HABER BÜLTENĐ
22 Eylül 2005
Haber Özetleri
Irak
• Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, ABD ve diğer ülkelerin devam eden askeri taahhütleri olmadan Irak devleti ve Irak toplumunun yeniden yapılanmasının mümkün olmadığını belirterek, ''Irak halkının Amerikan askerlerine ihtiyacı var'' dedi. Talabani, ABD'nin etkin gazetelerinden Wall Street Journal'da yayımlanan makalesinde, yeni kurulan Irak silahlı güçlerinin eğitilerek ve donatılarak antiterör kapasitesine sahip olmasının sağlanması için de yabancı güçlere ihtiyaç olduğunu kaydetti. Mevcut hızla gidilmesi halinde Irak güvenlik güçlerinin, pek çok güvenlik görevini 2006 yılı sonunda yabancı güçlerden devralacak noktaya ulaşacağını kaydeden Talabani, Irak'ta yabancı güçlerin bulunmamasının, 35 yıl boyunca iç savaş yaşandığını iddia ettiği Irak'ı yeniden bir iç savaşa iteceğini belirtti. Amerikan askeri güçlerinin Irak'ın ihtiyaç duyduğu caydırıcılık kapasitesini de sağladığını kaydeden Talabani, Irak'ın dış güvenliğinin tamamen ülkenin ABD ile ittifakı sayesinde sağlandığını ifade etti.
Đsmini vermediği bazı komşu ülkeleri Irak'ta terörizmi desteklemekle suçlayan Talabani, ''Bugün Irak'ta Amerikan askeri varlığı olmasaydı, komşularımızın neler yapabileceğini sadece hayal ediyorum...Böyle bir durumda Irak, Ortadoğu ve küresel güvenlik için feci sonuçlar doğuracak, bir bölgesel savaş meydanına dönüşecekti'' iddiasında bulundu. (AA)
• Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu üyesi Ferid Ayar’ın açıklamasına göre, 21.9.2005 tarihine kadar seçimlere kayıt yaptıran ve onay verilenlerin sayısı 42’dir. Katılan parti veya kuruluşların sayısı 35, kişi sayısı 7’dir. Buna göre onay verilen Türkmen oluşumlar şunlardır:
1. Abbas El-Beyati başkanlığındaki Türkmen Đslam Birliği Partisi 2. Enver Abdulhamid Bayraktar başkanlığında Adalet Partisi Kürt oluşumlar:
1. Mesud Barzani başkanlığında KDP
2. Hamad Necip El-Barazinci başkanlığında Kürdistan Đslam Topluluğu 3. Kemal Şakir Muhammed başkanlığında Kürdistan Komünist Partisi 4. Ömer Hıdır Hamad başkanlığında Kürdistan Muhafazakar Demokratik
Partisi
5. Yusuf Hana başkanlığında Kürdistan Demokratik Đş Partisi Hıristiyan Partiler:
1. Minas Đbrahim başkanlığında Irak Hıristiyan Demokrat Partisi Diğer önemli oluşumlar şunlardır:
1. Abdulaziz El-Hekim başkanlığında Irak Đslam Devrim Yüksek Konseyi 2. Hamid Mecid Musa başkanlığında Đslam Komünist Partisi
3. Ahmet Çelebi başkanlığında Irak Ulusal Kongre Partisi
4. Muvaffak El-Rubayi başkanlığında Irak Đttifakı (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
• Irak anayasasını desteklemek için Irak’taki yedi parti işbirliği yapma kararı aldı. Bu partiler:
1. Kürdistan Demokrat Parti 2. Kürdistan Yurtseverler Birliği 3. Arap Sosyalist Hareketi 4. Irak Komünist Partisi
5. Demokratik Kasım Yanlılarının Topluluğu 6. Ulusal Demokratik Đşbirliği (www.kuna.net.kw)
• Ulusal Uzlaşma Partisi üyesi Hani Đdris’in açıklamasına göre, 25 Eylül’de yapılacak olan Ulusal Birlik Kongresi’ne 28 parti katılacaktır. Nasir El-Çadırcı başkanlığında Ulusal Demokratik Parti, Đzzet El-Şabendar başkanlığında Đslam Demokratik Akımı ve eski Devlet Bakanı Malik El-Duhan başkanlığında Đttifak Partisi kongreye katılacaklar arasındadır. Kongreye ayrıca Irak Đslam Partisi ve Dava Partisi de katılacaktır. Fakat bu iki partinin, Đyad Allavi’nin kuracağı “Orta ve Ilımlılık oluşumuna” katılacakları belli değildir. (EL-HAYAT GAZETESĐ)
• Irak'ta yüzde 10'u yabancı, yaklaşık 30 bin direnişçi bulunduğu tahmin ediliyor.
Merkezi Washington'da bulunan düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Etütler Merkezi'nin (CSIS) raporuna göre, direnişe katılan 30 bin kadar direnişçinin yüzde 90'ı, Şiilerin egemenliğinden kaygılanan ya da iktidarı kaybetmenin kızgınlığı içindeki Sünni Araplardan oluşuyor. 3 bin kadar olduğu tahmin edilen yabancı direnişçiler içinde en geniş grubu yüzde 20'yle Cezayirliler oluştururken, Cezayirlileri yüzde 20 ve yüzde 17'yle Suriyeliler ve Yemenliler izliyor. Rapora göre, yabancı direnişçilerin yüzde 15'i Sudan, yüzde 5'i Mısır ve yüzde 5'i diğer ülkelerden geliyor. Direnişin temel unsurlarının, eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e bağlı kimseler olmadığı, bununla birlikte Saddam yanlılarının uzmanlık anlamında katkıda bulunduğu belirtilen raporda, direnişçilerin büyük kısmının Sünni Arap aşiretleri üyesi olduğu, Saddam Hüseyin rejimi dönemine dönüşü desteklememesine rağmen çoğunun, Şiilerin liderliğinde bir hükümetten çekinen Sünnilerden oluştuğu kaydedildi. Raporda, yabancı direnişçilerin sadece yüzde 1'ini oluşturan Suudilerin çoğunun, Arap olmayan bir ülkenin Araplara ait toprağı işgal etmesi fikrine tepki gösterdiği ve ABD'nin Ebu Garib ya da Guantanamo cezaevlerinde mahkumlara yaptığı kötü muamelelere kızgın olduğu için direnişe katıldığı ve yaşlarının ortalama 17 ila 25 olduğu belirtildi. (AA)(AP)
• Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Suriye'yi teröre karşı işbirliği yapmamakla ve BM Güvenlik Konseyi kararlarına uymamakla suçladı. Suriye bu suçlamaları reddetti. Zebari, BM Güvenlik Konseyi'ndeki Irak konulu toplantıdaki konuşmasında, Suriye'nin Irak konusundaki taahhütlerini yerine getirmeyi istemediğini düşündüklerini söyledi. Suriye'yi BM Güvenlik Konseyi kararlarına uymamakla suçlayan Hoşyar Zebari, ''Maalesef, yabancı savaşçılar ve teröristlerin büyük bölümü Suriye sınırından Irak'a sızıyor ve Suriye hükümeti bunu durdurmamıza yardımcı olmak için ciddi şekilde işbirliği
yapmıyor. Komşularımızdan, terörist unsurların kökünü kazımalarını ve bizimle stratejik işbirliği yapmalarını istiyoruz'' dedi. Suriye'nin BM Büyükelçisi Faysal Mekdad ise Zebari'nin suçlamalarını reddederek, teröristlerin Suriye sınırından Irak'a sızmasını engellemek için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi. Mekdad, Suriye'nin konuyu çok ciddiye aldığını belirterek, sınıra 10 bin asker yerleştirdiklerini ve aşırılık yanlılarının 500 kilometrelik sınırın diğer tarafına geçmesini engellemek için milyonlarca dolar harcadığını belirtti. (AA)(AFP)
• Irak Başbakanı Đbrahim El-Caferi, Basra'daki olayların Đngiltere ile ilişkilerini etkilemeyeceğini söyledi. Đngiltere Savunma Bakanı John Reid ile görüştükten sonra basın toplantısı düzenleyen Caferi, Pazartesi günkü olayların bütün ayrıntılarını henüz bilmediklerini, kapsamlı bir soruşturma talimatı verdiğini bildirdi. Reid de, Đngiliz hükümetiyle Irak hükümeti arasında bir güven krizinin olmadığını belirtti ve Đngiliz askerlerinin Irak'ta ülke istikrara kavuşuncaya kadar kalacağını söyledi. Basra'daki olaylarda, Đngiliz zırhlı araçları, bir çatışmadan sonra Irak güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınan 2 Đngiliz askerini kurtarmak için hapishane duvarlarını yıkmıştı. Bu arada, Basra kentinde sayıları 300'ü bulan göstericiler, güç kullanılarak serbest kalan iki Đngiliz askerinin Irak adaletine teslim edilmesini istediler. Kentin emniyet müdürlüğü önünde toplanan göstericiler, emniyet müdürünün de istifasını isteyen pankartlar taşıdılar ve sloganlar attılar. (AA)(AFP) (REU)(AP)
• “Kürdistan hükümetinin” sağlık bakanlığının açıklamasına göre, Erbil havaalanına Rusya’dan 24 ton ilaç yardımı gönderildi. Ayrıca Rusya’nın bu gibi yardımlara devam edeceği bildirildi. (www.nahrain.com)
• Ürdünlü bir yetkili açıklamada bulunarak, Ürdün’de bulunan ve hakkında tutuklama emri çıkarılan Irak eski Savunma Bakanı Hazım El-Şalan’ın Irak hükümetine teslim edilmeyeceği, çünkü Şalan’ın Đngiliz vatandaşı olduğunu söyledi. Ancak Irak hükümetinin resmi olarak bu yönde bir talepte bulunmadığı belirtildi. (www.iraqidewan.com)
• ABD ordusu adına yapılan açıklamada, Irak'ın kuzeyindeki Musul kentinde direnişçilerin barındığından şüphelenilen bir eve dün düzenlenen baskında Amerikan askerlerinin direnişçileri vururken, bir çocuğu öldürdüğü ve birini de yaraladığı bildirildi. ABD açıklamasında, şüpheli 3 eve düzenlenen baskında Amerikan askerleri tarafından biri öldürülen ve biri de yaralanan çocukların, direnişçiler tarafından kalkan olarak kullanıldığı ileri sürüldü. (AA)(AP-REU)
Orta Doğu
• Filistinli Đslami Direniş Hareketi Hamas'ın siyasi liderlerinden Muhammed Gazal, Đsrail'in yıkılması hedefinin konulduğu kuruluş tüzüğünün bir gün değiştirilebileceğini ve bir gün Đsrail ile görüşmeler yapabileceklerini söyledi.
Gazal, ''Tarihsel olarak bütün Filistin'in Filistinlilere ait olduğuna inanıyoruz.
Ancak şimdi gerçeklikten, siyasi çözümden bahsediyoruz. Gerçekler farklı'' ifadesini kullandı. Hamas'ın Đsrail ile görüşmesinin hala, bağımsız bir Filistin devletine olanak tanıyacak olan işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ten çekilmesine, 1948'te kaçan Filistinli mülteciler ve yakınlarının dönüş hakkının
tanınmasına bağlı olduğunu belirten Gazal,ancak bütün bu koşulların da hiçbir zaman yerine getirilmeyeceğine inandığını söyledi. (AA)(REU)
• Đsrail ve Filistin, ulaştırma alanında projeleri hayata geçirmek amacıyla ''ortak ulaştırma kurumu'' oluşturuyor. Avrupa Birliği'nin de destek verdiği kurumun oluşturulmasına ilişkin anlaşma, Avrupa Konseyi temsilcileri ile Đsrail ve Filistin Ulusal Yönetimi ulaştırma bakanlarınca Kudüs'te imzalandı. Đsrail ile Filistin hükümetleri arasında, sürekli kurumsal yapıya sahip olacak ortak ulaştırma kurumu, iki tarafın ulaşım altyapı projeleri, yollar ve demiryolları, insan ve malların etkin aktarımı için gereken önlemler üzerinde çalışacak. Ortak kurum, AB'den de hem maddi, hem de teknik-lojistik destek alacak. Öte yandan, Đsrail parlamentosu (Knesset) içişleri komisyonu da Đsrail ordusunca verilen özel geçiş iznine sahip Filistinlilerin, Gazze'den Đsrail'e geçişlerine izin veren teklifi onayladı. (AA)
• Türkiye ile Đsrail'i birbirine bağlayacak 1 milyar dolarlık petrol boru hattı yapılmasının gündemde olduğu belirtildi. Türkiye'den Đsrail'in Aşkelon Limanı'na eklenmesi beklenen boru hattıyla (Bakü-Tiflis-Ceyhan hattıyla gelen) petrolün ilk olarak (başka bir boru hattıyla) Đsrail'in turizm bölgesi olarak bilinen Kızıl Deniz kıyısındaki Eylat'a nakledileceği, buradan da tankerlerle Hindistan ve Çin başta olmak üzere Uzakdoğu'ya taşınacağı bildiriliyor. Bu projeyle Đsrail'in önemli bir petrol geçiş noktası haline geleceğini ve iyi bir gelir elde etmeyi umduğunu yazan gazete, boru hattı projesinin aynı zamanda gemi trafiğinin ve beraberinde beklemelerin arttığı Süveyş Kanalı'na alternatif oluşturacağını kaydetti. Hindistan'ın da projeyle taşınacak petrolü satın almaya sıcak baktığı ifade ediliyor. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
• Resmi ziyaret için Kırgızistan'da bulunan Rusya Savunma Bakanı Đvanov, Kırgız lider Bakiyev ile birlikte başkent Bişkek'e yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki Rus askeri hava üssünü ziyaret etti. Ziyaret sırasında Rusya'nın Kırgızistan Savunma Bakanlığı'na yapacağı askeri teknik yardımların bir kısmı da Kırgız tarafına teslim edildi. Kurmanbek Bakiyev, ''Kırgız askerlerinin, Rus askerleriyle birlikte Orta Asya'da barış ve güvenliği sağlamaya çalışacaklarını'' dile getirirken, ''Kırgızistan-Rusya ilişkilerinin, Şanghay Đşbirliği Örgütü (ŞĐÖ) ve Bağımsız Devletler Topluluğu Ortak Güvenlik Örgütü çerçevesinde daha da ileri gideceğinden şüphem yok'' dedi. Rusya Savunma Bakanı Đvanov ise konuşmasında, Kırgızistan'da uzun süreli kalmayı planladıklarını belirterek, bu yüzden hava üssüne milyonlarca ruble tutarında yatırım yapılacağını söyledi.
Rus askeri hava üssünün modern bir hale getirilmesi için de gereken harcamayı yapacaklarını ifade eden Đvanov, Kırgız tarafına, yaklaşımlarından dolayı teşekkür etti. Hava üssünün ziyaretinin ardından Rusya Savunma Bakanı Sergey Đvanov, Tacikistan'a gitmek üzere Kırgızistan'dan ayrıldı. (AA)
• Azerbaycan'da toplam 125 milletvekilinin belirleneceği 6 Kasım’daki seçimlere iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi (YAP) 427 adayla katılırken, çeşitli bloklar içinde yer alan diğer önde gelen partilerden Liberal Parti 56, Milli Đstiklal Partisi (AMĐP) 51, Halk Cephesi (AHCP) 50, Müsavat Partisi 45, Azerbaycan Namına Đttifak Partisi 40, Demokratlar (ADP) 30, Ümit Partisi 27 ve Vatandaş
Hemreyliği Partisi (VHP) 20 adayla yarışacak. Diğer partiler adına da 182 aday katılıyor. Parlamento seçimleri için gerek aday belirlenmesi, gerekse ortak seçim kampanyaları düzenlenmesi amacıyla siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları, ''seçim blokları'' oluşturdu. Bunların arasında muhalefet partilerinin oluşturduğu ''Azatlık'' ve ''Yeni Siyaset'' blokları öne çıkıyor. Diğer önde gelen bloklar arasında ''Müstakil (Bağımsız) Medya-2005'', ''Kadınların Seçim Bloku'', ''Genç Azerbaycan-Yeni Adlar'', ''Yeni Parlamento'', ''Parlamento 2005- Hukukçuların Seçim Bloku'' ve ''Đçtimai (Toplumsal) Liderler Birliği'' gibi gruplar bulunuyor. (AA)
Avrupa Birliği
• Almanya'da Sosyal Demokrat Başbakan Gerhard Schröder bugün ilk defa koalisyon pazarlıkları için Hıristiyan Demokrat rakibi Angela Merkel'le bir araya geliyor. Dört gün önceki genel seçim sonuçları ülkeyi siyasi belirsizliğe soktu.
Sosyal Demokratlar dün geçen hükümetteki koalisyon ortakları Yeşillerle görüştü. Yeşillerin, seçimlerden birinci parti olarak çıkan Hıristiyan Demokrat muhalefet ile de pazarlığa oturacağı bildirildi. Bugün Başbakan Gerhard Schröder ve Hıristiyan Demokrat Parti'nin lideri Angela Merkel, iki parti arasında bir 'büyük koalisyon' kurulması seçeneğini tartışacak. Ancak ne Schröder ne de Merkel, bu hükümet senaryosunun hayata geçebilmesi için başbakanlık koltuğundan vazgeçmeye razı görünüyor. (BBC)
Diğer Haberler
• PKK terör örgütünün tek yanlı olarak ilan ettiği ateşkesi iki hafta daha uzattığı bildirildi. Ateşkesin süresi Salı günü sona ermişti. Ateşkesin süresinin uzatıldığına ilişkin açıklama, PKK yanlısı Mezopotamya haber ajansı tarafından yapıldı. Ajansa göre terör örgütü Türk hükümetine tarihi barış fırsatını doğru değerlendirme çağrısında bulundu. Yeni ateşkes süresi için belirlenen tarih, Türkiye’nin Avrupa Birliği ile üyelik müzakeresine başlayacağı 3 Ekim’e rastlıyor. (VOANEWS)
Dünya Basını
Avrupa Birliği'nin karşı deklarasyon konusunda dün Brüksel'de vardığı anlaşma, Financial Times'ın satırlarında: ''Türkiye'yle müzakerelerin vaktinde başlaması bekleniyor''. Financial Times, haftalardır 3 Ekim tarihinin sallantıda olmasına karşın, dün Brüksel'de varılan uzlaşmayla tartışmanın netlik kazandığını yazıyor. Gazete, Avusturya'nın Türkiye çekincelerini halen dile getirdiğini; fakat 25 üye arasında nispeten dışlanmış göründüğünü söylüyor.
Avrupa Birliği'nin dönem başkanı Đngiltere Türkiye'yle müzakerelere başlanmasını Financial Times'ın deyişiyle ana hedeflerinden biri olarak belirlemişti. Gazete, Đngiliz bir diplomatın dün Brüksel'deki memnuniyetini aktarıyor: ''Önemli bir engeli nihayet aştık; artık 3 Ekim görüşmelerine iyice yaklaşmış bulunuyoruz''
Guardian'a dönecek olursak, yorum köşesinde Avrupa'nın -bir değil- iki ''hasta adamından'' bahsediliyor: Fransa ve Almanya. Guardian yazarına göre,
ekonomik durgunluk ve yüksek işsizlik gibi ciddi sorunları göğüslemeyen, küreselleşen dünyanın hızına ayak uydurmayı inatla reddeden her iki ülke de, 100 yıl önce Türkiye'ye atfedilen hasta adam tabirinin günümüz Avrupa'sındaki temsilcileri oldu. Yorum köşesinde, Almanya seçimlerinden çıkan belirsizlik tablosu yalnız bu ülke açısından değil, bütün Avrupa Birliği için hiç hayırlı görülmüyor: ''Alman seçimlerini izleyen siyasi felç, Avrupa Birliği'nin dünyanın önde gelen ekonomileri arasında yer alma iddiasını komik duruma soktu''.
Guardian yazarına göre, Amerika ve Japonya'nın yanında Çin ile Hindistan'ın da belirdiği yeni rekabet ortamında, ''büyük oyuncu'' olmak gerek: ''Devlerin arasında cücelerin pek parlak bir geleceği yok''. Ve Guardian'daki yoruma göre Avrupa'nın güç bela ilerleyen büyüme hızı, Fransa ve Almanya gibi devlerin giderek ''cüceleştiğinin'' bir göstergesi. Yazar, ''Bu ülkelerin ekonomik yapılanması Đngiltere dahil bütün Avrupa'yı ilgilendiriyor. Avrupa ülkelerinin sadece Birlik olarak yeni rekabet koşullarında tutunma şansı var; o yüzden en kısa sürede şifaya kavuşmaları sadece Fransa ve Almanya için değil, bütün Avrupa için hayati önemde''.
