R O R' Alkoksi grubu

R O R' Alkoksi

grubu

R = R veya

R = R' olabilir

Halkalı eter bileşikleri:

H

C O C

H

Metoksi propan (IUPAC) n-Propil metil oksit

Metil propil eter

Bütoksi pentan (IUPAC) n-Bütil-n-pentil oksit n-Bütil-n-pentil eter

C

H

O C

H

O CH₂CH₃

O O O

O

Oksiran

Etilen oksit Tetrahidrof uran 1,4-Dioksan

Etoksi siklopropan / Siklopropil etil eter

1) Alkollerin deshidratasyonu ile;

2) Alkolatların bir alkil halojenür ile sübstitüsyonu;

(

)

R OH + R' OH R O R' + H

O

R' Cl +

R ONa R O R' + NaCl

 Moleküler assosyasyon kaybolduğu için benzer alkollere oranla En., Kn. daha düşüktür.

C2H6O;

 Suda çok az çözünür, karışırlar.

 İlk üyeler şiddetle alev alır.

H₃C O CH₃

CH₃CH₂ OH C₂H₅ O C₂H₅

Gaz (Kn.= -25⁰C) Sıvı (Kn.= 34⁰C)

Sıvı (Kn.= 78⁰C)



é verici = Lewis bazı



Alkollere oranla reaksiyonlara ilgisi çok azdır.



Reaksiyonlarda solvan (çözücü) olarak kullanılır.

R O

R

1) Güçlü asitlerle parçalanma reaksiyonları;

*Simetrik olmayan eterlerde küçük alkil holojenlenir.

C₄H₉ O C₄H₉ + H I C₄H₉I + C₄H₉OH

C₂H₅ O CH₃ + H I C₂H₅OH + CH₃I

2) Lewis asitleri ve fosforlu halojenürlerle parçalanma;

R O R + AlCl₃ R O R AlCl₃

3RCl + (R-O)3Al 3

R O R + PCl₅ 2RCl + POCl₃

Alüminyum alkoksit

3) Eterlerin oksidasyonu;

*Eter distillenirken dipte yoğunlaşan peroksitler patlamalara neden olur.

R CH₂ O CH₂ R' O₂

(KMnO₄) R COOH + R' COOH

R O Hava oksijeni

R O

CH₂ R' O CH₂R'

Peroksit

 Çözücü olarak

 Anestezik etki (tıbbi kullanım)

R S H

Etantiol

Etil merkaptan

1,2-etanditiol

C

H

SH

HS CH

CH

SH

1) Alkenlere H₂S katımı;

2) Halojenli türevlerin sübstitüsyonu;

3) Organomagnezyenlerle “S” etkileşmesi;

R CH CH₂ + HSH R CH CH₂ SH H

R X + KSH R SH + KX

RMgX + S RSMgX HCl

RSH + MgX₂

Markownikov kuralı geçerli



Hoş olmayan kokuları vardır, çoğunlukla renksiz sıvı



Moleküller arası ”H” bağ yapımı zayıftır.

Kn.ları alkollerden düşüktür.



Suda çözünmezler.



Yoğunlukları sudan daha azdır.

 “O”, “S”ye oranla daha elektronegatif olması nedeniyle S-H bağı, O-H bağından daha kolay polarlanır ve ortama daha çok H⁺ salar.

 Tiyoller alkollerden daha güçlü asittir. Çünkü “S”,

“O”dan daha hacimlidir.

S-H bağı 1,34 Å O-H bağı 0,94Å Etanol pKa = 18 Etantiyol pKa = 12

1) S-H bağının ile oluşan reaksiyonlar;

*Tiyolatlar alkolatlardan daha kolay oluşurlar ve daha dayanıklıdırlar.

2) Karbonilli türevlerle kondensasyon

+ +

R SH Naº R SNa 1/2 H₂ Tiyolat

R C + O

H

HSR'

HSR' R CH SR'

SR' + H₂O

3) Oksidasyon;

I2, H2O2, hava oksijeni gibi oksidanlarla ılımlı oksidasyon sonucu “disülfür”ler meydana gelir.

Tiyolün disülfüre dönüşümü sistein ve glutatyon aracılığı ile organizmada biyolojik bazı oksido-redüksiyon olaylarında önem taşır.

Koenzim A’da –SH grubu var; Asetik asit ile bir tiyoester olan Asetil Koenzim A’ya dönüşür.

Disülfür

+ + +

R SH I₂ HS R R S S R 2HI

R S S R +

2 RSH H

 Bazı sentez reaksiyonlarında reaktif

 Kauçuk eldesinde

 Yanıcı ve kokusuz gazlar içine katılarak gaz kaçağı izlenir.

R S R

1)

2)

R S +

+ R'

R X R' S Na NaX

H

C S +

+ CH

2 H

O

2 CH

OH H

S



Saf olduklarında kötü kokulu değiller (eser

halde merkaptan kötü kokuludur)

 Asit özellik kaybolmuştur, tuz oluşturmazlar ancak alkil halojenürler ile;

 Oksidasyon;

R S R + R' X S

R R R'

X

Trialkil sülfonyum halojenür

H₃C

H₃C S H₂O₂

H₃C S H₃C

O KMnO₄

CH₃ S CH₃

O O

Dimetil sülfoksit

(DMSO) Dimetil sülf on (DMSO₂)

 Dikloroetilsülfür (Harp Gazı) / Hardal Gazı); Uçucu olmayan bir sıvıdır. Kimyasal silah

 DMSO; çözücü olarak çok kullanılır.

S CH₂CH₂Cl CH₂CH₂Cl