ALPINE SKI HOUSE
TEMEL
FOTOĞRAFÇILIK
1
POZLAMA VE FOTOĞRAF ÇEKİM TEKNİKLERİ
Aydınlatma Ekipmanları
ALPINE SKI HOUSE
AYDINLATMA:
TEMEL İLKE VE ÖZELLİKLERİ
2 Aydınlatma Kaynakları
Aydınlatmanın Temel Özellikleri ve Türleri Flaşlar
ALPINE SKI HOUSE
AYDINLATMA KAYNAKLARIA?
3
Temel olarak iki farklı aydınlatma türü söz konusudur. Bunlar:
1. Doğay ışıkla aydınlatma, 2. Yapay ışıkla aydınlatmadır.
Güneş ışığı doğal bir aydınlatma kaynağı olarak çoğunlukla fotoğrafların ana ışığıdır. Görüntü genel olarak cepheden aydınlanır. Bu aydınlatma kaynağının yönü ve yoğunluğu gün içerisinde değiştiğinden dolayı fotoğrafçı doğru görüntüyü üretmek için uygun zaman ve koşulları takip etmelidir. Yapay ışık ise güneş ışığı dışındaki her türlü aydınlatma kaynağıdır. Stüdyolarda kullanılan aydınlatma kaynakları, yansıtıcılar, flaşlar, floresan lambaları vs. aydınlatma kaynaklarıdır.
Doğrudan ışık, kaynağından çıkan ışığın her hangi bir engelle karşılaşmaksızın doğrudan konuyu aydınlatmasıdır. Bu ışık türü konu üzerinde yüksek kontrast oluşturmaktadır.
Bir nesne ya da yüzey üzerinden kırılarak konuyu dolaylı olarak aydınlatan ışık türü ise yansıyan ışık olarak tanımlanır.
Objektif ya da aydınlatma kaynakları üzerine takılı çeşitli filtreler yoluyla belirli süzgeçlerden geçerek ışığın yoğunluk, renk ve ısısının değiştirilerek konuyu aydınlatması da filtrelenmiş ışık olarak adlandırılır.
Işık üç ana başlıkta ele alınabilir.
1. Doğrudan ışık, 2. Yansıyan ışık, 3. Filtrelenmiş ışık’tır
ALPINE SKI HOUSE
AYDINLATMANIN
TEMEL ÖZELLİKLERİ VE TÜRLERİ
Fotoğraf çekiminde tespit edilmesi gereken en önemli şey, ışığın konumunu, yönünü ve yoğunluğunu tespit ederek ortamdaki ışığı doğru tanımlamak ve ona uygun olarak çeşitli ayarları yapmaktır.
Bu işlevleri sıralayacak olursak;
• Işık nesneleri görünür kılar,
• Işık lekeyi vurgular,
• Işık dokuyu vurgular,
• Işık hacim ve derinlik izlenimi verir,
• Işık saydamlığı vurgular,
• Işık rengi vurgular,
• Işık fotoğrafın siyah-beyaz yapısını oluşturur,
• Işık atmosfer yaratır.
Fotoğraflanacak konuya gelen ışığın sert, yumuşak veya önden, arkadan, yandan, yukardan ya da alttan gelmesi kompozisyonun atmosferini ve derinliğini etkiler.
Fotoğraf çekimi için ışığın dört temel özelliğinden söz edilebilir.
• Işığın yoğunluğu
• Işığın yönü
• Işığın rengi
• Işığın kontrastlığıdır.
4
ALPINE SKI HOUSE
IŞIĞIN
YOĞUNLUĞU
Konu üzerine düşen ışığın parlaklığı ya da şiddetiyle ilgili bir kavramdır. Bu şiddetin yoğunluğu pozometre olarak adlandırılan ışıkölçer ile belirlenir. Fotoğraf üzerindeki atmosfer ve renk doygunluğunu ortaya çıkaran en önemli ögedir.
Yüksek yoğunluklu bir aydınlatma, konu üzerinde daha fazla kontrast ve renk parlaklığı oluşturur. Az yoğunluklu bir aydınlatma ise tam tersi bir etki yaparak kontrastı düşürür.
5
ALPINE SKI HOUSE
IŞIĞIN YÖNÜ
Fotoğrafta verilmek istenen duyguya yönelik olarak kompozisyonun bir ögesi gibi işlev kazanarak pozlamayı gerçekleştirir. Konu üzerine düşen ışığın yönü gölgelerin de konumunu ve yoğunluğunu belirler. Işığın yönüyle ilgili olarak başlıca altı farklı konumdan söz edilebilir. Bunlar:
Cephe
Yanal
Ters
Tepe
Alt
Noktasal ışıktır.
6
ALPINE SKI HOUSE
CEPHE AYDINLATMA
Konu üzerine doğrudan düşen ışığa karşılık gelir.
Aydınlatma kaynağı, kameranın arkasında konu ya da nesnenin kendisini aydınlatır. Gölgelerin az ve görüntünün iki boyutlu olarak hissedildiği bu aydınlatma türünde hacim ve derinlik etkisi düşük seviyededir. Tüm güneşin fotoğrafçının arkasında kaldığı ve aydınlatma ekipmanlarının doğrudan konu üzerine yönlendirilerek kullanıldığı çekimler
buna örnektir.
7
ALPINE SKI HOUSE
YANAL
AYDINLATMA
Aydınlatma kaynağının konunun sağ ya da sol tarafında kaldığı konumu ifade eder. Konunun üç boyutluluğunu, derinliğini ve kontrastını arttırmak amacıyla sıklıkla kullanılır. Fotoğrafta dramatik bir etki de sağlayan yanal ışık daha üç boyutlu bir perspektiften çekimi yapılan konuyu arka plandan
ayırır.
8
ALPINE SKI HOUSE
TERS AYDINLATMA
Aydınlatma kaynağının konunun arkasında, kameranın ise tam karşısında kaldığı konuma karşılık gelir. Kontrastı en yüksek olan
aydınlatma türüdür. Siluet çekimlerinde sıklıkla kullanılır.
9
ALPINE SKI HOUSE
TEPE AYDINLATMA
Aydınlatma kaynağı konunun üstünde yer almaktadır. Dış mekânlar açısından öğlen saatindeki güneş ışığını buna örnek verilebilir. Oldukça parlak bir görüntü sunmasına rağmen anlatıma özel bir etkisi olmadıkça doğru renk yoğunluğunu ve detayı sunmadığı için tercih edilmez.
10
ALPINE SKI HOUSE
ALT AYDINLATMA
Aydınlatma kaynağının konunun altında konumlandığı türdür. Doğada bulunmadığı için tümüyle yapay aydınlatma kaynakları ile gerçekleştirilir. Özellikle stüdyo fotoğrafçılığında dramatik bir etki sağlamak için tercih edilir.
11
ALPINE SKI HOUSE
NOKTASAL AYDINLATMA
Işık kaynağının, ağaçlardan, bulutlardan ya da başka nesneler üzerinden konunun yalnızca belirli bir bölümü aydınlatmasına karşılık gelir.
Bu aydınlatma türünde ışığın yönü doğrudan fotoğrafın konusu olabilmektedir. Fotoğrafta noktasal aydınlatma etkisini arttırabilmek için uzun pozlama yönteminden faydalanılmaktadır.
12
ALPINE SKI HOUSE
IŞIĞIN RENGİ
Aydınlatma kaynağının nesne ya da konulara çarptıktan sonra yansıyarak görme duyusunda bıraktığı etkiye karşılık gelir. Işık farklı dalga boyu ve frekanslarda farklı bir renge karşılık gelir. Bir ışığın frekansı onun rengini de belirler. Fotoğrafta atmosferi yaratan en önemli ögelerden biri de renktir. Özel bir amaç olmadıkça renklerin doğruluğu fotoğrafın da başarısını belirler. İyi bir fotoğrafta renklerin doygunluğu önemlidir.
Doygunluk, rengin parlaklığıyla ilişkili olarak saflık derecesini ifade eder. Doygunluk arttıkça renkler daha canlı ve belirgin hale gelir, azaldıkça ise gücünü kaybederek solmaya başlar
13
ALPINE SKI HOUSE
IŞIĞIN KONTRASTI
Fotoğraf çekiminde konunun en karanlık ve aydınlık bölümleri arasındaki yoğunluk farklına karşılık gelir.
Konu üzerindeki en aydınlık ve en karanlık kalan bölgeler arasındaki fark ne kadar fazla olursa kontrast yani zıtlık o kadar yüksek, bu fark ne kadar olursa da kontrast o kadar düşüktür. Konunun tek yönden aydınlandığı durumlarda kontrast yüksek olacaktır. Eğer konu her yönden homojen bir şekilde aydınlatılıyorsa kontrast seviyesi de düşük olur.
Konunun yüzeyi ve çevresindeki yansıyan alanlar da kontrastlığın seviyesini belirleyen diğer etmenlerdir.
14
ALPINE SKI HOUSE
RENK ISISI
Renk ısısı, aydınlatma kaynaklarının ortaya çıkardığı renklerdir. Renk ısısı Kelvin değeri olarak ifade edilir.
Aydınlatma kaynağının renk ısısı arttığında (Kelvin’i yükseldiğinde) mavi renkli tonlar artar, kırmızı renk tonlar azalır. Renk ısısı azaldığına ise kırmızı tonlar artar, mavi renkli tonlar ise azalır. Örnek vermek gerekirse, Gün ışığı 6500 Kelvin ve üzeri, Lamba Işığı 2500-2900 Kelvin, Mum ışığı ise 1800-1950 Kelvin değerlerine sahiptir.
Fotoğraf çekiminden önce beyaz ayarı yaparak ortamda ki renk ısısı ölçüm ve ayarlarının yapılması doğru renk sonuçlarına ulaşmak için oldukça önemlidir
15
ALPINE SKI HOUSE
FLAŞLAR
Işığın yetersiz olduğu durumlarda, pil ya da benzeri elektrik kaynaklarından aldıkları enerjiyi bir dizi tepkime içinde anlık parlama sağlayarak konuyu aydınlatan araçlardır.
Flaşlar, fotoğraf çekilen ortamın aydınlatma koşullarına göre ana ya da yardımcı ışık kaynağı olarak sıklıkla kullanılmaktadırlar. Işığın yetersiz olduğu durumlarda ana ışık, güneş ışığı altında ise sert gölgeleri yumuşatmak karanlık ve aydınlık kısımlara arasındaki kontrastı düşürmek gibi amaçla yardımcı ışık olarak kullanılır.
Flaşın yardımcı ışık kaynağı olarak kullanımına dolgu ışık ya da dolgu flaşı adı verilmektedir.
Fotoğraf çekimlerinde makine üzerinde dâhili ya da harici flaş olarak iki farklı kullanım şekliyle karşımıza çıkmaktadır. Dâhili flaşlar pek çok fotoğraf makinesinin üzerinde hali hazırda bulunan ve kısa mesafeler için kullanıma elverişli yapıdadır.
16
ALPINE SKI HOUSE
FLAŞLAR TÜRLERİ
Işık ölçümü tekniklerindeki farklılıklara göre flaşları temel olarak manuel, otomatik ve TTL olmak üzere üç başlıkta sınıflandırma mümkündür.
1. Manuel Flaşlar: Bu flaşlar hiçbir otomatik ayarı bulunmayan ve tüm ayarlarının fotoğrafçı tarafından yapıldığı flaşlardı 2. Otomatik Flaşlar: Diyagram değerini makineye girdiğiniz
takdirde konunu uzaklığına göredoğru ışık gücünü flaşın kendisinin otomatik olarak hesapladığı flaş türüdür
3. TTL (Through The Lens) – Objektiften Okumalı Flaşlar:
Objektiften okumalı ya da teknik adıyla TTL flaş, önceden patlayarak gönderdiği ışık şiddetinin ortamdan objektife geri dönüşüyle ölçülerek ayarlarının otomatik olarak gerçekleştirildiği flaş türüdür.
17
Manuel Flaşlar
Otomatik Flaşlar
TTL – Objektiften Okumalı
Flaşlar
ALPINE SKI HOUSE
PARAFLAŞLAR
ÇOKLU FLAŞ SİSTEMİ
Stüdyo aydınlatmasında birden fazla ışık kaynağının kablo ya da duyarlı fotoseller yardımıyla senkronize hale getirildiği düzeneğe çoklu flaş ya da paraflaş sistemi denir. Paraflaş sisteminin ürettiği ışık watt/saniye olarak ölçülür. Paraflaşlar diğer flaş türlerine oranla çok daha güçlü bir aydınlatma sağlarlar ve profesyonel stüdyolarda sıklıkla kullanılır.
18
ALPINE SKI HOUSE
SPOT
IŞIKLAR/STÜDYO AYDINLATMA
SİSTEMLERİ
Stüdyolarda kullanılan spot türü ışıklar konuyu doğrudan aydınlatan güçlü ışık kaynaklarıdır. Eğer bu ışık türleri yumuşatıcı filtreler ya da
aparatlar aracılığıyla
yumuşatılmazsa, konu üzerinde sert gölgeler ve keskin hatlar oluşturur.
19
ALPINE SKI HOUSE
IŞIKÖLÇER POZOMETRE
Işık ölçer ya da teknik adıyla pozometre, ortamdaki ışık miktarını/şiddetini ölçer. Konudan yansıyan ışığı algılayıcıları aracılığıyla ölçüp sonucu diyafram ve enstantane türünden verir. Çok farklı türde olmalarına karşın hepsinin işleyişi birbirine benzemektedir. Pozometreler makine içerisinde dâhilî ya da harici el tipi pozometreler olmak üzere başlıca iki başlık altında toplanabilir.
Dahili Pozometre: Fotoğraf makinesinin içerisinde bulunan bu pozometreler, eğer diyafram öncelikli ise ortamdaki ışığı ölçerek ona uygun enstantane değerini verir. Enstantane öncelikli olanlarıysa bizim belirlediğimiz enstantane değerine göre ışığı ölçerek doğru diyafram değerini ölçerler.
Harici/El tipi pozometre: Fotoğraf makinesinden ayrı bir araç olarak ışığa duyarlı algılayıcı sistemlere sahip olan harici el tipi pozometreler doğrudan konuya ulaşan ışık miktarını ölçmektedir
20
ALPINE SKI HOUSE
DİĞER ARAÇLAR
1. Dağıtıcı/Difüzör: Fotoğraf çekiminde yapay aydınlatma kaynağından çıkan sert ışığı yumuşatmak amacıyla kullanılan plastik ya da yarı geçirgen malzemelere dağıtıcı ya da difüzör
denir.
2. Softbox: Aydınlatma kaynağını tek yönlü olarak yumuşatan bez ya da kumaş destekli kutuya benzer yapıdaki ekipmandır. Softbox, konuya düşen ışığın şiddetini azaltarak keskin gölgeleri ve ışığın
patlamasını engellemek için kullanılır
3. Şemsiye: Işık kaynağının yansıtılması ve dağıtılmasına kullanılan ve iç yüzeyleri çoğunlukla gümüş renge sahip şemsiye bicinde olan donanımdır. Transparan özellikteki türleri geçirgenlik özellikleriyle ışığı yumuşatarak dağıtılmasına yardımcı olur.
Genellikle stüdyolarda profesyonel fotoğrafçılar tarafından kullanılır.
4. Yansıtıcı / Reflektör: Doğal ya da yapay aydınlatma kaynaklarından gelen güçlü ışığı yansıtarak, konunun üzerindeki sert gölgeleri yumuşatmak amacıyla kullanılan yüzey ya da malzemelere yansıtıcı / reflektör denir
21
ALPINE SKI HOUSE
ÜÇAYAK / TRİPOD
Özellikle uzun süreli çekimlerde ya da aydınlatma koşullarının az olduğu ortamlarda fotoğraf makinesini taşıyarak görüntünün titremesini engelleyen en önemli donanım üçayak / tripod’dur. Üçayaklar ayrıca düz olmayan merdiven gibi zeminlerde de fotoğraf makinesinin sabitlenmesinde kullanılır.
22
ALPINE SKI HOUSE
LED IŞIKLAR
Led Işıklar: Led ışık, aydınlatmanın ampül yerine elektrik enerjisini ışığa çeviren yarı iletken pek çok devreden
oluşan aydınlatma sistemine denilmektedir. Teknolojinin gelişimine paralel olarak ortaya çıkan yeni LED aydınlatma donanımlarının avantajlarını değerlendirecek olursak:
• Kullanım kolaylığı,
• Renk kararlılığı,
• Dual-Color teknolojisi ve flicker-free özelliği,
• Portatif, hafif ve taşınabilir olması,
• Elektrikten adaptör veya kamera bataryasıyla çalışma özelliği,
• Daha güçlü ve uzun ömürlü olmaları,
• Düşük enerji sarfiyatı,
• Dijital göstergelere sahip olmaları olarak sıralanabilir
23
ALPINE SKI HOUSE
GÜNEŞLİK PARASOLEY
İstenmeyen ışıkların makinenin
objektifine girmesini engellemek adına objektifin ön kısmına takılan plastik,
kauçuk vb. malzemelerden yapılan koruyucu donanımdır.
24
ALPINE SKI HOUSE
FİLTRELER
Fotoğraf çekimlerinde konu üzerine düşecek ışığın denetlenmesini, renklerin düzeltilmesini ve ışığın istenilen etkiyi yaratmak üzere süzülebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan ışık geçirgen malzemelerdir.
Filtreler görüntü üzerinde belirli bir etkiyi ve renklerdeki sapmaları engellemek amacıyla sıklıkla kullanılırlar.
25
