SAĞLIK ENFORMASYON YÖNETİMİ 1 DERSİ
11. DERS : SAĞLIK KURUMLARINDA BİLGİ
YÖNETİMİ VE AKREDİTASYON
Akreditasyon-Tanım
Bir çok ülkede ve bir çok sektörde
topluma sunulan hizmetlerin niteliğinin
sistematik bir yaklaşımla güvence altına
alınması için geliştirilen bir yöntemdir.
Sağlıkta Akreditasyon Nedir?
JCI kuruluşu tarafından, sağlık kuruluşlarının sundukları hizmetin tümünün kalitesini
iyileştirmek ve sürekliliğini sağlamak için, tasarlanmış standartları karşılayıp
karşılamadığının değerlendirdiği bir süreçtir.
Kuruluş tarafından hasta bakım kalitesini iyileştirmek, güvenli bir çevre sağlamak,
hastalara, personele ve ziyaretçilere yönelik riskleri azaltmak için, sürekli olacak bir
çalışmadır.
Akreditasyon
Bir sağlık kuruluşunun, önceden belirlenmiş
ve yayınlanmış standartlara uygunluğunun, herkesçe kabul gören bir tüzel kişilik
(genellikle bir sivil toplum örgütü)
tarafından değerlendirilip onaylandığı resmi bir süreçtir.
(Rooney ve Ostenberg 1999)
Akreditasyon; risklerin yönetilmesi ve azaltılmasıdır .
Akreditasyon; sağlık hizmetlerinde risk yönetimidir .
Akreditasyon; Sağlık kuruluşlarında bütün çalışanların katılımı ile “kalite”, “hasta
güvenliği” ve “sürekli gelişim” anlayışının
organizasyon kültürü haline getirildiği bir
süreçtir.
Akredite olma nedir?
Bir kuruluşun tüm alanlarda çekirdek ve çekirdek olmayan JCI Standartları ile
kabul edilebilir uygunluk gösterdiğinin
kanıtlanması, tescillenmesidir.
17.12.21 Esatoglu, Bilgi Yönetimi 7
Akreditasyon Standartları Kapsamı
Hasta odaklı standartlar;
hastaların
değerlendirilmesi, hastaların bakımı,
bakıma ulaşım ve bakımın sürekliliği,
hasta ve hasta yakınlarının hakları
hastaların eğitimi
Organizasyon odaklı standartlar
yönetişim,
liderlik ve yönlendirme
tesis yönetimi ve güvenlik, enfeksiyon kontrol,
bilgi yönetimi,
çalışanların nitelikleri ve eğitimi, kalite iyileştirme
hasta güvenliği
17.12.21 Esatoglu, Bilgi Yönetimi 8
Bilgi Yönetimi
Bilgi İhtiyacını Karşılamaya Yönelik Plan
Konuya İlişkin Kuruluş Politikaları
Hastalar Dosyası
Acil Hasta Dosyası
Harici Veri Tabanlarına Katkı
Veri ve Bilgi Bütünlüğünün Sağlanması
Gizlilik ve Güvenlik İhlali Prosedürü
Bilgi Yönetim Planı
Bilgi Sistemlerinin Yedeklemesi
Bilgi Sistemleri ile Haberleşme
Bilgi Sistemlerinde Yetkilendirme
Genel Bilgi ve Yetkilendirme
Hasta Kayıt ve Bilgilerinin Saklanma Süreleri Planı
Standart Tanı ve Prosedür Kodları
Hasta Kayıtları İçerik Planı
17.12.21 Esatoglu, Bilgi Yönetimi 9
JCAHO’nun Tıbbi Belge Standartları (1993)
• Tıbbi belgeler doğru ve zamanında tutulmalı, enformasyon ve istatistiksel veri kolay ve anında ulaşılabilir olmalıdır.
• Tıbbi belgeler hastayı tanımlayacak yeterli
bilgiye sahip olmalı tanıyı destekleyici bilgileri ve tedavi süreç ve sonucunu doğru şekilde
içermelidir.
17.12.21 Esatoglu, Bilgi Yönetimi 10
JCAHO’ ın Tıbbi Belge Standartları (1993)
Tüm tıbbi belgelerin gizliliği ve korunması için gerekli prosedürler oluşturulmalı aynı zamanda bu bilgilerin günlük, gerçek,
okunabilir ve tam olması sağlanmalıdır.
Bu prosedürlerin oluşabilmesi için tıbbi
dokümantasyon bölümünde bilgi, personel ve olanakların yukarıdaki şartların yerine gelmesi için fonksiyonel şekilde
çalıştırılması gerekir.
17.12.21 Esatoglu, Bilgi Yönetimi 11
Akreditasyon Örgütünün
Belgelerden Yararlanması
Kurumun mesleki standartlara uygunluğunun değerlendirilmesi
Hizmet veren personelin bilimsel (mesleki) yeterliliğinin saptanması
Sağlık kurumunda verilen eğitim
programının değerlendirilmesi
Akreditasyonun Genel
Özellikleri ve Sağladığı Yararlar
Akreditasyonun özellikleri ülkelere göre farklılıklar göstermesine karşın genel
olarak ortak bazı özellikleri bulunmaktadır.
Akreditasyon, standartlar, kriterler gibi belli beklentiler karşısında, bir kuruluşun kalite etkinliğinin sorgulanmasını
içermektedir,
Akreditasyon, kurumların özerklik ve
farklılıklarını tanıdığı gibi, bunu saygı ile karşılamaktadır,
Akreditasyon, akredite edilen kurumun
kaliteye dayanan beklentilerini yeterince ya da daha fazla karşıladıkları konusunda
teminat anlamına gelmektedir,
Akreditasyonun Yararları
İyi hizmet veren kuruluşların resmi olarak tanınmaları,
Kurumu değerlendirecek bir mekanizmanın yaratılması,
Personelin çalıştığı kurumla gurur
duymasının sağlanması,
Personel arasında iletişimin geliştirilmesi,
Personel katılımının desteklenmesi,
Personelin işe alınmasında yarar sağlaması,
İşletme politikalarının belgelendirilmesinin sağlanması,
Çalışmalarda yeterliliğin arttırılmasıdır.
Akreditasyonun istenen düzeyde yürümesi için
Standartları iyi bilen, ziyaret için belirlenmiş bir protokolü izleyen ve standartlara dayalı olarak adil yargılara varabilecek bir eğitilmiş uzman meslektaşlar (değerlendiriciler)
topluluğunun olması,
Standartlara dayalı olarak kararlar verilmesini sağlayan bir karar oluşturma süreci ve bu
süreci işleten bir karar verici biriminin
olmasıdır.
AKREDİTASYON NEYİ BAŞARMAYI HEDEFLEMEKTEDİR?
Kaliteyi geliştirmek Maliyetleri azaltmak
Sağlık bakım hizmetlerinin etkinliğini arttırmak
Halkın güvenini güçlendirmek
Sağlık hizmetlerinin yönetimini geliştirmek
Eğitim sağlamak
İşe alımları geliştirmek
Özel / kamu ortaklığını desteklemek
Sağlık bakım kalitesine ilişkin verilerin yer aldığı bir veri tabanı oluşturmak
Tanınmışlık sağlamak
Dışarıdan ve objektif bir değerlendirme ile kurumun kendi kendini
değerlendirmesini ve kendisini benzer organizasyonlarla karşılaştırmasını
sağlar
AKREDİTASYON
KARŞILAŞTIRMAYA OLANAK TANIR
AKREDİTASYONDA EN ÖNEMLİ UNSUR SAĞLAM BİR BİLGİ YÖNETİMİDİR
KURUMDA BİLGİ YÖNETİMİ OLMADAN AKREDİTASYON ÇALIŞMALARI
BAŞLATILAMAZ
JCAHO STANDARTLARI
Doğrudan sağlık hizmetlerini standardize
etmek amacıyla kurulmuş olan en eski ve en klasik standardizasyon sistemi, Amerika
Birleşik Devletleri’nde tanımlandığı 1917
yılından bu yana geliştirilerek kullanılmakta olan “The Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations” (JCAHO)
standartlarıdır.
1913 yılında ABD'de hasta bakım kalitesi ve güvenirliğinin izlenmesi ve
denetlenmesi amacıyla standartlar
geliştirilmeye başlanmıştır ve JCAHO
(Sağlık Kurumları Birleşik Akreditasyon
Komitesi) kurulmuştur.
Aynı kuruluş 1985 yılında sağlık
standartlarının, Toplam Kalite Yönetimi anlayışı içinde uygulanması gerektiğine karar vermiş ve o zamana kadar
Amerika Birleşik Devletleri’nde
birbirinden bağımsız olarak gelişen
sağlık standartları ile kalite hareketi bu
noktada birleşmiştir.
Amacı bu hizmeti verenleri verdikleri hizmetin boyutları nedeniyle
cezalandırmak değil, sağlık kuruluşunun iç işleyişi ile çalışma ortamının kalitesini arttırarak çalışanlara ve idarecilere
temel görevlerinin bilincini vermektir.
JCAHO 1998 yılında aldığı bir kararla Amerikan sağlık kuruluşları için
geliştirmiş olduğu bu standartları
uluslararası ortama sunmaya karar
vermiştir.
Önce kendi içinde oluşturduğu yeni bir organizasyonla Joint Commission
Resources (JCR) ve Joint Commission
International’ı (JCI) kurmuştur.
Bu amaçla, 1999 yılında 16 üyeden oluşan bir uluslararası komisyonun
oluşturduğu Uluslararası Akreditasyon
Standartları’nı yayınlamıştır.
Uluslararası ortamda JCI tarafından
denetim yapılan ve akredite edilen ilk
sağlık kuruluşu Brezilya’da HOSPITAL
ISRAELITA ALBERT EINSTEIN olmuştur
(18 Şubat, 2000).
Neden JCI Akreditasyon Standartları?
Sağlık hizmetleri için oluşturulmuş kalite sistemidir.
Hasta bakım kalitesi ve hasta güvenliği ile ilgili süreçlere odaklıdır.
Bizzat sağlık hizmeti verenler tarafından oluşturulmuştur.
Anlamlı ve uygulanabilir süreçler içermektedir.
Hizmet süreçleri bilimsel ve yasal kurallara dayandırılmıştır.
İzlenebilir, ölçülebilir ve sürekli gelişmeye açıktır.
Kalite seviyesinin yükselmesine katkı sağlar.
JCI, standartlarını ve ölçülebilir unsurlarını
sürekli geliştirmektedir.
JCI uluslararası hasta güvenliği
hedeflerini her yıl yeniden gözden
geçirerek hasta güvenliğini sağlamak amacıyla ve gelişebilecek risklere karşı yeni hedefler oluşturmaktadır.
Bu hedefleri akredite ettiği kurumlarla paylaşarak, uygulamaları zorunlu
kılmaktadır.
Genellikle gönüllük esasına dayanan,
yapıları, prosedürleri ve çıktıları ile sürekli gelişimi isteyen, belli standartları
karşılayacak şekilde; resmi veya resmi
olmayan bir kurum tarafından verilen onayla sağlık kuruluşlarının yerine getirdiği bir
süreçtir.
Joint Commission
Akreditasyonu
JCI Akreditasyon Standartları
Hasta ve yakınlarına, kuruma ve
çalışanlara neler kazandırır ?
1- Hasta bakım hizmetlerinin kurum içinde
devamlılığını ve sağlık çalışanları arasında işbirliğini, uyumu sağlayarak hasta ve yakınlarına her aşamada kaliteli hizmet sunumunu sağlar,
2- Hastaların devam eden bakım gereksinimlerinin
karşılanabilmesi için kurum içinde ya da başka bir
kuruma uygun şartlarla transferlerinin yapılması için
politikalar belirlenmesini ve böylece güvenli hasta
transferini sağlar,
3- Hastanenin tüm hizmetlerinin performansı hakkında, iyileştirme yapabilmek için sürekli bilgi toplanmasını ölçülmesini ve değerlendirilmesini sağlar,
4- Hasta kayıtlarının, hastayı tanımlamak, tanıyı
desteklemek, tedaviyi doğrulamak, tedavinin gidişatını ve sonuçlarını belgelemek, bakımın devamlılığını
desteklemek için gerekli ve yeterli bilgileri eksiksiz
olarak içermesini sağlayarak, hizmetin hasta ve
yakınlarına en üst düzeyde sunulmasını sağlar,
5- Hasta, çalışanlar ve ziyaretçileri korumak amacıyla, enfeksiyon risklerinin sürekli tespit edilerek gerekli önlemlerin alınmasını sağlar,
6- Oluşturulan politika ve prosedürler ile tüm hastaların aynı tipte bakım almasını sağlar,
7- Hasta ve ailesinin eğitim ihtiyacının saptanarak bakım ve
tedavi süresince beslenme, ilaç kullanımı, hareket, egzersiz
gibi konularda gereken eğitimlerin uzmanlarınca planlanıp
uygulanmasını sağlar,
8- Hastanın bakım ve tedavi sürecinin her aşamasında hasta ve ailesinin haklarının desteklenmesini sağlar,
9- Hasta ve ailesinin, yapılacak her tür riskli işlemler öncesinde uzman sağlık personeli tarafından ayrıntılı olarak bilgilendirilip onayları alınmasını, böylece hasta
ailesinin bakım sürecine katılımının desteklenmesini sağlar,
10- Hastaların ihtiyaçlarını karşılamak üzere standartlara uygun güvenilir radyoloji ve laboratuar hizmetleri
sunulmasını sağlar,
11- Hastaların beslenme durumlarının taranıp, gerekirse daha ileri değerlendirme için uzman kişilere yönlendirilmelerini sağlar,
12- Hastanedeki tüm süreçlerin çok iyi
tasarlanarak, ölçülerek değerlendirilmesini ve sürekli iyileştirilmesini sağlar,
13- Çalışan tüm personelin sürekli eğitimle
gelişimlerini desteklenmesini sağlar
14- Hasta ve ailesinin, çalışanların ve hastane ortamında bulunan diğer
kişilerin güvenliklerini tehdit edecek tüm risklerin önceden tespit edilip, yangın, doğal afetler gibi acil durumlarda
yapılacakların planlanarak kontrol altına alınmasını güvenli bir çevre
oluşturulmasını sağlar.
JCI
JCI, 368 adet standart, bu standartlarla ilgili 1032 adet ölçülebilir unsuru, 11
ana bölümde, hizmetlerin doğal sürecine göre sınıflandırmıştır.
Sınıflandırılan bu alanlar, sırasıyla hastanın hastaneye girdiği andan çıkışına kadar ve taburcu olduktan
sonraki iyileşme sürecini kapsamaktadır.
JCI akreditasyon belgesi verdiği
hastaneleri, belgelendirmeyi izleyen her üç yılda bir tekrarlayan denetlemelerle kontrol etmektedir. Bu denetlemelerde herhangi bir uygunsuzluk saptanması, akreditasyon belgesinin iptaline neden olabilmektedir.
Bu nedenle kurumlar akreditasyonu bir
belgelemeden daha çok bir yaşam tarzı
olarak kabul etmelidirler.
JCI AKREDİTASYONUN TEMEL AMAÇLARI
Sağlık hizmetleri kuruluşlarına yönelik standartları karşılamada optimal
başarı hedefleri koyarak sağlık
hizmetlerinin kalitesini geliştirmek,
Sağlık hizmetlerinin yönetim yapısını
geliştirmek,
Seçilmiş yapı, süreç ve sonuç standartlarını veya kriterlerini
karşılayabilmek için sağlık hizmetleri kuruluşlarının karşılaştırmalı veri
tabanını oluşturmak,
Hizmetlerin artan verimliliği ve
etkililiği üzerine odaklanarak sağlık
hizmetleri maliyetlerini düzenlemek,
Sağlık hizmetleri kuruluşlarına, yöneticilerine ve sağlık çalışanlarına; sağlık hizmetlerinde kalite geliştirme stratejileri ve “en iyi
uygulamalar” konusunda eğitim ve danışmanlık sağlamak,
Halkın, sağlık hizmetlerinin kalitesine olan güvenini sağlamak,
Hastalar ve personelle ilgili olarak yaralanma
ve enfeksiyonlara bağlı riskleri azaltmak.
Akreditasyonun Yararları Sağlık Kuruluşu Açısından
Bakımı iyileştirmek ve kamu güvenilirliğini arttırmak,
Ödeme yapan makamca tanımlanmak,
Yönetim yapısının çerçevesini
belirlemek,
Akreditasyonun Yararları Tıbbi Personel Açısından
Personelin mesleki gelişimini sağlamak (eğitim),
Mesleki güveni sağlamak (Etik ve malpractice),
Kalite gelişimi ile “bilimi” birleştirmek için
bir öngörü sağlamak.
Akreditasyonun Yararları
Hastane Çalışanları Açısından
Çalışanların fikirlerine değer vermek,
Çalışanların tatminkarlık düzeylerini ölçmek, arttırmak,
Kalite faaliyetlerine ilgiyi arttırmak,
Çalışanların güvenliğini ve emniyetini sağlamak,
Yetki konusunda daha belirgin çizgiler oluşturmak,
Ekip çalışmasını teşvik etmek,
Akreditasyonun Yararları
Hastane Çalışanları Açısından
Eğitim ve ilerlemeyi desteklemek,
Kişisel yaklaşımlardan süreç yaklaşımlarına dönüşümü sağlamak,
Güçlü destekleyici yöneticilik anlayışının yerleşmesi,(Başhekim,Başhekim Yrd.,
Hastane Müdürü,Başhemşire gibi)
İşini iyi yapmak için bilgili olmak.
JCI STANDARTLARININ OLUŞUMU VE KULLANIMI
Sistem yaklaşımı ile oluşturulmuştur
Önemli idari ve klinik fonksiyonları içerir
Hasta odaklıdır
Organizasyon yapısı, proses ve çıktılara yöneliktirler
Optimal ve ulaşılabilir gereklilikleri vardır
Gereklilikler ölçülebilirdir
Hasta odaklı standartlar (5)
Sağlık Kuruluşu Yönetim ile standartları(6)
JCI’ da uymakla yükümlü olunan
11 adet standart vardır
STANDARTLAR
(Hasta Odaklı Standartlar-5)
Hizmete Erişim ve Hizmetin
Sürekliliği(HES) (4 ana standart)
Hasta ve Hasta Yakınlarının Hakları
Hastaların Değerlendirilmesi
Hastaların Bakımı
Hasta ve Hasta Yakınlarının Eğitimi
HES-STANDARTLAR
HES1 Hastalar belirlenmiş sağlık gereksinimleri ve kuruluşun misyonu ve kaynaklarına dayalı olarak sağlık kuruluşunun hizmetlerine
erişebilirler.
HES1.1
HES 1.1.1
HES 1.1.2, HES 1.2, HES 1,3, HES 1.4 HES 1.5 HES 1.6
HES2 Kuruluş, kuruluş içerisinde hasta bakım hizmetlerinin sürekliliğini ve sağlık çalışanları
arasında koordinasyonu sağlamak için yöntemler tasarlanmalı ve uygulanmalıdır.
HES 2.1 HES 2.2 HES 2.3 HES 2.4
HES 3 ;Hastaları uygun bir şekilde nakil veya taburcu etmek için tanımlanmış bir yöntem vardır.
HES 3.1 HES 3.2 HES 3.3
*koyu renkli standartlar tüm kuruluşların akredite olabilmek için karşılamaları
gereken çekirdek standartlardır.
HES 4 Hastaları devam eden bakım gereksinimlerinin karşılanabilmesi amacıyla başka bir kuruluşa uygun bir şekilde nakledilebilmek için bir yöntem vardır.
HES 4.1,
