• Sonuç bulunamadı

TEST KURAMLARI 2: MADDE TEPKI KURAMI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "TEST KURAMLARI 2: MADDE TEPKI KURAMI"

Copied!
9
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Y R D . D O Ç . D R . H . D E N I Z G Ü L L E R O Ğ L U

TEST KURAMLARI 2:

MADDE TEPKI KURAMI

(2)

Mtk’nin Tarihçesi

• Modern Test Kuramı’nın ilk izleri Louis Leon Thurstone’nun “A Method of Scaling Psychological and Educational Tests” başlıklı yayınında görülmüştür. Thurstone bu çalışmasında 1905 yılında Binet ve Simon tarafından geliştirilen zeka testindeki maddelerin nasıl yerleştirileceği ile ilgili probleme bir çözüm önerisi sunmuştur.

Ve bu çalışmada Londra’daki bir okuldan alınan çocukların test sonuçlarıyla ilgili veriyi kullanarak ardışık yaşlardaki çocukların Binet testindeki sorulara doğru cevap verme oranlarını gösteren bir grafik çizmiştir. Buna bağlı olarak çizdiği diğer grafikte yaşa bağlı olarak Binet testinde yer alan görevleri yerine getirme derecesini göstermiştir. Çizmiş olduğu bu iki grafik sahip olduğu birçok özellik ile Modern Test Kuramına ilham verici olmuştur (Bock, 1997).

(3)

Mtk’nin Tarihçesi

• Daha sonralarda ise 1936 yılında Richardson ilk defa normal ogive modelini eğride yer alan aritmetik ortalamayı, standart sapmayı kullanarak madde tepki verilerine uygun hale getirmeye çalışmıştır. 1942 yılından önce Amerikalı ünlü psikologlar Thurstone, Richardson ve Terman modern test kuramı üzerine çalışmışlardır. Fakat Modern Test Kuramının resmileştirip kurucusu olarak görülen kişiler yayınladıkları çalışmalar ile Ferguson (1942), Lawley (1943) ve Finney (1944) dir.

• (Goldstein ve Wood, 1989).

(4)

Mtk’nin Tarihçesi

• Ferguson normal ogive fonksiyonunu kullanarak testi alan

kişimin verdiği doğru cevaplara bakarak olasılık hesaplamaya

çalışan ilk kişidir. Daha sonraki yıllarda Lawley ve Finney

yayınladıkları çalışmalar ile Ferguson’un çalışmalarını

genişletmişlerdir. 1952 yılına gelindiğinde Lord’un

monografisi testlerin özelliklerine konsantre olmuştur. 1954

yılında Guilford Lord’un monografisini gözden geçirmiş ve

bazı konularda eleştiriler getirmiştir. 1960 yılında George

Rasch tarafından en basit MTK modeli olan bir parametreli

lojistik fonksiyon modeli ortaya çıkmıştır (Goldstein ve

Wood, 1989).

(5)

• Modern Test Kuramı, klasik kuramın bazı sınırlılıklarına alternatif olarak üretilmiştir (Crocker ve Algina, 1985). Klasik Test Kuramında toplam puana bakarak başarı ölçülmektedir. Modern Test Kuramında Klasik Test Kuramının aksine madde güçlük düzeyleri dikkate alınarak maddeler ağırlıklandırılmış olarak puanlanır.

• Yani KTK’daki gibi her bir maddenin toplam puanı katkısı aynı değildir. Madde Tepki Kuramı testi alan bireylerin performansları;

özellik, örtük özellik, ya da yetenek gibi bir dizi faktör tarafından tahmin edilebileceğini öne sürmüştür. Bireyin madde performansı ile madde performansı altında yatan özellik kümesi arasındaki ilişki, madde karakteristik eğrisi veya madde karakteristik fonksiyonu adı verilen monotonik artan bir fonksiyonla ifade edilebilir. Madde tepki kuramı teste değil de daha çok maddelere odaklanmaktadır (Hambleton ve Swaminathan, 1985).

(6)

Madde Karakteristik Eğrisi

• Madde Karakteristik Eğrisi madde puanı ile yetenek arasındaki regresyonu gösteren eğrinin adıdır. Diğer bir ifade ile testte yer alan madde puanlarının testte ölçülmeye çalışılan yetenek üzerindeki doğrusal olmayan regresyonudur (Crocker ve Algina, 1986).

• Bir cevaplayıcının bir maddeye doğru verme olasılığı testi alan diğer kişilerden bağımsızdır. Aynı yetenek düzeyinde başka kaç cevaplayıcının olduğu önemli değildir.

• Madde Karakteristik Eğrisinde bireylerin yetenekleri arttığı sürece maddeleri doğru cevaplama olasılıkları da monotonik olarak artmaktadır.

• (Demirtaşlı, 1998).

(7)

Madde Tepki Kuramının Sayıltıları

Tekboyutluluk (Unidimensionality) : Tek boyutluluk, bireyin performansını ölçerken, madde üzerindeki performansı etkileyen tek bir yetenek türü olmasıdır. İki veya daha fazla yetenek türü, testi oluşturan maddelerin cevaplanmasında etkili olmamalıdır. Eğer iki veya daha fazla yetenek türü maddenin cevaplanmasında etkili ise tek boyutluluk sayıtlısı karşılanamayacaktır.

Tek boyutluluk sayıtlısının pratik durumlarda sağlanma olanaksızlığı sebebiyle MTK modellerini büyük ölçüde sınırlar. Çünkü testi alan birey maddelere cevap verirken tek bir boyut doğrultusunda hareket etmez. Pratikte tek boyutluluk sayıtlısının mümkün olmamasıyla birlikte, bu sayıtlının karşılanıp karşılanmadığını anlamak için ham verilere faktör analizi uygulanır ve baskın bir faktör bulunmaya çalışılır. Eğer baskın bir faktör bulunursa tek boyutluluk sayıtlısının karşılandığı iddia edilir ve madde, yetenek kestirimi yapılır (Erkuş ve diğer., 2017).

(8)

Madde Tepki Kuramının Sayıltıları

Yerel Bağımsızlık (Local Dependecy) : Yerel Bağımsızlık, testte yer alan ve ölçülmek istenen bir yeteneğin sabit tutulması durumunda, testi alan kişilerin maddelere vereceği tepkilerin istatistiksel olarak bağımsız ve ilişkisiz olma durumudur. Yani bir cevaplayıcının bir maddeye doğru verme olasılığı diğer maddelere verdiği cevaplardan etkilenmemesi durumudur. Tek boyutluluk sayıltısının sağlanabilmesi için testte yer alan maddelerin ilişkili olması gerekirken, bu sayıltıda ise maddelerin belirli bir yetenek düzeyi için bağımsız olması gerekmektedir. Bu durum ilk bakışta bir çelişki yaratıyor gibi görünmesine rağmen, gerçekte öyle değildir.

Tek boyutluluk sayıltısında maddelerin gösterdiği ilişkiler incelenirken, herhangi bir yetenek kısıtlaması veya koşulu yoktur. Yerel bağımsızlık sayıltısında ise, maddeler arasındaki ilişki veya bağımsızlık belirli bir yetenek koşulu altında incelenmektedir.

(Erkuş ve diğer., 2017).

(9)

KAYNAKÇA

Bock, R. D. (1997). A brief history of item theory response. Educational measurement:

issues and practice, 16(4), 21-33.

Crocker, L. & Algina, J. (1986). Introduction to Classical and Modern Test Theory. USA :Harcourt Brace Javanovich College Publishers,.

Çıkrıkçı-Demirtaşlı, N. (1998). Test Geliştirmede Yeni Yaklaşımlar: Örtük Özellikler Kuramı-Temel Özellikleri, Varsayımları, Model ve Sınırlılıkları. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(28), 161-173.

Erkuş, A., Sünbül, Ö., Sünbül, S.Ö., Yormaz, S., Aşiret, S. (2017). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. A?n?k?a?r?a?:? ?P?e?g?e?m? ?A?k?a?d?e?m?i? ?Y?a?y?ın?l?a?r?ı.

Goldstein, H., & Wood, R. (1989). Five decades of item response modelling. British Journal of mathematical and statistical psychology, 42(2), 139-167.

Hambleton, R.K. & Swaminathan, H. (1985). Item Response Theory: Principles and applications. Boston: Kluwer Academic Publishers.

Referanslar

Benzer Belgeler

 Kısaca, hazırlanan bir testin uygulandıktan sonra madde güçlüğüne, soru maddesinin ayırt ediciliğine ve seçeneklerin çeldiriciliğine.. bakılmasına testin

EİT; Türkiye, İran ve Pakistan arasında böl- gesel ekonomik işbirliğini geliştirmek ama- cıyla 1964 yılında kurulmuş olan Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği

A) Dört mevsim belirgin olarak yaşanmaktadır. B) Sıcaklık yıl boyunca yüksektir ve yılın bir dönemi kuraktır. C) Yıl boyunca yağışlı ve sıcaktır. D) Yıl boyunca

Testlerimizin tamamı için web sitemizi ziyaret edin. İNSAN VE DOĞA ETKİLEŞİMİ.. 8- Aşağıdakilerden hangisi insanların doğal çevreyi etkilemesine örnek olarak

Test puanları dağılımının çarpıklık değeri uygulayıcıya testin güçlüğüne dair bir fikir verir.... *Testteki ortalama puan ve testin ortalama

Test puanları dağılımının çarpıklık değeri uygulayıcıya testin güçlüğüne dair bir fikir verir.... *Testteki ortalama puan ve testin ortalama

• Baykul (2015) ‘ e göre ifade edilen test geliştirme aşamaları sırasıyla testin amacı, testin kapsamı, maddelerin yazılması, madde redaksiyonu, deneme

• Spearman’ın öne sürdüğü bu kuramın özünde gözlenen test puanı kuramsal olarak, gerçek puan ve tesadüfi hata isimlerinde iki bileşene ayrılmaktadır..