemi uygun ve akla yakın gö-rüldü.
Fakat bu güzergâhların çok sert şeması hakkında bir çok defalar itirazlarda bulunul-du ve site daha hassas bir şekilde uyabilme-leri için tekrar gözden geçirilmesi tavsiye
olundu. Bu tavsiye Sorgun ormanı içinde düz bir hat ha'inde geçip iki turistik tesisi bağ-layan yol için de önemlidir.
Sorgun ormanının bölgesel tabiat parkı halinde korunması teklifi, bazı yeşil sahala-rın Acısu ile antik kent arasına konması, ko-runmalı liman i'e A C J S U nehrinin
genişletil-mesi, nehrin yüzeyi küçük de olsa turis-tik deniz taşıtlarım alabilecek havuz olarak büyütülmesi kabul edilebilir görülmüştür.
Yine de, Titreyen göl ve Manavgat neh-rinin tatlı sularıyla denizin birleştirilmesi olanağı hakkında, jüri üyeleri tarafından ba-zı şüpheler öne sürüldü.
No. 47 — R u m u z : 69996
2. O D U L
eme prix
M İ M A R L A R I :
architectes
Roland J I P T N E R Arch. T.H. Münich. Georges MORANDINI Arch. D.F.L.G. Paris Jose Maria MORAIZ
Ferdinand FISCHER
Turizm bakanlığı tarafından
bi-ze gönderilen 2. ödüle ait foto
do-kümanları klişe yapmağa müsait
ol-Almanya
madığmdan maalesef, bunlardan
ya-İsviçrcyın için faydalanılamamıştır. Bu
se-Fransabeble yalnız vaziyet planını
neşret-isviçremekle yetiniyoruz, özür dileriz.
yedi
ingiliz
heykeltıraşının
sergisi
Hiç bir Heykel ananesi olmayan İngil-tere'de, Moore'un ortaya çıkışı bu ülkenin ekoller veya sanat hareketlerinden çok mün-ferit dehalar çıkarabildiği görüşünü teyid eder.
Gerçekten İngiliz Heykel sanatında 1952 Venedik Bienalinde I-Ienry Moore'un ka-zandığı başarıya kadar dikkat çekici hiç bir hareket yoktur.
Ayni sergide Adams, Armitage, Chard-wick ve Meadows'un eserleri de vardı ve bu sanatçı grubunun etkisi güçlü ve çok olumlu oldu. Bu bakımdan bu sergi Turner, Constable çağından sonra sessizliğe gömü-len İngiliz sanat diinya'smdan gegömü-len bir müj-de niteliğinmüj-deydi. Bu olayı İngiliz Heykel-traşlarmın Uluslararası sergilerde kazandığı başarılar izledi.
Şimdi Moore'dan başlayarak bu 7. sa-natçıyı birer birer kısaca tanıtalım. Moore 1898 de doğdu, önce Leeds sanat Okulunda, sonra Kraliyet Kolejinde okudu.
İlk kişisel sergisini 1928 de Londra'da açtı.
1945'ten itibaren açtığı sergiler sanat dünyasında yankılar yapmağa devam etti.
1948 de XXIV. üncü Venedik Biena'inde Uluslararası Heykel ödülünü aldı.
Siparişle yaptığı en önemli eser'eri. Meryem ile küçük İsa (1943 Northampton). Memorial figür (Dartington I-Iall 1947). Ayakta üç kişi (1947 Londra).
Bir aile grubu (1948 Stevenoge New Town). Yatmış draperili bir figür (1952 Londra'da Time - Life Building için).
Kral ve Kraliçe (1953 Midolchhaim). ÜNESCO için yaptığı yatan figür (1953).
Moore'un sanatı arkaik ve primitif sa-natlardan ve bilhassa Prekolumbien sanat-tan büyük ö'-çüde etkilenmiştir. Eunun dı-şında kendisini etkileyen sanatçılar arasın-da Massacio, Michel, Angello Picasso ve bil-hassa Brancusi'yi sayabiliriz. Espasın değer-lendirilişi ve boş'uğun vc çukurluğun da Heykel'de Volüm kadar kıymetli olduğu gö-rüşü, bu görüşün ilk temsilcisi Belling'tcn sonra onu da çalışmalarında Abstraksiyona yöneltmiştir. Meslek hayatı boyunca figüra-tif Konsepsiyona saygılı kalmak'a beraber gittikçe daha Abstre bir karaktere bürünerek 1938 - 39 yıllarında en güçlü devreye ulaşır.
ROBERT ADAMS
1917 de Northampton'da doğdu aynı şeh-rin Güzel Sanat Okulunda okudu. 1947 de ilk sergisini açtıktan sonra Sao-paulo ve Venedik Bienallerine katılmağa başladı
Batı Avrupa ülkelerinde ve Amerika'da sergiler açtı.
1949 dan beri Londra'da Central School of Arts and grafts'ta Profesördür.
İngiliz Heykeltraşlarımn en dikkat çeki-cilerinden biridir. Eserleri Nen Figüratif, sade ve Mimari karakterdedir.
Başlangıçta malzeme olarak ağacı ter-cih etti. Bir zamandan beri taş, beton ve maden de kullanmaktadır. Beton ve taş eserlerine masif formlar ve geometrik bir kuruluş hakimdir.
KENNETH ARMİTAGE
1916 da doğdu. Leeds San'at Kolejinde okudu. 1946 - 56 arasında Batlı Sanat Aka-demisinin heykel bölümünü idare etti. İlk sergisini 1952 de açtı. ve sürekli olarak Venedik ve Sao - paulo Bienalleri ile İngil-tere'deki bir çok açık hava sergilerine ka-tıldı. 1956 da Uluslararası Krefeld şehitleri anıtı yarışmasında 1. incilik aldı.
Armitage'in sevdiği malzeme bronzdur. Genellikle, bütün olarak ve sadeleştiril-miş, şematize edilmiş bir silüet halinde kompoze ettiği grup heykelleriyle dikkati çeker. Bu kompozisyonlarda grubu meyda-na getiren bireyler, kişiliklerini silüet içinde kaybederler.
Bu grup'ar trontal bir görüntü içinde adeta paravan etkisi yapan sade bir plâka halindedir. Bu paravana içinden stilize edil-miş organlar (kollar bacaklar, gögüsler.) çıkarlar, en tanınmış eserleri : Müzik
3. Ö D Ü L
3 eme prix
No 151 — R u m u z : 24653
Envin HEINLE Pro Dipl. îng. Almanya Arın ÖZBEK Yardımcı İ.T.Ü.
Derachscham DJAHANSHACH Yardımcı
Hoeschstetter ROLF » Kohler GEBHARD .. Wagner ERHARD » Wandel MANFRED »
4. Ö D Ü L
MİMARLARI Rcbert A. CHERVENAK , . Henri - Claude BAILLY4 eme p n x _ p Gregcry J. BORDON
Arc!\ Le Roy PARDINI U.3.A. :> Aııguste RCSSANO
Harlan DUNN Paul PIERCE
ŞEREF MANSİYONU mention honorabîe
No. 89 — Rumuz : 22297
Bernard SIMON Dipl. Ing. Arch. ALMANYA 2 2 Peter STEINER Dipl. Ing. Arch.
Baştarafı 14' sahifede Bu birleşme, beklenmedik bir şekilde nehrin debisini değiştirebi'ecektir.
Manavgat nehri ağzındaki mendirek gibi. yukarıdaki tekliflerin sıkı bir bilimsel arat-tırması yapılmalıdır.
Titreyen göl yanında, teklif edilip müel-lifler tarafından avrıntı'arıyla geliştirilen tu-ristik yerleşmeye gelince jüri, bütünü ile prefabrike sistemde ve sütunlar üzerinde gerçekleştirme gayretlerini takdir ediyor ise de, biraz şematik bulunan parseller ve strük-tür hakkında belirli bir çekimserlik göster-mektedir.
Antik Side kenti için yapılan genel tek-lifler kabul edilebilir görünüyor ve daha ge niş bir çalışma için ilk dokuyu meydana geti-riyor yine de önce eski kentsel arazinin vc tarihsel kentin strüktürünün i'mî bir şekil-de yenişekil-den yapımı için şekil-derin bir araştırma gerekmektedir.
123 numaralı proje, genel teküflerindeki gerçekçilik ve dengeyi ek bilgilerle ekono-mik düzeyde de göstermiş, fakat genel ola-rak temkinli bir tutum takındığından sonu-cun gene1- niteliğini yükseltebilmek için br.-nıı sağlıyacak mimarî çözümler ve fikirleı ile uygun bir şekilde birleşmesinin devamlı gelişmeleri gerektirdiği görülmüştür.
151 NOLU PROJE
Bu projenin orijinalliği; özellikle, birin-ci turistik yerleşme için sunulan mimarî tek-liflere ve Side'nin birinci kez restoresinden sonra antik abidelerin can'ılık kazanabilme-si için gösterilen takdire değer yaratma gay-retine dayanmasıdır.
Genel p'ân, yarımadanın iki yanma da-yanan yerleşme teklifleri yönünden zoriuk-la kabul edilebilir.
Birinci etapta, proje, kumullar ile Sor-gun ormanı arasında sahi'in bir kısmını kullanmayı öngörmektedir. Yerleşmenin bir kısmı ise Side ve Acısu'da kumullar ahır-da kalan arkeolojik alanın üstüne gelmek-tedir. P-ojenin b u yerde gerçekleşmesi ha-linde, antik ve arkeo'ojik yapılar olup olma-dığının sondajlarla kontrolü gerekmektedir.
Bundan başka, bütün olduğu gibi doğu-ya kaydırdığımızı düşünürsek basit ve çok çeşitli unsurların gruplaşmasından meydana gelen turistik yerleşme teklifi ortam bnk'-mmdan gene de çok önemli bir değer ifade etn: ektedir.
Tiyatro ve antik şehre dönük denize inen teras'ardan bakı'ınca bütün çehici fl'-rülü-yor. Aynı şekilde Side tiyatrosunun tepesin-den bakılınca hassas ve ahenkli bir şekilde ortama yerleşmiş olduğu beliriyor. Sadelik ve çeşifilik özelHk^eri dolayısıyla 151 nolu proje, kolaylıkla düze'ti'ebilecek genel yer-leşme hataları dışında, gerçeli'eştirici'ere tecrübe olarak tavsiye olunabi'ecek doğru, gerçekçi ve yaratıcılık bakımından zengin bir çözüm getiriyor.
ÖDÜLLERİN DAĞILIŞI
Jüri üyeleri tarafından toplu halde geliş-tirilen e'eştiri analizini sonuçlandırırken, ya-rışma şartlaşmasının birinci madde 11.3 de öngörülen görevi yerine getirecek kesin bir birinci ödülü vermek için gerekli şartların mevcut o'madığı oylamalar vasıtasıyla yapı-lan sondajlar ile tespit edildi.
Gelen projelerin gerçek durumuna en fazla uyan çözüm bu noktada eşit iki ödül ta-yin etmek olacaktı.
U.I.A. talimatnamesi benzer durumlarda bazan ku'Iamlmış olan bu çözüme açıktır. Jü-rinin çoğun'uğu da bu yönde fikirlerini be-lirtti. Fakat teklif daha sonra doğuracağı idarî güçlükler dolayısıyla takip edilemedi. Bu güçlüklere müşavir üyeler ve yarışma ha-zırlayıcıları dikkati çekti'er. Bu durumda jüri, oybirliğiy'e, şartnamenin 11.3. madde-sinde öngörülen vazifede ikisinin de ortak olması şartıyla bir birinci, bir de ikinci cdül tayin etmeye karar verdi. Bu kararın mahi-yeti kesindir.
Şartlar l böylece belirti'ince jüri oy"ama-ya geçip oy birliğiyle aşağıdaki ödülleri ta-yin edip :
Yukarıdaki şart ve değerlendirme gerek-çelerinde belirtilen tavsiye'er çerçevesinde 1. ödülü 123 numaraya.
Değerlendirmedeki görüşler ile 2. ödülü 47 numaraya.
Jüri gerçekleştiriciye gerek bu bölgede, gerek başka yerde m ü m k ü n bir tecrübe ola-rak tavsiye edip 3. ödülü 151 numaraya.
Jüri gerçek'eştirici'erin dikkatini t u tek-liflerinin geliştirilip küçük ölçekte pratik bir tecrübe olarak tatbikini tavsiye edip 4. ödü-lü 40 numaraya verdi.
Mansiyonların tayinine gelince; jüri son seçmeye kadar gelip ödül alamıvan, fakat tek'iflerinin orij'nalüği dclayıs'jvla kendileri-ni özellikle belirten projeleri orlava koymak istedi.
Bu projeler oldukça büyük bir açı için-de getirdikleri fikirler strüktür ve mimari şeki'ler patrimuanmdan gerçekleştiriri" cr sonraki değişik fırsatlarda kolaylıkla fayda-lanabileceklerdir.
Mansiyonlar aşağıdaki proje'crc veri'di : 1. Mansiyon 16 polu proje
2. Mansiyon 73 nolu » 3. Mansiyon 50 nolu » 4. Mansiyon 62 nolu »
Şartnamede satmalmalar için jüri cırrir-de 30.00C TL. bir meblâğ bulunduğuna r-öre bunu 5000 TL. eşit 6 kısma ayırmaya karar verdikten sonra jüri oy birliğiyle organi~r-tör'ere satın alınmasını teklif etmek üzere ay-nı değerde 6 proje seçti.
32, 36, 77. 116, 159, 163 nolu bu projele-rin özel gerekçeleri aşağıdadır.
32 Nolu Proje
Jüri devamlı ve eşit bir bütünün yaratıl-masında gösterilen gayret gibi yeni liman et-rafındaki kısmın anlayışında gösterilen or-tam ve mimaıî hassasiyeti 'akdir etti.
3C Nolu Proje
Tati" için göl şehri ve gerçekleşmesi için teklif edilen İvazı ayrıntılar kendi başına ge-çerli, fakat Side'den başka bir yerde kulla-nılabilir fikir olarak kabul edildi.
77 N c a i Proje
Jüri, genel strüktür ve ek rapordaki mi-marî gelişimleri takdir ediyor.
116 Nolu Proje
Tabiî halinde dinlenmesi için bırakılmış özellikle çekici doğal ortamı değerlendir-mek ve tartmak gayesiyle manzaranın bir kısmının iradî olarak değiştirilmesinde gös-terilen yetenek için itici bulundu.
1311' KDII'. F r o i e
Özelikle salkım şeklindeki ana strük-tür fikri ve teras halindeki yapı'ar için ge-tirilen tekliflerin geçerli'iği kabul edildi.
16,'i Ncîr. Proje
Ana strüktürlerden başka bütün içinde özel bir cömertlikle ifade olunan küçük eğ-lence nüvelerinin arazi üzerinde dağılması-nı öngc-ren plan, ayrıntılarıdağılması-nın bazı incelikle-riyle kendini gösteriyor
Neticede jüri pratik gerçek'eşme imkân-ları ve pregrama uyma bakımından isteye-rek yarışma dışı kalan fakat geisteye-rek teknolo-jik, gerek mimarî sahalarda araştırmaya tak-dire değer bir katkıda bulunan özellikle ma-nâlı bazı fikirleri ortaya çıkarmak isteğiyle şeref mansiyonları verdi.
Bu genel gerekçeyle jüri çeşitli projeler arasından aşağıdaki projeleri şeref mansiyo-nu. için teklif etti.
1 Nolu Frcje (2. elemeye bakılması) Kesin bir liman mekanizmasıyla tabiî manzaraya iştiverek karşı koymadaki tutar-lılık.
14 Nolu Proje (3. elemeye bakı'rrası) Raporda resim'erle belirtilen teknolojik tsk'if sen dercce ilginç.
5 J Nolu Proje (4. elemeye bakılması) Side tiyatrosu ö'çeğinde düşünülen vc ceemetrik olarak ona indirgenmiş iki mimarî bütünün şekil araştırması nihaî sonuçlara gö-türülmüş.
89 Nolu Proje (3. e'emeye bakılması) Antik Side şehrinin sembolik olarak ku-caklayan kapalı daire şeklinde büyük strük-t'.L' araştırması.
Oylama bitip alışılagelmiş formalite'cr ta-mam" andıktan sonra jüri başkanı zarfları aç-maya başladı ve aşağıdaki sonuçlara varıldı :
1. ÖDÜL 1 ev prix
No. 23 — Rumuz : 16332
Nihat GÜNER Mimar l.T.Ü. TÜRKİYE Mehmet ÇUBUK Mimar D.G.S.A. I.U.U.P.
Ersen GÜRSEL Mimar D.S.G.A. » Altan GÜRMAN Yardımcı Ressam D.G.S.A. »
Ayhan ÇALIMLI Yardımcı Ekonomist I.U.I.F. » 2. ÖDÜL
2 dme prix
No. 47 — R u m u z : 69596
Roland J I P T N E R Arch. T.H. Münich. ALMANYA Georges MORANDINI Arch. D.P L.G. Paris İSVİÇRE
Jose Maria MORAIZ FRANSA Ferdinand FISCHER İSVİÇRE 3. ÖDÜL
3 eme prix
No. 151 — R u m u z : 24653
E r w i n H E I N L E Prog. Dipl. İng. ALMANYA Arın ÖZBEK Yardımcı İ.T.Ü.
Derachschani DJAHANSCHACH Yardımcı Hoeschstetter ROLF Kohler GEBHARD Wagner ERHARD » Wandel MANFRED 4. ÖDÜL 4 eme prix No. 40 — R u m u z : P.E.A.A.S.
Robert A. CHERVENAK Arch. U.S.A. Henri . Claude BAILLY
Gregory J. BORDON » Oscar MESA » Le Roy PARDINI Auguste ROSSANO » Harlan DUNN Paul P I E R C E » I. MANSİYON 1 ere mention No. 16 — R u m u z : OC'OCİ
Güneı- GEZİM Mimar İ.T.Ü. Türkiye Sevinç ELMAS Mimar İ.T.Ü. » Gürkan GEZİM Mimar İ.T.Ü. » Erdoğan ELMAS Mimar İ.T.Ü. » 2. MANSİYON
2 eme mention
No. 73 — R u m u z : 16569
İ r f a n BAYHAN Mimar E T H SIA Türkiye Refik ŞENVARDAR Mimar İ.T.Ü
Hüseyin KAPTAN Mimar İ.T.O.
3. MANSİYON 3 eme mention No. 50 — R u m u z : 11010 Rene SARGER A. FRISCHLANDER. C. PASTIA S. SARAMANDIC Arch. D.E.S.A. Arch. D.F.L.G. Arch. D.I.A.B. Arch. D.F.A.B. Fransa Apatrid Romen Yugoslav 4. MANSİYON 4 eme mention No 62 Rumuz : 47478 G. Vera CONSOLI Americo La PENNA Anna TASSI Cesare CIOMMEI Mario CANNİZZO Arch. Arch. Arch. Arch. İng. İtalya 1. SATINALMA 1 e: acha: No. 77 — Rumuz : 11114
Mehmet Doruk PAMİR Ayla KARACABEY Bülent KASTARLAK Fahrettin AYANLAR Nuri ARIKOĞLU
Mimra O.D.T.Ü. Mimar Harvard Üniv. Mimar O.D.T.Ü. Mimar O.D.T.Ü. Mimar Pratt Üniv.
Türkiye 2. SATINALMA 2 eme achat No. 32 — R u m u z : 20977 Yves LEPERE Paul PETIT Arch. Arch. Be'çika 3. SATINALMA 3 eme achat No. 159 — R u m u z : 39776 Gündüz ÖZDEŞ Ahmet KESKİN Mete ÜNÜGÜR R. Cihangir TUTLUOĞLU
Prof. Mimar İ.T.U. Doç. Dr. Mimar İ.T.Ü. Mimar İ.T.Ü. Mimar İ.T.Ü. Türkiye 4. SATINALMA 4 eme achat No. 116 — R u m u z : 02571 Delfino ALESSANDRA Michel PLATANIA Fabrizio CAROLA Giorgio EMINENTE
Arch. Üniv. Napoli Arch. Üniv. Napoli Arch. Üniv. Napoli Ekonomist Üniv. Napoli
5. SATINALMA 5 eme achat No. 163 — Rumuz : 52369 IIhar. GÜLGEÇ Erdoğan YAŞLICA Turgut SARIGÖL Kemâl. ONUR Mehmet TUNÇEL Mimar İ.T.Ü. Mimar İ.T.Ü. Yardımcı Türkiye 6. SATINALMA 6 eme achat No. 36 Kumuz : 15469 Henry AUFFERT A. GCIJDOT J. LAVEDAN A. LAVEDAN S. ELBİ J. PERROLLAZ Arch. D.P.L.G. Urbanist D.P.L.G. Arch. D.F.L.G. Arch. D.P.L.G. Arch. D.G.S.A. Arch. D.P.L.G. Fransa Türkiye İsviçre ŞEREF MANSİYONU Mentior. honorable No. 1 — Rumuz : 13067 Jean HOLT
Ergun EVYAPAN Y. Mimar O.D.T.Ü.
Amerika Tiirki' e ŞEREF MANSİYONU Mention honorable No. 14 — Rumuz : 9CCC9 Aîterto GALARDI Carlo MORETTI Armando GABELLA Antcnio MIGLIASSO Franccsco INDOVINA Arch. Urbanist Arch. Milano İng. Torino İng. Torino Prcf. Ekonomist italya ŞEREF MANSİYONU Mentior. honorable No. 54 — Rumuz : 03930
Pier Gicrgio SEMERANO Ach. Venedik İtalya
ŞEREF MANSİYONU Mentior. honorable
No. 89 — Rumuz : 22257
Bernard SIMON Dipl. İng. Arch. Almanya Peter STEINER Dipl. İng. Arch. »
çeşitli bi tı ülkelerinde insanlığı tehdit eden
bu Jururau önleyecek, Ruh sağlığı ile ilgili
kanunlar çıkarı'mıştır. Akıl hastaneleri
bun-dan böyle tımarhane vc hapishaneleri
ha-tırla ;:n binalar manzumesi değil, tıp ve
tek-niğiı.- bütün olanaklarından faydalanılan
bi-rer rehabilitasyon merkezi, ' özelikleri olan
birer otel anlamındadır. İşte b u noktadan
hareketle Adana Ruh Sağlığı Sitesi
planla-ması yapılmıştır.
İzah edici şemalarda farkcdileccyi gibi
pavyon'aşma esas o7arak tutulmuştur.
As-lında da bu, faydalı bir sistem olarak
gö-zükmektedir. Hastaların kendilerini,
kavra-ması m ü m k ü n olan hacimlerde, sanki
kö-yünden bir köşede, mahallesinden veya
nor-mal yaşantısında yer alan e'emanlarm
bu-lunduğu onları hatırlatan mekânlarda
bulu-nuvorlarmış gibi hissetmeleri tedavide
ko-laylıklar sağ'amaktadır. Kaldı ki Adana Ruh
Sağlığı sitesi nüfusunun çoğunluğu toprakla
uğraşan ziraî bir bölge halkına açık
olacak-tır. Bu bakımdan yaşantılarının olagcldiği
yapısal ortamı, alışmış oldukları
nisbctler-de (tek katlı binalarda) yapmak daha uygun
bulunmuş ve hasta emniyeti bakımından da
faydalı görülmüştür.
Site arazisinin kullanma şemasına gclin-cc, esas olarak zoning anlamında, Hasta
ba-kım üniteleri, Rehabilitasyon, Konutlar, Tek.
nik Servisler, Sosyal merkez zonları olmak üzere beş bölgeye ayrılmıştır.
Konut bölgesi doktor ailelerinin şehirle i'işkilcri bakımından sitenin hemen giri-şinde ve şehre yakın tarafta önerilmiştir. Site içinde net şekilde bir var.ıta ve yaya trafiği ayrımına gidilmiştir. İdare binası önüne kadar geniş olarak gelen yol tek iz halinde ve bir servir. yolu karek terinde site-yi arkadan dolaşmakta, yer yer girmelerle sosyal merkez altını ve önünü, teknik zonu, özelliği dolayışiyle gerilere atılmış olan adlî servisi çiftlik binasını, sağlık binası altın-da yer alan morgu beslemekte ve site arazi-sinin öbür ucundan Adana-Karaisalı yolu-na bağlanmaktadır.
Vaziyet planında elde edilişini şemalarla verdiğimiz hasta bakım üniteleri konumları dolayışiyle meydana getirdikleri iç mekanlar-la bir kompozisyon vermektedir. Bu kom-pozisyondaki servis kısımları (iç avluya ba-kan) sağır duvarlarla çevrelenmiş olup üzer-leri tedavisel anlamda desen - kabartma
ve-ya iş'cnebilcccktir. İklim dolayışiyle gerekli olan vantilasyon tabii olarak, çatı farklılaş-malanyla sağlanmıştır.
Bütün kampüste gölgeli bir bağlantı el-de etme fikri, çözümü düz olmayan böyle bir arazide pek ekonomik olmayan üstü ör-tülü geçitler yerine yaşantısı zengin, bol ağaçlıklı yollar şeklinde ele alınmıştır. Cep-helerde iklim bakımından ısı yansıtıcı renk (beyaz) seçilmiştir. Planlamanın gerektiği ko. numdan ötürü batı ve güneybatı ccplıeleri önünde yaprak döken kavak v.s. ağaç grup-ları önermiştir. Yapı sistem: son de-rece ekonomik bir sistem olan yığma-I-as-molen döşeme sistem düşünülmüştür.
Genel o'arak, gelip geçici moda akımlar-dan kaçınılmış, ülkemizde ilk olarak b u an-lamdaki bir proje yarışmasında, bu konuda ileri ülkelerdeki (A.B.D., Fransa v.s.) proje ve uygulamaların kopyası, ya da adaptasyo-nu yerine, mahallin insan, iklim, teknolojik şartlan, program ve arsa verilerine uyularak modern uygulamaların ruh ve anlayışı ile ko-nuya yaklaşmış ve mimarî çözüm aramaya çalışılmıştır.
baştarafı 16. sahifede leyen - oturmuş grup, oturmuş iki kişi_ Rüzgârda şahıslar ve Gezinti yapan aile.
LYNN CHADWİCH
1914 de doğdu, önce Mimar olmak istedi, fakat 1945 te heykeltraşlığa yöneldi, öııcc Calder gibi mobil'.er yaptı.
ltk sergisini Londra'da 1950 de açtı. on-dan sonra Venedik Biennali vc İngiltere'deki açık hava sergilerine katıldı. Paris ve N e w -york'ta sergiler açtı. 1957 Sao . paulo vc 1958 Bruxe'les Uluslararası sergilerine eser verdi. 1953 te «Meçhul Politik Mahkûm te-ması üzerine açılan Uluslararası Anıt yarış-masında derece aldı.
İlk Mobil denemeflerinden sonra, 1950f den itibaren tamamen kendine has olan eserler vermeye başladı. Eserlerinde birbir-lerine kaynatılmış elemanların kurduğu is-kelet, böcekler, hayvanlar ve nihayet insan-lar halinde şekilleniyordu Bu noktada Chaclwich'in madeni konstrüksiyondan y a r a l a -narak «Eşya . kişiler» yaratma çabasıyla, İngiliz Romantizmi ananesi içinde, Paul Nach ve Grekam Sutherland'm yo'unda yer aldığı görülüyordu. Bununla beraber hev-kel'in gereklerini gözden kaybetmiyor ve anıtsal etkiler yaratmağa çalışıyor.
Eser'erinin iskeletin deki geometrik ya-pı onlara cesur bir form sadeliği verir.
Başlıca eserleri: Alabama ay'ı, Mc;lr.:I Siyasi mahkûm, Genç kız ve delikanlı.
BARBARA HEPWORTH. 1903 te doğdu.
Leeds sanat okulu ve Londra Kra'iyet sanat Kollejinde okudu. Ondan sonra İtal-ya'da 3 yıl çalıştı.
İlk sergisini Londra'da 1928 de açtı. Ve-nedik ve Sao . Paulo Bicnnalleri gibi lararası sergilere ve Londra'da açılan lararası açıkhava sergilerine ve diğer Ulus-lararası sergilere katıldı.
1953 te «Meçhul Po'itik Mahkûm» konu-lu Ukonu-luslararası y a n ş m a d a 2 ödül aldı. 1959 da Sao . Paulo Biennalinde önemli bir ödül kazandı.
Henri Moore ile bir çok müşterek yönle-ri v a r d ı r : Ayni bölgedendirler; Ayni okul-larda okudular; Ayni etkilere maruz kaldı-lar. 1930'a kadar gelişme'eri paraleldir. O da Moore gibi heykelde kitleleri de'mek ve-ya oymak eğilimindedir.
Belirli bir şekilde Brancusi Mondrian ve Harp'in etkisinde kalmıştır.
Eserlerinden çoğu Non F i g ü r a t i f t i r ve 1934 yıîmd'anbcri eserlerine pek insan figü-rü girmemiştir.
Barbara Hepworth'tun eserlerini karak-terize eden plâstik özellikleri şöyle belirte-biliriz :
Malzemenin üstünlüğü, Yüzeylerin mut-lak mükemmeliyeti. birbirleriyle bağlantısı plânlarda hassas bir devam'ılık.
Eserlerin arasında : İki fintir, Menhir, Orpheus,
Hatfield Teknik Koleji için yaptığı şa-kulî formlar.
Londra State House'u için yaptığı Meridian.
HUBERT DALWOOD
1924 te doğdu, Barth sanat Akademisinde okudu. Armitage'in talebesi oldu. 2 yıl İtal-ya'da kaldı. (1950) ilk kişisel sergisini Lond-ra'da açtı. (1954) Ondan sonra Almanya ve İsveç'te sergiler açtı ve Londra açık hava sergilerine katıldı.
Beton, Bronz plak ve kurşun kullanarak heykeller yaptı. Yapmaktan zevk aldığı ma-sif kadın heykellerinde idraktaki kabalığa ve formların kalınlığına rağmen bir proporsiyon inceliği ve duygu gizlidir. Aluminyumu bü-yük bir ustalıkla kullanmıştır.
Çalışmaları sonradan abstraksiyona yö-nelmiş ve 1958 de yaptığı «İcon» isimli ese-riyle en başanlı örneğini vermiştir.
BERNARD MEADOWS
1915 te doğdu, Londra'da Kraliyet sanat Ko'ejinde okudu, Bir süre Henri Moore'a asistanlık yaptı. XXVI. Venedik 1952 ve 1957 Sao - Paulo Biennaline katıldı.
Kanada Birleşik Amerika ve Güney Ame-rika'da açılan sergilere eser verdi.
Meadows çok sınırlı sayıda konuyu iş-ledi. Bilhassa horoz ve akrep sevdiği konu-lardır.
Alçı ve bronz kullandığı malzemedir. Asimetrik bir denge içinde vertikal veya orizontal bir hareketle gerilmiş sade form-larının yüzeyi canlı ve süslü bir tekstürle hareketlendirilmiştir.
Londra'da Tate ga'eri, Victorya ve AI-bert Müzesi New - York Modern Sanatlar Müzesi ve daha bir çok Müze ve galerilerde eserleri vardır.
