KÖK HÜCRE

(1)

KÖK HÜCRE

PROF. DR. E. SÜMER ARAS

3. HAFTA

(2)

Hücre Adezyonu

1. Yeniden kümelenen mezoderm, iç epidermal yüzeye tutunarak epidermise göre merkezi olarak göç eder.

2. Mezoderm de bağırsak veya endoderme göre merkezi olarak göç eder.

3. Üç germ tabakası birbiriyle karıştırıldığında; endoderm

ektoderm ve mezodermden ayrılır ve daha sonra bunlar

tarafından çevrelenerek sarılır.

(3)

4. Normal embriyonik yapının hücre yığınları tarafından taklit edilmesi, epidermis ve nöral tabaka hücrelerin yeniden birleştirilmesinde de görülmektedir.

5. Aksiyal mezoderm hücreleri, hücre ayrışması bir dış epidermal

tabaka, merkezi olarak konumlanmış bir nöral doku ve her ikisinin

arasında bir mezodermal doku ile sonuçlanır.

(4)

Hücre Adezyonu

• Her hücre tipinde hücre membranı farklı protein kümelerine sahiptir.

• Bu farklılıkların bazıları, gelişim sırasında dokuların ve organların yapılarının oluşturulmasından sorumludur.

• Seçici afinite: Ektodermin iç yüzeyi mezodermal hücreler için

pozitif afinite ve endodermal hücreler için negatif afiniteye

sahipken, mezoderm hücrelerinin hem ektodermal hem de

endodermal hücreler için pozitif afinitesi vardır.

(5)

Hücre Adezyonu

• Kaderinler: Kalsiyuma bağlı adezyon molekülleridir. Hücreler arası bağlantıların kurulmasında ve devamlılığın sağlanmasında önemlidirler.

• Kaderin proteinleri;

- Dış bölümleri hücrelerin birbirine tutunmasına hizmet eder.

- Aktin hücre iskeletine bağlanır ve bu iskeletin biraraya gelmesine yardımcı olur.

- Bir hücrenin gen ekspresyonunu değiştiren sinyal molekülleri olarak

görev yapabilir.

(6)

Özelleşme (spesifikasyon)

• Hücresel kararlılık süreci iki evreye ayrılabilir.

• Spesifikasyon

Bir hücre veya bir doku petri veya test tüpü içerisinde yani gelişimsel yolak bakımından nötr olan bir çevrede, otonom olarak farklılaşabiliyorsa, bu dokunun veya hücrenin özelleştiğinden bahsedebiliriz. Spesifikasyon evresinde, hücre kararlılığı hala geri dönebilme kapasitesine sahiptir.

Kararlı hal: Bir hücre veya bir doku embriyonun farklı bir bölgesi içine

yerleştirildiğinde, kesinlikle nötral olmayan bir çevrede, otonom olarak

farklılaşabiliyorsa, bu dokunun veya hücrenin kararlı hale geçtiğinden

bahsedebiliriz. Bu evrede kararlılık geri dönüşümsüzdür.

(7)

Hücre Spesifikasyon Çeşitleri

• Hücre tipinin spesifikasyonu, büyük miktarlarda gerçekleşen hücre göçünden daha önde gelmektedir.

• “Mozaik” gelişim meydana getirmektedir. Bir blastomer kaybedildiğinde, hücrelerin gelecekleri değişmez.

• Kitlesel hücrelerin yeniden düzenlenmeleri ve göçleri, özelleşmeden ya önce gelir ya da o zamana eşlik ederler.

• “Regülatif” gelişim için gerekli olan kapasite, hücrelerin farklı işlev

kazanmasına olanak sağlar.

(8)

• Değişken bölünmeler, özgün nükleuslar için değişken hücre geleceği sağlar.

• Hücreselleşmeden sonra, hem otonom hem de duruma

bağlı spesifikasyonlar görülür.

(9)

KAYNAKLAR

**• *Kök hücre biyolojisi ve klinik uygulamalar. TÜBA yayınları**

http://www.tuba.gov.tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1511-kok-hucre- biyolojisi-ve-klinik-uygulamalar.html

*Kök hücre araştırmalarında güncel kavramlar, TÜBA yayınları

*http://www.tuba.gov.tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1512-kok-hucre- aratirmalarinda-guncel-kavramlar.html

Diğer Kaynaklar

**• *www.pubmed.com**

*www.sciencedirect.com