Y R D . D O Ç . D R . H . D E N I Z G Ü L L E R O Ğ LU
TEST GELIŞTIRME SÜRECI:
MADDE VE TEST
İSTATISTIKLERI
Test Geliştirme Süreci
• Bir testin hazırlanması için her zaman öncelikli olarak bir plan yapılmalıdır. Bu bölümde test planının nasıl hazırlanması gerektiğinden bahsedilmektedir.
• Baykul (2015) ‘ e göre ifade edilen test geliştirme aşamaları sırasıyla testin amacı, testin kapsamı, maddelerin yazılması, madde redaksiyonu, deneme formu, uygulama sonuçlarının puanlanması, madde analizi ve madde seçimi, nihai test istatistiklerinin kestirilmesi konuları açıklanacaktır.
TESTIN AMACI
• Test geliştirme sürecinin ilk aşaması olan test amacının belirlenmesi süreç için çok önemlidir. Diğer adımlar test amacı doğrultusunda oluşturulacağından dolayı dikkatle belirlenmelidir.
• Hazırlanan testlerin farklı amaçlara hizmet ettiği açık bir gerçektir. Burada testin amaçlarını beş farklı grupta incelenebilir.
• Psikolojik yapıların tanımlanması,
• seçme ve yerleştirme,
• öğrenciler hakkında eğitim kararlarının verilmesi,
• öğrenme zorluklarının teşhisi
• ve öğrenci başarısının saptanması olarak gruplanabilir.
• (Baykul, 2015)
TESTIN KAPSAMI
• Test planında amaç belirlendikten sonra, bu amaca uygun bir kapsam oluşturulmalıdır. Testin kapsamında, testte yoklanacak olan öğrenme ürünleri yer alır. Bu öğrenme ürünlerinin her birinden ne kadar soru sorulacağı da belirlenmelidir. Bu kapsam belirlenirken iki ana odak noktası vardır. Bunlar test kapsamının davranış ve konu boyutudur.
• (Baykul, 2015)
MADDELERIN YAZILMASI
• Test amacı ve kapsamına göre belirlenen, yoklanacak olan öğrenme ürünlerinin hangi sorularla yoklanacağının karar verildiği bölümdür.
• Kullanılacak olan soru türünün yoklanacak davranışlara uygun olması gerekir. Eğitim ve psikolojik ölçmelerde doğrudan gözlenemeyen davranışları ortaya çıkarmak için uyarıcı olarak sorular kullanılır.
• Bu soruların gözlenen davranışları ortaya çıkaracak şekilde hazırlanması gerekir.
• Davranışları yoklarken belli soru kalıplarına takılıp kalmamak gerekir. Gözlenen davranışın ortaya çıkmasında en iyi rolü oynayan sorular seçilmelidir.
• (Özçelik, 2013)
MADDELERIN REDAKSIYONU
• Hazırlanmış olan her bir maddenin, ölçülmek istenen davranışı ölçecek niteliğe sahip olup olmadığı, bilimsel açıdan bir yanlışın bulunup bulunmadığı, dil yönünden anlaşılır olup olmadığı, dil bilgisi hatasının bulunup bulunmadığı ve testin ve maddelerin teknik yönden kusurlu olup olmadığı yönlerinden kontrol edilmesi gerekir.
• Bu kontrollere genel olarak madde redaksiyonu denir. Madde redaksiyonunda, maddeler üzerinde incelemeler yapılarak yukarıda belirtilen açılardan nitelikli hale getirilmesi sağlanır.
• (Baykul, 2015)
DENEME FORMU
• Önceden saptanmış olan özelliklere uygun test geliştirilirken hazırlanan maddelerin sayısal özelliklerinin belirlenmesi ve aralarında ilişki kurulması gerekir. Bu sayısal özelliklere de ulaşmak için redaksiyondan geçen maddelere deneme uygulaması yapılmalıdır.
• Genellikle deneme uygulamasında kullanılacak madde sayısının gerçek testtekinin üç katı olması gerektiği savunulur. Çünkü uygulama sonunda işe yaramayan maddelerin elenmesi durumunda yoklanacak olan tüm davranışlar için soru bulunması gerekir.
• Deneme uygulamasında grupların bıkma, usanma, yorulma veya zaman yetersizliği gibi sebeplerden dolayı testin son kısımlarında yer alan soruları cevaplandıramaması gibi bir sorunla karşılaşılabilir. Bu yüzden hazırlanan maddeler deneme formuna yerleştirilirken, aynı davranışların yoklandığı maddelerin ard arda getirilmemesine dikkat edilmelidir
• . (Tekin, 2017)
DENEME SONUÇLARININ PUANLAMASI, MADDE ANALIZI VE MADDE SEÇIMI
• Esas testte yer alacak soruların seçilmesi için, deneme uygulaması sonucunda verilen cevapların puanlanması, bu puanlar sonucunda elde edilen madde puanlarının analizi ve bu analiz sonuçlarına dayanılarak madde seçimi çalışmaları yapılır (Baykul, 2015).
• Puanlama : Test puanlarının analizinden önce deneme sonuçlarının puanlanması gerekir. Denemeye katılan herkesin test puanlarının ve bölüm puanlarının hesaplanması gerekir.
Deneme sonuçlarının puanlanması klasik test teorisine göre yapılır. Doğru cevaplar için 1; yanlış cevaplar veya boş cevaplar için 0 puan verilir.
• (Haladyna, 2011)
• Test Parametreleri : Test geliştirmenin asıl amacı istenilen niteliklere uygun bir ölçme aracı geliştirmektir. Eğitim ve psikolojideki ölçme araçları için istediğimiz nitelikler, kabul edilebilir geçerlik ve güvenirlik katsayısına sahip olması ve belli bir gruba uygulandığında ölçmenin amacına paralel olarak elde edilecek olan dağılım istatistikleridir. Bu istatistiklere test istatistikleri adı verilir.
• Bu istatistiklerin evrene genellenmiş haline ise test parametreleri denir .Test istatistikleri, test hakkında yorumlara gidilmesine olanak sağlar. Ayrıca, testin uygulandığı grup hakkında da bilgiler verir. Test parametrelerini, merkezi eğilim ve merkezi dağılım ölçüleri (değişkenlik ölçüleri) olmak üzerek iki grup altında incelemek mümkündür.
• (Baykul, 2015)
• Merkezi Eğilim Ölçüleri : Dağılım istatistiklerini yorumlamak için kullandığımız bazı ölçüler merkezi eğilim ölçüleri olarak adlandırılır. Merkezi eğilim ölçülerinde, ölçme sonuçları belli bir değer etrafında toplanma eğilimi gösterir.
• Bu ölçülere, dağılımın orta noktasını yani merkezini göstermeye yarayan ölçüler olması nedeni ile merkezi eğilim ölçüleri denilmektedir. Puan dağılımlarını yorumlamada en çok kullanılan merkezi ölçüleri aritmetik ortalama, ortanca (medyan) ve tepe değeri (mod)’dur.
• (Özçelik, 2014)
• Merkezi Dağılım Ölçüleri : Merkezi eğilim ölçüleri, bir dağılımın orta noktasını göstermek için kullanılan ölçülerdir.
Fakat her zaman verilen dağılımın orta noktasını göstermek o dağılımı nitelikli olarak yorumlayabilmek için yeterli olmamaktadır.
• Çoğu zaman bir puan dağılımı tarif edilirken bir merkezi eğilim ölçüsü ve bir merkezi dağılım ölçüsü birlikte verilmelidir. Bu sebepten, bir puan dağılımının değişkenliğini göstermek için dağılım aralığı (ranj), test varyansı ve standart sapması, test çarpıklık ve basıklık katsayıları gibi değişkenlik ölçüleri hesaplanmalıdır.
• (Özçelik, 2014)
• Madde Parametreleri : Madde analizi, testin geliştirildiği grupta maddelerin kalitesi ile ilgili bazı yorumlamalar ve kanıtların elde edildiği süreçtir.
• Bu süreçte maddelerin niteliği ile ilgili pek çok gösterge elde edilebilir, fakat bu göstergelerden en sık kullanılanı madde güçlük indeksi (p) ve madde ayırt edicilik indeksi’dir..
• (Özçelik, 2014)
• Madde Seçimi : Belli bir amaç doğrultusunda gerçek testte kullanılacak maddeler, gerçek testin uygulanacağı örnekleme benzer ve benzer koşullar altında uygulanacak olan çok sayıda sorunun yer aldığı deneme formundan madde ve test analizleri sonucu seçilir. Madde seçimlerinde ilk olarak geçerlilik ve güvenirlik durumlarına bakılır. Her ikisinin de yeterli düzeyde olduğu maddeler önceliklidir. Bunun yanında testin amacı doğrultusunda diğer özellikler de önem sırasına bakılarak madde seçimleri yapılır.
• (Özçelik, 2014)
• Test güvenirliği artırılmak istenirse ayırt edicilik indeksi daha büyük olan maddeler seçilmelidir. Ancak çok kolay olan bazı maddeler, cevaplayıcılara moral vermek adına testin başına yerleştirilebilir
• Öncelikle ayırt edicilik indeksi 0.40 tan büyük olan maddelerden istenilen güçlükte olanları seçilir. Bu indekse sahip yeterli sayıda madde yoksa ayırt edicilik indeksi 0.30 ile 0.20 arasında bulunan maddelere bakılır. Maddeler ayırt edici olmalıdır ancak bu ayırt edicilik maddelerin çok kolay veya çok zor olmasından kaynaklanırsa, bu maddelerin uygun güçlük düzeyine sahip olması sağlanır.
• (Baykul, 2015)
KAYNAKÇA
• Baykul, Y. (2105). Eğitimde ve Psikolojide Ölçme. Ankara:
Pegem Akademi Yayınları
• Haladyna M. T. (2011). Handbook of Test Development.
London: Taylor and Francis Ldt.
• Özçelik, D. (2014). Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme ile İlgili Bir Sınıflama. Ankara: Pegem Akademi
• Özçelik, D. (2013). Test Hazırlama Kılavuzu. Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Tekin. H. (2017). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara:
Yargı Yayınevi
