HABER BÜLTENĐ
13 Aralık 2005
Haber Özetleri
Irak
• Irak seçimlerinin ilk aşaması için dün olağanüstü güvenlik önlemleri altında olaysız geçti. Dün Irak’ta 300 bin hasta, mahkum ve asker oy verdi. Oy verme işlemi, hastaneler, cezaevleri ve askeri binalarda gerçekleşti. Oy verme işleminin ikinci aşaması olan Irak dışındaki seçim işlemleri bu sabah 15 ülkede başladı. Bilindiği üzere oy verme işlemi biri Ankara’da, üçü Đstanbul’da olmak üzere Türkiye’de dört merkezde gerçekleşmektedir. (www.nahrain.com)
• Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu, Kerkük’teki seçmen listelerinde usulsüzlükler ve sahte yazımlar tespit ettiğini duyurdu. Kurul, Kerkük’teki seçmen sayısında aşırı artış görülmesi üzerine yapılan araştırmada, çoğu seçmen listesinin yanlış yazıldığını belirledi. Yüksek Seçim Kurulu, bazı seçmen isimlerinin karşısında kimliği teyit eden imza olmadığını, bazılarında da birden fazla imza olduğunu tespit etti. Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Adil El-Lami Pazar günü yaptığı açıklamada, seçim listelerindeki yanlışlıkların teknik hatalardan kaynaklandığını belirterek, bunda siyasi bir nedenin olmadığını belirtti. (NEW YORK TIMES)
• “www.bizturkmeniz.com” internet sitesinde yer alan haberde, dün Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu’ndan gelen 9/12 ve10/12/2005 tarihli iki yazı ile, daha önce Kerkük seçmen kayıtlarından silinen 86.000 kişinin, seçimlere katılma imkanının sağlandığı bildirildi. Buna göre, yeni kayıt defterleri açılarak (86.000 kişi için) bulundukları bölgelerde ve seçim günü yanlarında getirecekleri formla ya da her hangi bir kimlikle oy kullanabilecekler.
(www.bizturkmeniz.com)
• Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Kerkük’te on binlerce sahte oyun farkına varıp bu oyları iptal ettirmişti. Ancak, son saatlerde geri adım atarak iptal edilen oyların sahiplerine yeniden oy verme hakkı tanıdı. Kerkük Đl Meclisi’ndeki Türkmen ve Arap grupları bu hususta Yüksek Seçim Kurulu’na ivedi bir yazı göndererek bu yasa dışı ve adaletsiz tutuma değindi ve bu durumun Kerkük’te seçim sonuçlarını değiştirecek boyutta usulsüzlüğün yapılmasına yol açacağını, bunun da Kerkük’te güvenlik ve istikrarı tehdit edeceğini bildirdi. Türkmen ve Arap grupları bu tutumun önünde eli kolu bağlı kalmayacaklarını belirterek, sahte isimlerin yeniden iptal edilmesini ve bu
işlemi 24 saat zarfında medya kanalıyla ilan etmesini, aksi taktirde Yüksek Seçim Kurulu’nun güvenilirliğini kaybedeceğini bildirdi. (www.bizturkmeniz.com)
• Duhok vilayetinde Kürt grupları arasında seçim öncesinde gerginlik devam etmektedir. Đslami Kürdistan Partisi, Kürdistan Đttifakı’ndan çekildikten sonra Duhok’ta seçimlerin ertelenmesini istemişti. Parti Başkanı Selahattin Muhammed Bahaddin, suçlamalarını direkt olarak KDP’ye yöneltmedi. Ancak, Barzani’ye bağlı yerel yönetimi, partisinin binalarına saldırıları engellememekle suçladı. Kürdistan Đslami Partisi, partisinin seçimden çekilmeyeceğini bildirdi.
(www.nahrain.com)
• ABD Başkanı George Bush, Irak Savaşı'nın başladığı Mart 2003'den bu yana, yaklaşık 30 bin Iraklı sivilin hayatını kaybettiğini duyurdu. Bush, işgalin başladığı günden bugüne kadar, 2 bin 140 ABD askerinin de öldüğünü söyledi. George Bush, Iraklı yöneticilere seslenerek, Sünni liderleri de seçim sürecine katılmaları için teşvik etmeleri telkininde bulundu. ABD Başkanı, Irak hapishanelerindeki işkencenin ''kabul edilemez'' olduğunu ve işkence yapanların ''bunun hesabını vermeleri gerektiğini'' belirtti. George Bush Đran'ı, komşusu Irak'ın demokratik sürecinin ''altını oymakla'' suçladı. ''Đran, Irak'ta demokrasinin başarılı olmasını istemiyor, çünkü özgür ve bağımsız bir Irak, Đran'ın baskıcı teokrasisinin meşruiyetini tehdit ediyor'' ifadesini kullanan Bush, Iraklıların büyük bir çoğunluğunun, Đran usulü bir teokrasi rejiminde yaşamak istemediğini sözlerine ekledi. (AA)(AFP)
• ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın Irak Danışmanı Büyükelçi James Jeffrey, 15 Aralık'taki Irak seçimlerinde PKK gibi terörist örgütlere mensup kişilerin siyasi sürece katılması olasılığına ilişkin sorumluluğun Irak Seçim Komisyonu ve Irak Hükümeti'nde olduğunu söyledi. Jeffrey, PKK ile bağlantılı kişiler ve gruplar konusunda ABD olarak Irak Hükümeti'ni uyardıklarını ve bu konuyu yakından izlemelerini istediklerini söyledi. (AA)
• Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, 15 Aralık'ta yapılacak genel seçimlerde yeniden seçilmeye çalışmadığını, çünkü yeni anayasanın yetkilerini kısıtladığını söyledi. Talabani, Cumhurbaşkanın yetkilerinin enaz geçen dönemdeki kadar olması gerektiğini savunarak, buna neden olarak Arap, Kürt, Türkmen, Müslüman ve Hıristiyan Iraklıların cumhurbaşkanından beklentilerinin olmasını gösterdi. Talabani, “Mağduriyetlerini cumhurbaşkanına bildiriyorlar. Cumhurbaşkanı bir protokol adamı olursa bu talepler önünde hiçbirşey yapamaz durumda olacaktır” dedi. Talabani ayrıca, son kararı partisi KYB’nin vereceğini kaydetti. Ancak şimdiki yetkilerle kişisel olarak aday olmayacağını açıkladı. Talabani'nin kararının, yeni hükümette daha çok yetki tanıyacak bir konum aradığı yönünde yorumlara neden oldu. Talabani'nin partisinin, perşembe günü yapılacak seçimden sonra yeni mecliste önemli bir rol üstlenmesi bekleniyor. (AA)(REU) (www.nahrain.com)
• AB Komisyonu, 2006 yılında Irak ile ticari işbirliği anlaşması yapılması önerisini AB Konseyi'nin onayına sunduğunu açıkladı. Komisyon, yakın gelecekte Bağdat'ta daimi temsilcilik açacağını da duyurdu. AB Komisyonu'nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benita Ferrero-Waldner ve Irak'ın Belçika Büyükelçisi Muhammed Cevad El-Doreki, Brüksel'de bir
sözleşme imzalayarak, AB Komisyonu'nun Bağdat'ta temsilcilik açmasına ve heyet bulundurmasına yeşil ışık yaktılar. Ferrero-Waldner, imzalanan sözleşmenin, AB'nin Irak'taki varlığını giderek artırma iradesini yansıtması açısından güçlü bir sinyal olduğunu söyledi. (AA)
• Irak'ta yapılan bir kamuoyu yoklaması, Iraklıların üçte ikisinden fazlasının bu ülkedeki Amerikan askeri varlığına karşı olduğunu, ancak ülkenin geleceği konusunda iyimser olduklarını ortaya koydu. ABC News Televizyonu ve Time Dergisi için Irak'ta yapılan bir kamuoyu araştırmasına katılan Iraklıların yüzde 44'ü, ülkenin durumunun savaş öncesinden daha iyi olduğunu düşünüyor.
Ankete katılanların dörtte üçü bu hafta yapılacak parlamento seçimlerine güvendiklerini ifade ediyor. Anket sonuçlarına göre, Iraklıların üçte ikisi ülkede durumun gelecek aylarda daha iyi olacağına inanıyor. Sünni bölgesinde ise aynı şekilde düşünenlerin oranının üçte bir olduğu belirtiliyor. Anket sonuçlarının, Sünni ve Şiilerin ağırlıklı çoğunluğunun birleşik bir Irak'tan yana olduklarını gösterdiği de kaydediliyor. (AA)
• Đngiliz Times Gazetesi ABD ve Đngiltere’nin Mart 2006 tarihinde Irak’tan güçlerini çekmeye başlayabileceklerini yazdı. (www.peyamner.com)
• ABD Başkanı George Bush, Irak’ı bölmeyi hiç düşünmediğini ve bu gerçekleşirse bir felaket olacağını açıkladı. (www.peyamner.com)
• Körfez bölgesindeki en büyük bankacılık müesseselerinden biri olan “El-Bank El-Ehli Muttahit” adlı banka, Irak’ta özel sektöre ait en büyük bankalardan biri olan Irak Ticaret Bankası’nın %49 payının satın alma işlemlerini tamamladığını açıkladı. Đşlem Irak bankasının sermayesini 60 milyar Irak dinarına (46 milyon ABD doları) çıkarmasıyla gerçekleşti. Irak Ticaret Bankası 1992 yılında kurulmuş likit varlığı 131 milyar dinar (75 milyon ABD doları) bulmuş ve 30 Haziran 2005 tarihinde net karı 2 milyar dinara (1.28 milyon ABD doları) yükselmiştir. (www.nahrain.com)
Kısa Kısa Seçim Haberleri
• Nüfusu 27.5 milyon olan Irak’ta yaklaşık 15 milyon seçmen oy verecek.
Partiler, ittifaklar ve bağımsızlar 231 listeyle ve 7648 adayla seçime girecekler.
Irak’ta 6291 seçim merkezi kurulmuştur. (DĐVAN MEDĐA NETWORK)
• Irak Uzlaşma Cephesi Başkanı Adnan El-Duleymi, (Sünni Arap listesi) seçimlerde kazandığı taktirde anayasada değişikliklerin yapılmasını ya da bu anayasayı iptal edip yerine yenisinin yazılmasını talep edeceğini açıkladı.
(www.peyamner.com)
• Şii lider Ali El-Sistani seçim konusundaki tutumunu tekrar dile getirerek, seçime katılmanın gerekli olduğunu ve hiçbir listeyi desteklemeyeceğini açıkladı. (EL-SABAH GAZETESĐ)
• Irak Đslam Ordusu adlı örgüt, militanlarına, Irak'ta üç gün sonra yapılacak seçimlerde, masumların ölmemesi için seçim bürolarına saldırı düzenlememeleri talimatı verdi. Seçim bürolarına saldırmama kararının,
''Irak'taki sözde siyasi süreci destekledikleri anlamına gelmediği'' vurgulanan bildiride, ''Amerikalılara ve ajanlarına karşı cihadın her zaman ve her yerde devam edeceği'' kaydedildi. (AA)(AFP)
• Irak'ta binlerce Şii, dün başkent Bağdat'ın Sadr Kenti mahallesinde gösteri yaptı. Güvenliğin olmadığı Irak'ta pek olağan sayılmayan bu dev gösteride Şiiler, Đslam'dan yana ve direniş karşıtı sloganlar attı. Dini liderler, parlamento üyeleri, aşiret yetkilileri ve siyasetçilerin katıldığı gösteride, Irak bayrakları ve dini liderlerin resimlerini taşıyan kalabalık, ''Đslam'a evet'', ''Irak'a evet'' ve ''Dini liderliğe evet'' şeklinde sloganlar attı. (AA)(AP)
• Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, tüm Iraklıları, ülkelerinde Perşembe günü yapılacak seçimlerde oy kullanmaya çağırdı. Irak uzlaşma konferansına geçen ay ev sahipliği yapan Arap Birliği'nin Genel Sekreteri Musa, yaptığı açıklamada, seçimlerin Irak'ın özgürlüğü, birliği ve toprak bütünlüğünün teminatı olacağını söyledi. (AA)(AP)
• Irak’ta dünden itibaren 6 günlük tatil ilan edildiği açıklandı. Önümüzdeki Çarşamba ve Perşembe günleri ise Bağdat ve vilayetler arasında ulaşım durdurulacak ve şehirler içinde araba kullanma yasaklanacaktır. (EL-SABAH EL- CEDĐD GAZETESĐ)
• Irak’ta gerçekleşecek olan seçimlerin ideal bir seçim olmayabileceğini belirten ABD Başkanı George Bush, seçimin kanlı ayaklanmaları bitirmeyebileceğini söyledi. (DĐVAN MEDĐA NETWORK)
Orta Doğu
• Lübnan'da Suriye yanlısı 5 Şii Bakan ile 1 Hıristiyan Bakan, Bakanlar Kurulu'nun BM'ye ülkedeki bir dizi siyasi cinayeti soruşturması çağrısında bulunmasının ardından kabinedeki görevlerini ''askıya aldıklarını'' ilan etti.
Bakanlar hükümetten istifa etmediklerini, Lübnan’daki siyasi yönetimin karar alma aşamasında olduğu sırada kabinedeki üyeliklerini askıya aldıklarını belirtti. Lübnan Başbakanı Fuad Siniora, gazeteci ve milletvekili Cibran Tueyni'nin Beyrut'ta bir bombalı saldırı sonucu öldürülmesinden birkaç saat sonra acil olarak kabine toplantısı düzenlenmesi çağrısında bulunmuştu.
Hükümet, BM'ye çağrıda bulunarak 14 Şubat'ta eski Başbakan Refik Hariri sanıklarını yargılamak amacıyla ''uluslararası mahiyeti olan'' bir mahkeme oluşturmasını istemişti. Hükümet ayrıca meclisten son 14 ay içinde düzenlenen tüm saldırıları soruşturmasını da talep etmişti. (AA) (REU)
• AB Genel Đşler Konseyi, Đran'a insan hakları konusunu görüşmek için masaya oturma çağrısında bulundu. AB dışişleri bakanları, Brüksel'de devam eden toplantıları sırasında aldıkları kararda, Đran ile diyalogun gelişmesi ve ilişkilerde ilerleme kaydedilmesi için, bu ülkenin insan haklarına daha fazla saygı göstermesi gerektiğini belirttiler. Kararda, Tahran'ın diyalog iradesi göstermemesi halinde, AB'nin ''başka yöntemlerle'' endişelerini dile getireceği, Đran'daki insan hakları savunucularının ''dramatik durumlarının'' gündeme taşınacağı bildirildi. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
• Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün Çeçenistan'a sürpriz ziyarette bulunarak, yeni seçilen parlamentonun açılışında yaptığı konuşmada, ''Rusya, Đslam dünyasının çıkarlarının en sadık, en güvenilir ve en tutarlı savunucusu olmuştur'' dedi. Đslam dünyasının her zaman en iyi, en güvenilir ortağı ve müttefikinin Rusya olduğunu ifade eden Putin, teröristlerin, Rusya'ya karşı savaş açarak, Đslam dünyası için kilit önemdeki destek siperlerinden birine zarar verdiklerini ifade etti. Đslam Konferansı Örgütü'nün Rusya'nın daimi gözlemci ülke olarak toplantılara katılması yönündeki bir kararı kabul ettiğini belirten Putin, ''Bu örgüt çerçevesindeki faaliyetlerimizi devam ettireceğiz. Çok yakın zamanda Rusya Müslümanlarını temsilen bir grup Mekke'ye giderek Müslüman kardeşleriyle diyalogu geliştirmenin yollarını ele aldı'' diye konuştu.
Milletvekillerinden Çeçenistan'ın çıkarları için çalışmalarını isteyen Putin, ''Cumhuriyete barış geldi. Cumhuriyetin hiçbir düşmanına burada yer yoktur.
En zor şey, ekonomik ve sosyal sorunları çözmektir'' diye konuştu. Putin'in ziyareti sırasında Çeçenistan Başkanı Ali Alhanov ve Başbakan Birinci Yardımcısı Ramazan Kadirov ile bir araya gelerek Çeçenistan'ın bazı sorunları ile sosyo-ekonomik durumunu ele aldığını duyurdu. (AA)
• 12.12.2005 tarihinde Özbekistan’ın Tacikistan Büyükelçisi Şokasım Şoislomov Özbekistan’ın güneyinde (Surhanderya bölgesindeki Tacik–Özbek sınırında) Babadağ istikametinde mayınlardan arındırma faaliyetlerinin başlatıldığını açıkladı. 1999-2001 yılları arasında silahlı terör gruplarının bu bölgelerden Özbekistan’a geçmesini engellemek için mayınlar yerleştirilmişti. (www.regnum.ru)
• Güney Osetya Savunma Bakanı Anatoliy Barankeviç ‘Nezavisimaya Gazeta’ya verdiği röportajda, ‘Gürcistan Güney Osetya’yı güç ile kendine katmaya hazırlanıyor’ dedi. Bölge ile ilgilenen siyaset bilimciler de bunun kaçınılmaz olduğunu dile getirerek “ABD Başkanı Bush, Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili’nin Güney Osetya’yı işgalini, 2-3 sene sonra, Kosova’da gerçekleşecek olan referandumdan önce, teşvik edecek. Çünkü eğer referandumda Yugoslavya’dan ayrılmak lehine oy verilirse, uluslar arası kamuoyu tarafından tanınmamış 7 ülke için bu, bağımsızlık için bir sinyal olacak. Bu devletler bağımsızlıklarını kazanırlarsa, Rusya’nın bu ülkeler üzerindeki etkinliği artacak. Bu durum ise, ABD’nin aleyhinedir’ açıklamalarını yapmaktadırlar. Diğer yandan Güney Osetya Cumhurbaşkanı’nın Moskova temsilcisi Dimitri Medoyev, Gürcistan’da ABD’nin CIA gizli hapishanelerinin bulunduğunu, kaçırılan Osetinlere orada insanlık dışı işkenceler uygulandığını ileri sürdü ve uluslararası insan hakları teşkilatlarına söz konusu hapishaneleri Gürcistan’da aramaları gerektiğini belirtti. (www.regnum.ru)
• 11.12.2005 tarihinde Ermenilerin yaşadığı Gürcistan’ın Samtshe-Cevaheti bölgesine bağlı Jdanovka köyünde olay çıktı. Sebebi ise, Gürcistan- Ermenistan sınırında gümrükte çalışan Ermeni asıllı memurların işten çıkarılıp, yerine Tiflis’ten ve Gürcistan’ın diğer bölgelerinden memurların getirilmesidir.
Yapılan bu ayrımcılık, zor sosyo-ekonomik şartlar altında çalışan ve tek gelir kaynağı gümrük olan köy sakinlerinin ayaklanmalarına sebep oldu.
(www.regnum.ru)
• ‘Barmek-Azerbaycan’ şirketinin Başkanı Hüseyin Arabul, şirketin Rusya’nın enerji dağıtma hatlarının bir bölümünü satın alacağını açıkladı. Bunun dışında, Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinin pazarlarına, özellikle Kırgızistan’ın enerji dağıtma tesislerine yatırım yapacağını belirtti. (www.regnum.ru)
Avrupa Birliği
• AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, Birliğin 2007-2014 dönemini kapsayan bütçesi üzerinde uzlaşmanın mümkün olduğunu söyledi. ''Küresel dünyada ortaya çıkan tehditleri karşılayabilecek bir Avrupa bütçesinin 12 temel öğesini belirlediğini'' anlatan Barroso, bunların en önemli 5 maddesini şöyle sıraladı:
''1- Toplam birlik harcamaları, dönem başkanının son önerisinde belirtilen miktarın üzerine çıkarılmalı.
2- Yeni üyelere daha adil bir öneri götürülmeli.
3- Đngiltere'nin AB bütçesine yapacağı katkıdan aldığı indirim, özellikle genişleme dikkate alınarak kalıcı ve daha büyük boyutta değiştirilmeli.
4- Bütçeyle ilgili şartlar ve garantiler yeniden gözden geçirilmeli.
5- Avrupa Parlamentosu'nun aldığı kararlara daha açık olunmalı.'' (AA)
Dünya Basını
Avrupa gazetelerinde bugün Irak seçimleri öne çıkıyor. Đngiltere'den Independent, "Savaşın bin günü" manşetiyle çıkmış. Tam bin gün önce, 20 Mart 2003'te başlayan işgalden bu yana yaşananları derleyen gazete, bugün gelinen noktayı şu satırlarla özetliyor: "Seçim sonuçları, çoğu Iraklının, etnik ya da dini kimlikleri doğrultusunda oy kullandıklarını ortaya koyacak. Ülke üniter bir devletten, konfederasyona dönüşüyor…Bin gündür devam eden savaşın biteceğine ilişkin bir işaret ise yok. Bağdat'taki morga, her ay bin yeni ceset geliyor. Yeni bir Irak doğuyor, ancak kana bulanmış olarak." Irak'ın bin gün süren savaşın ardından geldiği noktayı bu sözlerle özetleyen Independent, bir de bilanço çıkarmış. "Rakamların diliyle savaş" başlığının altında şu veriler sıralanıyor: "30 bin sivil Iraklı, 53 bin direnişçi, 2339 koalisyon askeri, 66 gazeteci öldürüldü…Iraklıların yüzde 47'si elektrikten, yüzde 70'i kanalizasyondan yoksun. Çocukların yüzde 8'i yetersiz besleniyor. Enflasyon yüzde 20, işsizlik yüzde 25 ila 40…Ülkedeki Amerikan ve Đngiliz askerlerinin sayısı 183 bin. Amerika'nın savaş için harcadığı para 204 milyar dolar.
Bulunan kitle imha silahı sayısı 0."
Đngiliz basınında geniş yer bulan bir konu da Avrupa Birliği bütçe krizi.
Financial Times; "Bütçe açmazı genişlemeyi vuracak" başlığını kullanmış.
Fransa'nın, Perşembe günü başlayacak zirvede sorunun çözülememesi durumunda, birliğin genişlemesinin darbe alacağını vurguladığını hatırlatan gazete, bunun olası etkilerini şöyle sıralıyor: "Tartışmanın merkezinde Makedonya var. Avrupa Komisyonu, Makedonya'nın adaylık statüsünün onaylanmasını istiyor. Ancak müzakerelerin başlaması için bir tarih vermiyor…Fransa Dışişleri Bakanı ise dün, Komisyon'un bu isteğini
desteklemeyeceklerini ilan etti. Birliğin genişleme politikasını gelecek yılın ilk yarısında gözden geçirmesi önerisi de, Đspanya, Portekiz, Hollanda ve Almanya'dan destek buldu…Türkiye ve Hırvatistan ile müzakerelere başlandı.
Ancak Fransa'nın önerdiği türden bir tartışmanın, adaylık sözü verilen Balkan ülkeleri için sonuçları olumsuz olacaktır…Birliğe katılmak isteyen, ancak henüz bir taahhüt alamayan Ukrayna ise en şanssız ülke gibi görünüyor."
Haftanın Yorumu
Ufuk Turu
Bu haftaki Ufuk Turu’nda Türkiye’nin Sunni gruplar ile Amerika arasında arabuluculuk yaptığı Đstanbul Uzlaşma toplantısı, Türk Dışişleri Bakanı Gül’ün ĐKÖ zirvesindeki açıklamaları, Kürdistan Đslam Birliği ile diğer Kürt gruplar arasındaki çatışmalar ve ITC bürolarına saldırılar incelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Đstanbul Uzlaşma Toplantısı
4 Aralık 2005 tarihinde Đstanbul Conrad Otel’inde yapılan toplantıya Irak’ta 4 Sünni grubun temsilcileri ve ABD’nin Irak Büyükelçisi Zalmay Halilzad katıldı.
Türkiye’nin girişimiyle oluşturulan toplantının öncesinde Türkiye’nin geniş kapsamlı bir kapalı diplomasi yürüttüğü ifade edilmektedir. Yaklaşık dört haftadan beri Sünni gruplar ile temas halinde olunduğu, Đran Dışişleri Bakanı Müttaki ile bu konu hakkında görüş alış verişinde bulunulduğu ve bir önceki hafta Türkiye’yi ziyaret eden ITC başkanı Sadettin Ergeç ile de konunun görüşüldüğü belirtilmektedir.1 Sünnilerin seçimi boykot etmemek adına öne sürdüğü maddelerin çoğunun Zalmay Halilzad tarafından kabul edildiği bildirilmiştir. Kabul maddeler şu şekilde sıralanabilir: “1) Seçim komisyonuna Sünniler girecek. 2) Vilayetlerdeki sandalye dağılımı adaletsiz. Sünni kontenjanı artırılacak. 3) Tarafsız-uluslararası gözlemciler görevlendirilecek. 4) Seçim sayımı ve kaydı uluslararası standartta olacak. Sandıklar Bağdat'a götürülmeden sayılıp sonuç hemen ilan edilecek. 5) Seçim komisyonunun yüzde 95'i Şii olan sandık başı gözlemcilerine Sünniler de katılacak. 6) Yurtdışındaki Iraklılar oy kullanabilecek. 7) Aday listelerine yeni isimler eklenebilecek. 8) Hapistekiler oy atacak. 9) Meclisteki yüzde 25'lik kadın kotasında katı tutum sergilenmeyecek. Sünniler, Irak'ta eğitimli kadın sayısının az olduğunu öne sürüp kotanın aşağı çekilmesini istiyor.”2 Kamuoyuna bilgilendirmek için yapılan basın toplantısına Abdullah Gül, Zalmay Halilzad ve Sünni grupları temsilen Irak Đslam Partisi lideri Tarık Haşimi katıldı.
ABD, Đstanbul kararlarına destek verdiğine dair iyi niyetlerini açıklamaları müteakip 300 Sünni tutukluyu serbest bırakarak göstermiş, Đstanbul’da alınan bu kararlar, Türkiye tarafından Đslam Konferansı Örgütü’nde anlatılarak, ĐKÖ’den destek istenmiştir. Sünnilerin taleplerinin çoğu, Türkmenler adına Enstitümüz tarafından değişik zamanlarda hazırlanan analiz ve raporlarda defalarca dile getirilmiş olup, Sünnilerin talepleri olumlu
1 Murat Yetkin, “Bağdat’ta Kritik randevu”, Radikal Gazetesi, 6 Aralık 2005, http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=172093,
2 “Sünni Araplarla Đstanbul Uzlaşısı”, Radikal, 6 Aralık 2005,
http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=172116&tarih=06/12/2005,
bulunmaktadır. Türk Dışişleri’nin inisiyatif alarak Irak konusunda bir politika oluşturmuş, ve Sünniler üzerinden açılım yapılarak gerçekleştirilen bu politika olumludur. Bu sürece Şiilerin ve Kürtlerin de dahil edilmesi Türkiye’nin hareket kabiliyetini arttıracaktır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken nokta, Türkmenlerin haklarının takip edilmesidir. Đstanbul Uzlaşması’nda her ne kadar Türkmenler zikredilmese de, Türkiye’nin, uyguladığı kapalı diplomasi ile Türkmenlerin haklarının garanti altına alınmasını sağlamaya yönelik adımlar atması beklenmektedir. Bu noktada 15 Aralık seçimlerinin adil bir ortamda gerçekleştirilmesinden sonra atılacak ikinci adım Kerkük’ün statüsü olmalıdır. Nitekim Abdullah Gül, hafta içi gerçekleştirilen ĐKÖ Dışişleri Bakanları zirvesinde bu konuya temas etmiş, Kerkük kökenli olmayanların Kerkük’teki seçim listelerinden silineceğini ve bu konuda çalışmalara başlandığını ifade etmiştir. Aynı kapsamda ITC Başkanı Sadettin Ergeç, Kerkük’ün statüsü ile alakalı 2007’de yapılması Anayasa’da öngörülen referandumun şu anki durumda sadece Kerkük’te yapılmasının Kerkük sorununun Kürt emellerine göre sonuçlanacağını bu yüzden referandumun tüm Irak genelinde yapılması gerektiğini belirtmiştir.
Bir önceki hafta Türkiye’nin Irak Politikası’nda Irak’ın kuzeyindeki oluşumu tanıma yönünde radikal bir değişme vuku bulduğu yorumları tazeliğini korurken, Türkiye’nin böyle bir çıkış yapması; Türkiye’nin Irak denkleminde seçeneklerini çeşitlendirdiği ve hareket kabiliyetini arttırdığını göstermektedir.
ABD’nin taşeronu olmayan ama ABD tarafından ciddiye alınan bir Türkiye, şu anki konjonktürde Irak ve Ortadoğu’da en etkili şekillendirici ülke konumundadır. unsurdur. Türkiye bu rolü üstlenerek hem bölgede vazgeçilmez bir unsur olacak hem de Irak’taki çıkarlarını korumaya devam edebilecektir. Şu an itibari ile Irak için başlatılan bu açılımın Đran-ABD ve Suriye-ABD arabuluculuğu ile genişletilmesi Türk Dışişlerinin en önemli stratejik hedeflerinden biri olmalıdır.
Kürt Bölgesi’nde Neler Oluyor?
Ocak 2005 seçimlerine ortak liste ile giren Kürtler’de ilk çatlak 15 Aralık seçim listelerinde gerçekleşti. KDP ve KYB’den sonra bölgede etkin olan Kürdistan Đslam Birliği (KĐB) bu seçimlerde Kürt ittifakına katılmamaya karar vermişti.
Geçtiğimiz hafta KĐB’nin seçim bürolarına “Barzani sempatizanı” olduğu söylenen gençler saldırılar düzenlemiş ve 4 KĐB’li öldürülmüştür. Bu olaylar iki olgunun su yüzüne çıkmasını sağlamıştır: Irak’ta tüm gruplardan daha fazla birlik içinde hareket ettikleri söylenen Kürtlerin o kadar da birlik içinde olmadıkları ve Irak’ta demokrasinin savunucuları olarak gösterilen Kürt liderlerin pek de demokrasi sevdalısı olmadıkları görülmüştür. Meydana gelen şiddet ise ne şekilde bir arada bulunduklarının kanıtıdır. Iraklı Kürt gruplar arasındaki asıl çatlağın ise 15 Aralık seçimlerinden sonra oluşturulacak Kürdistan Bölgesi yönetimi içerisinde Barzani ve Talebani arasında oluşacağı tahmin edilmekte, konjonktürün kendilerine sağladığı rüzgar ile bağımsızlığa koşan Iraklı Kürtler için durumun o kadar da kolay olmadığı yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır.
ITC Musul Bürosuna ve Kerkük’teki Türkmeneli TV Binasına Yapılan Saldırılar
Geçtiğimiz haftaya damgasını vuran diğer bir gelişme ITC Musul bürosu ve Türkmeneli TV binasına yapılan saldırı idi. Türkmeneli TV’ye yapılan saldırıda kimse yaralanmaz iken, ITC Musul bürosuna yapılan saldırı sonucunda yoldan geçmekte iken yaylım ateşine maruz kalan masum iki kişi ölmüş ve büronun iki koruması ağır yaralanmıştır. Saldırıları kimin yaptığı tespit edilememiştir. Bu menfur saldırıları kınamakla beraber, bu saldırıların bölgede ITC çalışmaları ve Türkmeneli TV’nin etkili yayınlarından duyulan rahatsızlığın sonucu olduğu değerlendirilmektedir. ITC iyi yoldadır ve gelecek güzel günler vadetmektedir.
