5. Su dalgalar n n yay lma h z s v lar n derinli ine ba l d r. CEVAP E. > λ L ESEN YAYINLARI CEVAP A

1

1..

Dalgalar enerji tafl›rlar. Giriflim ve k›r›n›m özellikleri göste- rirler. Tüm dalgalar›n yay›lmas› için maddesel ortama ihti- yaç duyulmaz. Örne¤in elektromanyetik dalgalar bofllukta yay›l›rlar. Bunlar›n yay›lmas› için ortama ihtiyaçlar› yoktur.

CEVAP E

2 2..

Ard›fl›k iki dalga tepesi aras›ndaki uzakl›k λoldu¤undan, 11 dalga tepesi aras›ndaki uzakl›k 10λolur. Bu durumda,

10λ= 200 ⇒d = 20 cm dalgalar›n yay›lma h›zlar› ise,

V = λ.f = 20.5 = 100 cm/s = 1 m/s bulunur.

CEVAP B

3 3..

Dalgalara bak›ld›¤›nda L bölgesinde dalgalar›n dalga boyu küçülmüfl- tür. M bölgesinde ise giderek büyü- müfltür. Bu duruma uygun seçenek A fl›kk›ndaki gibidir.

CEVAP A

4

4..

Bir dalga le¤eninde oluflturulan dalgalar›n dalga boyu le-

¤endeki suyun derinli¤ine ba¤l›d›r. Derinlik artarsa dal- ga boyu artar, azal›rsa dalga boyu azal›r.

Dalga boyu le¤enin büyüklü¤üne ba¤l› de¤ildir.

CEVAP A

5

5..

Su dalgalar›n›n yay›lma h›z› s›v›lar›n derinli¤ine ba¤l›d›r.

S›v›n›n derinli¤i artt›¤›nda dalgalar›n h›z› artar. Su dalga- lar›n yay›lma h›z›, eflitli¤inde görüldü¤ü gibi periyot ve frekansa ba¤l› de¤ildir. Kayna¤›n periyodu art›- r›ld›¤›nda dalgan›n periyodu dolay›s›yla dalga boyu arta- ca¤›ndan h›z› sabittir. Ayn› flekilde frekans art›r›ld›¤›nda dalga boyu azalaca¤›ndan h›z de¤iflmez.

CEVAP A

6 6..

Dalga boyu derinlikle do¤ru orant›l› oldu¤undan, λ_K> λ_L> λ_M olur.

CEVAP D

7 7..

K ve M ortamlar› s›¤, L ortam› ise derindir. Dalgalar L or- tam›nda daha h›zl› ilerler. L ortam›n›n yüzeyleri paralel ol- du¤undan atmalar k›r›ld›¤›nda M ortam›nda do¤rusal gö- rünümleri de¤iflmez.

CEVAP C

8

8..

Stroboskop en fazla 3 devir yapt›¤›na göre dalgalar›n fre- kans›,

f_d= n.f_s= 4.3 = 12 s^–1

olur. Dalgalar›n yay›lma h›zlar› 6 cm oldu¤undan dalgala- r›n dalga boyu,

CEVAP B V= λ. f

6= λ.12⇒ λ =1

2 cm olur .

s›¤ derin s›¤

K L M

X X X

Y Y Y

P K L M

tahta .

V=Tλ λ= f

K L M

K L M

λ

ESEN YAYINLARI

9

9..

Dalga katar say›s›, d.sinθ= n.λ

eflitli¤inden bulunur. n dalga katar numaras›, d ve sinθile do¤ru, λile ters orant›l›d›r.

Kayna¤›n periyodu art›r›ld›¤›nda eflitli¤inde V sa- bit olaca¤›ndan λ dalga boyu artar. λ artt›¤›nda ise n azal›r.

d kaynaklar aras› uzakl›k art›r›ld›¤›nda n artar.

S›v›n›n derinli¤i art›r›ld›¤›nda dalgan›n h›z› dolay›s›yla dalga boyu artar.λartt›¤›nda ise n azal›r.

CEVAP E

1 10 0..

Ard›fl›k iki dü¤üm çizgisi aras›ndaki uzakl›k dir. λart›- r›ld›¤›nda iki dü¤üm çizgisi aras›ndaki uzakl›k artar, azal- t›ld›¤›nda ise azal›r.

Kaynaklar aras›ndaki uzakl›¤›n art›r›lmas› veya azalt›lma- s› iki dü¤üm çizgisi aras›ndaki uzakl›¤› etkilemez.

Le¤enin derinli¤i art›r›ld›¤›nda dalgan›n h›z›, dolay›s›yla dalga boyu artar. Bu durumda iki dü¤üm çizgisi aras›nda- ki uzakl›k artar.

Kayna¤›n frekans› art›r›ld›¤›nda, V = λ. f eflitli¤inde h›z sa- bit olaca¤›ndanλazal›r. λn›n azalmas› iki dü¤üm çizgisi aras›ndaki uzakl›¤›n azalmas› demektir.

CEVAP C

1 11 1..

Su dalgalar› ›fl›k gibi düflünüldü¤ünde KL dalgas› II. yü- zeyden flekildeki gibi yans›r.

CEVAP D

1 12 2..

Gelen dalgan›n ay›r›c› yüzeyle yapt›¤› aç› gelme aç›s›

i = 37°, k›r›lan dalgan›n ay›r›c› yüzeyle yapt›¤› aç› k›r›lma aç›s› r = 53° oldu¤undan,

bulunur.

CEVAP B

1 13 3..

Derin ortamda dalgalar daha h›zl› ilerleyeceklerinden fle- kildeki görünümü al›rlar.

CEVAP D

1 14 4..

Engele önce gelen uç önce yans›r. Bu durumda KL atma- s›n›n önce X sonra Y engelindeki yans›mas› flekildeki gibi olur.

CEVAP E X

Y

K L

60^o

60^o L

K

30^o 30^o 30^o 30^o

60^o 60^o

.

K L .

K L

derin s›¤

°

° , , sin sin V V

53 37

0 8 0 6

4 3

L

K= = =

VK

L

VL

K 37_o

53^o

50^° L

K II. engel

80°

60°

I. engel

30^°100 50°

° 50^°

30^° L

K

K

L 50^°

2 λ

K₁ K₂

merkez do¤rusu

V T

=λ

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1

1..

Suyun yüksekli¤i artaca¤›ndan oluflan dalgalar›n dalga boyu ve h›z› artar. Frekans kayna¤a ba¤l› oldu¤undan de-

¤iflmez.

CEVAP D

2 2..

II.. yyooll::

Dü¤üm çizgi say›s›,

n tam say› oldu¤undan ve merkez do¤rusu da dü¤üm çiz- gisi oldu¤undan görünen dü¤üm çizgisi say›s›,

N_dü¤üm= 2.(n – 1) + 1

= 2.(4 – 1) + 1

= 7 olur.

IIII.. yyooll::

1 > ( p + n – ).

1 > ( ).

4 > n₁ ⇒ n₁= 3 tane olur.

1 > (– + n₂– ).

5 > n₂ ⇒ n₂= 4 tane olur.

N = n₁+ n₂= 3 + 4 = 7 tane dü¤üm çizgisi oluflur.

CEVAP D

3

3..

Dalgalar›n bir ortamda ilerleme h›z› derinlikle do¤ru oran- t›l›d›r. K de dalga en h›zl›, L de ise en yavafl hareket etti-

¤inden K ortam› en derin, L ise en s›¤d›r. Bu durumda, h_K> h_M> h_Lolur.

CEVAP C

4

4..

Stroboskopla dalgalar duruyor görüldü¤ü anda, f_d= n.f_s= 12.4 = 48 s^–1olur.

Dalgalar›n yay›lma h›zlar›,

V = λ.f = 2.48 = 96 cm/s bulunur.

CEVAP E

5

5..

KL atmas› X engelin- den yans›d›ktan son- ra Y engeline oradan da yans›yarak X en- geline gelir. Atma X engeline dik gelece-

¤inden kendi üzerin- den geldi¤i yoldan geri döner.

CEVAP A

6

6..

Dalga katar say›s›,

eflitli¤inden bulunur.

tam k›sm› al›naca¤›ndan n₁= 2 olur.

tam k›sm› al›naca¤›ndan n₂= 3 olur.

Toplam dalga katar say›s›,

N_katar= n₁+ n₂+ 1 = 2 + 3 + 1 = 6 olur.

CEVAP E

7 7..

Dalgalar›n s›¤ ortama gelme aç›s› 60°, k›r›lma aç›s› 37°

dir. Su dalgalar› için Snell yasas› uygulan›rsa,

bulunur.

CEVAP C sin i

sin r =V_d V_s sin 60° sin 37° =10

V_s 3 2 0,6 =10

V_s ⇒V_s=4 3 cm/s olarak derin s›¤

30^o N

V_s V_d

37°

60°

derin s›¤

N

V_s V_d i

r

derin s›¤

V_s i

r V_d d.sinθ =(n−p).λ

15.1=(n−1 3).5 3=n−1

3⇒n=10 3 =3,3 d.sinθ =(n+p).λ

15.1=(n+1 3).5 3=n+1

3⇒n=8 3≅2,67

.sin .

d θ=^n"ph λ

K L

X Y

30^o 30o

30_o 60^o

60^o N

30^o 30^o

60^o 60^o N 12

3 2 1 2

1

12 – 3 2 n 1

2 1 + 1

d λ 2

" 1

. – .

. – .

. .

sin

d n p

n

n n olur

2 1

12 1 2

1 2

1 3

12 3 4

θ λ

⇒

= +

= +

= =

d d

n n

ESEN YAYINLARI

T E S T - 2

SU DALGALARI

8

8..

1 dakikada = 60 s de 180 dalga üretildi¤inden dalgalar›n frekans›,

Stroboskobun frekans›,

Stroboskobun periyodu,

CEVAP D

9

9..

Dalgalar›n dalga boyunun +x ve –x yönünde farkl› ölçül- mesinin sebebi derinlik, kayna¤›n veya gözlemcinin hare- ketli olmas› ile aç›klanabilir.

CEVAP E

1 10 0..

–x yönünde gidildikçe λartt›¤›ndan dolay› dalga le¤eninin derinli¤i art›yor olabilir.

I. yarg› do¤rudur.

Kaynak +x yönünde hareket ederse, dalgalar›n görünümü afla¤›da flekildeki gibi olur.

Kaynak sabit iken, dalga le¤eni –x yönünde hareket eder- se, kaynak +x yönünde hareket etmifl olur. Dalgalar›n görünümü yukar›daki flekildeki gibi olur.

II. ve III. yarg›lar yanl›flt›r.

CEVAP A

1 11 1..

fiekil - I de : _________

λ₁= r dir.

fiekil - II de : _________

λ₂= 2r dir.

CEVAP B

1

12 2..

Kaynaklar›n üretti¤i dalgalar›n dalga boyu λ= 4 cm ve desendeki kayma miktar› Δx = 1 cm oldu¤una göre faz fark›,

CEVAP B

1 13 3..

X ve Y le¤enleri özdefl oldu¤undan oluflturulan dalgalar›n dalga boylar› λeflittir.

I. yarg› yanl›flt›r.

X le¤eninde dalgan›n tepesi üretilirken Y le¤eninde çuku- ru üretildi¤inden kaynaklar z›t fazl›d›r.

II. yarg› do¤rudur.

Le¤enler özdefl ve kaynaklar›n periyotlar› eflit oldu¤undan dalgalar›n h›zlar› eflittir.

III. yarg› do¤rudur.

CEVAP E

1

14 4..

Kaplar özdefl ve su seviyeleri ayn› oldu¤undan oluflan dalgalar›n h›zlar› eflittir. Bu durumda dalgalar ayn› sürede karfl› k›y›ya ulafl›rlar. Bu durumda t_K= t_L= t_Molur.

CEVAP B

kaynak kaynak

X Y

λ λ

Δ .

. .

x p

p p olur

=

= ⇒ = λ 2

1 4

2 1 2 .

λ λ

V V

T T

T r

T r

T

T olur

2

2 1

1 2

1 1

1 2

2 1

2 2

=

=

=

=

K₂ r

r K₁

r r

düz engel düz engel

fiekil - II fiekil - I

λ1= r λ2= 2r

r

+x –x

λ2 > λ1

λ2 λ2 λ2 λ1 λ1 λ1 λ1

V_K +x –x

T= 1

f_s =2 saniye olur . f_d=n. f_s

3=6. f_s⇒f_s=1

2 s⁻¹ olur.

60 s de       180 dalga üretilirse 1 s de        f üretilir.

f

d d

d. .

. 60 1 180

3 ¹

=

= ⁻ f_d s olur

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

h_X> h_Y> h_Zve kesitler birbirlerine paralel oldu¤undan, α> θ> γolur.

CEVAP A

2

2..

Derinlikleri farkl› bir ortamdan di¤er ortama su dalgalar›

geçti¤inde dalga boyu ve h›z de¤iflir. Frekans ve periyot de¤iflmez. E¤er dalgalar ortama dik gelirse dalgalar›n do¤rultular› da de¤iflmez.

CEVAP C

3

3..

1 saniye aral›klarla su damlat›ld›¤›ndan dalga- lar›n periyodu T = 1s dir.

λ₁= 6 cm, λ₂= 4 cm ol- du¤undan dalga le¤eni +x yönünde hareket etti-

¤i anlafl›l›r.

λ₁= (V_d+ V_k).T 6 = (V_d+ V_k).1...➊ λ₂= (V_d– V_k).T

4 = (V_d– V_k).1...➋ eflitlikleri taraf tarafa toplan›rsa,

10 = 2V_d ⇒ V_d= 5 cm/s, V_k= 1 cm/s bulunur. I. yarg› do¤ru, II. yarg› yanl›flt›r.

Dalgan›n flekli yine dairesel oldu¤undan le¤enin derinli¤i her yerde ayn›d›r.

III. yarg› do¤rudur.

CEVAP E

4

4..

Kaynaklar aras›nda faz fark› yok iken bulunan dü¤üm çiz- gisi say›s›, kaynaklar aras›nda faz fark› olmas› durumun- da de¤iflip de¤iflmeyece¤i veya art›p azalaca¤› hususun- da kesin bir fley söylenemez. Faz fark› olunca dü¤üm çiz- gisi say›s› azalabilir, artabilir veya sabit kalabilir.

Giriflim deseni geciken kayna¤a do¤ru kayar.

CEVAP C

5

5..

Dalgalar›n yay›lma h›zlar› derinli¤ine ba¤l›d›r. Derinlik de-

¤iflmedi¤inden dalgalar›n yay›lma h›zlar› de¤iflmez.

V = λ.f eflitli¤inde V sabit oldu¤undan frekans iki kat›na ç›- kart›ld›¤›nda dalgalar›n dalga boyu yar›ya iner.

CEVAP C

6

6..

Gecikme süresi, Δt = 5 – 4 = 1s olur. Faz fark›, Merkezi katar çizgisi,

CEVAP E

7

7..

Dalgalar ayn› kaynakla üre- tildi¤inden dalgalar›n fre- kanslar› eflittir ve faz fark›n- dan bahsedilemez. II. yarg›

do¤ru, III. yarg› yanl›flt›r.

n₁ortam›ndaki dalgalar ge- ride kald›¤›ndan, n₁ortam›

s›¤, n₂ortam› ise derindir.

I. yarg› do¤rudur.

CEVAP D

8

8..

P noktas›n›n kaynaklara olan uzakl›klar› fark›, IYFI = |PK₁| – |PK₂| = 22 – 18 = 4 cm

λ= 4 cm oldu¤undan yol fark› dalga boyunun tam kat›na eflit oldu¤undan n.dalga katar› üzerindedir.

YF = n.λ

4 = n.4 ⇒n = 1. dalga katar› üzerindedir.

Kaynaklar›n bulundu¤u yerde önce dalga tepesimi yoksa çukuru mu üretildi¤i verilmedi¤inden P noktas› çift tepe yada çift çukur oldu¤unu bilemeyiz.

CEVAP D V₁

V₂ n₂ n₁

Δx=p.λ= . = 2

1 4 8

2 1 cm kayar.

p= Δt T = 1

4 olur.

λ₂ λ₂ λ₁ λ₁

+x –x

Z

ara kesit γ

θ

Y

X

ara kesit α

ESEN YAYINLARI

9 9..

Yol fark› = |YF| = Δx = eflitli¤i P ve R noktalar› için ayr› ayr› yaz›lacak olursa,

CEVAP D

1

10 0..

Merkez do¤rusu dalga katar› oldu-

¤undan, sa¤›ndaki ve solundaki ilk dal- ga katarlar› aras›n- daki uzakl›k,

CEVAP E

1 11 1..

Z›t fazda çal›flt›r›ld›¤›nda merkez do¤rusu dü¤üm çizgisi olur. Bu durumda 1. dalga katar›n›n merkez do¤rusuna olan uzakl›¤› , 1. dü¤üm çizgisinin merkez do¤ru-

suna olan uzakl›¤› ise olur. Buna göre,

CEVAP B

1 12 2..

fiekil - I deki do¤rusal dalgalar odakta toplanacak flekilde k›r›ld›¤›ndan X ortam› derin, Y ise s›¤d›r. Bu durumda h_X> h_Yolur.

fiekil - II deki do¤rusal su dalgalar› dairesel dalgalar ola- rak k›r›ld›¤›ndan Z ortam› X ortam›ndan daha derindir.

h_Z > h_X olur. Ortamlar›n derinlikleri aras›ndaki iliflki h_Z> h_X> h_Yolur.

CEVAP B

1 13 3..

–x yönünde gidildi¤inde dalga boyu küçülmekte, +x yönünde ise büyü- mektedir. λkab›n derinli¤i ile do¤ru orant›l› oldu¤undan kab›n düfley ke- siti flekil–I deki gibi olabilir.

CEVAP A K +x

–x K

fiekil - I

fiekil - II X

Y

X

Z

y

y¹ olur

2

4 2

1

= =2 λ

λ .

y 2

λ

2=

y 4

λ

1= y1 y2

1. dalga katar›

1. dü¤üm çizgisi

merkez do¤rusu K1

K2

d= λ 2+ λ

2= λ olur .

K₁ K₂

merkez do¤rusu λ/2 λ/2

1.d.k 1.d.k

Δ = =

Δ = =

x dx L x dx

L

P P

R R

. .

8

6 eşitlikleri oranlanıırsa d.x

bulunur.

P

L dx

L x x

R

P R

.

=

= 8 6 4 3

d.x L K₁

K₂

merkez do¤rusu

x_R

L x_P

L d

R P

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

Dalga le¤enine bak›ld›¤›nda K bölge- sinde dalga boyu artt›¤›na göre de- rinlik artmaktad›r. L bölgesinde dalga boyu sabit oldu¤undan derinlik sabit- tir. M bölgesinde dalga boyu artt›¤›n-

dan derinlik artm›flt›r. M deki derinlik K deki derinlikten fazla oldu¤undan dalga boyu daha fazla artm›flt›r.

CEVAP C

2 2..

K ortam›ndaki dalgan›n uzant›s› kesikli çizgilerle L orta- m›nda gösterildi¤inde, L ortam›na geçen dalgan›n daha geride kald›¤› görülür. Bu durumda K ortam› derin, L orta- m› ise s›¤d›r.

I. yarg› do¤rudur.

Dalgalar›n ortamlarda ilerleme h›zlar› derinlikle orant›l›

oldu¤undan V_K> V_Ldir.

II. yarg› yanl›flt›r.

L ortam›n›n derinli¤i biraz art›r›ld›¤›nda L ortam›na geçen dalga daha az k›r›laca¤›ndan sapma aç›s› azal›r. E¤er K ve L ortamlar›n›n derinlikleri ayn› yap›l›rsa sapma aç›s›

s›f›r olur.

III. yarg› do¤rudur.

CEVAP D

3 3..

P noktas› 2. dü¤üm çizgisi üzerinde oldu¤undan,

CEVAP B

4 4..

Yol fark› = |PK₁| – |PK₂| = n.λoldu¤undan |PK₁|, |PK₂| ve n bilinenleriyle λbulunur.

CEVAP B

5

5..

Dalgalar L ortam›- na geçti¤inde nor- malden uzaklaflt›-

¤›ndan L ortam›

derin, K ortam› s›¤- d›r. Bu durumda V_L> V_K olur. Dal- galar›n genifllikle- ri h›zlar› ile orant›l›d›r.

CEVAP B

6 6..

Dalga le¤eninde yay›lan dalgalar›n yay›lma h›zlar›,

Gözlemci –x yönünde yay›lan dalgalar›n h›zlar›n›,

➞V_ba¤= ➞ V_d+ ➞

V_le¤en– ➞ V_gözlemci

= –4 + (–2) – 3

= –9 cm/s olarak görür.

Soruda büyüklü¤ü soruldu¤undan |➞

V_ba¤| = 9 cm/s olur.

CEVAP A V^d= Tλ= 2 =

0 5 4

, cm/s olur.

3cm/s

–x +x

2cm/s K

L

V_L V_K

s›¤

derin

K₁ K₂

merkez do¤rusu

P x

| YF|=d.x

L =(n−1 2).λ 8. 6

40 =(2−1 2).λ 6

5 =3

2.λ ⇒ λ = 4

5 cm olur . x = 6cm K1

K2 d=8cm

P

L = 40cm

merkez do¤rusu V_K V_L

K ortam›

L ortam›

ara kesit

derin s›¤

K L M

ESEN YAYINLARI

7 7..

fiekilde gösterildi¤i gibi K₁ve K₂kaynaklar›n›n aras›ndaki uzakl›k,

Merkez do¤rusu dalga katar› olaca¤›ndan toplam 9 tane dalga katar› oluflur.

CEVAP D

8

8..

Dalgalar L or- tam›nda geride kald›¤›ndan K ortam› derin, L ortam› s›¤d›r.

Derin ortamda dalga boyu da- ha büyük oldu-

¤undan λ_K>λ_L dir.

I. yarg› do¤rudur.

Kayna¤›n periyodu azalt›ld›¤›nda (frekans art›r›ld›¤›nda) k›r›lma aç›s› r artar.

II. yarg› do¤rudur.

0° den farkl› aç›larla K ortam›ndan L ortam›na gönderilen dalgalar›n periyodu azalt›ld›¤›nda dalgalar›n K ortam›ndaki gelme aç›s› ve h›z› de¤iflmez. L ortam›ndaki r k›r›lma aç›s› büyür. K›r›lma aç›s›n›n büyümesi dalgalar›n sapma aç›s›n› küçültür.

III. yarg› do¤rudur.

CEVAP E

9 9..

Kaynak hareketli oldu¤unda su dalgalar›nda Dopleer Olay› gerçekleflir. Bu durumda,

λ₁= (V_D– V_K) . T … ❶ λ₂= (V_D+ V_K) . T … ❷

olur. ❶ ve ❷ denklemleri taraf tarafa toplan›rsa, λ₁+ λ₂= 2V_D. T

15 + 25 = 2V_D. T ⇒ V_D. T = 20 cm olur.

Kaynak hareketsiz oldu¤unda dalga boyu, λ= V_D. T = 20 cm olur.

CEVAP C

1

10 0..

Kaynaklar aras› uzakl›k d = 20 cm, λ = 8 cm, p = 0,25 oldu¤una göre,

d.sinθ= (n p).λ 20.1 = (n + 0,25).8

2,5 = n + 0,25 ⇒n = 2,25 olur. n tam say› olaca¤›nda n₁= 2 al›n›r.

d.sinθ= (n – p).λ 20.1 = (n – 0,25).8

2,5 = n – 0,25 ⇒n = 2,75 olur.

n tam say› olaca¤›ndan n₂= 2 al›n›r. Gözlenen dalga ka- tar say›s›,

N_katar= n₁+ n₂+ 1 = 2 + 2 + 1 = 5 olur.

CEVAP C

1

11 1..

Düfley kesiti flekildeki gibi olan kab›n yüzeyinde, K bölgesinin derinli¤i sabit oldu¤undan dalga boyu sabit, L bölgesinde derinlik artt›¤›ndan λartar.

M bölgesinde derinlik azald›¤›ndan λda azal›r. Bu da C seçene¤inde do¤ru verilmifltir.

CEVAP E

1

12 2..

K›r›n›m olay›n›n gözlenebilmesi için dalgalar›n dalga boyu λ> w olmal›d›r. Bafllang›çta λ< w oldu¤undan k›r›n›m gözlenememektedir. Suyun derinli¤i art›r›ld›¤›nda λbüyür ve k›r›n›m olay› gözlenir.

CEVAP A

K L M

"

+x –x

λ₁ λ₂ λ₂ λ₂ K λ₁λ₁

V_K

V_K r i V_L

L

K

λ_K λ_L

kaynak

K₁ K₂

3.D.K 2.D.K 1.D.K M.D. 1.D.K 2.D.K 3.D.K

λ/2 λ/2

λ/4 λ/2 λ/2 λ/2 λ/2

d₁=2,25λ d₁=2,25λ

λ/2 λ/2

4.D.K 4.D.K

λ/4

d_K

1K2 =2d₁=2.(λ 4+ λ

2+ λ 2+ λ

2+ λ 2) =2.(9λ

4) =9λ

2 olur .

K₁ K₂

3.D.Ç 2.D.Ç 1.D.Ç M.D. 1.D.K 2.D.K 3.D.K

λ/2 λ/2

λ/2 λ/4 λ/2 λ/2 λ/2

d₁ d₁

λ/2 λ/4

4.D.K 4.D.Ç

λ/2

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

Stroskobun frekans› kayna¤›n frekans›na eflit veya tam katlar› oldu¤unda dalga le¤enindeki dalgalar duruyormufl gibi görünür. Stroskop 1 saniyede 3 devir yapt›¤›na gö- re frekans› f_s= 3 s^–1dir.

Kayna¤›n frekans› dalgalar›n frekans›na eflittir. Bu durumda f_dalga= f_kaynak olur.

Stroskobun frekans› (f_s) saniyedeki devir say›s›d›r ve soruda bu de¤er f_s= 3 olarak verilmifltir. Yar›k say›s› n olan stroskobun yar›klar›n›n frekans› (f_y);

f_y= n . f_s= 12 . 3 = 36 olur.

D

Daallggaallaarr››nn dduurruuyyoorr ggöörreennmmeessii iiççiinn üüçç dduurruumm vvaarrdd››rr..

B Buunnllaarr::

II.. ff_ddaallggaa== ff_{yyaarr››kk} IIII.. ff_ddaallggaa== mm .. ff_{yyaarr››kk} IIIIII.. mm .. ff_ddaallggaa== ff_{yyaarr››kk} fl

fleekklliinnddeeddiirr..

Burada m tam say›d›r. Verilen de¤erleri kullan›rsak;

II. durumdan : f_dalga= m . f_yar›k

f_dalga= m . 36 ve m = 1,2,3 oldu¤undan f_dalga= 36, 72, 108, .. .. .. , 36m olmal›d›r.

III. durumdan : m . f_dalga= f_yar›k m . f_dalga= 36

f_dalga= , m = 1, 2, 3 … oldu¤undan,

f_dalga= 15 s^–1 için m tam say› olmad›¤›ndan kayna¤›n frekans› 15 s^–1 olamaz.

CEVAP B

2 2..

Kaplardaki s›v›lar›n derinlikleri ayn› oldu¤undan dalgala- r›n h›zlar› ayn›d›r. Z kab›n›n uzunlu¤u daha büyük oldu-

¤undan t_Z> t_X= t_Y olur.

CEVAP D

3

3..

Kaynaklar eflit periyotlu ve K₂den üretilen iki dalga ara- s›ndaki uzakl›k 10 cm oldu¤undan, λ= 10 cm dir. K₁ve K₂ kaynaklar›n›n üretti¤i dalgalar aras›ndaki gecikme süre- sinde al›nan yol,

Δl = 10 – 3 = 7 cm dir.

Bu durumda faz fark›,

CEVAP E

4 4..

fiekil - I deki do¤rusal dalgalar L ortam›ndan geçerken da- iresel durum ald›klar›ndan L ortam› s›¤, K ortam› derindir.

I. yarg› yanl›flt›r.

fiekil - II deki do¤rusal dalgalar M ortam›ndan geçerken bir noktada odaklanacak flekilde k›r›ld›¤›ndan M ortam›

s›¤, K ise derindir.

II. yarg› kesinlikle do¤rudur.

L ile M aras›nda bir k›yaslama yap›lamaz.

III. yarg› için kesin birfley söylenemez.

CEVAP B

5

5..

‹ki noktan›n ayn›

fazla titreflmesi için ayn› nokta üzerinde tepe ise tepe, çukur ise çu- kur olmas› gerekir.

Kaynak tepe üre- tirken K, M ve P te- pe oldu¤undan kaynak ile ayn› fazdad›r.

CEVAP E K

L M

N P

K L K

K K

fiekil - I fiekil - II

M

p= Δ =, olur λ

7

10 .

T 2T 2T

X Y Z

l l 2l

36, 18, 12, 9, , 6,. . ., .

f n olur

5

36 36

lg da a=

, , , , , ,. . .,

f 1 n

36 2 36

3 36

4 36

5 36

6

36 36

lg da a=

m 36

kaynak

dalga le¤eni

ESEN YAYINLARI

6 6..

K₁kayna¤›, dalgan›n tepesini üretirken kendinden 10 cm uzaktaki noktada oluflturdu¤u dalga olup çu- kur noktad›r.

K₂ kayna¤› dalgan›n çukurunu olufltururken kendinden 16 cm uzaktaki noktada olup dalgan›n çukurun- dad›r.

Bu durumda P noktas› iki kayna¤›n da oluflturdu¤u dalga- lar›n çukurunda bulunur. Bu noktadaki dalgan›n genli¤i,

y = y₁+ y₂

= 2 + 3

= 5 cm olur.

CEVAP A

7 7..

Yans›ma kanunlar›na göre dalga engellerde yans›d›¤›nda görünümü flekildeki gibi olur.

CEVAP A

8 8..

Engeli çukur aynaya benzetecek olursak 1,5 F deki ›fl›nlar 3F den geçece¤inden, su dalgalar› engelden yans›d›ktan sonra K noktas›nda toplan›p sonra da¤›l›rlar.

CEVAP B

9 9..

Kapal› bölgede ›raksak bir ortam›n olmas› gerekir. I orta- m›, karakter de¤ifltirmifl kal›n kenarl› mercek gibi davrana- rak do¤rusal dalgalar› da¤›t›r.

IV ortam› ›raksak ortamd›r. Do¤rusal dalgalar› da¤›t›r.

II ve III ortamlar› do¤rusal dalgalar› toplar.

CEVAP C

1 10 0..

fiekilden λ₁= 2 br, λ₂= 3 birimdir.

Dalga le¤enleri özdefl oldu¤undan dalgalar›n h›zlar›

V₁= V₂= V olur.

CEVAP D V = λ1. f₁= λ2. f₂

2. f₁=3. f₂

2. f =3. f₂⇒f₂ =2f 3 olur . λ₁= λ =2⇒ λ₂=3

2λ olur.

I. kaynak

II. kaynak λ₁=2 V₁

λ₂=3 V₂

s d s s d s d s d d s d

I II III IV

?

K M F

60^o 60^o

60^o 60^o K

L K L

K

L

I 60^o

II 4 16=4

4 , 10=2 5 K1

K2

λ=4 y=21

λ = 4

y2=3

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

Derin ortamda dalga boyu,

CEVAP D

2 2..

P noktas› 1. dalga katar› üzerinde oldu¤una göre,

|PK₂| = 4λveya |PK₂| = 2λolur.

|PK₁| ile |PK₂| aras›ndaki aç› 90° oldu¤undan |K₁K₂| uzakl›¤›,

|K₁K₂|²= |PK₁|²+ |PK₂|²

|K₁K₂|²= (3λ)²+ (4λ)²

|K₁K₂| = 5λveya

|K₁K₂|²= |PK₁|²+ |PK₂|²

|K₁K₂|²= (3λ)²+ (2λ)²

|K₁K₂| = c13 λolur.

CEVAP D

3 3..

CEVAP E

4 4..

Yol fark›,

olur. λ= 2 cm oldu¤undan P noktas› dalga katar›d›r.

|YF| = n.λ

6 = n.2 ⇒n = 3. dalga katar› üzerinde bir nok- tad›r.

CEVAP C YF =d.sinθ =12.sin 30° =12.1

2=6 cm K2

merkez do¤rusu

P

K1

θ=30°

d = 12cm R noktas›

2 18= 9

2 28= 14 1442443

dü¤üm noktas›

22 – 18 = n – 2 1 4

10 = n – 2 1 4 n = 3 . D.ç.

II. yarg› do¤rudur.

S noktas›

2 24= 12

2 40= 20

1442443

çift tepe

40 – 24 = n . 4 16 = 4n

n = 4 . D.k.

III. yarg› do¤rudur.

P noktas›

2 λ PK₁

= 2 4 14= 7

2 λ PK₂

= 2 4 22= 11 1442443

çift çukur

PK₂ – PK₁ = nλ 22 – 14 = n4

8 = 4n n = 2 . D.k.

I. yarg› do¤rudur.

| YF|=| PK₂−PK₁|=n.λ | PK₂−3λ|=1.λ olur .

P

K₂ K₁

3λ

` V V

=

8 6

= 12

= 16 cm olur.

d s

d s

d d

λ λ λ ⇒λ

s›¤ derin

λs λ_d

v_d v_s

ESEN YAYINLARI

5 5..

Dalga le¤eninin derinli¤i sabit oldu¤undan oluflan dalga- lar›n h›zlar› sabittir. Periyot ile frekans aras›ndaki iliflki oldu¤undan fiekil - I deki grafik do¤ru çizilmifltir.

Dalgalar›n dalga boyu ile h›zlar› aras›ndaki iliflkiden, eflitli¤inden görüldü¤ü gibi fiekil - III teki gra- fik do¤ru çizilmifltir.

CEVAP E

6 6..

fiekildeki özel aç›lardan |KP₁| = 6λ, |KP₂| = 3λolur. P nok- tas›n›n kaynaklara olan uzakl›klar› fark›,

IYFI = |PK₁| – |PK₂| = 6λ– 3λ= 3λolur.

Yol fark› dalga boyunun tam kat›na eflit oldu¤undan dalga katar› üzerindedir. P noktas›,

IYFI = n .λ

3λ= n .λ ⇒n = 3. dalga katar› üzerinde bir noktad›r.

CEVAP C

7 7..

‹nce kenarl› merce¤e F den gelen dairesel su dalgalar›

do¤rusal olarak k›r›l›rlar. Kal›n kenarl› merce¤e paralel gelen su dalgalar› uzant›lar› odaktan geçecek flekilde k›- r›l›rlar. O noktas› kal›n kenarl› merce¤in oda¤› olarak dü- flünülmüfltür. Bu noktan›n yeri ince kenarl› merce¤in so- lunda da olabilir. Bu çizimlere uyan fleçenek A fl›kk›nda do¤ru verilmifltir.

CEVAP A

8 8..

L noktas› ›fl›n gibi düflünüldü¤ünde I. engelden yans›d›k- tan sonra II. engele dik olarak gelece¤inden kendi üzerin- den geri döner.

Ayn› ifllem K noktas› için yap›ld›¤›nda K noktas› II. engelden yans›d›ktan sonra I. engele dik gelece¤inden ken- di üzerinden geri döner ve flekildeki durum gözlenir.

CEVAP A

9 9..

α+ 3α= 180° ⇒ α= 45° olur.

‹nce kenarl› merce¤in oda¤›ndan gelen dairesel su dalga- lar› do¤rusal olarak k›r›l›r. Düzlem engelde yans›ma ka- nunlar›na göre yans›t›ld›¤›nda flekildeki gibi ilerlerler.

CEVAP B

1 10 0..

Normal durumda derinlik artarken dalga boyu artmaktad›r.

fiekilde ise gittikçe derinlik artarken dalga boyu azalmak- tad›r. Bunun nedeni kayna¤›n hareket etmesi, T nin azal- mas› veya f nin artmas› ile aç›klanabilir. Bu olay dalgala- r›n genli¤inin artmas› ile aç›klanamaz.

CEVAP B fiekil - I

fiekil - II kaynak

–x +x

F

N

düz engel derin

s›¤

K

L L

K

L K

45°

45°

45°

L K

60^o 60^o

K L

I. engel II. engel

30^o 30^o 30^o 30^o60^o

60^o

F

s›¤ s›¤

derin P K₁

K₂ 30°

60°

6λ

3λ 3 3λ

. V=Tλ λ= f f T

=1 frekans

periyot frekans periyot

dalga boyu dalga boyu

fiekil - I fiekil - II fiekil - III

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

K den L ye geçen dalgalar normale yaklaflt›¤›ndan K de- rin, L s›¤ olaca¤›ndan h_K> h_Lolur. L den M ye geçen dal- galar normale yaklaflaca¤›ndan L derin M s›¤ olaca¤›n- dan h_L> h_Molur.

Bu durumda ortamlar›n derinlikleri aras›nda h_K> h_L> h_M iliflkisi vard›r.

CEVAP E

2 2..

Her bir dalgan›n genli¤i r ise, K noktas› iki dalgan›n te- pe noktas› oldu¤undan genli¤ i h_K= r + r = 2r, L nokta- s› iki dalgan›n çukuru oldu¤undan genli¤i, h_L= r + r = 2r, M noktas› bir dalgan›n tepesi, di¤er dalgan›n çukuru oldu-

¤undan genli¤i h_M= r – r = 0 olur.

CEVAP B

3 3..

fiekilden K ortam› derin, L ortam› s›¤ oldu¤u anlafl›l›r.

Kayna¤›n frekans› art›r›ld›¤›nda k›r›lan dalgalar›n r k›r›lma aç›s› artar.

I. yarg› do¤rudur.

Snell ba¤›nt›s›ndan,

eflitli¤inde i gelme aç›s›, dalgalar›n K ortam›ndaki V_Kh›z›

sabittir. K›r›lma aç›s› artaca¤›ndan eflitli¤in korunabilmesi için dalgalar›n L ortam›ndaki V_Lh›zlar› artmal›d›r.

II. yarg› do¤rudur.

Frekans›n de¤iflmesi dalgalar›n genli¤inin de¤iflimini etki- lemez.

III. yarg› yanl›flt›r. CEVAP D

4

4..

Dalgan›n periyodu 6 s oldu¤undan dalga yar›m peri- yotluk sürede yan- s›m›flt›r.

Bu durumda flekil- deki görüntü dalga engelden yans›- maya bafllad›ktan 3 saniye sonra el- de edilmifltir.

CEVAP B

5 5..

P noktas›n›n yol fark›, |YF| = 3λ– 3λ= 0 oldu¤undan mer- kez do¤rusu üzerindedir.

I. yarg› do¤rudur.

R noktas› için yol fark›,

|YF| = |RK₁| – |RK₂| = 3,5λ– 1,5λ= 2λ olur. Yol fark› λn›n 2 kat›na eflit oldu¤undan 2. dalga ka- tar› üzerindedir.

II. yarg› do¤rudur.

S noktas› K₁kayna¤›n›n üretti¤i dalgalar›n tepesinde, K₂ kayna¤›n›n üretti¤i dalgalar›n ise çukurundad›r.

III. yarg› yanl›flt›r.

CEVAP C

6 6..

Derin ortam›n derinli¤i art›r›l›rsa dalgalar›n k›r›lmas› arta- ca¤›ndan dalga daha çok k›r›l›r ve odak uzakl›¤› azal›r.

Dalgan›n h›z› ve frekans› de¤iflmez.

CEVAP C O

s›¤ derin s›¤

K₁ K₂

P

S R

engel O

sin sin r i

V V

L

= K

K (derin) L (s›¤)

kaynak

r

V_L V_K

i K L

M

K L

N M N

ESEN YAYINLARI

7 7..

S›¤ ortam fleklindeki kal›n kenarl› merce¤e F den gelen daire- sel dalgalar bu merce¤in sindeki bir kaynaktan geliyormufl gibi da¤›l›r. ‹nce kenarl› mercek fleklindeki s›¤ ortama 2F den gelen dalgalar 2F de toplan›p sonra da¤›l›rlar.

CEVAP D

8 8..

Atman›n M ucu önce engele gel- di¤inden eflit aç› ile yans›r. L nok- tas› engele geldi¤inde atma flekil- deki konumu al›r.

CEVAP E

9 9..

Dalgalar ayn› ›fl›kta oldu¤u gibi yans›yaca¤›ndan K nokta- s› afla¤›, L noktas› ise yukar›dan hareket eder. KL atmas›

noktalar›n yerleri de¤iflmek üzere kendi üzerinden geri döner.

CEVAP A

1 10 0..

E¤risel yüzeyler birbirine paralel oldu¤un- dan dalgalar paralel kaymaya u¤rar. K or- tam›ndan do¤rusal gelen dalgalar N orta- m›nda da do¤rusal hareket ederler.

CEVAP A

3h 2h h 3h

K L M N

K

L L^›

K^›

θ

θ K

M L K

L M

60^o F

2

s›¤

s›¤

F derin

F 2F

f/2 3f/2

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

Kaynaklar aras›nda faz fark› yokken merkez do¤rusunun kaynaklara uzakl›¤› eflit ve x_od›r. Kaynaklardan biri geç çal›flt›r›ld›¤›nda merkez do¤rusu ve desen geciken kayna-

¤a do¤ru kayar. Kayma miktar› x ise, merkez do¤rusunun I. kayna¤a uzakl›¤›, x₁

x₁= x_o+ x II. kayna¤a uzakl›¤›,

x₂= x_o– x olur.

Kaynaklara olan uzakl›k fark›,

Δx = x₁– x₂= x_o+ x – (x_o– x) = 2x olur.

Faz fark› olur. Faz fark›, 0 < p < 1 ola- ca¤›ndan olur.

Kayma miktar› x,

olur.

CEVAP B

2 2..

P noktas›n›n K₁kayna¤›na olan uzakl›¤›,

|PK₁| = 24 cm, λ= 8 cm

tepeye, K₂kayna¤›na uzakl›¤› |PK₂| = 20 cm,

çukura karfl›l›k gelir. Bu durumda P noktas›n›n genli¤i, y_P= |y₁– y₂| = |6 – 4| = 2 cm olur.

CEVAP A

3 3..

Dalgalar K den L ye geçti¤inde dalga boyu artm›flt›r. Bu durumda K ortam› s›¤, L ise derindir. Dalgalar L den M ye geçti¤inde dairesel bir hal ald›¤›ndan M ortam› L ye göre daha derindir.

CEVAP D

4

4..

P noktas›n›n kaynaklara olan yol fark›;

IYFI = IPK₁– PK₂I

= d.

= 10.

= cm olur.

P noktas› 3. kar›n çizgisi üzerinde oldu¤undan yol fark›, cm oldu¤una göre;

Δx = n.λ

= 3.λ ⇒ λ= cm olur.

CEVAP C

5 5..

Kaynaklar z›t fazl› P₁noktas› 1. dü¤üm çizgisi üzerinde ol- du¤una göre,

P₂noktas› 2. dü¤üm çizgisi üzerinde oldu¤una göre,

CEVAP D

P K P K n p

P K

2 2 2 1 2

2 2

1 2 2 1 2

1 2

− = − +

− = − +

( ).

( )

λ

6 ..

4 8

14

2 2

2 2

P K P K

− =

= 6

cm oluur.

P K_{1 2} P K_{1 1} n₁ 1 p 2 14 10 1 1

2 1 2

− = − +

− = − +

( )

(

λ

)).λ⇒ =λ 4 cm olur.

merkez do¤rusu K₁

K₂ 5cm

2. dü¤üm çizgisi

1. dü¤üm çizgisi P₁

P₂ 10cm

14cm 2 5 2

15 4 15

2 15

80 60 L x

K L M

λ₃

λ₁ λ₂

PK₂ λ 2

=20 8 2

=20

4 =5 tek oldu¤undan PK₁

2 24

8 2

24

4 6

λ = = = çift olduğundan 24cm

20cm P

K₂(4) (6)K₁

Δx = 2x = 2.pλ

2=p.λ =p.V .T=2

5.4.5=8 cm x=p.λ

2 oldu¤undan p=2

5 p= Δt

T =22 5 =4.2

5 x

x₁ x₂

x_o x_o

merkez do¤rusu

K₁ K₂

ilk durum

son durum

ESEN YAYINLARI

6 6..

K›r›n›m olay›n›n gözlenebilmesi için, λ ≅ w olmal›d›r. K›r›- n›m›n azalmas› için w artt›r›lmal› veya λazalt›lmal›d›r.

CEVAP A

7 7..

Kal›n kenarl› mercek kendinden daha yo¤un ortama kon- du¤unda özellik de¤ifltirir. Dairesel dalgalar, do¤rusal ola- rak ince kenarl› merce¤e gelir. ‹nce kenarl› mercekte özel- lik de¤ifltirece¤inden do¤rusal gelen dalgalar uzant›lar›

odaktan (2F) geçecek flekilde dairesel olarak k›r›l›r.

CEVAP E

8 8..

Dalgalar›n flekline bak›ld›¤›nda +y yönünde dalga boyu- nun art›¤› görülmektedir.

Kaynak K noktas›ndan dalga üretmeye bafllarsa derin ortamda dalga daha h›z- l› ilerleyece¤inden flekildeki konum elde edilir.

CEVAP B

9 9..

S›¤ ortam fleklindeki kal›n kenarl› merce¤e F den gelen dairesel dalgalar bu merce¤in sindeki bir kaynaktan geliyormufl gibi k›r›l›r. ‹nce kenarl› mercek fleklindeki s›¤

ortama den gelen dalgalar 3F de toplan›p sonra da-

¤›l›rlar.

CEVAP E

1 10 0..

• X engeline gelen do¤rusal dalgalar engelden yans›- d›ktan sonra kesinlikle odaklan›rlar.

• Y engeline gelen do¤rusal dalgalar engelden yans›- d›ktan sonra kesinlikle odaklanmazlar.

• Z engeline gelen dairesel dalgalar engelden yans›d›k- tan sonra odaklanabilir, odaklanmayabilir. Z engelinin odak noktas› bilinmedi¤inden kesin birfley söylene- mez.

• T engeline gelen do¤rusal dalgalar engelden yans›- d›ktan sonra kesinlikle odaklanmazlar.

CEVAP A X

fiekil - I

Y

fiekil - II

Z

fiekil - III

T

fiekil - IV F

2 3

F 2

s›¤

s›¤

F f

derin

3F

L K K

L

derin

s›¤

+y

+x –x

–y

derin

s›¤ s›¤ s›¤

derin

F

f f f

F 2F

λ

w

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 1..

L dalgas› fiekil - I deki konumdan fiekil - II deki konuma gelene kadar yol alm›flt›r. Dalgalar›n pe- riyodu 6 s oldu¤undan λyolunu 6 saniyede al›r. l›k

yolu ise saniyede al›r. CEVAP B

2

2..

‹ki durumda da yol fark› ayn›d›r.

CEVAP D

3 3..

Gecikme yolu = Δx = |PK₁| – | PK₂|

= 15 – 12

= 3 cm olur.

Dalga boyu, V = λ. f

24 = λ. 6 ⇒ λ = 4 cm olur.

Faz fark›,

CEVAP E

4 4..

Oluflan 1. dü¤üm çizgileri kaynaklar›n üzerinde olufltu-

¤unda desende giriflim deseni gözlenmez. Bu durumda kaynaklar aras› uzakl›k

oldu¤unda giriflim deseni gözlenmez.

CEVAP C

5 5..

P noktas› 5. kar›n çizgisi (dalga katar›) üzerinde oldu¤un- dan dalgalar›n dalga boyu,

|YF| = n.λ

|PK₂| – |PK₁| = n.λ 18 – 8 = 5.λ

10 = 5.λ ⇒ λ= 2 cm olur.

Kaynaklar›n periyotlar› 3 s oldu¤undan, dalgalar›n h›zlar›,

CEVAP B

6

6.. Periyodik dalgalar›n frekans›, V = λ. f_d

32 = 4 . f_d f_d= 8 s^{– 1}dir.

f_y= f_deflitli¤i d›fl›nda da dalgalar duruyor görülebilir.

m bir tam say› olmak üzere;

aa)) f_y = m f_d durumunda dalgalar duruyor görülebilir.

Fakat dalga boyu daha küçük gözlenir.

b

b)) durumunda dalgalar duruyor görülebilir.

Fakat dalga boyu daha büyük gözlenir.

f m1 f

y= d

V= λ T =2

3 cm/s olur.

18cm P

K₂ K₁

8cm

merkez do¤rusu V= λ

T 10= λ

2⇒ λ =20 cm, d uzakl›¤› ise d =λ

2=20

2 =10 cm olur . d= λ

4+ λ 4 = λ

2

K₁ K₂

λ/4 λ/4

mer. do¤rusu

1.d.ç. 1.d.ç.

Δ Δ

ş ğ , .

p x x

T e itli inden p olur 4 3

= λ = =

K₁ K₂

P

| YF|=(n₁−1

2).λ1 =(n₂−1 2).λ2

(2−1

2).λ₁ =(4−1 2).λ₂ 3

2λ1 =7 2λ2

3λ₁ =7λ₂ 3.V

f₁ =7.V f₂ ⇒ f₁

f₂ =3 7 olur . 5

2.6=15

5 2λ λ + λ + λ

2=5λ 2

fiekil – II K

L engel

fiekil – I L

K

kaynak kaynak

engel λ

λ

λ

λ/2

ESEN YAYINLARI

T E S T - 9

SU DALGALARI

A

A sseeççeennee¤¤ii::

m tam say› oldu¤undan dalgalar duruyor görünür.

B

B sseeççeennee¤¤ii::

C

C sseeççeennee¤¤ii::

f_y= N . f_s= 4 . 1 = 4 s^{– 1}

m = 2 duruyor görünür.

D

D sseeççeennee¤¤ii::

f_y= N . f_s= 4 . 2 = 8 s^{– 1}

m = 1 duruyor görünür.

Bu de¤er istenilen frekanst›r.

E

E sseeççeennee¤¤ii::

f_y= N . f_s= 4 . 3 = 12 s^{– 1}

olur.

m tam say› olmad›¤›ndan duruyor göremez.

CEVAP E

7 7..

Dalgalar›n derin ortamda h›zlar› V₁, s›¤ ortamda h›zlar›

ise V₂dir. Gelme aç›s› i ile k›r›lma aç›s› r aras›ndaki iliflki,

CEVAP D

8 8..

d uzakl›¤›n›n maksimum de¤eri;

d_mak≤ λ

d_mak≤ .2 d_mak≤ 7

Bu durumda kaynaklar aras›ndaki uzakl›k 5 < d ≤ 7 ara- s›nda bir say› olmak zorundad›r.

Öyleyse E fl›kk›nda verilen d = 5 olamaz.

CEVAP E

9 9..

–x yönünde gidildikçe dalga le¤eninin derinli¤i azal›r. Derinlik azald›¤›ndan dalga boyu küçülür, +x yönünde gidil- dikçe büyür. Bu durumda dalgalar›n üstten görünüflü B fl›kk›ndaki gibidir.

CEVAP A O

musluk

su tahta

.2

5 d

d

d

d

2 4 2 2

2 5

2 5

λ λ λ

λ

>

>

>

>

min

min

min

min

+ +

2 7 2 7 d ≤

2 4 2 2 2

mak λ + λ + λ + λ

K₁ K₂

3.D.Ç 2.D.Ç 1.D.Ç M.D. 1.D.Ç 2.D.Ç 3.D.Ç

λ/2 λ/2 λ/4 λ/2 λ/2 λ/2

λ/2 λ/4

sin i sin r = V₁

V₂ 1

2 1

5

=V₁ V₂ ⇒V₁

V₂ = 5 2 olur.

i

V₂ derin

s›¤

r

m 3

=2 m. 8 12 = 1

m. 8 8 = 1

m.

4 1

8

=

. .

.

ö ü ü .

f N f s

m

m duruyor g r n r 4 2

1 2

2 1

8 4

–

y= s= =

=

=

1

. .

f N f s

f mf

m m

4 3 1

3 4 1

3

4 1

8 6

–

y s

y d

= = =

=

=

=

1

Su dalgalar›

ESEN YAYINLARI

1 10 0..

K engelinin oda¤› f oldu-

¤undan paralel gelen dal- galar K engelinin oda¤›nda toplan›r.

L engelinin oda¤› 2f oldu¤undan L engeline odaktan gelen dairesel dalgalar paralel olarak yans›rlar.

CEVAP A

1 11 1..

Yol fark› = d . sinθ

= 4λ. sin30°

= 2λ

Yol fark› λn›n tam kat› oldu¤undan dalga katar› üzerinde- dir. P noktas›,

IYFI = n .λ

2λ= n .λ ⇒ n = 2. dalga katar› üzerindedir.

III. yarg› do¤rudur.

Gözlenen dalga katar say›s›, d.sinθ= n .λ

4λ.1 = n .λ ⇒ n = 4 tamsay› ç›kt›¤›ndan, n_katar= 2 . (4 – 1) + 1 = 7 olur.

I. yarg› yanl›flt›r.

Gözlenen dü¤üm çizgi say›s›,

n_dü¤üm= 2 . 4 = 8 olur. II. yarg› yanl›flt›r.

CEVAP B

1 12 2..

Dalgalar›n periyotlar› her iki ortamda da birbirlerine eflit ol- du¤undan olur. Dalga boylar› aras›nda,

CEVAP C λd

λs

=sin 53°

sin 37°=0,8 0,6=4

3 olur . T₁

T₂ =1

s›¤

derin

V_d 53°

V_s

37°

d.sinθ =(n−1 2)λ 4λ.1=(n−1

2)λ 4=n−1

2⇒n=4,5 olur .

K₂ K₁

30°

P

F F

f

f f

K L

F

K L

f f

f

2f f

F

ESEN YAYINLARI

Su dalgalar›

1 1..

Dalgalar derin ortamdan s›¤ ortama geçerken ilerleme do¤rultusu normale yaklafl›rlar. S›¤ ortamdan derin orta- ma geçerken de ilerleme do¤rultusu normalden uzakla- fl›r. Bu durumda h_Z> h_Y> h_Xtir. Derinlik h›zla do¤ru oran- t›l› oldu¤undan V_Z> V_Y> V_Xolur.

CEVAP B

2 2..

P noktas› dü¤üm çizgisi üzerinde oldu¤undan dalgalar›n birisinin tepesi di¤erinin çukuru üzerindedir. P noktas›n›n K₁kayna¤›na olan uzakl›¤› 18 cm oldu¤undan,

oldu¤undan K₁kayna¤›n›n üretti¤i dalga-

n›n tepesindedir. K₂kayna¤›n›n üretti¤i dalga, çukur oldu-

¤undan yol fark›,

Bu koflulu sa¤layan C seçene¤idir.

olmal›d›r. n tam say› oldu¤undan yol fark›,

Bu durumda |PK₂| uzakl›¤› 27 olabilir.

CEVAP C

3 3..

Dalgalar derin ortamda daha h›zl› ilerleyeceklerinden V₁> V₃> V₂oldu¤undan h₁> h₃> h₂ olur.

I. yarg› do¤rudur.

Az yo¤un ortam = derin, çok yo¤un ortam = s›¤ düflünül- dü¤ünde çok yo¤un ortama geçerken dalgalar›n ilerleme do¤rultusu normale yaklaflaca¤›ndanθ> αolur.

II. yarg› do¤rudur.

Dalgalar›n ortamlarda frekanslar› birbirlerine eflit olaca-

¤›ndan f₁= f₂= f₃olur.

III. yarg› yanl›flt›r.

CEVAP C

4 4..

Derin ortamda dalgalar 5 saniyede 20 metre yol ald›¤›- na göre h›z›,

Dalgalar›n s›¤ ortamdaki h›zlar›,

S›¤ ortamda dalgalar 30 metrelik yolu, x = V . t

30 = 3 . t ⇒ t = 10 saniyede alm›flt›r.

CEVAP D V_d

V_s =sin 53° sin 37° 4

V_s =0,8

0,6⇒V_s=3 m/s olur . V_d=x

t =20

5 =4 m/s olur . s›¤

derin V_d

37°

53°

V_s

h₁ h₂

h₃

V₁

V₂

V₃

α

θ

kaynak

YF=n.6+6 2 YF=6n+3 olmal›d›r.

YF=n.λ + λ 2

... ( ı) ı ı . IPK I IPK I

tek say olmal d r

2 2

λ 6

2 2

= =

|PK₁| λ 2

=18 6 2

=6

merkez do¤rusu K₁

K₂

18cm P

Y X

Z V_Z

V_Y

V_X

kaynak

ESEN YAYINLARI

T E S T - 1 0

SU DALGALARI