CANLI VE BİYOKİMYA
Prof. Dr. Zeliha Büyükbingöl
PROTEİNLER
Proteinler
• canlı hücrelerin hepsinde
• bir hücrenin her bölümünde bulunurlar.
Proteinler
• metabolizyı belirleyen,
• dokuları biçimlendiren,
• aynı tür canlıların herbirinin farklı olabilmesini sağlayan
• hareket kazandıran,
• dış etkenlere karşı savunan moleküllerdir.
Genel olarak C, H, O ve N içerirler.
Proteinlerin görevleri:
1- Enzimatik kataliz :
Enzimler protein yapısında moleküllerdir.
2- Transport ve saklama :
Organizmada bulunan küçük moleküllerin ve iyonların çoğu proteinler aracılığı ile taşınır ve depo edilir.Örneğin,
hemoglobin, transferrin, miyoglobin, ferrritin, albumin
3- Kontraktil proteinler :Proteinler kasların ana yapı taşlarıdır.
Aktin, miyozin
Mitoz bölünmede kromozomların hareketi
4- Yapısal proteinler (mekanik destek):
KOLLAJEN bağ ve destek dokunun proteini KERATİN Saçlar, tırnaklar, tüyler
İpek ve örümcek ağı
Kasların hareketi
5- Koruyucu proteinler :
(Antikor = Immun globulinler) Fibrinojen ve trombin
Yılan zehiri ve arı zehiri (mellitin), Difteri toksini,
Toksik bitki proteinleri
6- Regulatör proteinler : Hormonlar
Regulatör proteinler; repressörler
7- Diğerleri :
Afrika bitkisinde bulunan Monellin (şekerden 100,000 kez daha tatlı)
Antartika’da yaşayan balıklarda bulunan Antifriz proteini
AMİNO ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ VE SINIFLANDIRILMASI
Doğada 500 den fazla amino asit bulunmakla birlikte, insanlarda genetik kodu olan sadece 20 amino asit
vardır.İnsanlarda doğal proteinlerin yapısında bulunan amino asitler genelde L - izomeri formundadır.
Bazı bakteriler D aminoasit taşırlar (Antibiyotikler , hücre duvarı gibi)
AMİNO ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ VE SINIFLANDIRILMASI
1- Alifatik yan zincir içerenler (nonpolar, monaamino-monokarboksilik, unsübstitüe) Glisin, Alanin, Valin, Lösin, İzolösin
2- Alifatik OH içerenler (polar, yüksüz, monoamino-monokarboksilik) Serin, Treonin
3- Aromatik yan zincir içerenler (monoamino, mokarboksilik) Fenil Alanin, Tirozin, Triptofan
4- Bazik yan zincir içerenler (diamino, monokarboksilik) Lizin, Arginin, Histidin
5- Asidik yan zincir içerenler (monoamino-dikarboksilik) Aspartat, Glutamat
6- Amid içerenler (polar, yüksüz, karboksamid) Asparagin, Glutamin 7- Kükürtlü amino asitler
Metiyonin, Sistein
8- İmino grubu taşıyan (nonpolar, heterosiklik) Prolin
ESANSİYEL AMİNO ASİTLER
Esansiyel:Fenilalanin, Valin, Lösin, İzolösin, Metiyonin, Treonin, Triptofan, Lizin
Duruma göre esansiyel ; Histidin ve Arginin
Protein
aa
CO2 + H2O 20
20 12
Amino asitlerin amfoter davranışları ZWİTTER İYON
N+H3 N+ H3 NH2 H+ H+
R C COOH R C COO - R C COO -
H H H PH:1 fizyolojik pH pH:11
A (asidik katyon) Z iyon B (bazik anyon)
IZOELEKTRİK (pH) nokta; net yük 0
Anyonik veya katyonik şekilleri ise tuz teşkil ederler.
H2N - CH2 - COO- Na+ Cl- H3N+ - CH2 - COOH Sodyum Glisinat Glisin HCl
dipol özellik
Basit proteinler Konjuge proteinler
Prostetik grup
Konjuge proteinlerin grupları:
1- Lipoproteinler: lipoprotein
2- Glikoproteinler: İmmunoglobulinler 3- Fosfoproteinler: Sütteki kazein
4- Hemoproteinler: Hemoglobin
5- Flavoproteinler: Süksinat dehidrogenaz 6- Metalloproteinler: Ferritin
hidroliz
FDNB
hidroliz
FİTS
3- Karboksipeptidaz yöntemi:
Karboksipeptidaz A: Prolin dışında C-terminalde bulunan asidik ve nötral amino asitlerin yaptıkları bağları koparır.
Karboksipeptidaz B: Histidin dışında, C terminalde bulunan bazik amino asitler; Arginin ve Lizin’i koparır.
Karboksipeptidaz C: C terminalde bulunan Prolin ve Glisin’in yaptığı bağları koparır.
