HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ
Önder Arslan
TANIM
Hastanın kendisinden veya başkasından alınan kan yapıcı öncü hücrelerinin hastaya nakledilmesi
işlemidir.
2004 İlk Başarılı Organ Naklinin 50. Yılı
2008 İlk Başarılı Allo Kİ Naklinin 40. Yılı
Temel Prensip-1
Hematopoetik hücre (HH) infüzyonu öncesi verilen kemo ve/veya radyoterapi- hazırlık rejimi
Amaç: Hastalığı eradike etmek ve nakledilen HH yamanabilmesi (engraftman) için kemik iliğinde yeterli yer açmaktır.
Hematopoetik yapılanma için yeterli kök
hücrenin infüzyonu.
Temel Prensip-2
Yüksek doz tedavi ile malin hastalığın eradikasyonu
Normal hücrelerin hastalıklı olanın yerine yerleşmesi
Hematopoetik sistem (ciddi hematolojik hastalığı düzeltmek)
İmmun sistemi düzeltmek
Metabolik/enzimatik kapasite (kısmi veya tamamen
metabolik bozuklukları düzeltmek)
Karar verme ve zamanlama,
Verici (donör) seçimi ve değerlendirilmesi
Hematopoetik hücre toplanması (harvest-harmanlama)
Hazırlık rejimi
a) Yüksek doz veya indirgenmiş yoğunlukta b) Kemoterapi, radyoterapi, immunsupresyon
Kök hücre infüzyonu
Nakil öncesi ve sonrası immunsupresyon
Erken dönem nakil sonrası takip
Uzun dönem nakil sonrası takip
Kimerizm takibi
Karar Verme
Otolog = Kendinden
Allojeneik = Başka birinden
HLA uygun (doku uyumlu) kardeş
Kardeş dışı akrabadan
HLA uygun
HLA uygun olmayan-haploidentik dahil (HLA yarı uyumlu anne-baba)
Akraba dışı
HLA uyumlu
HLA uyumsuz
Göbek bağından (kord kanı)
Karar Verme ve Zamanlama
Hangi Hastalıkta Nakil?
Lösemi ve lenfomalar
AML/ALL
KML
KLL
JMML
HL/HDL
MDS
MPH: KMML, IMF
MM vd plazma h hast.
Kemik iliği yetmezlikleri
AAA, FA, PNH, SEDA
Hemaglobinopatiler
Beta talasemi major
Orak hücre anemi
Ciddi immun yetmezlik, Wiskott-Aldirich sendromu
Hurler S vd kalıtsal metabolik bozukluklar
Adrenolökodistrofi
Metakromatik lökodistrofi
Ailevi lökoeritrositik lenfohistiositozis
www.asbmt.org
Nakilde kullanılan hematopoetik hücre kaynakları
Kemik İliği
Çevre Kanı - G-CSF ile kemik iliğinden hematopetik hücrelerin mobilizasyonu
Göbek bağı (kordon kanı)
Kök Hücre Kaynaklarına Göre
Hematopoetik Hücre Özellikleri-1
Kemik iliği:
Genel anestezi altında ameliyathanede steril koşullarda toplanır.
Sınırlı sayıda HH içerir.
Ortanca çekirdekli h:
2x10
8/kg
Ortanca CD34+ h:
2,8x10
6/kg
Ortanca T h: 2,2x10
7/kg
Çevre kanı
G-CSF ile HH lerin kemik iliğinden dolaşıma
mobilizasyonu
Toplama işlemi kolay
G-CSF ilişli yan etkiler
Yüksek hücre sayısı
Ortanca çekirdekli h:
9x10
8/kg
Ortanca CD34+ h: 7x10
6/kg
Ortanca T hücre: 27x10
7/kg
Kordon Kanı
Kordon kanın toplanması esas olarak iki farklı yontemle yapılmaktadır: enjektor ile doğrudan ven’den ve yercekimi yardımıyla torbada toplama yontemi.
TRANSPLANTASYONUN SEYRİ
Kateter
Kemoterapi ve/veya Radyoterapi
Remisyonda hasta
Hazırlık rejimi
Kök hücre infüzyonu
-10 / -1 0
Günler
Vericiden kök hücre toplanması (Kİ veya PK)
Engraftman
+15
Allojeneik Hematopoetik Hücre Nakli Seyri
TABURCU TABURCU
100.gün 100.gün
0. 0.
Kök hücre infüzyonu Kök hücre infüzyonu
güngün
Kemo ve/veya Radyoterapi Kemo ve/veya Radyoterapi
-10 ve -1.gün -10 ve -1.gün
KARAR VERME KARAR VERME
? ?
Bu-Cy Cy-TBI
Fludarabin tabanlı ---
Bu-Cy Cy-TBI
Fludarabin tabanlı ---
Yamanma (Engraftman)
Yamanma (Engraftman)
20-30.gün 20-30.gün
180.gün 180.gün
2 yıl 5 yıl 2 yıl 5 yıl
HLA
tiplendirme HLA
tiplendirme
Karar Verme ve Zamanlama
Kime Otolog Nakil?
Lenfoma
Multiple miyeloma
Akut lösemiler
Nüks testiküler karsinoma
Yararı kesin Yararı Olası
Yararı Muhtemel
Kronik miyeloid Lösemi
Yaygın akciğer kanseri
Diğer solid tümörler
Ciddi otoimmun yetmezlik
Otolog Hematopoetik Hücre Nakli Seyri
TABURCU TABURCU
30.gün 90.gün 30.gün 90.gün
0. 0.
Kök hücre infüzyonu Kök hücre infüzyonu
güngün
Kemo ve/veya Radyoterapi Kemo ve/veya Radyoterapi
-6 ve -1.gün -6 ve -1.gün
KARAR VERME KARAR VERME
? ?
BEAM ICE CVB Mel --- BEAM ICE CVB Mel ---
Yamanma (Engraftman)
Yamanma (Engraftman)
15-20.gün 15-20.gün
Kök hücre toplanması ve
dondurulması Kök hücre toplanması ve
dondurulması
Dondurulmuş hücrelerin eritilmesi Dondurulmuş hücrelerin eritilmesi
Kemik İliği Çevre Kanı
Erken Komplikasyonlar
İlk 100 günde görülen komplikasyonlardır,
allojeneik nakillerde %15-20 ölüm ile sonlanır.
Tedavi ilişkili yan etkiler:
Bulantı-kusma, diare, mukozit, fırsatçı
İnfeksiyonlar, karaciğer sinosoidal obstruksiyon sendromu, hemorajik sistit
Engraftman yetmezliği (birincil-ikincil)
İnfeksiyonlar
Allojeneik nakillerde akut graft versus host
hastalığı
Geç Komplikasyonlar
Kronik graft versus host hastalığı
İnfeksiyonlar
Akciğer komplikasyonları
Katarakt
Tiroid fonksiyon bozuklukları
Gonadal fonksiyon bozukluğu (menapoz, infertilite)
İkincil maligniteler
Kimerizm
Verici hücre miktarının belirlenmesidir. Genellikle yüzde olarak ifade edilir.
Çevre kanı veya kemik iliği,
Yöntem:
Fluoresan insitu hibridizasyon yöntemi ile XY/XX tayini,
Moleküler yöntem
Hücreye özgü kimerizm (T, B, NK, miyeloid)
ilk 3 ay her ay, sonrasında birinci yıla kadar her 3
ayda
•27 Mayıs 1988: İlk oto-KİN (Hodgkin Lenfoma)
•17 Haziran 1988: İlk allo-KİN (Akut Lenfoblastik Lösemi)
•21 Mayıs 1991: İlk donor lenfosit infüzyonu (graft yetmezlikli bir hastada)
•05 Temmuz1992: İlk oto-periferik HHN (Hodgkin Dışı Lenfoma- Lenfoblastik Lenfoma)
•12 Temmuz 1993: İlk Allo-periferik HHN (allo-KİN sonrası graft yetmezliği olan aplastik anemili bir hastada)
