1 1 - 12 K A S IM - A R A L IK

M İ M A R L I K . Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ

«I

M E S K E N S A Y I S I

Mesken Davasında Teşkilât: Zeki S a y â r — M e r b a n k Yapı Kooperatifi Mahallesi: Y. Mimar Zeki S a y â r — T u n c a y Evi - A n k a r a : P e r t e v Rizan Evi: Y. Mimar Nizamettin Doğu — M e m u r Evleri Kooperatifi - İ z - mir: Y. Mimar H a r b i H o t a n — A v r u p a d a m e s k e n Problemi: Prof. K e m a l A h m e t A r u — High P a d d i n g -

• ton: M i m a r Sergei Kadleigh — Devlet K a r a y o l l a r ı Faaliyeti — Bibliografi — H a b e r l e r — Malzeme

Fivatları.

1 1 - 1 2

K A S I M - A R A L I K

. J

X X I nci Y ı l . 1 9 5 2 İ s t a n b u l . F i a t ı 3 0 0 k u r u ş

BAKIRDAN DUVAR VE DAM

U.SÜİİct-ıÜ.İİ î i

» a « I «1 | « I I I I I I I | n | | ı p j

B u r a d a , i n ş a a t ı y e n i i k m â l e d i l m i ş b u l u n a n D u r h a m Ü n i v e r s i t e s i b i n a - l a r ı n d a n i k i s i g ö r ü l m e k t e d i r .

B ü t ü n b u y e n i b i n a l a r ı n d a m l a r ı b a k ı r l a ö r t ü l m ü ş o l u p ş a k u l î s a t ı h - l a r ı n b a k ı r k a p l a m a s ı , b u t a t b i k ş e k - l i n i n A v r u p a d a k i e n g ü z e l ö r n e k l e - r i n d e n b i r i n i t e ş k i l e t m e k t e d i r . B u i n ş a a t t a k u l l a n ı l a n 0 . 5 6 v e 0 . 4 6 m i l i m e t r e l i k 1 5 t o n t u t a r ı n d a k i b a k ı r ,

Imperial Chemical Industries Ltd., Metal Divizyonu

İMPERİAL KEMİKAL İNDUSTRİS (TURKEY) LİMİTED

İŞ BANKASI HANI, GALATA, İSTANBUL

P. K. : 1451 TEL. : 44839

r-r - ıi.1 . - ^ ^ ^ •• "- ' -

; i i ı - : I ' ' î

T E K M İ L

G Ö L G E L İ K L E R İ N

Çürümez, Kırılmatz, Paslanmaz, Yanmaz, Boyanmaya İhtiyacı Yoktur, Bakıma Muhtaç Değil- dir, Sinek Teline Lüzum Yoktur.

J A L U Z İ L E R İ

GÖZ KAMAŞTIRMIYAN DAĞILMIŞ HOŞ BİR ZİYA ve TAM RÜYET TEMİN EDER.

Türkiye Umum Mümessili EGE PETROL T.A.O.

İstiklâl caddesi 423

Telefon : 41496 Telg : LASMA, İstanbul.

İNŞAAT MASRAFLARININ TENZİLİ

TÜRBİN, İÇECEK SU VE SAİR T E S İ S A T L A R D A TAZYİKLİ FİBROSİMAN B O R U L A R I K U L L A N M A K L A ,

^ B u b o r u l a r p a s l a n m a z , h a f i f v e s a ğ l a m d ı r l a r . K o l a y c a y e r l e ş t i r i l i r v e e k - l e n i r l e r . İç c i d a r l a r ı n k a y g a n o l u ş u k i r e ç b a ğ l a m a s ı n a m â n i o l u r . D a y a n ı k l ı olup b ü t ü n e m n i y e t g a r a n t i s i n i t e m i n e d e r l e r .

^ T a z y i k l i b o r u l a r d a n m a a d a f i b r o s i m a n d a n p i s - s u a k ı n t ı v e h a v a l a n - d ı r m a b o r u l a r ı ile a r d u a z , d ü z v e ö n d ü l e l e v h a l a r t e s l i m e d i l i r . A Ç e k o s l o v a k çinileri.

İHRACAT VE İTHALAT ANONİM SOSYETESİ

f t sf

Prag II, V Jame I — Çekoslovakya

7/.

Türkiye mamulit»

<U1)I0> D»t»M»l-«l«

Yabancı ûlkolere

•altlamaz

Hakiki Ozalld Kâğıtlarının

«tlkatıarlnlr» Özerinde " OZALİD markası vardır.

M i m a r ve M ü h e n d i s l e r i n

kopya işleri için, «OZALİD» i tavsiye ederiz.

Kâğıtlarımız şu renklerdedir:

A — Koyu kırmızı B — Siyah

C — Mavi D — Maron

Ayrıca şeffaf ve muşamba ozalidleri vardır.

— c OZALİT » kopya MAKıNELERIMIZ, cıva lâmbalı Ark lâmbalı ve Kuvartz lâmbalıdır.

— Plânların kenarına çekmek için takviye bandı, 10 m / m ve 13 m / m liktir.

SATIŞ DEPOSU :

Ş E V K İ FİNCANCIOĞLU

Kürekçiler Manhaym han 5 inci kat No. 19 Galata • İstanbul

TELEFON : 4430

H A R N O L İ N Marka Boyalar

HARİCE, DENİZ ve Ha- va tesirlerine karşı çok dayanıklı ve parlaktır.

İnşaatta ve bilûmum bo- ya işlerinde emniyetle

kullanılır.

Ü s t ü n k a l i t e H A R N O L İ N b o y a l a r ı m daima tercih ediniz.

r

j

IPOLİN

m

Ateş Olmayan Yerde Duman Tütmez!

Halen Topkapı Sarayında f a a l i y e t t e b u l u n a n m o d e r n bir y a n g ı n ihbar sistemi, yangınla mücadele tekniğinde yepyeni bir çığır açmış- tır. Son derece hassas olan C e r b e r u s sistemi, d u m a n t ü t m e ğ e başlar başlamaz h a b e r v e r m e k t e ve yangın felâketini peşinen önlemektedir.

Müzeler, b a n k a l a r , antrepolar, f a b r i k a l a r , mensucat, odun, kâğıt ve k i m y a endüstrisi, v a p u r l a r , otomatik telefon s a n t r a l l a r ı ve sair b ü y ü k müesseseler için ideal bir tesis olan Cerberus sistemi sayesinde y a n - gın k o r k u s u t a m a m e n bertaraf edilmiştir. Bu m o d e r n keşif h a k k ı n d a h e r t ü r l ü izahat için CERBERUS Firmasının T ü r k i y e Mümessili T Ü R K E L İ LİMİTED Ş İ R K E T İ N E bir an evvel m ü r a c a a t ediniz.

Teknik servisimiz, h e r t ü r l ü gösteri, izahat ve p r o j e için meccanen hizmetinize â m a d e d i r .

Duman tütmeğe başlarken ateşi söndürmek

elinizdedir!.. ...

Türkeli

G a l a t a , B a n k a l a r C a d , Y a n ı k k a p ı S o k , T e l : 44622 - 23 - 24 İ z m i r ş u b e s i : 850 N. B e y l e r sok. 25 - T e l : 7622

mOFFflT

AMERİKAN BUZ DOLAPLARI

E L N A

ELEKTRİKLİ PORTATİF DİKİŞ MAKİNALARI

BENDİK

TAM OTOMATİK ÇAMAŞIR

MAKİNALARI

H E M A T E K T

Saf bitlimden mamul, çatı, taraça, cephe ve temellerde katiyyen »u ve rutubet geçirmez en emniyetli

tecrit maddesidir.

Almanyadaki fabrikasının formüllerile imal etmekte olduğumuz H e m a t e k t tecrit maddesi, senedenberi memleketimizde, Nafıa işlerile diğer bir çok resmî ve hususî müessesatm mühim tecrit iş-

lerinde ve vagon damlarında memnuniyetle kullanılmaktadır.

RECEP Ç ET İ NKAYA

Hematekt Kimyevî Fabrika Galata, Azapkapı Yenîkapı

caddesi No. 19 Telgraf

Telefon Posta kutusu

Hemtaş - Galata 41996

1554

HEMATEKT

HEMATEKT

Memleketimiz için bir varlıktır.

MUFASSAL MALÛMAT İÇİN BROŞÜRÜMÜZÜ İSTEYİNİZ.

HRİSTO V. KEÇECİOĞLU

İNŞAAT VE F A B R İ K A LEVAZIMATI TİCARETHANESİ

H e r n e v i N a l b u r i y e — R u b e r o i t M u ş a m b a l a r ı — T e c r i t için h a r ç k a t ı k l a r ı — R u t u b e t B o y a l a r ı — Ses g e ç i r m e z tecrit levhaları.

>

B i n a l a r ı n ı z ı k o r u m a k için A l m a n sanayiinin en m ü k e m m e l , f e v k a l â d e d a y a n ı k l ı m u h a f a z a v e tecrit m a d - d e l e r i daimî T i c a r e t h a n e m i z d e b u l u n u r .

İ n ş a a t ı n ı z a m a l z e m e t e d a r i k e t m e d e n evvel T i c a r e t h a n e m i z i z i y a r e t etmeniz m e n f a a t i n i z d i r . İ N LEBCE YIL

VVEL . )LD8<5U e ı a

BU 6 UN DE B İ T UM:

M A M US. ATI;

SH/RlîJLDIi)Ğ£ı ] YERLERE

EBEDİ ÖMÜR

b İ E R T . R l -

t

A D R E S : Galata, Kürekçiler sokağı D e m i r han altında No. 13

T e l e f o n : 41423

Telgraf: KEHRİS - İstanbul.

I N G I L I Z M A M U L Â T ı

BİTÜM EMÜLSYONLARI

TECRİT, MUHAFAZA, BAKIM ve TAMİR İŞLERİNDE EMNİYET, KO- LAYLIK ve UCUZLUK TEMİN EDER

\

• -

Şell Kompani of Turkey Limited

Voyvoda Caddesi, Assikürazioni Han, Galata - İstanbul

Telefon : 4 4 7 2 3 P. I i . : 1 1 5 2

Almanyanın en eski

dünyaca tanınmış müessesesi

LEINS - STUTTGART,

MİMAR, MÜHENDIS MÜTEAHHIT v e

İ n ş a a t s a h i p l e r i n i n d i k k a t n a z a r ı n a :

Villâ, apartıman, hastane, ve fabrika

i n ş a a t ı için A l m a n y a n ı n

LEINS - STUTTGART

F a b r i k a l a r ı M a m u l â t ı

STOR J A L U Z İ ve SİNEKLİKLERİ

T ü r k i y e M ü m e s s i l l i ğ i : İZZET B A R A Z G a l a t a , B a n k a l a r c a d d e s i , N a z l ı H a n .

T e l e f o n : 42588

M o n t a j ve t a m i r işleri m ü t e h a s s ı s m o n t ö r l e r i m i z t a r a f ı n d a n y a p ı l m a k t a d ı r .

TECRİT İŞLERİNDE

İ Z O L İ T

ÜSTÜN KALİTE İFADE EDER.

SUBİTO * MASTİLİEJ * JOİNİLİT * JOİNİZOL * İDROFÜJ * HERAKLİT

F A B R İ K A :

Mecidiyeköy, İkinci Taş Ocağı Sok. No. 26 - 28 T e l e f o n : 81547

UMUMÎ SATIŞ YERİ : Müh. JAK V. KAMHİ Bankalar Cad. No. 39, Nazlı Han.

Telefon: 42583

E V E R İ T E

AMYANT - SİMAN

DÜZ VE ONDÜLE ÇATI VE CİDAR KAPLAMALARI PORTEKİZ MENŞELİ

AGLOMERE EKSPANSE MANTAR TECRİT LEVHALARI

Müsait şartlarla seri teslimat için sipariş k a b u l edilir Taahhüde girişmeden bizden teklif isteyiniz.

T ü r k i y e M ü m e s s i l l i ğ i : HAMİ BAŞMAN — İSTANBUL

B a h ç e k a p ı 1 inci Vakıf H a n , T e l e f o n : 23211

Um u m î S a t ı ş Y e r i : JAK V. KAMHİ

Bankalar Cad. Nazlı Han 39. Galata - İstanbul.

T e l e f o n : 42588

TUTUM BANKASI

T. A. 0.

H E R T Ü R L Ü B A N K A İ Ş L E R İ

MEMLEKETİMİZİN VE DÜNYANIN HER TARAFINDA MUHABİRLERİ VARDIR

H E R A Y B İ R Ç E K İ L İ Ş APARTMAN DAİRELERİ VE ZENGİN PARA

İKRAMİYELERİ

(Her 100 liraya 1 kur'a numarası verilir)

T. C.

ZİRAAT BANKASI

TASARRUF HESAPLARI 1953 ikramiyeleri yekûnu

1.000-000 Lira

15 Ev, 4 T R A K T Ö R

ve dolgun para İkramiyeleri.

Fazla tafsilât için 444 Şube ve ajansımız emrinizdedir.

ANKARA

ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ Sermaye ve İhtiyatları 4.500.000.— T. L.

Eti Bank, İş Bankası, T ü r k Ticaret B a n k a s ı K u r u m u d u r .

H A Y A T

K A Z A

Y A N G İ N

N A K L İ Y A T

Telefon : 24815

Telgraf : A N T A S - İ S T A N B U L M u a m e l â t M e r k e z i :

Yeni P o s t a h a n e karsısı E r z u r u m H a n — İ S T A N B U L

N U R K A L E M ,

aklından çıkarma

Umumî Satış Y e r i : S i r k e c i M ü h ü r d a r Z a d e han .Vr 1, 2 , 5 IstanJjuı - T e l e f o n J 21711

T ü r k L i m i t e d Ş i r k e t i

K O P Y A

R E N K L İ

A M E R İ K A N S İ S T E M İ

E R E L

GAZOSİFONU

n

B a n y o n u z u n ve evinizin sıcak s u y u n u kolay temiz ve

" u c u z h a z ı r l a r . M

1 •

; Çift cidarlı o l d u ğ u n d a n , g ü n l ü k sıcak su ihtiyacınızı ît 20 k u r u ş l u k gaz ile temin etler.

c

" G A R A N T İ L İ D İ R

«1 ı

A d r e s : E R E L

Ş i ş h a n e y o k u ş u , T u t s a k s o k a k 25.

^

A N A D O L U

A N O N İ M T Ü R K S İ G O R T A Ş İ R K E T İ T ü r k i y e n i n e n b ü y ü k s i g o r t a ş i r k e t i

T ü r k i y e İş B a n k a s ı A. Ş. v e T. C. Z i r a a t B a n k a s ı K u r u m u S e r m a y e s i t a m a m e n ö d e n m i ş : 1.500.000 T. L.

İ h t i y a t l a r ı : 13.718.464 T. L.

Y A N G İ N H A Y A T

N A K L İ Y A T K A Z A

Sigortalarınız için en müsait şartları

«ANADOLU» da bulabilirsiniz.

MUAMELÂT MERKEZİ: Galata Anadolu

Sigorta Hanı (eski Hüdavendigâr han) ANKARA ŞUBESİ: Ulus Meydanı Koç Han,

T E L E F O N : M ü d ü r : 44039, S a n t r a l : 44653/2/1 K a t : 2 No. 1 T E L E F O N : 10109

G a l a t a B ü r o s u : 43949 T ü r k i y e İş B a n k a s ı v e T. C. Z i r a a t B a n k a s ı ş u b e F e n M ü ş a v i r l i ğ i : 43954

P o s t a K u t u s u : 1845

v e a j a n s l a r ı ş i r k e t i n a c e n t e l e r i d i r .

Gayrimenkul Sahiplerinin, Mühendislerin, Mimarların ve Müteahhitlerin

N A Z A R I D İ K K A T İ N E

S U Y U N bütün binalara ne kadar büyük zarar getirdiği herkesçe bilinen bir hakikattir.

Aşağıdaki iki İngiliz mamulâtı suyun ve rutubetin bina cidarlarından sızmasını önliyecek en müessir maddelerdir.

SNOVVCEM: Muhtelif renklerde d a n bu madde su geçirmez çimentodan imal edil- miş olup oluklu saç lehva ve görünüşü pek de hoş olmayan siyah,

bitümlü maddelerin yerine elverişli bir şekilde kullanılabilir.

PUDLO î Toz halinde olan işbu ingiliz mamulâtı tecrit maddesi çimento ile karıştırılarak kullanılır. Temel, taraça ve emsali yerlerde suyun bina dahiline"sızmasını tamamen önler tecrit maddesidir.

Yukardaki her iki madde için fazla malûmat edinmek istiyenler şirketimize müracaatla kullanma talimatnameleri ve diğer hususatı temin edebibrler.

Türkiye genePmümessili ve yegâne satış deposu :

G. & A. B A K E R Ltd.

EMSALSİZ RENKLERILE EVİNİZİ KADİFE GÜZELLİĞİNDE TEZYİN EDER

YAĞLI BOYADAN ÜSTÜN, BADANADAN KOLAY VE UCUZDUR.

Bir kilosu, bir Odayi boyamaya kafidir.

BOYACILARDAN ARAYINIZ

T e l e f o n : 40046

TALİH

BANKASI

TAS AHIM UKAPLAHI

Golata-İstanbul * P. K. 1400

Mühim Aydınlatma İşleri için

Helios - Aydınlatma Şubesi

SAYIN M İ M A R VE MÜHENDISLER İ L E

T E Ş R İ K İ M E S A İ Y E AMADEDIR.

T E L E F O N : 44616

r Yeni kontr - Plâk Ltd. Şirketi

Fabrikası

Çarpılma, çatlama, kabarma ve saire gibi hiçbir arıza göstermez.

Kontr plâklar bu gibi arızalara karşı garanti ile satılır.

K E L E B E K marka

K U R U S İ S T E M

^ o M r e *

LIfi ^r SÎ! *

'YE *İSV*

K I Z I L , K A Y I N , K A R A A t A Ç ' t a n m a m u l

Kontr-plâklar stok olarak her zaman m e v c u t t u r .

U m u m î satış y e s r i : İ s t a n b u l , S i r k e c i , M i i h ü r d a r z a d e H a n N o . 2 8

Y E N İ K O N T R P L Â K Ltd. Ş i r k e t i . T e l . 2 2 4 0 1

L ' A R C H İ Î E C T E :

R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C Î U R E D ' U R B A N I S M E et de D E C O R A T I O N Publiee par: Abidin Mortaş et Zeki Sayâr, Architectes

S O M M A I R E

Arkitekt No. 11 - 12, 1952.

>— L e probĞme de Torganisation d u l o g e m e n t en

T u r q u i e 213 Arch. Zeki Sayâr

— L e n o u v e a u quaı-tier d e la S o c i e t e C o o p e r a t i v e

M E R B A N K â i s t a n b u l \ 215 Projet et Control, Arch. Zeki Sayâr

— L a maison T u n c a y â A n k a r a 225 Arch. Nizamettin Doğu

-— L a m a i s o n P e r t e v Rizan â A n k a r a 226 Arch. Nizamettin Doğu

— Les maisons d e la S o c i e t e C o o p e r a t i v e p o u r les

Fonctionaires, â i z m i r 228 Arch. Harbi Hotan

— L e p r o b l e m e d u l o g e m e n t en E u r o p e ( c o n f e -

r a n c e ) 228 Prof. Arch. Harbi Hotan

—• L'exposition des travauX m a n u e l s A m e r i c a i n s â

i s t a n b u l 232

— P r o j e t d e t r a n s f o r m a t i o n des a b o r d s de la g a r e

«Paddington» de L o n d r e s 237 Arch. Sergel Kadleigh

— L e s t r a v a u x d e r o u t e s n a t i o n a l s d e Tuı-quie en

1952 245

— Bibliographie 252

— Nouvelles 255

— L a liste des p r i x d e s ı r . a t e r i a u x 257

T H E A R C H İ T E C T :

MONTHLY PUBLICATION ON ARCHITECTURE, C I T Y P L A N N İ N G A N D D E C O R A T I O N Published by Abidin Mortaş and Zeki Sayâr, Architect.

C O N T E N T S

Architect, 11 - 12, 1952.

•— Oı.'gahization in t h e H o u s i n g P r o b l e m 213 Architect Zeki Sayâr

— T h e T u r k i s h S t a t e B a n k Q u a r t e r at Z i n c i r l i k u y u

İ s t a n b u l 215 Arch. Zeki Sayâr

— H o u s e of Mrs. T u n c a y ( A y r a n c ı - A n k a r a ) 225 Architect Nizamettin Doğu

— H o u s e of Mı-. P e r t e v Rizan ( K a v a k l ı d e r e ) 226 Architect Nizamettin D o ğ u

— H o u s e s of e m p l o y e e s cooperative t h e i z m i r . . . 228 Architect, Harbi Hotan

— T h e H o u s i n g p r o b l e m in E u r o p e 228

Prof. Arch. Kemal Ahmed Aru

— T h e U.S.A. H a n d i c r a f t s Exhibition 232

— High P a d d i n g t o n 237

Architect Sergei Kadleigh

— T u r k i s h R o a d b u i l d i n g a d m i n i s t r a t i o n activities 245

— B i b l i o g r a p h y 252

— N e w s 255

— M a r k e t p r i c e s of b u i l d i n g m a d e ı i a l s 257

ARKITEKT

M İ M A & L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ ! . D E R G İ S İ

REVUE MENSUELLE D'ARCHITECTURE- D'URBANISME ETDESARTS DECORATIFS

MONTHLY PUBLICATION ON ARCHITEC- TURE CITY PLANNING AND DECORATION

M O NATS HEFT FUR BAUKUNST S T A E D T E B A U UND D E K O R A T I ON İ M T İ Y A Z S A H İ B İ V E B A S Y A Z A R I : Z E K İ S A Y Â R , U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B İ D İ N M O R - T A Ş A D R E S : A R K I T E K T A N A D O L U H A N N o 3 2 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F . : 2 1 3 0 7

j M e s l e k P o l i t i k a s ı1

KURULUŞU: 1931 SAYI: 253 - 254

b o ıı e ş a r t l a r ı :

M E S K E N D Â V A S I N D A T E Ş K İ L A T ! Yazan : Zeki SAYÂR

A

Yıllığı 15.— T.L.

SAYI: 255 -256 Altı Aylığı 8.— T.L.

Sayısı 3.— T.L.

Yabancı Memleketler için : 17.50 T.L.

İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir.

ARKİTEKT'in KOLLEIvSİYONLARI : 1931—1935 25.— T.L.

1936—1940 20— T.L.

1941—1945 18.— T.L.

1946—1951 16.— T.L.

Bütün yazı; foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- melidir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haber- dar etmeleri lâzımdır. Aksi takdirde kay- bolan dergilerden Müdürlüğümüz mesuli-

yet kabul etmez.

Pour tout payement et demande des ren- seignements; ainsi que pour tout envoi des documents, tels que photos, artieles, annon- ces bibliographie k inserer, s'adresser â la

Direction

No. 32 A n a d o l u Han, E m i n ö n ü İstanbul Ankara Mümessilimiz :

Y. Mimar Neşet AKATAY

1953 bütçe müzakerelerinde, bir millet vekili mesken dâvasında h ü k ü - metin, kâfi teşkilâta sahip olmadığı cihetle, b u dâvanın halledilemiyeceği- ni söylem." ş, bir diğeri de İ m a r v e İs- kân Bakanlığı kurulmasını istemiş- tir (1).

Bütçe tartışmalarının memleket işleri hakkında, milletvekillerinin gö- r ü ş ve tenkitlerini y a p m a ğ a fırsat ver- mesi sayesinde temas edilen b u mese- leler h a k i k a t e n e h e m m i y e t e d i r . Hepi- miz biliyoruz ki, memleketimiz bilhas- sa, ikinci d ü n y a h a r b i n d e n sonra, mes- ken dâvasını ele almak k a r a r ı n d a d ı r Ele almıştır! diyemiyoruz. Çünkü ta- m a m e n ilmî kaidelere ve bilhassa teş- k ' l â t a dayanması gereken bu dâva, her ne kadar, son senelerde eski v e yeni iktidarların, h ü k ü m e t l e r i n programla- rında ve senelik n u t u k l a r d a yer almış- sa da, ş u n u da itiraf etmelidir ki, b u konuya h â k i m olmuş değiliz.

1945 denberi, memleketin mesken dâvası için b.'r t a k ı m çalışmalar yapıl- mış, birkaç k a n u n çıkarılmış, k r e d i te- mininde eskisine nisbeten d a h a geniş i m k â n l a r temin edilmiştir. Faiz nisbe- t i n d e cüz'i b.'r indirme olmuş, vadeler uzatılmıştır. Yalnız bir şey. m ü h i m bir şey ihmal edilmiştir. O da, mesken dâ- vasını ilmî v e iktisadî bir şekilde y ü - rütecek organizasyon!..

Bu teşkilâtsızlık yüzünden, maale- sef senelerdenberi m e s k e n dâvamız, iyi yürütülememiş, yapılanlara ilmî biı veçhe verilememiştir.

1 — S e y h a n Milletvekili. Cezmi T ü r k

Birçok memleketler iskân ve mes- ken dâvalarını Bakanlıklarla, idare et- tikleri halde, bizde bu işleri benim- seyen Bayındırlık Bakanlığında el'an mesken işini i d a r e ve kontrol eden bir U m u m M ü d ü r l ü k veya hususî bir büro b'le kurulamamıştır.

Memleketin mesken dâvası yu- karıda zikrettiğimiz gibi, 2 k a n u n u n noksan h ü k ü m l e r i (2) ve E m l â k Ban- kasının kifayetsiz kredii ve i m k â n - ları ile y ü r ü t ü l m e k istenmiştir. M e s - k e n problem.'ni, bir ihtisas işi olarak k a b u l etmek ve hususî organizasyonla en ilmî ve iktisadî şekilde i d a r e etmek zaruretindeyiz.

B u hususta b a ş k a memleketlerin gayretlerine, şöyle, sathî bir şekilde bakarsak, meselenin ehemmiyetini he- men idrak ederiz.

Garp dünyasında, M e s k e n dâ- vasını, şeh.'rcilik, malzeme, p l â n l a m a , f i n a n s m a n b a k ı m ı n d a n inceleyen bir- çok resmî teşekküller v a r d ı r (3). Bu

2 — 5218 v e 5228 No. (İnşaatı Teşvik K a n u - n u ) .

3 — A v r u p d a k i Mesken t e ş k i l â t ı n d a n ba- z ı l a r ı .

A L M A N Y A :

A c a d e m y of t o w n a n d country P l a n n i n g a n d Research.

Building and Housing Research Association.

G e r m a n Acac'eray of t o w n and Country P l a n - ning.

G e r m a n Association for Housing and town and Country Planning.

İ n s t i t u t e f o r B u i l d i n g Research.

İ n s t i t u t e for Town and Country Plannig and local P l a n n i n g a t t h e Unlversity of Göttingen.

National P l a n n i n g Board. G e r m a n central İns- t i t u t e f o r P l a n n i n g Research.

Research İ n s t i t u t e for town a n d country P l a n - ning. Bonn.

r e s m î t e ş e k k ü l l e r i n y a n ı n d a , Üniversi- telerin, meslekî birliklerin, k u r m u ş oldukları, a r a ş t ı r m a enstitüleri v e ofis- l e r i n adedi ise d a h a fazladır.

Biz, b u g ü n e k a d a r M e s k e n d â - vasının ilmî veçhesi ile t a m a m e n il- gisiz k a l m ı ş d u r u m d a y ı z . O k a d a r ki, teşkilâtsızlıktan dolayı, b u h u s u s t a t o p l a n a n b e y n e l m i l e l k o n f e r a n s l a r a , çalışmalara bile i ş t i r a k e d e m e m e k t e - yiz. Birleşmiş Milletlerin, C e n e v r e d e k i

( A v r u p a E k o n o m i k k o m i s y o n u n u n m e s k e n f i n a n s m a n ı ) h a k k ı n d a h a z ı r l a - dığı ve n e ş r e t t i ğ i r a p o r l a r d a maalesef T ü r k i y e n i n y e r i boş k a l m ı ş t ı r (4). B ü - t ü n b u n l a r ı n sebebi, M e s k e n iş- lerini ilmî v e sosyal b i r ş e k i l d e incele- y e n v e i d a r e e d e n r e s m î v e y a hususî B Ü Y Ü K B R İ T A N Y A :

B u i l d i n g R e s e a r c h S t a t i o n . Ç E K O S L O V A K Y A :

Czechoslovak B u i l d i n g Entreprises, N a t i o n a l C o n s t r u c t i o n C o r p o r a t i o n .

D A N İ M A R K A :

D a n i s h N a t i o n a l İ n s t i t u t e of B u i l d i n g 5.01 R e - s e a r c h .

F İ N L A N D İ Y A :

T h e Pa.ttern of B u i l d i n g R e s e a r c h . F R A N S A :

S c i e n t i f i c a n d T e c h n i c a l B u i l d i n g Centre, H O L L A N D A :

R a t i o b o u w - İ n s t i t u t e f o r t h e R a t i o n a l i z a t i o n f o B u i l d i n g .

İ T A L Y A :

N a t i o n a l R e s e a r c h Council.

İSVEÇ :

S w e d i s h S t a t e C o m m i t t e e f o r B u i l d i n g R e s e a r c h . İSVİÇRE :

F e d e r a l E m p l o y m e n t C e n t r e a n d F e d e r a l O f f i c e f o r Housing.

MACARİSTAN :

P u b l i c İ n s t i t u t e f o r B u i l d i n g R e s e a r c h a n d P l a n - n i n g .

N O R V E Ç :

D e p a r t m e n t of B u i l d i n g R e s e a r c h . RUSYA :

A c a d e m y of A r c h i t e c t u r e of t h e U.S.S.R.

YUGOSLAVYA :

F e d e r a l C e n t r e f o r t h e I m p r o v e m e n t of P r o d u c - t i o n .

4 — A ) M e t h o d e et T e c h n l q u e s d e F i n a n c e - m e n t d e l ' h a b i t a t i o n eıı E u r o p e - 1952.

B) B u i l d i n g r e s e a r c h a n d D e v e l o p m e n t O r - ganizatioııs in E u r o p e .

t e ş k i l â t t a n m a h r u m olmamızdır. Birleş- m e Milletler a d ı n a y a p ı l a n v e h e r m e m l e k e t i n m e s k e n politikasını t e b a - r ü z e t t i r e n b u çalışmalara, b ü t ü n m e m - leketler, statistikler v e e t ü d l e r ile k a - t ı l d ı k l a r ı halde, m e m l e k e t i m i z d e n (bu hususta bilgi vermemiştir) vey.a (bu çeşit teşkilâtı yoktur) diye bahsedil- miştir.

M e s k e n p r o b l e m i n i h a l için ilmî şekilde çalışmaya b a ş l a m ı y a c a k o l u r - sak, neticenin m e m l e k e t için çok za- r a r l ı olacağını k a b u l etmeliyiz. H e r şeyden önce m e m l e k e t t e M e s k e n işine b i r m e r c i t a y i n etmeliyiz. B u işle, h a n - gi B a k a n l ı k uğraşacak, işi k i m ilmî bir şekilde k o n t r o l ve organize edecekse, işe b a ş l a m a l ı v e teşkilâtını k u r m a l ı d ı r .

B u iş h e r m e m l e k e t t e b i r b i r i n d e n biraz f a r k l ı ş e k i l d e i d a r e edilmektedir.

Meselâ, Belçikada, m e s k e n politikası- n ı n t a t b i k v e k o n t r o l ü n ü , (İçtimaî Mu- a v e n e t v e S ı h h a t B a k a n l ı ğ ı (5). F r a n - sada ( İ s k â n v e İ m a r B a k a n l ı ğ ı ) y a p - m a k t a d ı r .

B u b a k a n l ı k l a r ı n , k e n d i m e m l e - k e t l e r i n i n m e s k e n politikasına istika- m e t v e r e n ofisleri, büroları, a r a ş t ı r m a enstitüleri, e t ü d daireleri v a r d ı r .

B u r e s m î teşkilâtın y a n ı n d a , ilmî a r a ş t ı r m a l a r için m e s l e k b i r l i k l e r i n i n v e ü n i v e r s i t e l e r i n k u r d u k l a r ı enstitü- ler y a r d ı m c ı m ü h i m roller o y n a m a k t a - d ı r l a r . G a r p m e m l e k e t l e r i , M e s k e n d â v a s ı n ı b u ş e k i l d e ele almışlardır. B u - g ü n e k a d a r b a ş a r ı l a r ı m b u t e ş k i l â t a m e d y u n d u r l a r .

İlmî v e iktisadî h ü v i y e t t a ş ı m a y a n ç a l ı ş m a l a r ı n m u v a f f a k olmasına i m k â n y o k t u r . M e m l e k e t i n h a k i k î ihtiyaçları- nı b i l m e d e n ihsaî m a l û m a t a istinat et- m e d e n , (aile) nin d u r u m u n u inceleme- den, m a l î i m k â n l a r ı iyice e t ü d e t m e - den, M e s k e n d â v a s ı n ı b a ş a r m a k i m k â n s ı z d ı r .

M e s k e n dâvasını i n c e l e r k e n h e r 5 — İ r . s t i t u t N a t i o n a l p o u r l a P r o m o t i o n de l ' H a b i t a t l o n ' u n R a p o r u .

v e ç h e d e n teşkilâtsız o l d u ğ u m u z u anla- m a m a k k a b i l değildir. Yapı k o o p e r a t i f - l e r i n i n v e B e l e d i y e l e r i n b u g ü n e k a d a r m e y d a n a g e t i r d i k l e r i t o p l u inşaat hiç b i r b a k ı m d a n t a t m i n edici değildir.

(Ucuz mesken), (geniş halk kütleleri- ni mesken sahibi yapmak) v e y a (sıhhî evlerde oturmak) gibi esaslı v e m ü h i m k o n u l a r d a r a s y o n e l n e t i c e l e r e v a r m ı ş değiliz.

E l ' a n k o o p e r a t i f l e r i m i z A v r u p a d a t e r k e d i l m i ş olan Bahçeli tek ev sis- t e m i n i t a t b i k ediyorlar.

E v plânlarımız, e t ü d b ü r o l a r ı n ı n m e v c u t o l m a m a s ı y ü z ü n d e n d ü n y a c a k a b u l edilmiş e k o n o m i k v e r a s y o n e l p r e n s i p l e r e g ö r e h a z ı r l a n m ı y o r . Mes- k e n kredisi, m e m l e k e t i n h a k i k î ihti- y a ç l a r ı n a g ö r e tevzi edilemiyor. B u se- b e p l e r y ü z ü n d e n bir sene önce y a p t ı r - dıklarımızı ertesi sene t e n k i t ediyoruz.

Son senelerde, K o o p e r a t i f l e r i n v e E m l â k B a n k a s ı n ı n y a p t ı ğ ı evleri şöyle ele alıp biraz incelersek, acaba b u n l a - r ı n h a k i k î m â n a d a ucuz o l d u k l a r ı n ı id- dia edebilir miyiz? B u m e s k e n l e r i n hiç biri p l â n l a r ı n d a n , inşaat m a l z e m e l e r i n - d e n inşaat e l e m a n l a r ı n a k a d a r , hiç bir e k o n o m i k v a s f ı haiz değildirler.

H a l b u k i iddiamız iktisadî m e s k e n l e r y a r a t m a k t ı r . H e l e b u yeni m a h a l l e l e r i g a r p m e m l e k e t l e r i n d e k i eşitleri m u k a - y e s e y e k a l k a c a k olursak, a r s a l a r ı n de- ğerlendirilmesinde, inşaat m a l i y e t i n d e , kredi, faiz, v â d e l e r d e , e v l e r i n y ü z öl- ç ü m ü n d e vesaire., o n l a r ı n k a b u l etmiş o l d u k l a r ı e m s a l l e r d e n çok uzaktayız.

İ ş t e b ü t ü n b u n l a r , M e s k e n dâvası- n ı n çeşitli s a h a l a r ı n d a a y r ı a y r ı çalış- m a l a r ı n icap ettiğini açıkça, m e y d a n a k o y m a k t a d ı r .

A l â k a l ı B a k a n l ı k l a r acaba b u h u s u s - ta n e v a k i t h a r e k e t e geçeceklerdir?

Yoksa b u iş başı b o z u k t e m p o s u ile de- v a m edip gidecek m i d i r ?

Bizim elimizden, a n c a k b u n l a r ı h a t ı r l a t m a k t a n b a ş k a bir şey gelmiyor.

Z. S.

F o t o f r a f l » - • * Sender

« M E R B A N K » M A H A L L E S İ

« Z İ N C İ R L İ K U Y U »

P r o j e v e K o n t r o l : Y. M i m a r Z e k i S A Y Â R

T.C. M e r k e z B a n k a s ı n ı n İ s t a n b u l Ş u b e s i m e m u r - l a r ı 1948 s e n e s i n d e b i r Y a p ı K o o p e r a t i f i k u r a r a k , b u m a h a l l e y i m e y d a n a g e t i r m i ş l e r d i r . M a h a l l e M e c i d i y e - k ö y ü n b i r az i l e r i s i n d e k i Z i n c i r l i k u y u çiftliği a r a z i s i n - den c e n u b a m a i l v e Şişli - İ s t i n y e a s f a l t ı n a ağaçlı b i r şube y o l u ile bağlı b i r a r a z i p a r ç a s ı ü z e r i n d e k u r u l - m u ş t u r .

M a h a l l e p a r s e l â s y o n p l â n ı m a h d u t m ü s a b a k a şek- linde b i r k a ç m i m a r a r a s ı n d a y a p ı l m ı ş v e D r . Y. Mi- mar, M u a l l i m T u r g u t C a n s e v e r ' i n p r o j e s i k a b u l edil- miştir. M a h a l l e a r s a s ı n ı n u m u m i y ü z ö l ç ü m ü 60.000,00 M= dir. B u m i k d a r d a n y o l l a r a 11.900,00 M2 s a h a git- miş, geri k a l a n 70 p a r s e l e d e 48,090,00 M2 s a h a k a l m ı ş -

t ı r . K o o p e r a t i f b u a r s a l a r d a n 38 i ü z e r i n e o r t a k l a r ı n a m u h t e l i f t i p t e o l a n e v l e r i inşa e t m i ş t i r . B i n a l a r ı n p r o - j e l e r i n i v e i n ş a a t ı n k o n t r o l ü n ü Y. M i m a r Z e k i S â y a r y a p m ı ş t ı r . İ n ş a a t ı m ü t e a h h i t İ b r a h i m Yolal O r t a k l ı ğ ı t a a h h ü t e t m i ş v e m a h a l l e 9 a y d a i k m a l e d i l m i ş t i r .

M a h a l l e , ş e h i r k e n a r ı n d a t a m a m e n h a m a r a z i üze- r i n d e i n ş a e d i l d i ğ i n d e n , b u r a y a m e d e n î i h t i y a ç l a r ı ge- t i r t m e k için K o o p e r a t i f , çok p a r a s a r f e t m i ş v e b u n l a - r ı n t e m i n i n d e , B e l e d i y e d e n s o k a k l â m b a l a r ı n d a n baş- k a h i ç b i r y a r d ı m g ö r m e m i ş t i r . H a m a r a z i n i n b i r m a - h a l l e v a s f ı n ı e l d e e d e b i l m e s i için, m e d e n î tesislere, a ş a ğ ı d a k i m i k d a r l a r d a p a r a sarf e d i l m i ş t i r .

Umumî vaziyet plânı Y. Mimar Muallim T u r g u t CANSEVER Diğer u m u m î b i r g ö r ü n ü ş

MEEBANK MEMURLARI YAPI KOOtEATİFİ ZİNCİRLİ KUYU ARAZİSİ VAZİYET PLÂNI.

MİtYAs: 1/500

Mahalleden görünüşler.

Yol t e s v i y e v e k a l d ı r ı m inşastına 45.200.00 T.L.

D r e n a j v e k a n a l i z a s y o n a 69.106.00 T.L.

Ş e h i r s u y u t e s i s a t ı n a 18.654.00 T.L.

E l e k t r i k ş e b e k e s i n e 12.500.00 T.L.

Y e k û n 151.460.00 T.L.

B u s u r e t l e m e d e n î i h t i y a ç l a r a t a k r i b e n 150.000 li- ra sarf e d i l m i ş t i r ki, h a m o l a r a k 4 l i r a y a a l ı n a n a r s a - nın m e t r e m u r a b b a ı , y o l zayiatı, f e r a ğ h a r c ı , v e r g i - l e r v e s a i r e gibi b u r a y a d a h i l o l m a y a n m a s r a f l a r d a nazarı d i k k a t e a l ı n ı r s a , a r s a m e t r e k a r e s i 11,5 l i r a y a b a l i ğ o l m u ş t u r .

E v l e r esas i t i b a r i l e 6 t i p olup, bazı t i p l e r d e y a p ı - l a n v a r y a s y o n l a r l a 9 t i p h a l i n e g e l m i ş t i r . E v l e r m ü t e - a h h i d e a ş a ğ ı d a k i f i y a t l a r l a i h a l e e d i l m i ş t i r .

— 3 oda ( e k o n o m i k ) 15.804.00 T.L.

— 3 oda, ç a t ı k a t l ı (2 oda) 19.846.00 T.L.

— 4 oda 20.649.00 T.L.

— 4 oda, çatı k a t l ı (2 oda) 22.572.00 T.L.

— 5 oda ( t e k k a t l ı ) 21.549.00 T.L.

— 5 o d a ( i k i k a t l ı ) 25.000.00 T.L.

— 7 oda ( i k i k a t l ı ) 29.900.00 T.L.

G e ç e n z a m a n z a r f ı n d a , o r t a k l a r ı n u m u m i y e t l e , ı e v l e r i n d e n m e m n u n o l d u k l a r ı g ö r ü l m e k t e d i r . B i l h a s s a

küçük ( e k o n o m i k ) 3 odalı e v l e r , k a l a b a l ı ğ ı o l m a y a n

!• aileler için iç h i z m e t i v e ı s ı t m a k o l a y l ı ğ ı , t a k s i t l e r i n

ö d e m e ş a r t l a r ı n ı n d a h a m ü s a i t o l m a s ı n d a n d o l a y ı çok t u t u l d u ğ u m ü ş a h e d e e d i l m i ş t i r . 3 odalı çatı k a t l ı t i p - ler, y e t i ş m e k t e o l a n ç o c u k l u a i l e l e r i n i h t i y a c ı n a çok m ü s a i t t i r . D ö r t v e b e ş odalı t e k k a t l ı t i p l e r t a m a m e n e k o n o m i k ö l ç ü l e r d e y a p ı l a n t i p l e r d e n b i r a z d a h a geniş s a h a l a r t e m i n e t t i ğ i n d e n , d a h a f e r a h o l d u k l a r ı n ı isbat e t - m i ş t i r . M a l i y e t l e r i n i n b i r a z y ü k s e k l i ğ i b u n d a n ileri g e l m i ş t i r .

B e ş o d a l ı iki k a t l ı t i p l e r i bazı o r t a k l a r dış m i m a - r i ş e k i l l e r i n e h a l e l g e l m e d e n i k i a i l e o t u r a c a k şekil- d e t â d i l e t m i ş l e r . B u s u r e t l e a y l ı k ö d e m e t a k s i t l e r i n i y a r ı y a r ı y a i n d i r m e k i m k â n ı n ı b u l m u ş l a r d ı r . M a h a l - le, a ğ a ç l a n d ı r ı l m ı ş t ı r . E s a s e n a s f a l t t a n m a h a l l e y e gi- r e n y o l d a b ü y ü k y e t i ş m i ş k e s t a n e a ğ a ç l a r ı v a r d ı r . Ye- ni d i k i l e n a ğ a ç l a r l a m a h a l l e ç ı p l a k l ı ğ ı n ı z a m a n l a gide- r e c e k t i r .

Son y ı l l a r d a , m e m l e k e t i m i z d e y a p ı l a n b ü t ü n Koo- p e r a t i f m a h a l l e l e r i gibi M e r b a n k M a h a l l e s i de, a y r ı k e v l e r d e n t e ş e k k ü l e t m i ş t i r . B u n u n i k t i s a d î e v l e r t e m i n e t m e k b a k ı m ı n d a n , n e k a d a r z a r a r l ı o l d u ğ u , z a y i a - t ı n d a n , i n ş a a t v e m e d e n î t e s i s l e r i n m a l i y e t i n i n a r t ı ş ı n - d a n d o l a y ı K o o p e r a t i f ç i l i k , d o l a y ı s i l e u c- u z 1 u k m e f h u m u n u k a y b e t t i r d i ğ i m a l û m o l m a s ı n a r a ğ m e n , K o o p e r a t i f . İ d a r e H e y e t i v e m i m a r ı , o r t a k l a r ı sıra ev- ler, h i ç olm'azsa b i t i ş i k e v l e r i n ş a s ı n a bir t ü r l ü i k n a e d e m e m i ş l e r d i r .

K a t p l â n l a r ı . Bn. T U N C A Y E V İ

A Y R A N C I - A N K A R A

P r o j e ve T a t b i k : Y. M i m a r N i z a m e t t i ı ı D o ğ u

A n k a r a d a G ü v e n e v l e r i m a h a l l e s i y a n ı n d a A y r a n - cı m e v k i i n d e inşa edilen b u b i n a t e k m ü s t a k i l b i r evdir. Y a r ı m b o d r u m ü z e r i n e 2 k a t t a n i b a r e t o l u p h e r kat 73 m2 d i r . S a l o n v e y e m e k k ı s m ı t e k b i r p i y e s h a - lindedir. B u k ı s ı m bir ş ö m i n e ile y a n l a r ı n d a i k i g ö m m e k ü t ü p h a n e ile tezyin e d i l m i ş v e d ö ş e m e s i p a r k e ile k a p l a n m ı ş t ı r , d i ğ e r d ö ş e m e l e r m o z a i k t i r . M e r d i v e n holü g e n i ş b i r k e m e r l i a ç ı k l ı k ile s a l o n d a b i r l e ş t i r i l m i ş ve ' d ö v m e d e m i r k a f e s l i m e r d i v e n k o r k u l u ğ u n u n sa- londan g ö r ü l m e s i t e m i n e d i l m i ş t i r . B i n a 27.000 l i r a y a mal o l m u ş t u r .

K a t plânları.

B n . P E R T E V R İ Z A N E V İ

« K A V A K L I D E R E »

P r o j e v e T a t b i k : Y. M i m a r N i z a m e t t i n D o ğ u

B i r b o d r u m v e iki k a t t a n i b a r e t o l a n b i n a n ı n h e r k a t ı 140 m2 dir. B o d r u m k a t ı n d a k a l o r i f e r v e k ö m ü r l ü k , B u b i n a G ü v e n e v l e r i m a h a l l e s i n d e g ü z e l b i r k ö -

î1

şe a r s a d a m ü s t a k i l b i r t e k e v o l a r a k i n ş a e d i l m i ş t i r .

z a i k k a p l ı d ı r . B i n a d a k a l o r i f e r v e m e r k e z î sıcak su t e s i s a t ı v a r d ı r . B i n a y a g a r a j v e b a h ç e p a r m a k l ı k l a r ı ile b i r l i k t e 60,000 l i r a s a r f e l i l m i ş t i r .

b ü y ü k b i r k i l e r v e ş ö m i n e l i b i r a m e r i k a n barı, z e m i n k a t ı n d a g e n i ş b i r a n t r e v e W.C. d e n s o n r a b ü y ü k b i r ş ö m i n e l i h o l - salon, b i r iç salon v e a y r ı c a y e m e k sa- l o n u v a r d ı r . B i n a n ı n d o ğ u k ı s m ı n d a ofis, m u t f a k , hiz- m e t ç i odası v e h i z m e t ç i için d u ş v e W.C. y r e l e ş t i r i l - miştir. Ü s t k a t t a iki b ü y ü k v e b i r k ü ç ü k y a t a k odası ile o t u r u l a b i l e c e k b i r sofa, b i r b a n y o v e a y r ı c a b i r W.C. v a r d ı r . B u k a t ı n k u z e y - doğu k ö ş e s i n e eski t a h - t a b o ş l a r ş e k l i n d e b ü y ü k b i r k a p a l ı t e r a s y e r l e ş t i r i l - m i ş t i r . A r k a b a h ç e y e b i r g a r a j inşa e d i l m i ş t i r . T e k m i l s a l o n l a r v e y e m e k s a l o n u p a r k e , d i ğ e r d ö ş e m e l e r mo-

Muhtelif cephe görünüşleri.

A tipi evlerin görünüşü

İ Z M İ R , M E M U R L A R K O O P E R A T İ F İ E V L E R İ

Y ü k s e k M i m a r H a r b i H o t a n

İ z m i r , M e m u r l a r B a h ç e l i E v l e r K o o p e r a t i f i A v e B tipi o l m a k ü z e r e y i r m i ev inşa e t m i ş t i r .

P r o g r a m a g ö r e :

1. — A tipi: İ k i k a t l ı v e b i r a i l e için.

2. — B tipi: B i r k a t l ı v e b i r a i l e için.

H e r iki t i p şu v a s ı f l a r ı t a ş ı m a k t a d ı r .

Umumî plân.

1 S O F A S YATC-4C OD.

5 ^ \ T A K O D -

A BANYO

5 UI2A\ET. OU ö SANDIK o D . 7 SOYUN/AA

UIRINCI KAT PLANI

0 - 1 2 5 4

U 5 T K A T

B t i p i evlerin toplu görünüşü.

a) P l â n h e r n e k a d a r b u g ü n için t e r t i p l e n e c e k s e d e m e v k i v e yol genişliği icabı o l a r a k i l e r i d e g e r e k k a t v e g e r e k oda a d e d i a r t a c a ğ ı n d a n b i n a t e v s i e d e b i - l e c e k m a h i y e t t e o l a c a k t ı r . B u n l a r d a n A t i p i h e r k a t a y r ı d a i r e h a l i n e g e l e c e ğ i n d e n b i n a n ı n a r k a k ı s m ı n a , ( y a p ı l m ı ş o l a n l a r b o z u l m a m a k ş a r t i l e ) i k i o d a ; B ti- p i n e b i r oda i l â v e e d i l e b i l m e l i d i r .

3. — B t i p l e r i y ı ğ m a , A t i p l e r i b e t o n a r m e k a r - k a s o l a r a k inşa e d i l m i ş t i r .

4. — B i n a l a r ı n çok u c u z a m a l e d i l m e s i e s a s o l d u - ğ u n d a n m a l z e m e b a k ı m ı n d a n en. i k t i s a d î o l a n l a r t e r c i h e d i l m i ş t i r .

5. — A t i p b i n a c e p h e s i 9.25, B t i p ise 8.25 m e t - r e y i g e ç m e m e k t e d i r .

İ l e r i s ü r ü l e n y u k a r ı d a k i ş a r t l a r g ö z ö n ü n d e t u t u l a - r a k B e l e d i y e n i n t a h d i t e t t i ğ i a r s a h u d u t l a r ı i ç i n e b i n a - l a r y e r l e ş t i r i l m i ş t i r . İ n ş a a t s ı r a s ı n d a t e m e l l e r z e m i n - d e n 1.00 m e t r e y ü k s e k l i k t e n s o n r a , A t i p i 3 v e B t i p i -

n i n 2 k a t o l m a s ı K o o p e r a t i f ç e ı s r a r l a i s t e n m i ş v e m e c - b u r e n p l â n d a t a d i l â t y a p ı l m ı ş t ı r .

İ z m i r b ö l g e s i n i n k e n d i n e h a s h u s u s i y e t l e r i gözö- n ü n d e t u t u l a r a k k ı ş ı n çok m ü l â y i m g e ç m e s i , y a ğ m u r - l a r ı n b o l olması, b u n a m u k a b i l s ı c a k l a r ı n çok v e h â - k i m r ü z g â r i s t i k a m e t i g ö z ö n ü n d e t u t u l a r a k p l â n l a r h a - z ı r l a n m ı ş v e y u k a r ı d a b a h s e d i l e n h u s u s i y e t l e r n a z a r ı i t i b a r a a l ı n a r a k s ı c a ğ a k a r ş ı b a z ı t e d b i r l e r a l ı n m ı ş ise d e K o o p e r a t i f b u t e k l i f l e r i t i c a r î b i r z i h n i y e t ç e r ç e v e s i i ç i n d e m ü t a l â a e t t i ğ i n d e n ( f a n t a z i ) a d d e t m i ş v e y a p ı l - m a s ı n a m ü s a a d e e t m e m i ş t i r . B u z i h n i y e t i n b i r n e t i c e s i o l a r a k b i n a s a ç a k l a r ı n a o l u k y a p ı l m a m ı ş , a n c a k b i t - t i k t e n s o n r a o r t a k l a r k e n d i l e r i y a p t ı r m ı ş t ı r . E v m e v - z u u n d a h e r k e s , p l â n t e r t i b i n d e v e b i n a i n ş a a t ı n d a k e n d i n i y e t k i l i a d d e t t i ğ i için b i n a i n ş a a t ı s ı r a s ı n d a , m ü d a h a l e l e r i n b i r ç o ğ u n a g ü ç l ü k l e m a n i o l u n m u ş , b i r k ı s m ı ise o l u r u n a b ı r a k ı l m ı ş t ı r .

B ü t ü n b u z o r l u k l a r n a z a r ı i t i b a r a a l ı n a r a k İ z m ir- d e 1949 y ı l ı s o n u n d a , h u s u s i y e t i olan, m o d e r n b i r m a - h a l l e k u r u l m u ş t u r .

1 HOL

2 J> yATAK OD-

54 YATAK. op.

' A

U5T KAT ^{ALT KAT}

B tipi evlerin p l â n ı ve d ı ş görünüşü.

A V R U P A D A M E S K E N P R O B L E M İ P r o f . Y. M i m a r Kemal Ahmet ARU

İ s t a n b u l T e k n i k Üniversitesi Şehircilik P r o f e s ö r ü

E n m ü t e v a z i ş a r t l a r i ç i n d e b i l e olsa b i r e v e s a h i p o l m a n ı n b i z e t e m i n e d e c e ğ i h u z u r v e s ü k û n , a i l e d e r t l e - r i n i s a ğ l ı y a c a ğ ı y a ş a m a , ç a l ı ş m a zevki, s a h i p o l d u ğ u e- v e b a ğ l ı l ı k dolayısile, i n s a n ı n r u h u n d a u y a n a c a k , aile- ye, m u h i t e ş e h i r v e y u r d a b a ğ l ı l ı k hisleri, a ş i k â r o l a n h a k i k a t l e r d i r . H u z u r i ç i n d e r a h a t b i r e v d e y a ş a y a n b i r i n s a n ı n , s i h h a t l ı b i r b ü n y e s i olur. R a s y o n e l d ü ş ü n ü r . B ö y l e b i r k i m s e n i n iş k a p a s i t e s i a r t a c a k t ı r . B u s a y d ı ğ ı - m ı z f a k t ö r l e r i n c e m i y e t s e v i y e s i n d e y ü k s e l t m e d e k i in- k â r o l u n m a z k u d r e t i n i d ü ş ü n e c e k o l u r s a k , c e m i y e t i - m i z i n k a l k ı n m a d â v a s ı n d a .mesken k o n u s u n u n sosyal b i r d â v a o l a r a k , en ön p l â n a a l ı n m a s ı l â z ı m g e l d i ğ i n i k a b u l e t m e m i z z a r u r i d i r .

M e d e n î d ü n y a n ı n h a r p t e n ç ı k a n m e m l e k e t l e r i n - d e n , m e s k e n b u h r a n ı n ı k a r ş ı l a m a k ü z e r e d e v l e t l e r , m a - h a l l î o t o r i t e l e r v e b e l e d i y e l e r i n b ü y ü k v a z i f e l e r d e r u h - t e e t t i ğ i n i g ö r ü y o r u z . H a r p s e n e l e r i içinde, Y a p ı f a a l i - y e t i d u r m a s ı b i r k a ç m i l y o n l o j m a n ı n d a h a r p t e t a h - r i p e d i l m i ş b u l u n m a s ı , b u m e m l e k e t t e k i m e s k e n b u h - r a n ı n ı f e v k a l â d e a r t t ı r m ı ş t ı r . S o v y e t l e r , b u d u r u m k a r - ş ı s ı n d a m e s k e n i n ş a s ı n ı g e n i ş y a r d ı m t a h s i s a t l a r ı a y ı r - m a k t a d ı r l a r . M e m l e k e t i m i z i n İ s t a n b u l , A n k a r a gibi b ü y ü k ş e h i r l e r i n d e k i m e s k e n b u h r a n ı n ı n A v r u p a y a n a - z a r a n f a r k l ı o l m a d ı ğ ı n ı h e r g ü n sayısı a r t a n g a y r ı r e s - m î gece y a p ı l a n i n ş a a t g ö s t e r m e k t e d i r . B u g ü n İ s t a n - b u l d a b u n l a r ı n sayısı 8.000 i g e ç m i ş t i r .

M u h t e l i f A v r u p a m e m l e k e t l e r i n d e m e s k e n i n ş a a - t ı n ı k o l a y l a ş t ı r m a k için k a n u n ç ı k a r ı l m ı ş t ı r . M a h a l l î i d a r e l e r B e l e d i y e v e m e s k e n o f i s l e r i i n ş a a t ı t e ş v i k için geniş m i k y a s t a i k r a z l a r y a p m a k t a d ı r l a r . B u t e ş e k k ü l - ler en m ü t e v a z ı s ı n ı f ı n da m e s k e n i h t i y a c ı n ı k a r ş ı l a m a k ü z e r e k i r a l ı k m e s k e n l e r inşa e t m e k t e a y r ı c a Y a p ı K o - o p e r a t i f l e r i n e k r e d i v e a r s a t e m i n e t m e k t e v e l h a s ı l b ü - t ü n r e s m î , y a r ı r e s m î v e h u s u s î o r g a n i z a s y o n l a r ı n m e s - k e n b u h r a n ı n ı k a r ş ı l a m a k ü z e r e b ü y ü k g a y r e t l e r sar- f e t t i ğ i g ö r ü l m e k t e d i r .

1949 senesi s o n u n d a m e s k e n p r o b l e m i n i n v e ç h e s i - n i e t ü d e t m e k için 11 A v r u p a m i l l e t i n i n i ş t i r a k e t t i ğ i P a r i s t e t o p l a n a n b i r k o n f e r a n s a k a t ı l m ı ş t ı m . G e n i ş h a l k t a b a k a l a r ı n a t a h s i s e d i l e c e k m e s k e n l e r i t e m i n için' m u h t e l i f m i l l e t l e r i n d ü ş ü n c e l e r i n i k a n u n v e n i z a m l a r ı * m b u k o n f e r a n s t a e t ü d e t m i y e f ı r s a t b u l d u k . A y r ı a y r ı

m u h t e l i f G a r p A v r u p a m i l l e t l e r i n i t e t k i k e b a ş l a m a d a n m e s k e n l e r i n sosyal v e ç h e l e r i ü z e r i n d e m i l l e t l e r a r a s ı se- m i n e r ç a l ı ş m a l a r ı n d a varılan, n e t i c e n i n b i r s e n t e z i n i s i z l e r e h ü l â s a o l a r a k i z a h e t m e y e ç a l ı ş a c a ğ ı m .

1949 s o n b a h a r ı n d a P a r i s t e t o p l a n a n k o n f e r a n s ilk d e f a o l a r a k A v r u p a m i l l e t l e r i n i b i r a r a y a g e t i r m e k t e ç a l ı ş m a l a r s o n u n d a a y d ı n l a t ı l a n m e s e l e l e r d e b u t o p l a n - t ı y a k a t ı l a n e k s p e r l e r i n A v r u p a i k a l i t e s i d o l a y ı s i l e r e - g i o n a l b i r k o n f e r a n s ı n ç e r ç e v e s i n i a ş m ı ş b u l u n m a k t a - d ı r .

S o s y a l k o n u l a r 4 s e k s i y o n a a y r ı l m ı ş t ı .

1 — S o s y a l s e r v i s l e r p e r s o n e l i n i n y e t i ş t i r i l m e s i 2 — G e n ç n e s l i n İslahı

3 — M e s k e n p r o b l e m i n i n sosyal c e p h e l e r i 4 — A i l e v e sosyal e m n i y e t

Biz, 3 ü n c ü seksiyonl ç a l ı ş m a l a r m a k a t ı l d ı k . T ü r k i - y e d e o l d u ğ u gibi b ü t ü n d ü n y a d a da, h a r p s o n r a s ı m e s - k e n b u h r a n ı , sosyal m e s e l e l e r i n b a ş ı n d a g e l m e k t e d i r . B u g ü n A v r u p a m e m l e k e t l e r i n i m e ş g u l e d e n d ü ş ü n c e , e n d ü s t r i r e v o l u s y o n u n n e t i c e s i n d e ş e h i r l e r i n b ü y ü k in- k i ş a f l a r g ö s t e r m e s i n d e n d o l a y ı geniş h a l k t a b a k a l a r ı n a m e s k e n t e m i n i d i r .

K a z a n ç l a r ı n o r m a l b i r k i r a b e d e l i ö d e m e y e k i f a y e t e d e m i y e n işçi z ü m r e s i n i n ş e h i r l e r d e b i r d e n b i r e m e y - d a n a ç ı k m a s ı m o d e r n c e m i y e t l e r d e y a n i p r o b l e m l e r o r t a y a k o y m u ş v e b u m e s e l e l e r d e u m u m i y e t l e g a y r i sıhhî i k a m e t b ö l g e l e r i n i d o ğ u r m u ş t u r .

S o n iki d ü n y a h a r b i h e m m e v c u t g a y r i m e n k u l u t a h r i p e t m i ş h e m d e y e n i l e r i n i n i n ş a s ı n a m a n i o l m u ş - t u r . Y i n e b u h a r p l e r k i r a l a r ı s t a b l i j e -etmeğe h ü k ü m e t - l e r i m e c b u r e t m i ş b u d a y a p ı f a a l i y e t i n i d i r l e t m i ş t i r . K o n f e r a n s t a t e m s i l e d i l e n m i l l e t l e r i ç i n az çok v a h i m d u r u m l a r m e v c u t t u r . F r a n s a h a r a b o l m u ş b i r m i l y o n - d a n f a z l a m e s k e n i y e n i d e n i n ş a e t m e k m e c b u r i y e t i n d e - d i r . A y r ı c a i k i h a r b a r a s ı n d a b a k ı m s ı z l ı k y ü z ü n d e n es- k i m i ş b i n a l a r ı n b a k ı m ı v e t a m i r y a p ı l m a s ı l â z ı m d ı r . N u f u s u n a r t m a s ı d a h e r s e n e y e n i i h t i y a ç l a r ı o r t a y a k o y m a k t a d ı r . İ t a l y a n ı n d u r u m u d a a y n ı d ı r .

İ n g i l t e r e , B e l ç i k a , H o l l a n d a , L ü k s e m b u r g , A v u s - t u r y a Y u n a n i s t a n gibi, d i ğ e r A v r u p a m e m l e k e t l e r i d e h a r b i ç i n d e h a r a b o l m u ş i n ş a a t f a a l i y e t i d u r d u ğ u n d a n i h t i y a ç a r t m ı ş t ı r . K o m i s y o n u n b ü t ü n m ü m e s s i l l e r i şu

hususta m u t a b ı k k a l d ı l a r . Y a p ı e n d ü s t r i s i n i n d i ğ e r e n - d ü s t r i l e r d e n g e r i k a l m ı ş olması, b u g ü n m e s k e n l e r i n h a l â o r t a ç a ğ u s u l l e r i l e inşa e d i l m e s i n i , d o l a y ı s i y l e m a - liyet b e d e l i n i y ü k s e l t m e k t e d i r . M e s k e n i n ş a a t ı , e n d ü s - tri m e t o d l a r i l e h u s u s î t e ş e b b ü s l e r s a h a s ı n a i n t i k a l etti- ği z a m a n b u k o n u b i r d e v l e t m e s e l e s i o l m a k t a n ç ı k a c a k v e h a l l e d i l m i ş o l a c a k t ı r . B u n u n için b u işlere ait t e k - n i k g ö z d e n g e ç i r i l m e l i d i r . H e r m e m l e k e t g a y r e t l e r i n i n bir k ı s m ı n ı y e n i inşa m e t o d l a r ı a r a ş t ı r m a k için s a r f e t - m e l i d i r . M e s e l â İ n g i l t e r e y e n i m e t o d l a r ı b u l m a k için b u g ü n e k a d a r 13 m i l y o n İngiliz l i r a s ı s a r f e t m i ş t i r . B u s a h a d a k i t e r a k k i l e r n e o l u r s a olsun, d u r u m u n h e m e n d ü z e l e c e ğ i n i b e k l e m e m e l i d i r . D a h a u z u n b i r z a m a n in- ş a a t ı n f i n a n s m a n ı b a k ı m ı n d a n d e v l e t l e r m a l î s u r e t i h a l l e r b u l m a k m e c b u r i y e t i n d e d i r l e r .

G e l i r v e k i r a p r o b l e m i de ü z e r i n d e d u r u l a a c k e h e m m i y e t l i b i r k o n u d u r . B u g ü n y a p ı l a c a k m e s k e n in- ş a a t ı n ı n , a m o r t i s m a n , faiz, b a k ı m m a s r a f l a r ı n ı k a r ş ı l a - m a s ı için k i r a n o r m a l b i r işçi y e v m i y e s i n i n % 20 sini b u l m a s ı l â z ı m d ı r . B a z ı m e m l e k e t l e r d e k i v a s a t i l e r b u r a k k a m d a n çok u z a k t ı r . M e s e l â : 1918 d e n b e r i F r a n s a - d a k i r a l a r s t a b l i i e e d i l m i ş o l u p k i r a c ı g e l i r i n i n a n c a k

% 2 sine t e k a b ü l e t m e k t e d i r .

H o l l a n d a d a k i r a l a r 1940 d a gelir,in % 20 sini t e ş k i l e d e r k e n h a l e n y ü z d e 10 u n a k a d a r d ü ş m ü ş t ü r . F r a n s a , İ t a l y a , Hollanda^ İ s v i ç r e d e h a r p t e n b e r i s t a b l i j e e t t i k - l e r i k i r a l a r ı s e r b e s t b ı r a k m a k t e m a y ü l l e r i b a ş l a m ı ş t ı r . Y e n i i n ş a a t t a m a l î bir m u v a z e n e tesisi için, m a h a l l i i d a r e l e r k o m ü n l e r v e d e v l e t i n y ü k s e k i r a d ö d i y e m i y e - cek h a l k t a b a k a s ı n a m a l î y a r d ı m d a b u l u n m a l a r ı n a ih- t i y a ç v a r d ı r .

F i n a n s m a n p r o b l e m i n i n m ü s a v i o l m ı y a n e h e m m i - y e t t e iki v e ç h e s i g ö r ü l ü r . B i r i n c i s i m e v c u t b i n a l a r ı n b a k ı m ı , ikincisi y e n i m e s k e n inşası. D o n d u r u l m u ş k ü - ç ü k k i r a l a r l a b i n a l a r ı b a k ı m l ı t u t m a k m ü m k ü n olmı- yan, F r a n s a gibi m e m l e k e t l e r d e , d e v l e t d ü ş ü k f a i z l e r l e i k r a z d a b u l u n a r a k t a m i r v e b a k ı m i ş l e r i n i k o l a y l a ş t ı r - m a k m e c b u r i y e t i n d e d i r . K ü ç ü k m i k d a r l a r h a l i n d e y a - p ı l a n b u n e v i i k r a z l a r , ş a y a n ı d i k k a t b i r s e r v i s g ö r m e k - t e d i r . E s a s d â v a yenıi i n ş a a t ı n f i n a n s m a n ı d ı r . B u n d a da, ş a h ı s l a r v e â m m e t e ş e k k ü l l e r i o l d u ğ u n a g ö r e i k i ş e k i l v a r d ı r .

K o n f e r n s t a t e m s i l e d i l e n G a r b î A v r u p a n ı n ü ç b ü - y ü k m e m l e k e t i n d e m e s k e n y a p ı s ı n ı n â m m e i d a r e l e r i t a r a f ı n d a n y a p ı l m a s ı h u s u s u n d a b a r i z b i r t e m a y ü l v a r d ı r . İ n g i l t e r e d e m e s k e n i n ş a a t ı n ı n b ü y ü k k ı s m ı S ı h h a t B a k a n l ı ğ ı n ı n m ü s a a d e s i ile y a p ı l a n % 3 f a i z l i i k r a z u s u l i l e m a h a l l î o t o r i t e l e r h e s a b ı n a y a p ı l m a k t a - dır. G a y e s i , h a l k a u c u z k i r a ile m e s k e n t e m i n i o l a n b u i k r a z l a r d e v l e t v e m a h a l l î t e ş e k k ü l l e r t a r a f ı n d a n fi- n a n s e e d i l i r . İngil'terenin b u m a k s a t l a y a p t ı ğ ı b ü y ü k i k r a z l a r s a y e s i n d e s e n e d e iki y ü z b i n e v inşası m ü m - k ü n o l m u ş t u r .

F r a n s a d a h a l k t a b a k a l a r ı n a t a h s i s e d i l e c e k m e s - k e n i n ş a a t ı ( O f f i c e s P u b l i c s d ' H a b i t a t i o n â marchĞ) t a r a f ı n d a n i d a r e edilir. B u t e ş k i l â t ı n y a p t ı ğ ı i k r a z l a r h ü k ü m e t i n m u v a f a k a t i l e e m a n e t , i h t i y a t , s i g o r t a v e e m e k l i s a n d ı k l a r ı n d a n t e m i n e d i l m e k t e d i r . B u k r e d i - l e r i n d e m a h d u t o l d u ğ u d ü ş ü n ü l e r e k 1949 s e n e s i n d e b u t e ş e k k ü l l e r e b o n o ç ı k a r m a s e l â h i y e t i v e r i l m i ş , b u s u r e t l e g e l e c e k s e n e l e r d e 50.000 k a d a r m e s k e n inşa e t m e k i m k â n ı s a ğ l a n m ı ş t ı r . Â m m e t e ş e k k ü l l e r i n i n in- şa e t t i ğ i m e s k e n l e r d e n b a ş k a , h u s u s î t e ş e b b ü s l e r e d e g e n i ş - m i k y a s t a ' y â r d i m y a p ı l n i a s ı m u h t e l i f d e v l e t l e r t a r a f ı n d a n u y g u n g ö r ü l m e k t e d i r . B a z ı A v r u p a m e m l e - k e t l e r i n d e b i l h a s s a B e n e l u x d e v l e t l e r i 1952 d e n i t i b a - r e n m e s k e n b u h r a n ı n ı n h u s u s î i n ş a a t ı t e ş v i k s u r e t i l e h a l l e d i l e c e ğ i ü m i t e d i l m e k t e d i r .

K i r a l a r ı n k o n t r o l ü d e v a m e t t i ğ i m ü d d e t ç e s e r m a - y e d a r l a r ı n m e s k e n i n ş a a t ı n a p a r a y a t ı r a c a k l a r ı n ı ü m i d e t m e k h a y a l o l u r . B u n u n için h u s u s î t e ş e b b ü s ü n m e s - k e n i n ş a s m ı t e ş v i k h u s u s u n d a geniş m i k y a s t a m ü l k k a r ş ı l ı ğ ı i k r a z p o l i t i k a s ı t a k i b e d e r e k u z u n v â d e v e d ü ş ü k f a i z l e r l e k r e d i b u l m a l a r ı n ı t e m i n e t m e l i d i r . F a - k a t b u p o l i t i k a y ı h e r t a r a f t a t a t b i k e t m e k h a l e n m ü m - k ü n o l a m a m a k t a d ı r . M e s e l â F r a n s a d a b u n e v i k r e d i - l e r i n m ü h i m k ı s m ı h a r a b olan ş e h i r l e r i n i h y a s ı i ş i n d e k u l l a n ı l m a k t a h u s u s î i n ş a a t a a n c a k y ü k s e k f a i z v e k ı - s a v â d e l i k r e d i t e m i n i m ü m k ü n o l m a k t a d ı r .

Y e n i m e s k e n b ü y ü k ş e h i r l e r d e t e v z i şekli- ü z e r i n d e y a p ı l a n m ü z a k e r e l e r d e b ü t ü n d e l e g e l e r i n s a n ö l ç ü s ü n ü a ş a n «Dev ş e h i r l e r i n » ç a l ı ş a n in- s a n l a r işin m e s k e n v e iş y e r i a r a s ı n d a k i m e s a f e y i b ü y ü t t ü ğ ü n ü , b a n l i y ö ş e h i r l e r i n i « U y k u S i t e l e r i » h a - l i n e g e t i r d i ğ i n i , b ü t ü n g ü n ç a l ı ş a n e r k e ğ i n aile h a y a - t ı n d a n m a h r u m k a l d ı ğ ı n ı t e n k i d e t m i ş l e r b u n d a n ev- v e l k i k o n g r e l e r d e t e b a r ü z e t t i r i l e n «Çite İ n d u s t r i e l l e O p t u m i n » f i k r i n e b a ğ l ı k a l ı n m a s ı n ı t a v s i y e e t m i ş l e r - d i r . G a y e y a p ı p r o b l e m l e r i n i m e v z i i b i r e n d ü s t r i p r o g - r a m ı ç e r ç e v e s i içine a l a c a k i n s a n ö l ç ü s ü n e u y a n site- l e r k u r m a k t a d ı r .

İ s k â n işinin i d a r e s i d e sosyal e h e m m i y e t i h a i z t a - l i p l e r i n ç o k l u ğ u s e b e b i l e k i r a c ı l a r ı n s e ç i m i h e r t a r a f - t a g ü ç l ü k y a r a t m a k t a d ı r . M e s k e n l e r i n s a y ı c a azlığı b u n l a r ı n h a k i k î i h t i y a ç s a h i p l e r i n e k i r a l a n m a l a r ı n ı i c a p e t t i r m e k t e d i r . K i r a c ı s e ç m e u s u l l e r i h e r t a r a f t a b a ş k a d ı r . İ n g i l t e r e d e n a m z e t l e r i n y a ş a y ı ş ş a r t l a r ı n a ait a n k e t l e r e d a y a n a n b i r seçim s i s t e m i v a r d ı r . K a t ' î seçi- m i m e s k e n s e r v i s i n i n g e n i ş s e l â h i y e t l i m ü t e h a s s ı s b i r m e m u r u y a p m a k t a d ı r . İ t a l y a v e F r a n s a d a m ü s t a k b e l k i - r a c ı l a r y a a l d ı k l a r ı ü c r e t b a r e m i n e g ö r e v e y a ç o c u k sa- y ı s ı n a n a z a r a n a y r ı c a âcil y e r l e ş t i r m e i h t i y a ç l a r ı n ı göz ö n ü n e t u t u l a r a k s e ç i l i r l e r . İ s v i ç r e K o o p e r a t i f l e r i k i r a c ı s e ç i m i y a p a r k e n çok titiz d a v r a n m a k t a , ö d e m e k a b i l i - y e t i n e , a h l â k î d u r u m u n a ,evin b a k ı m ı n a i t i n a y a v e ai- l e n i n ç o c u k s a y ı s ı n a d i k k a t e t m e k t e d i r l e r . K i r a c ı l a r se- ç i l d i k t e n s o n r a b u n l a r ı n y e r l e ş t i r i l m e s i iki b a k ı m d a n