(İlköğretim 6. Sınıflar Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler) (Fen ve Teknoloji Dersi)

Kas›m­2006

(İlköğretim 6. Sınıflar Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler)

( Fen ve Teknoloji Dersi)

T.C. 

Milli Eğitim Bakanlığı 

Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı 

TEMEL EĞİTİME DESTEK PROGRAMI ÇERÇEVESİNDE HAZIRLANAN 

İlköğretim 6. Sınıf 

FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ  ÖĞRETİM PROGRAMI 

İle İlgili 

DEĞERLENDİRME RAPORU 

Bu araştırma çalışmaları belli aşamalarla gerçekleştirilmiştir. 

Bu aşamalarda görev alan ve destek veren yöneticiler, akademisyenler, EARGED çalışanları ve  pilot uygulama yapılan illerin görevlileri ve Avrupa Birliği (AB) görevlileri 

Koordinasyon  : Osman YILDIRIM  Bşk.Yard. 

Yönetici  : A. Muhsin TÜRKMEN  Ölçme ve Değ. Şb. Md. 

Anket oluşturma, Analiz, Değerlendirme ve Raporlaştırmada görev alan akademisyenler  Prof. Dr. Durmuş Ali ÖZÇELİK 

Doç. Dr. Selahattin GELBAL  (Hacettepe Üniversitesi)  Arş. Gör. Neşe GÜLER  (Hacettepe Üniversitesi)  EARGED Görevlileri 

Nurcan ATEŞOK DEVECİ  Tülay İYİTELLİKARA  Hayri ÇOBAN  M.Seyit KAYA  Rapor  Düzenleme 

Ziya ARPACIOĞLU  Hüseyin MUTLUCAN  İllerin Görevlileri 

Pilot uygulamada yer alan illerin il Milli Eğitim Müdürleri, projede görevli il Milli Eğitim  Müdür yardımcıları / Şube Müdürleri, il ekipleri, pilot okulların okul müdürleri, 

İlköğretim müfettişleri ve alan öğretmenleri  Destek Sağlayanlar 

Değişik seviyelerde katkıları olan başta Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, İlköğretim  Genel Müdürlüğü, Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı ile Milli Eğitim 

Bakanlığının diğer birimleri 

Projeye finansal destek sağlayan başta PKM başkanı Erdoğan SERDENGEÇTİ ile AB  temsilcisi Prof. Dr. Mustafa BALCI olmak üzere, PKM Proje eş direktörü Anders  LÖNNQVIST ve Temel Eğitime Destek Programı görevlileri 

Bu rapor EARGED’ten yazılı izin alınmadan çoğaltılamaz, iktibas edilemez. Kaynak göstermek  şartıyla bu rapordaki veriler bilimsel çalışma ve araştırmalarda kullanılabilir.

SUNUŞ 

Bakanlığımız  Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığınca  geliştirilen  İlköğretim  (6­8. 

sınıflar)  Türkçe,  Matematik,  Sosyal  Bilgiler  ile  Fen  ve  Teknoloji  dersleriyle  ilgili  yeni  öğretim  programlarının  pilot  uygulamaları,  2005­2006  öğretim  yılından  itibaren  dokuz  ilde  bulunan  120  İlköğretim  okulunda  kademeli  olarak  başlatılmıştır.  Pilot  uygulamaların  değerlendirilmesi,  Bakanlık  Makamının  17.11.2005  tarih  ve  12100  sayılı  Onayı  ile  Eğitimi  Araştırma ve Geliştirme Dairesine (EARGED) verilmiştir. 

Pilot  uygulamaların  değerlendirilmesinde  bilgi  toplama  araçları  (anketler  ve  tutum  ölçekleri)  EARGED’te  danışman  akademisyenler  nezaretinde  hazırlanmış,  Ankara’da  3  okulda pilot uygulaması yapılmış ve bu uygulama sonunda elde edilen bilgiler doğrultusunda  geliştirilmiştir. Geliştirme sürecinde her  bir bilgi toplama aracındaki maddelerin anlaşılırlığı,  kapsam  ve  uygulama  süreleri  test  edilerek  gerekli  düzeltmeler  yapılmıştır.  Geliştirilen  bilgi  toplama  araçları  Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığındaki  özel  ihtisas  komisyonları  ve  İlköğretim  Genel  Müdürlüğü  uzmanlarının  görüşüne  sunulmuş,  nihai  uygulama  öncesi  bu  kurumların görüşleri de alınarak araçlara son şekli verilmiştir. 

Bilgi  toplama  araçları,  Mayıs  2006  tarihinde  EARGED  uzmanları  nezaretinde  9  pilot  ilde  120  İlköğretim  okulunun  6.  sınıf  branş  öğretmenleri,  ilköğretim  müfettişleri,  okul  yöneticileri,  öğrenci  velileri  ve  öğrencilere  uygulanmıştır.  Toplanan  bilgiler  illerde  SPSS  programı  ile  hazırlanan  veri  tabanına  aktarılmış,  EARGED’in  yönlendirmesinde  il  rapor larını her il kendisi hazırlamıştır. 

Diğer taraftan 9 ildeki veriler EARGED’te toplanmış, verilerin birleştirilmesi, analizi ve  değerlendirilmesi  yapılarak  ilk  bulgular  Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığındaki  komisyonların  bilgisine  sunulmuştur.  Ayrıca  Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığınca  26­27  Haziran 2006 tarihinde Başkent Öğretmenevinde düzenlenen çalıştayda değişik üniversite ve  Bakanlık birimleriyle paylaşılmıştır. 

6.  sınıfların  değerlendirme  raporunda,  Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığı  bünyesindeki  özel  ihtisas  komisyonlarının  sonuçları  incelemelerini  ve  bu  sonuçların  programlara  yansıtılmasını  kolaylaştırmak  amacıyla  (1­5.  sınıflar  değerlendirme  raporunda  olduğu  gibi)  her  ders  için  ayrı  bir  rapor  düzenlenmesi  yolu  tercih  edilmiştir.  Raporların  her  birinde,  önce  program  taslak  kitapçığının  değerlendirilmesi  (Anket  1),  ikinci  olarak  programlardaki  ünitelerin/temaların  değerlendirilmesi  (Anket  2),  üçüncü  olarak  Türkçe  ve  Matematik  öğretiminin  değerlendirilmesi  (Anket  3T,  3M),  dördüncü  olarak  ölçme  ve  değerlendirme  uygulamalarının  değerlendirilmesi  (Anket  4)  ve  beşinci  olarak  da  öğretmenlerin sınıf içi uygulamaları ile ilgili müfettiş gözlemleri (Anket 5) ele alınmıştır. 

Raporda  öğretmenlerden  (Anket  1,  2,  3,  4),  müfettişlerden  (Anket  5),  okul  yöneticilerinden  (Anket  6)  ve  öğrenci  velilerinden  (Anket  7)  toplanan  bilgiler  ayrı  ayrı  değerlendirilmiş ve ayrı ayrı kullanıma sunulmuştur. Ayrıca öğrencilere yönelik tutum ölçeği  geliştirilip  pilot  okullar  ve  bunların  dışındaki  okullardan  seçilen  örneklemlere  uygulanarak  (Anket 8) bilgi toplanmış ve sonuçlar rapora yansıtılmıştır. 

Dersler  ile  ilgili  raporlarda,  sınıf  ve  il  zümre  öğretmenlerinin  değerlendirme  toplantılarındaki  bilgiler  de  dikkate  alınmıştır.  Açık  uçlu  sorularla  öğretmenlerden  toplanan  bilgiler  rapora  yansıtılmıştır.  Ayrıca  öğretmenlerin  uygulamayla  ilgili  görüşlerinin  komisyonlarda  bilinmesi  bakımından  bu  bilgiler  bir  bütün  olarak  raporun  ilgili  bölümünün  ekinde verilmiştir. 

Rapor  yazılırken  karşılaştırmalar,  çapraz  sorgulamalar  yapılmış  önemli  bulgular 

yorumlanmış ve bunlara dayalı önerilerde bulunulmuştur.

Yeni öğretim programları, öğretim yöntem veya teknikleri, ölçme ve değerlendirme araç  veya yöntemlerine ilişkin bulgular, son derece önemlidir. 

Raporda  görüleceği  gibi,  öğretmenlerin  eğitim  ihtiyaçları  en  çok  “ölçme  ve  değerlendirme”,  “özel  öğretim  bilgisi”,  “bilgi  teknolojilerinden  yararlanma”  ve  “etkinlik  hazırlama” gibi alanlarda toplanmaktadır. Bakanlığımız birimlerinin bu eksiklikleri giderecek  şekilde, başta hizmet içi eğitim olmak üzere tedbirler alması gereği ortaya çıkmaktadır. 

Yeni  öğretim  programlarının  felsefesine  uygun  olarak  uygulanması,  eğitimde  istenen  başarı  ve  kaliteye  ulaşılması  ve  öğretim  programlarının  sınıf  ortamına  taşınmasında  öğretmenlerin rolü çok önemlidir. 

6. sınıflarla  ilgili  yeni öğretim programlarını değerlendirme raporundan  başta Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığı,  İlköğretim  Genel  Müdürlüğü,  Hizmetiçi  Eğitim  Dairesi  Başkanlığı  olmak  üzere  Bakanlığımızın  tüm  birimleri  ile  öğretmen  yetiştiren  eğitim  fakültelerimiz,  bilim  adamlarımız  ve  eğitimde  politika  belirleyenlerin  istifade  edeceklerini  ümit etmekteyiz. 

Kasım 2006  İbrahim DEMİRER 

EARGED Başkanı

İÇİNDEKİLER 

I. Bölüm 

PROGRAM TASLAĞININ HAZIRLANMASI VE PİLOT UYGULAMA 

BİLGİ TOPLAMA ARAÇLARI (ANKETLER) ...5 

1. Öğretim Programı Değerlendirmesi (Anket 1) ...5 

2. Öğretim Programındaki Ünitelerin Değerlendirmesi (Anket 2) ...6 

3. Ölçme ve Değerlendirme Anketi (Anket 4)...6 

4. Sınıf İçi Gözlem Formu (Anket 5) ...6 

5. Yönetici Anketi (Anket 6) ...6 

6.  Veli Anketi (Anket 7)...7 

7. Derslerle İlgili Görüşler (Öğrenci Anketi)...7 

8. Verilerin Analizi ...7 

II. Bölüm  ÖĞRETMENLERİN İLKÖĞRETİM OKULU ALTINCI SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ İLE İLGİLİ  ÖĞRETİM PROGRAMINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ (Anket 1’e Verilen Cevaplar) ...8 

2­1 Program Taslağının Anlaşılırlığı ...8 

2­2 Program Taslağındaki Açıklamaların Yeterliliği...10 

2­3. Program Taslağındaki Örnekler...12 

2­4 Program Taslağındaki Kazanımlar ... 13 

2­5 Program Taslağının Diğer Bazı Özellikleri ...14 

Özet  ...18 

III. Bölüm  ÖĞRETMENLERİN İLKÖĞRETİM OKULU ALTINCI SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ İLE İLGİLİ  ÖĞRETİM PROGRAMI TASLAĞINDAKİ ÜNİTELERE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ (Anket 2’ye Verilen  Cevaplar) ...21 

Özet  ...25 

IV. Bölüm  ÖĞRETMENLERİN İLKÖĞRETİM OKULU ALTINCI SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİNDE  ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME UYGULAMALARI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ (Anket 4’e Verilen  Cevaplar) ...27 

4­ 1  Fen ve Teknoloji Dersinde Gerçekleşmesi Öngörülen Öğrenmelere (Kazanımlar) Uygun  Ölçme ve Değerlendirme Araç veya Yöntemleri Seçiliyor mu?...27 

4­2  Grup Çalışmaları ve Bireysel Çalışmaların Ürünleri Üzerinde Ölçme ve Değerlendirmeler  Yapılırken Bunların Gereklerine Uygun Davranılıyor mu?...28 

4­3  Değerlendirme Sonuçlarından Uygun Şekilde Yararlanılıyor mu?...29 

4­4  Ölçme Yöntemleri ve Değerlendirme Sistemi Hakkındaki Görüşler ...30 

4­5­  Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Hizmet İçi Eğitime İhtiyaç  Duydukları Konular ...30 

Özet  ...31 

V. Bölüm  İLKÖĞRETİM OKULU ALTINCI SINIF FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN SINIF İÇİ  UYGULAMALARDA PROGRAM TASLAĞINDA ÖNGÖRÜLEN ESASLARA UYUM  SAĞLAYABİLME DERECELERİNE İLİŞKİN MÜFETTİŞ GÖRÜŞLERİ (Anket 5’e Verilen  Cevaplar) ...32 

5­1  Bir Öğrenme Ortamı Olarak Sınıf ...32 

5­2  Sınıf Organizasyonu ...33 

5­3  Öğrenciler ...33 

5­4  Öğretmen­Öğrenci Etkileşimi ...34 

5­5  Materyaller ...35 

5­6  Zaman...36 

5­7  Ölçme ve Değerlendirme ...36 

5­8  Yerel Özelliklerin Kullanımı ...37 

Özet  ...38

VI. Bölüm 

OKUL YÖNETİCİLERİNİN YENİ PROGRAM TASLAKLARININ UYGULANMASINA İLİŞKİN 

GÖRÜŞLERİ (Anket 6’ya Verilen Cevaplar)...40 

6­1  İnsan Kaynakları...40 

6­2  Fiziksel Mekan ve Materyal Kullanımı ...41 

6­3  Organizasyon ...42 

6­4  Diğer Konular ...42 

Özet ...45 

VII. Bölüm  İLKÖĞRETİM OKULU ALTINCI SINIFTA ÇOCUĞU BULUNAN VELİLERİN PROGRAM  TASLAĞINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ (Anket 7’ye Verilen Cevaplar) ...46 

7­1  Velilerin Yeni Programlara İlişkin Bilgileri ve Merakları ...46 

7­2  Velilerin Yeni Programlara İlişkin Beklenti ve Endişeleri ...47 

7­3  Yeni Programların Çocuklarının Davranışlarında Yarattığı Değişiklikler ...48 

Özet ...50 

VIII. Bölüm  ALTINCI SINIF ÖĞRENCİLERİNİN  ÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ  VE DERSLERE KARŞI TUTUMLARI (Anket 8’e ve Tutum Ölçeğine Verilen Cevaplar)...51 

8­1  Öğrencilerin Derslerin İşlenişinde Hakim Olan Havaya İlişkin Görüşleri ...52 

8­ 2  Öğrencilerin Derslere Karşı Tutumları ...54 

Özet: ...56 

IX. Bölüm  SONUÇ VE ÖNERİLER...57 

SONUÇ ...57 

Anket 1:  Öğretmenlerin Öğretim Programına İlişkin Görüşleri ...57 

Anket 2:  Öğretmenlerin Öğretim Programındaki Ünitelere İlişkin Görüşleri...58 

Anket 4:  Öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarına İlişkin Görüşleri ...58 

Anket 5:  Müfettişlerin Uygulamada Program Taslağında Öngörülen Esaslara Uyum Sağlama  Derecelerine İlişkin Görüşleri...59 

Anket 6:  Okul Yöneticilerinin Yeni Programların Uygulanmasına İlişkin Görüşleri...59 

Anket 7:  Velilerin Yeni Programlara İlişkin Görüşleri ...60 

Anket 8:  Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Derslere Karşı Tutumları ...60 

ÖNERİLER ...61

TABLOLAR 

Tablo 1.1.  Pilot Uygulamada Yararlanılan Gruplar...5  Tablo 2­1­1  Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağının 

Anlaşılırlığı (Programın Değişik Bölümleri Açıkça Anlaşılıyor mu?) ...8  Tablo 2­1­2  Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağındaki 

“Ölçme ve Değerlendirme” Kısmının Anlaşılırlığı...9  Tablo 2­2­2  Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağında 

Verilen Açıklamaların Yeterliliği (Taslakta Yeterli Açıklamalar Var mı?)...10  Tablo 2­ 2­3  Öğretmenlerin Program Tanıtım Seminerine Katılıp Katılmadıklarına Göre Fen ve 

Teknoloji Öğretim Programı Taslağındaki “Ölçme ve Değerlendirme” ile İlgili 

Açıklamaların Yeterliliği ...11  Tablo 2­3­1  Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağında 

Yararlanabilecekleri Örneklerin Verilip Verilmediği...12  Tablo 2­4­1  Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağındaki Kazanımlar ile İlgili 

Görüşleri ...13  Tablo 2­5­1  Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağının Diğer Bazı Özellikleri 

ile İlgili Görüşleri...15  Tablo 2­5­2  Kıdemlerine Göre Öğretmenlerin “Kazanımların Diğer Derslerdeki Kazanımlarla 

Bütünleşmesinin” Sağlanmış Olup Olmadığına İlişkin Görüşleri ...16  Tablo 2­ 5­3  Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre “Program Taslağının, Tüm Öğretim Faaliyetlerinin 

Planlanmasına İmkan Verip Vermediğine” İlişkin Görüşleri ...17  Tablo 2­5­4  Kıdemlerine Göre Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağı ile İlgili 

Olarak Kendilerine Verilen Hizmet İçi Eğitimi Yeterli Görüp Görmedikleri ...17  Tablo 3­1­1  Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı Taslağındaki Ünitelere 

İlişkin Görüşleri ...21  Tablo 4­1­1  Öğretmenlerin İlköğretim Okulu Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Çeşitli Ölçme 

ve Değerlendirme Araç veya Yöntemlerini Kullanma Sıklıkları ...27  Tablo 4­2­1  İlköğretim Okulu Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji dersinde Öğretmenlerin Grup 

Çalışmalarında Üyelere Nasıl Puan veya Not Verdikleri...28  Tablo 4­2­2  İlköğretim Okulu Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Öğretmenlerin Puan veya 

Not Verirken Süreç ve Ürün veya Sonuçları Dikkate Alıp Almadıkları ...29  Tablo 4­3­1  İlköğretim Okulu Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Öğretmenlerin 

Değerlendirme Sonuçlarını Hangi Amaçlarla Kullandıkları ...29  Tablo 4­4­1  Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Dersi İçin Ölçme Yöntemleri ve Değerlendirme 

Sistemi Hakkındaki Görüşleri...30  Tablo 5­1­1  Müfettişlerin, Bir Öğrenme Ortamı Olarak Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin 

Sınıflarına Yönelik Görüşleri...32  Tablo 5­2­1  Müfettişlerin Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Sınıflarındaki Organizasyona Yönelik 

Görüşleri ...33  Tablo 5­3­1  Müfettişlerin, Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Sınıf İçi Uygulamalarında 

Öğrencilerin Derse Katılımlarına Yönelik Görüşleri ...34  Tablo 5­4­1  Müfettişlerin, Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Sınıflarındaki Öğretmen­Öğrenci 

Etkileşimine Yönelik Görüşleri ...35  Tablo 5­5­1  Müfettişlerin Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Sınıf İçi Uygulamalarında Materyal 

Geliştirme ve Kullanmalarına Yönelik Görüşleri ...35  Tablo 5­6­1  Müfettişlerin Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Sınıf İçi Uygulamalarında Zaman 

Kullanımına Yönelik Görüşleri ...36

Tablo 5­7­1  Müfettişlerin Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme 

Uygulamalarına Yönelik Görüşleri ...37  Tablo 5­ 8­1  Müfettişlerin Fen ve teknoloji Öğretmenlerinin Sınıf İçi Uygulamalarında Yerel 

Özellikleri Kullanmalarına Yönelik Görüşleri...38  Tablo 6­1­1  Yöneticilerin Okullarındaki İnsan Kaynaklarına Yönelik Görüşleri...40  Tablo 6­2­1  Yöneticilerin Okullarındaki Fiziksel Mekan ve Materyal Kullanımına Yönelik 

Görüşleri ...41  Tablo 6­3­1  Yöneticilerin Yeni Program Taslaklarında Önerilen Organizasyonlara Yönelik 

Görüşleri ...42  Tablo 6­4­1  Yöneticilerin Yeni Program Taslaklarında Önerilen Diğer Konulara Yönelik 

Görüşleri ...42  Tablo 7­1­1  Velilerin Program Taslakları Hakkında Bilgilendirilmelerine Yönelik  Görüşleri...46  Tablo 7­2­1  Velilerin Yeni Programla İlgili Herhangi Bir Endişelerinin Olup Olmadığına Yönelik 

Görüşleri ...48  Tablo  7­3  Yeni Program ve Okuldaki Öğrenme Yaşantıları Sonucunda Çocuklarının 

Davranışlarında Eskisine Kıyasla Gözlenen Değişikliklere Yönelik Görüşler ...49  Tablo 7­4­1  Velilerin Çocuklarının Öğrenme Çabalarında, Eskisine Göre Daha Fazla Yardımcı 

Olup Olmadıklarına Yönelik Görüşleri...50  Tablo 8  Derslere Göre Anket ve Tutum Ölçeğini Cevaplayan Öğrenci Sayıları ...51  Tablo 8­1­1  Deneme ve Kontrol Gruplarındaki Öğrencilerin Derslerin İşlenişinde Hakim Olan 

Havaya İlişkin Görüşleri...52  Tablo 8­2­1  Deneme ve Kontrol Gruplarındaki Öğrencilerin Derslere Karşı Tutumları ...54  Tablo 8­2­2  Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji ve Sosyal Bilgiler Derslerinin Yeni ve Eski 

Programlara Göre İşlendiği Sınıflara Devam Eden Öğrencilerin Tutum Puanları ...55

I. Bölüm 

PROGRAM TASLAĞININ HAZIRLANMASI VE PİLOT UYGULAMA 

Milli  Eğitim  Bakanlığı  Talim  ve  Terbiye  Kurulu  Başkanlığı’nca  kurulan  İhtisas  Komisyonu  aracılığı ile hazırlanan ve Kurulca görüşülerek kabul edilen Türkçe öğretim programı, pilot uygulaması  yapılmak  üzere  basılarak  ilgililere  dağıtılmıştır.  (İlköğretim  Fen  ve  Teknoloji  Dersi  Öğretim  Programı ve Kılavuzu, (6, 7, 8. Sınıflar),  MEB ­ Ankara 2005) 

Programın pilot uygulamasında dokuz ilimizdeki toplam 108 okuldan yararlanılmıştır. Pilot  uygulamada yararlanılan okullarla ilgili bazı bilgiler Tablo 1’de verilmiştir. 

Tablo 1.1. Pilot Uygulamada Yararlanılan Gruplar  Pilot Uygulama 

Yapılan İLLER 

Okul  (Yönetici) 

Sayısı 

Öğretmen  (Şube) 

Sayısı 

Müfettiş  Raporu  Sayısı* 

Veli  Sayısı 

Öğrenci  Sayısı 

Ankara (06)  24  151  96  50  759 

Bolu (14)  9  39  36  45  232 

Diyarbakır (21)  5  49  21  25  186 

Hatay (31)  12  48  39  60  364 

İstanbul (34)  10  97  40  50  379 

İzmir (35)  14  91  34  70  532 

Kocaeli (41)  14  81  44  102  343 

Samsun (55)  5  56  5  25  132 

Van (65)  15  68  50  65  371 

TOPLAM  108  680  365  492  3298 

*Bir müfettiş en çok dört ders gözlemiş ve gözlediği her ders için bir rapor düzenlemiştir. 

BİLGİ TOPLAMA ARAÇLARI (ANKETLER) 

1. Öğretim Programı Değerlendirmesi (Anket 1) 

Bu  anket  6.  sınıf  öğretmenlerinden,  programlara  ilişkin  görüş  ve  önerilerini  almak  amacıyla  hazırlanmıştır. 

Örneklem gruplarındaki Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerine  uygulanan  birinci  ankette  önce  bazı  demografik  bilgilere  yer  verilmiş,  sonra  da  onlardan,  kendi  alanlarıyla ilgili yeni öğretim programına ilişkin olarak yöneltilen yirmi dokuzu kapalı, biri açık uçlu olan  otuz soruyu yanıtlamaları istenmiştir. 

İlk  on  soruda,  öğretmenlerin  branşı  ile  ilgili  dersin  öğretim  programını  oluşturan  değişik  kısımların  anlaşılırlığı;  sonraki  beş  soruda  kazanımların  dersin  amaçları  ile  tutarlılığı  üzerinde  durulmuştur.  Sonraki  sorularda  sırasıyla  şunlar  ele  alınmıştır:  iki  soruda  etkinliklerin  kız  ve  erkek  öğrencilerin  ilgilerine  uygunluğu;  iki  soruda  öğrenilenlerin  diğer  derslere  transferi  ve  o  derslerdeki  öğrenmelerle  bütünleşmesi;  bir  soruda  öğretim  programının  öğretmenlerin  derslerindeki  öğretim  faaliyetlerini  planlamalarına  imkan  verip  vermediği;  dört  soruda  öğretim  programında 

verilen    hizmet  içi  eğitimin  yeterli  olup  olmadığı.  Öğretmenlerden,  bu  konulardaki  görüşlerini  “Evet  –  Kısmen – Hayır – Fikrim Yok” şeklindeki seçeneklerden birini işaretleyerek belirtmeleri istenmiştir. Bu  anketin  son  sorusunda  öğretmenlerden,    öğretim  programında  bulunan  görsel  unsurların  yeterliliği  hakkındaki görüşlerini yazmaları istenmiştir. 

Anket 1’in bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

2. Öğretim Programındaki Ünitelerin Değerlendirmesi (Anket 2) 

Örneklem gruplarındaki Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerine  uygulanan  ikinci  ankette  önce  bazı  demografik  bilgilere  yer  verilmiş;  sonra  da  onlardan,  kendi  alanlarıyla  ilgili  yeni  öğretim  programında  bulunan  ünite  veya  temalardan  her  biri  ile  ilgili  on  sekiz  soruyu, “Evet –Hayır – Fikrim Yok” seçeneklerinden birini işaretleyerek cevaplandırmaları istenmiştir. 

Anket 2’nin bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

3. Ölçme ve Değerlendirme Anketi (Anket 4) 

Altıncı  sınıf  öğretmenlerine,  bazı  demografik  bilgilerden  sonra,  her  biri  bir  ölçme  araç  veya  yönteminin kullanılma sıklığını soran 15 soru yöneltilmiştir. Öğretmenlerden bu soruları “Çoğu zaman  – Ara sıra – Hiçbir zaman” seçeneklerinden birini işaretleyerek cevaplamaları istenmiştir. Ankette daha  sonra öğretmenlere grup çalışmalarına not verirken ne yaptıkları, not verirken süreç ve ürünün ikisini  de dikkate alıp almadıkları; değerlendirme sonuçlarından hangi amaçlarla yararlandıkları sorulmuş ve  bu  soruları  da  aynı  biçimde  cevaplamaları  istenmiştir.  Ankette  son  olarak  öğretmenlere  ölçme  ve  değerlendirmenin  karmaşıklığına  ve  bunlar  için  gerekli  zamana  ilişkin  4  soruyu  da  “Evet  –  Hayır” 

şeklinde yanıtlamaları istenmiştir. 

Anket 4’ün bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

4. Sınıf İçi Gözlem Formu (Anket 5) 

Müfettişlerden,  görevlendirildikleri  okullarda  Türkçe,  matematik,  fen  ve  teknoloji  ve  sosyal  bilgiler  derslerinin  her  birinden  birer  dersi  gözleyerek  gözlem  sonuçlarını  ayrı  birer  forma  işlemeleri  istenmiştir. 

Ankette müfettişlerden, bir öğrenme ortamı olarak sınıf ile ilgili 6, sınıf organizasyonu ile ilgili 3,  öğrencilerle ilgili 9, öğretmen­öğrenci etkileşimi ile ilgili 8, materyallerle ilgili 2, zamanla ilgili 4, ölçme  ve  değerlendirme ile ilgili  7,  yerel  özelliklerin  kullanımı  ile  ilgili  4  soruyu  gözlemlerine  göre,  “Evet  –  Kısmen  –  Hayır”  şeklinde  yanıtlamaları;  anketteki  son  soruda  da  müfettişlerden,  verilen  alanları  hizmetiçi eğitim ihtiyacı açısından sıraya koymaları istenmiştir. 

Anket 5’nın bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

5. Yönetici Anketi (Anket 6) 

Okul  yöneticilerine,  programın  uygulanmasına  ilişkin  görüş  ve  önerilerini  belirtmeleri  için  bir  anket  uygulanmıştır.  Anketteki  ilk  dört  soruda  yöneticilere,  insan  kaynakları,  sonraki  yedi  soruda  materyal (tesis ve donatım), sonraki üç soruda organizasyon ile ilgili sorular sorulmuş ve bunları “Evet  –  Hayır  ­  Kısmen”  şeklinde  cevaplamaları  istenmiştir.  Sonraki  iki  soruda  yöneticilere  öğretmenlerin  derslerine  girip  girmedikleri  ve  zümre  toplantılarına  katılıp  katılmadıkları  sorulmuş;  daha  sonra  da  öğretmenlerin  hizmet  içi  eğitim  ihtiyaçlarına,  programların  güçlü  ve  zayıf  yönlerine  ilişkin  görüşleri  sorulmuştur.

Anket 6’nın bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

6.  Veli Anketi (Anket 7) 

Pilot uygulamaya katılan okullardaki öğrenci velilerine programın uygulanmasına ilişkin görüş ve  önerilerine  ilişkin  sorular  yöneltilmiştir.  Bu  sorularla  onların  program  hakkında  bilgi  alıp  almadıkları,  aldılarsa  bilgilerinin  kaynağı,  yeni  programlar  hakkında  merak  ettikleri  konular,  çocuklarının  davranışlarında gözledikleri değişmeler, öğretim yöntemlerinde yapılan değişiklikler, yeni programlarla  ilgili  endişe  ve  beklentileri;  öğrenme  çabalarında  çocuklarına  daha  çok  yardımcı  olup  olmadıkları  sorulmuştur. 

Anket 7’nin bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

7. Derslerle İlgili Görüşler (Öğrenci Anketi) 

Türkçe, matematik, sosyal bilgiler ve fen ve teknoloji dersleri ile ilgili görüşlerini almak amacıyla  öğrencilere  birer  anket  uygulanmıştır.  Bu  anketin  ilk  bölümünde,  beş  seçenekli  Likert  tipinde  yirmi  maddeden  oluşan  bir  tutum  ölçeğine  yer verilmiştir.  Anketin  ikinci  bölümünde  ise  öğrencilere,  dersin  işlenişi sırasında sınıfta hakim olan havaya ilişkin altı soru sorulmuştur. 

Anket 8’in bir örneği bu raporun sonundaki Ek’ler arasında verilmiştir. 

8. Verilerin Analizi 

Analizlerde,  anketlerdeki  sorulara  verilen  cevapların  frekans,  yüzde  dağılımları,  aritmetik  ortalamalar ve standart sapmalarla özetlenmesine çalışılmıştır. Bu amaçlarla yapılan hesaplamalarda  SPSS istatistik programı kullanılmıştır.

II. Bölüm 

ÖĞRETMENLERİN İLKÖĞRETİM OKULU ALTINCI SINIF FEN VE TEKNOLOJİ  DERSİ İLE İLGİLİ ÖĞRETİM PROGRAMINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 

(Anket 1’e Verilen Cevaplar) 

Öğretmenlerin  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  öğretim  (müfredat)  programı  taslağına  ilişkin  görüşleri  aşağıda  sırasıyla  ,  (1)  program  taslağının  anlaşılırlığı,  (2)  program  taslağındaki  açıklamalar,  (3)  program  taslağındaki  örnekler,  (4)  program  taslağındaki  kazanımlar  ve  (5) program taslağının diğer bazı özellikleri açısından ele alınmıştır. 

2­1 Program Taslağının Anlaşılırlığı 

Öğretmenlere,  programın  temel  yaklaşımı  (1­a),  programın  yapısı  ve  temel  ögeleri  (1­b),  programda öngörülen öğretme­öğrenme süreçleri (1­c), programda öğretmenin rolü (1­d), dersin genel  amaçları (1­e), kazanımlar (1­f), temalar veya öğrenme alanları (1­g), etkinlik örnekleri (1­h), ölçme ve  değerlendirme  (1­i)  ve  açıklamalar  (1­j)    ile  ilgili  bölümlerin  açıkça  anlaşılıp  anlaşılmadığına  ilişkin  görüşleri  sorulmuş  ve  onlardan  bu  konulardaki  görüşlerini,  “Evet”,  “Kısmen”,  “Hayır”  ve  “Fikrim  Yok” 

seçeneklerinden birini işaretleyerek belirtmeleri istenmiştir. Öğretmenlerin ilköğretim okulu altıncı sınıf  fen ve  teknoloji  dersi  ile ilgili  program  taslağının  bu  yönlerine ilişkin  cevapları Tablo 2­1­1’de  sayı ve  yüzdeler  şeklinde  özetlenmiştir.  Öğretmenlerden  ilgili  soruyu  cevaplarken  “Fikrim  Yok”  seçeneğini  işaretleyenler  birkaç  kişiyi  geçmediği  için  tabloda  bu  seçeneğe  yer  verilmemiş;  bu  seçeneği  işaretleyenler, fikir beyan etmemiş oldukları için cevaplamayanlar arasına alınmıştır. 

Tablo 2­1­1 Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağının  Anlaşılırlığı (Programın Değişik Bölümleri Açıkça Anlaşılıyor mu?) 

Programın Değişik Bölümleri  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  142  16  1  159 

1a. Programın Temel Yaklaşımı 

%  88,8  10,0  0,6  99,4 

f  133  25  1  159 

1b. Programın Yapısı ve Temel Ögeleri 

%  83,1  15,6  0,6  99,4 

f  121  33  1  155 

1c. Programda Öngörülen Öğretme­Öğrenme 

Süreçleri  %  75,6  20,6  0,6  96,9 

f  125  29  2  156 

1d. Programda Öğretmenin Rolü 

%  78,1  18,1  1,3  97,5 

f  148  10  ­  158 

1e. Dersin Genel Amaçları 

%  92,5  6,3  ­  98,8 

f  131  29  ­  160 

1f. Kazanımlar 

%  81,9  18,1  ­  100 

f  121  33  1  155 

1g.Temalar / Öğrenme Alanları 

%  75,6  20,6  0,6  96,9 

f  108  47  3  158 

1h. Etkinlik Örnekleri 

%  67,5  29,4  1,9  98,8 

f  53  82  19  154 

1i. Ölçme ve Değerlendirme 

%  33,1  51,3  11,9  96,3 

f  112  32  5  149 

1j. Açıklamalar 

Tablo  2­1­1  ve  bundan  sonraki  sayı  (f)  ve  yüzde  (%)    tablolarında  verilen  yüzdelerin  yorumlanmasında şöyle bir yol izlenmiştir: Taslak programın bir bölümünün anlaşılır olduğunu belirten  öğretmenler yüzdesi 70 veya üzerinde ise bu bölümün tüm öğretmenler tarafından anlaşılmış olduğu  kabul edilmiştir. İlgili bölümü anlaşılır bulanlar % 70’in altına düşmüş ise bu bölümün tüm öğretmenler  tarafından  anlaşılır  bulunmadığı  düşünülmüş  ve  programın  revizyonu  ve  hizmet  içi  eğitimdeki  önceliklerin  belirlenmesinde  yardımcı  olması  için  söz  konusu  bölümü  anlamamış  olanların  belli  alt  gruplarda toplanmış olup olmadığı ve hangi alt gruplarda toplanmış olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. 

Tablo  2­1­1’de  verilen  sayı  ve  yüzdeler incelendiğinde,  öğretmenlerin  %70’ten  daha  büyük  bir  bölümünün  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  taslak  programdaki  (1­a)  programın  temel  yaklaşımı,  (1­b)  programın  yapısı  ve  temel  ögeleri,  (1­c)  programda  öngörülen  öğretme­öğrenme  süreçleri,  (1­d)  programda  öğretmenin  rolü,  (1­e)  dersin  genel  amaçları,  (1­f)  kazanımlar, (1­g) temalar veya öğrenme alanları, (1­j) açıklamalar ile ilgili bölümlerinin tümüyle açıkça  anlaşılır  olduğu  kanısındadırlar.  Bu  programın  sadece  (1­h)  etkinlik  örnekleri  ve  (1­i)  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  bölümlerini  tümüyle  açıkça  anlaşılır  bulanlar  %70’in  altına  düşmektedir. 

Programın  (1­i) ölçme ve değerlendirme ile ilgili bölümünü tümüyle açıkça anlaşılır bulanlar en azdır  (%33,1).  Programın  değişik  bölümlerinin  anlaşılmadığını  belirten  öğretmenler  (1­i)  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  bölüm  dışında  çok  azdır;  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  bölümü  tümüyle  anlaşılmaz bulanlar %12’dir. 

Program taslağının bu açılardan daha anlaşılır hale getirilmesine, anlaşılması ile ilgili güçlükler  ve  eksiklerin  hizmet  içi  eğitimle  giderilmesine  yardımcı  olacağı  düşüncesiyle  öğretmenlerden,  ilköğretim okulu altıncı sınıf fen ve teknoloji dersi ile ilgili öğretim (müfredat) programı taslağındaki (1­ 

h) etkinlik örnekleri ve (1­i) ölçme ve değerlendirme ile ilgili bölümlerini açıkça anlaşılır bulmayanların,  anketle toplanan bilgiler açısından belli öğretmen gruplarında toplanmakta olup olmadığına bakılmıştır. 

Bu  amaçla  yapılan  çapraz  tablolar  ve  bunlar  üzerindeki  Ki  Kare  (Chi­Square,  X ² )  analizleri  şunlara  işaret etmektedir: 

(1­h) Etkinlik Örnekleri 

Öğretmenlerden program taslağındaki etkinlik örneklerini anlaşılır bulan ve bulmayanlar, kıdem  açısından  belli  bir  grupta  toplanmamaktadır  (X ² =8,22;  p  >0,05;    s.d.=  4).  Diğer  bir  deyişle,  program  taslağındaki  etkinlik  örneklerini  anlaşılır  bulmayanlara  kıdeme  göre  oluşturulan  tüm  gruplarda  rastlanabilmektedir.  Benzer  şekilde,  öğretmenlerden  program  taslağındaki  etkinlik  örnekleri  anlaşılır  bulan ve bulmayanlar program tanıtım seminerlerine katılmış olup olmama açısından da belli bir grup  içinde toplanmadığı görülmektedir (X ² =0,63; p>0,05; s.d.= 2). 

(1­i) Ölçme ve Değerlendirme 

Öğretmenlerden program taslağındaki ölçme ve değerlendirme ile ilgili bölümü anlaşılır bulan ve  bulmayanlar  kıdem  açısından  gruplara  ayrılarak  incelendiğinde  durumun  aşağıdaki  gibi  olduğu  görülmektedir. 

Tablo 2­1­2 Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağındaki 

“ Ölçme ve Değerlendirme”  Kısmının Anlaşılırlığı 

Kıdem  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  16  34  10  60 

1­10 yıl 

%  26,7  56,7  16,7  100 

f  21  20  8  49 

11­20 yıl 

%  42,9  40,8  16,3  100 

f  15  27  1  43 

21 yıl ve üstü 

Bu  tablodaki  bilgilerden  anlaşıldığı  gibi,  program  taslağındaki  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  bölümü tümüyle anlaşılır bulanlar “1­10 yıl” kıdem grubunda %27, “11­20 yıl” kıdem grubunda %43 ve 

“21 yıl ve üstü” kıdem grubunda ise %35’tir. Ölçme ve değerlendirme ile ilgili bölümü kısmen anlaşılır  veya tümüyle anlaşılmaz bulanlar “1­10 yıl” kıdem grubunda %74, “11­20 yıl” kıdem grubunda %57 ve 

“21  yıl ve  üstü”  kıdem  grubunda  ise  %65’tir  (X ² =9,33;  p  <  0,05;  s.d.=  4). Bu  bilgiler, fen ve teknoloji  program  taslağındaki  ölçme  ve  değerlendirme  bölümünü,  bütün  kıdem  gruplarındaki  öğretmenlerin  büyük  bir  kısmının,  kısmen  veya  tümüyle  anlaşılmaz  bulduğunu  göstermektedir.  Bu  bölümü  kısmen  veya  tümüyle  anlaşılmaz  bulanlar  özellikle  “1­10  yıl”  ve  “21  yıl  ve  üstü”  kıdem  gruplarında  toplanmaktadır.  Ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  bu  güçlük  veya  eksikliği  giderme  amacını  güden  hizmet içi eğitim çalışmalarına öncelikle bu iki kıdem grubunda olanlardan başlanması önerilebilir. 

Öğretmenlerden program taslağındaki ölçme ve değerlendirme ile ilgili bölümü anlaşılır bulan ve  bulmayanlar  programı  tanıtma  seminerine  katılan  ve  katılmayanlar  şeklindeki  grupların  herhangi  birinde toplanmamaktadır (X ² =3,17; p > 0,05; s.d.= 2). Diğer bir deyişle, program taslağındaki ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  bölümü  anlaşılır  bulmayanlara  programı  tanıtma  seminerine  katılan  ve  katılmayanlar şeklinde belirlenen grupların ikisinde de rastlanabilmektedir. 

2­2 Program Taslağındaki Açıklamaların Yeterliliği 

Öğretmenlere, program taslağında, yapılandırıcı öğrenme görüşüne göre öğretim yaklaşımı (7­ 

a), öğrenci merkezli eğitim­öğretim uygulamaları (7­b), eğitimde ölçme ve değerlendirme ile ilgili yeni  yaklaşımlar (7­c) ve yapılandırıcı görüşe göre öğretme­öğrenme süreçlerinde öğretmenin rolü (7­d)  ile  ilgili olarak yeterli açıklamalar sağlanmış olup olmadığına ilişkin görüşleri sorulmuş ve onlardan bu  konulardaki  görüşlerini,  “Evet”,  “Kısmen”,  “Hayır” ve  “Fikrim  Yok”  seçeneklerinden  birini  işaretleyerek  belirtmeleri  istenmiştir.  Öğretmenlerin  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  program taslağının bu yönlerine ilişkin cevapları Tablo 2­2­2’de sayı ve yüzdeler şeklinde özetlenmiştir  (Ankette  “Fikrim  Yok  “  seçeneğini  işaretleyenler  çok  az  olduğundan  tabloda  bu  seçeneğe  yer  verilmemiştir). 

Tablo 2­ 2­2 Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağında  Verilen Açıklamaların Yeterliliği (Taslakta Yeterli Açıklamalar Var mı?) 

KONULAR  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  120  31  3  154 

7a.   Yapılandırıcı Öğrenme Görüşüne Göre 

Öğretim Yaklaşımı  %  75,0  19,4  1,9  96,3 

f  120  34  1  155 

7b.  Öğrenci Merkezli Eğitim­Öğretim 

Uygulamaları  %  75,0  21,3  0,6  96,9 

f  89  50  14  153 

7c.    Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ile ilgili 

Yeni Yaklaşımlar  %  55,6  31,3  8,8  95,6 

f  108  41  4  153 

7d.   Yapılandırıcı Görüşe Göre Öğretme­ 

Öğrenme Süreçlerinde Öğretmenin Rolü  %  67,5  25,6  2,5  95,6 

Tablo  2­2­2’deki  sayı  ve  yüzdeler  incelendiğinde,  öğretmenlerin  %70’ten  daha  büyük  bir  bölümünün  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  taslak  programdaki  (7­a)  yapılandırıcı  öğrenme  görüşüne  göre  öğretim  yaklaşımı  ve    (7­b)  öğrenci  merkezli  eğitim­öğretim  uygulamaları ile ilgili bölümlerin yeterli açıklamalar sağladığı kanısındadırlar. Bu program taslağında,  (7­c)  eğitimde  ölçme  ve  değerlendirme  ve  (7­d)  yapılandırıcı  görüşe  göre  öğretme­öğrenme

süreçlerinde öğretmenin rolü ile ilgili yeni yaklaşımlara ilişkin açıklamaları yeterli bulanlar %70’in altına  düşmektedir (sırasıyla %55,6 ve %67,5). 

Program taslağının daha anlaşılır hale getirilmesine, anlaşılması ile ilgili güçlükler ve eksiklerin  hizmet  içi  eğitimle  giderilmesine  yardımcı  olacağı  düşüncesiyle  öğretmenlerden,  ilköğretim  okulu  altıncı sınıf fen ve teknoloji dersi ile ilgili öğretim (müfredat) programı taslağındaki (7­c) eğitimde ölçme  ve değerlendirme ile (7­d) yapılandırıcı görüşe göre öğretme­öğrenme süreçlerinde öğretmenin rolü ile  ilgili  konularda  yeni  yaklaşımlara  ilişkin  açıklamaları  yeterli  bulmayanların,  anketle  toplanan  bilgiler  açısından belli gruplarda toplanmakta olup olmadığına bakılmıştır. Bu amaçla yapılan çapraz tablolar  ve bunlar üzerindeki Ki Kare (Chi Square, X ² ) analizleri şunlara işaret etmektedir: 

(7c) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ile ilgili Yeni Yaklaşımlar 

Öğretmenlerden  program  taslağındaki  eğitimde  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  açıklamaları  yeterli  bulan  ve  bulmayanların  kıdem  açısından  oluşturulan  gruplara  dağılışı  incelendiğinde;  bu  öğretmenlerin kıdem açısından belli bir grupta toplanmadığı görülmektedir (X ² =0,564; p >0,05;  s.d.= 

4). Diğer bir deyişle, program taslağındaki eğitimde ölçme ve değerlendirmede yeni yaklaşımlarla ilgili  yeterli  açıklamaların  yeterli  olmadığı  görüşüne  kıdeme  göre  oluşturulan  tüm  gruplarda  rastlanabilmektedir. 

Öğretmenlerden  program  taslağındaki  eğitimde  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  açıklamaları  yeterli  bulan  ve  bulmayanların,  programı  tanıtma  seminerine  katılan  ve  katılmayanlar  arasındaki  görülme oranları aşağıdaki gibidir. 

Tablo 2­ 2­3 Öğretmenlerin Program Tanıtım Seminerine Katılıp Katılmadıklarına Göre Fen ve  Teknoloji Öğretim Programı Taslağındaki “ Ölçme ve Değerlendirme”  ile İlgili  Açıklamaların Yeterliliği 

Tanıtım Semineri  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  51  38  12  101 

Katılan 

%  50,5  37,6  11,9  100 

f  33  10  2  45 

Katılmayan 

%  73,3  22,2  4,4  100 

Bu  tablodaki  bilgiler  şunu  göstermektedir:  Beklenenin  aksine,  program  taslağındaki  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  açıklamaları  tümüyle  yeterli  bulanlar  programı  tanıtma  seminerine  katılanlar  arasında  daha  az,  katılmayanlar  arasında  daha  fazladır.  Öte  yandan,  program  taslağındaki  ölçme  değerlendirme  ile  ilgili  açıklamaları  kısmen  veya  tümüyle  yetersiz  bulanlar  tanıtma  seminerine  katılanlar arasında daha çoktur (X ² =6,86; p < 0,05; s.d.=2). 

(7d) Yapılandırıcı Görüşe Göre Öğretme­Öğrenme Süreçlerinde Öğretmenin Rolü 

Öğretmenlerden program taslağındaki yapılandırıcı görüşe göre öğretme­öğrenme süreçlerinde  öğretmenin  rolü  ile  ilgili  açıklamaları  yeterli  bulan  ve  bulmayanların  kıdem  ve  programı  tanıtma  seminerine  katılıp  katılmama  açılarından  oluşturulan  gruplara  dağılışı  incelendiğinde  program  taslağındaki  yapılandırıcı  görüşe  göre  öğretme­öğrenme  süreçlerinde  öğretmenin  rolü  ile  ilgili  yeni  yaklaşımlara  ilişkin  açıklamaları  yetersiz  bulanların  bu  açılardan  bir  farklılık  göstermediği  anlaşılmaktadır  (sırasıyla,  X ² =7,35;  p  >0,05;  s.d.=  4;  X ² =1,36;  p  >  0,05;  s.d.=2).  Diğer  bir  deyişle,  program taslağındaki yapılandırıcı görüşe göre öğretme­öğrenme süreçlerinde öğretmenin rolü ile ilgili  yeni yaklaşımlara ilişkin açıklamaları yetersiz bulanlara kıdeme ve programı tanıtma seminerine katılıp  katılmamaya göre oluşturulan grupların tümünde rastlanabilmektedir.

2­3. Program Taslağındaki Örnekler 

Öğretmenlere, program taslağında, yapılandırıcı öğrenme görüşüne göre öğretim yaklaşımı (8­ 

a), öğrenci merkezli eğitim­öğretim uygulamaları (8­b), eğitimde ölçme ve değerlendirme ile ilgili yeni  yaklaşımlar (8­c) ve yapılandırıcı görüşe göre öğretme­öğrenme süreçlerinde öğretmenin rolü (8­d) ile  ilgili  olarak  yararlanabilecekleri    örneklerin  verilmiş  olup  olmadığına ilişkin  görüşleri  sorulmuş ve  onlardan  bu  konulardaki  görüşlerini,  “Evet”,  “Kısmen”,  “Hayır”  ve  “Fikrim  Yok”  seçeneklerinden  birini  işaretleyerek  belirtmeleri  istenmiştir. Öğretmenlerin ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf fen ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  program  taslağının  bu  yönlerine  ilişkin  cevapları  Tablo  2­3­1’de  sayı  ve  yüzdeler  şeklinde  özetlenmiştir (Ankette “Fikrim Yok” seçeneğini işaretleyenler çok az olduğundan tabloda bu seçeneğe  yer verilmemiştir). 

Tablo 2­3­1 Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağında  Yararlanabilecekleri Örneklerin Verilip Verilmediği 

KONULAR  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  119  34  3  156 

8a.  Yapılandırıcı Öğrenme Görüşüne Göre Öğretim 

Yaklaşımı  %  74,4  21,3  1,9  97,5 

f  122  30  4  156 

8b.  Öğrenci Merkezli Eğitim­Öğretim Uygulamaları 

%  76,3  18,8  2,5  97,5 

f  97  45  10  152 

8c.  Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ile ilgili Yeni 

Yaklaşımlar  %  60,6  28,1  6,3  95,0 

f  111  37  6  154 

8d.  Yapılandırıcı Görüşe Göre Öğretme­Öğrenme 

Süreçlerinde Öğretmenin Rolü  %  69,4  23,1  3,8  96,3 

Tablo  2­3­1’deki  sayı  ve  yüzdeler  incelendiğinde,  öğretmenlerin  %70  veya  daha  büyük  bir  bölümünün  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  taslak  programdaki  (8­a)  yapılandırıcı  öğrenme  görüşüne  göre  öğretim  yaklaşımı,  (8­b)  öğrenci  merkezli  eğitim­öğretim  uygulamaları ve (8­d) yapılandırıcı görüşe göre öğretme­öğrenme süreçlerinde öğretmenin rolü ile ilgili  bölümlerde  yeterli  örnekler  sağlandığı  kanısındadırlar.  Bu  programdaki  (8­c)  eğitimde  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  yeni  yaklaşımlara  ilişkin  örnekleri  yeterli  bulanlar  %70’in  altına  düşmektedir  (%60,6).

Program taslağının bu açılardan daha anlaşılır hale getirilmesine, anlaşılması ile ilgili güçlükler  ve  eksiklerin  hizmet  içi  eğitimle  giderilmesine  yardımcı  olacağı  düşüncesiyle  öğretmenlerden,  ilköğretim okulu altıncı sınıf fen ve teknoloji dersi ile ilgili öğretim (müfredat) programı taslağındaki (8­ 

c)  eğitimde  ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  yeni  yaklaşımlara  ilişkin  örnekleri  yeterli  bulmayanların  anketle toplanan bilgiler açısından belli gruplarda toplanmakta olup olmadığına bakılmıştır. Bu amaçla  yapılan çapraz tablolar ve bunlar üzerindeki Ki Kare (Chi­Square, X ² ) analizleri şuna işaret etmektedir: 

Öğretmenlerden program taslağındaki eğitimde ölçme ve değerlendirme ile ilgili örnekleri yeterli  bulan  ve  bulmayanlara  hem  kıdeme  hem  de  programı  tanıtma  seminerine  katılıp  katılmamaya  göre  oluşturulabilecek  bütün  öğretmen  gruplarında  rastlanabilmektedir  (yararlanılabilecek  örnekler  verilip  verilmediği düşüncesinin kıdeme göre oluşturulabilecek alt gruplarda görülme sıklığı ile ilgili X ² =6,47; 

p  >  0,05;  s.d.=  4;  aynı  düşüncenin  programı  tanıtma  seminerine  katılan  ve  katılmayanlar  arasında  görülme sıklığı ile ilgili X ² =2,37;  p > 0,05; s.d.=2). Bu durumda, program taslağındaki eğitimde ölçme  ve  değerlendirme  ile  ilgili  yeni  yaklaşımlara  ilişkin  güçlük  veya  eksikleri  gidermek  için  hiçbir  ayrım  yapmadan tüm öğretmenlere hitap edecek hizmet içi eğitim girişimlerine gerek olduğu anlaşılmaktadır.

2­4 Program Taslağındaki Kazanımlar 

Öğretmenlere, program taslağındaki kazanımların dersin amaçlarıyla tutarlı olup olmadığı (2­a),  kazanımların  dersin  amaçlarını  gerçekleştirmek  için  yeterli  olup  olmadığı  (2­b),  etkinlik  örneklerinin  kazanımları gerçekleştirebilecek nitelikte olup olmadığı (2­c), kazanımların önceki öğrenmeler üzerine  dayandırılmış ve sonraki öğrenmelere hazırlayıcı olmasının sağlanıp sağlanmadığı (2­d) ve öngörülen  ölçme  ve  değerlendirme  yöntemlerinin  kazanımların  gerçekleşme  derecelerini  ortaya  çıkarabilecek  nitelikte  olup  olmadığı(2­e) ile ilgili  görüşleri  sorulmuş  ve  onlardan  bu  konulardaki  görüşlerini,  “Evet”, 

“Kısmen”,  “Hayır”  ve  “Fikrim  Yok”  seçeneklerinden  birini  işaretleyerek  belirtmeleri  istenmiştir. 

Öğretmenlerin  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  program  taslağının  bu  yönlerine ilişkin cevapları Tablo 2­4­1’de sayı ve yüzdeler şeklinde özetlenmiştir (Ankette “Fikrim Yok “  seçeneğini işaretleyenler çok az olduğundan tabloda bu seçeneğe yer verilmemiştir). 

Tablo 2­4­ 1 Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağındaki Kazanımlar ile  İlgili Görüşleri 

KONULAR  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  133  21  1  155 

2a.  Öğretim programındaki kazanımlar, dersin 

amaçlarıyla tutarlı mı?  %  83,1  13,1  0,6  96,9 

f  116  39  5  160 

2b.  Öğretim programındaki kazanımlar dersin amaçlarını 

gerçekleştirmek için yeterli mi?  %  72,5  24,4  3,1  100 

f  91  60  9  160 

2c.  Taslak programında verilen etkinlik örnekleri 

kazanımları gerçekleştirecek nitelikte mi?  %  56,9  37,5  5,6  100 

f  101  52  4  157 

2d.  Kazanımlar, önceki öğrenmeler üzerine dayandırılmış 

ve sonraki öğrenmelere hazırlayıcı nitelikte mi?  %  63,1  32,5  2,5  98,1 

f  70  70  13  153 

2e.  Öngörülen ölçme ve değerlendirme araç veya  yöntemleri, kazanımların gerçekleşme derecelerini 

ortaya çıkarabilecek nitelikte mi?  %  43,8  43,8  8,1  95,6 

Tablo  2­4­1’deki  sayı  ve  yüzdeler  incelendiğinde,  öğretmenlerin  %70’ten  daha  büyük  bir  bölümünün  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  ile  ilgili  taslak  programdaki,  (2­a)  programdaki  kazanımların  dersin  amaçları  ile  tutarlı  olduğu,  (2­b)  programdaki  kazanımların  dersin  amaçlarını  gerçekleştirmek  için  yeterli  olduğu  görüşündedir.  Öte  yandan,  (2­c)  taslak  programda  verilen etkinlik örneklerinin kazanımları gerçekleştirebilecek nitelikte olduğunu düşünenler %56,9; (2­d)  kazanımların  önceki  öğrenmeler  üzerine  dayandırılmış  ve  sonraki  öğrenmelere  hazırlayıcı  nitelikte  olduğunu  düşünenler  %63,1  ve  (2­e)  öngörülen  ölçme  ve  değerlendirme  araç  veya  yöntemlerinin  kazanımların  gerçekleşme  derecelerini  ortaya  çıkarabilecek  nitelikte  olduğunu  düşünenler  ise 

%43,8’dir. 

Program  taslağındaki  kazanımların  (2­c)  taslak  programda  verilen  etkinlik  örneklerinin  kazanımları gerçekleştirebilecek nitelikte olup olmadığı, (2­d) kazanımların önceki öğrenmeler üzerine  dayandırılmış ve sonraki öğrenmelere hazırlayıcı nitelikte olup olmadığı ve (2­e) öngörülen ölçme ve  değerlendirme  araç  veya  yöntemlerinin  kazanımların  gerçekleşme  derecelerini  ortaya  çıkarabilecek  nitelikte  olup  olmadığı  konularında  kısmen veya  tamamen  olumsuz  görüş  bildiren  öğretmenlerin  belli  gruplarda toplanmakta olup olmadığına bakılmıştır. 

Yapılan  çapraz  tablolar ve  bunlar  üzerindeki  Ki  Kare  (Chi­Square,  X ² )  analizleri  şunlara  işaret  etmektedir:

(2c)  Taslak  programında  verilen  etkinlik  örnekleri  kazanımları  gerçekleştirecek  nitelikte mi? 

Öğretmenlerden,    taslak  programda  verilen  etkinlik  örneklerinin  kazanımları  kısmen  gerçekleştirebilecek veya gerçekleştiremeyecek nitelikte olduğunu düşünenler  % 43 dolayındadır. Bu  görüşte  olanların  kıdeme ve  programı tanıtma  seminerine  katılıp  katılmamaya  göre  oluşturulabilecek  alt  grupların  herhangi  birinde  toplanmadığı,  bunların  tümünde  görülebildiği  anlaşılmaktadır  (sırasıyla,  X ² =4,08; p>0,05; s.d.= 4; X ² =0,125;  p>0,05; s.d.=2). 

(2d)  Kazanımlar,  önceki  öğrenmeler  üzerine  dayandırılmış  ve  sonraki  öğrenmelere  hazırlayıcı nitelikte mi? 

Taslak  programda  kazanımların  önceki  öğrenmeler  üzerine  dayandırılmış  ve  sonraki  öğrenmelere  hazırlayıcı  nitelikte  olup  olmadığına  ilişkin  soruya  “Kısmen”  veya  “Hayır”  cevabı  veren  öğretmenler %35 dolayındadır. Bu görüşte olan öğretmenler kıdeme ve programı tanıtma seminerine  katılmış  olup  olmamaya  göre  oluşturulabilecek  herhangi  bir  grupta  toplanmamaktadır  (sırasıyla; 

X ² =3,86; p>0,05; s.d.=4; X ² =0,046; p>0,05; s.d.=2). 

(2e) Öngörülen ölçme ve değerlendirme araç veya yöntemleri, kazanımların gerçekleşme  derecelerini ortaya çıkarabilecek nitelikte mi? 

Öğretmenlerden,  taslak  programda  verilen  ölçme  ve  değerlendirme  araç  veya  yöntemlerinin  kazanımların  gerçekleşme  derecelerini  ortaya  çıkarabilecek  nitelikte  olup  olmadığına  ilişkin  soruya 

“Kısmen”  veya  “Hayır”  cevabı  verenler  %52  dolayındadır.  Bu  görüşte  olan  öğretmenlerin  kıdeme  ve  seminere  katılıp  katılmamaya  göre  oluşturulabilecek  grupların  herhangi  birinde  toplanmadığı  anlaşılmaktadır (sırasıyla; X ² =1,72; p>0,05; s.d.=4; X ² =0,597;  p>0,05; s.d.=2). 

Tablo  2­4­1’deki  bilgilere  dayanarak  şunlar  söylenebilir:  Tabloda  ele  alınan  sorulara  “Kısmen” 

veya  “Hayır”  cevabı  verenler  2a  sorusunda  %14;  2b  sorusunda  %28;  2c  sorusunda  %43;  2d  sorusunda  %35  ve  2e  sorusunda  %52  dolayındadır.  Özellikle  son  dört  soruya  verilen  cevaplar  öğretmenlerden  önemlice  bir  bölümünün  “Kısmen”  veya  “Hayır”  cevaplarında  toplandığını  göstermektedir. Bu durum iki farklı nedenden kaynaklanmakta olabilir: Bunlardan biri, fen ve teknoloji  dersi program taslağının bu sorunlara beklenen cevapları vermemiş olması; ikincisi de program taslağı  bu  sorunlara  cevap  verdiği  halde  öğretmenlerin  bunları  yeterince  anlamamış  olmasıdır.  Fen  ve  teknoloji  dersi  program  taslağının  bu  açılardan  bir  daha  gözden  geçirilmesi  ve  bu  program  taslağını  tanıtıcı çalışmalara daha çok ağırlık verilmesi uygun olabilir. 

2­5 Program Taslağının Diğer Bazı Özellikleri 

Öğretmenlerden, program taslağının başka bazı özellikleriyle ilgili olarak, öğrenilenlerin transferi  ve diğer derslerde öğrenilenlerle bütünleşmesi (anketteki 5a ve 5b soruları), etkinlik ve açıklamaların  kız ve  erkek  öğrencilerin  ilgilerine  uygunluğu  (anketteki  3. ve  6.  sorular),  program taslağının  öğretim  faaliyetlerinin  planlanmasına  yeterliliği  (anketteki  4.  soru),  program  taslağındaki  görsel  ögelerin  anlaşılırlığı  ve  yeterliliği  (anketteki  10  numaralı  açık  uçlu  soru)  ve  program  taslağı  ile  ilgili  olarak  öğretmenlere sağlanan hizmet içi eğitimin yeterliliği (anketteki 9. soru) ile ilgili görüşleri de alınmıştır. 

Öğretmenlerden,  10.  soru  hariç  olmak  üzere  bu  konulardaki  görüşlerini,  “Evet”,  “Kısmen”,  “Hayır” ve 

“Fikrim  Yok”  seçeneklerinden  birini  işaretleyerek  belirtmeleri,  10.  soruda  öğretmenlerden  cevaplarını  ayrılan yere yazmaları istenmiştir (Ankette “Fikrim Yok “ seçeneğini işaretleyenler çok az olduğundan  tabloda bu seçeneğe yer verilmemiştir).

Öğretmenlerin  ilköğretim  okulu  altıncı  sınıf  fen  ve  teknoloji  dersi  program  taslağının  10.  soru  dışındaki  sorularla  ilgili  cevapları Tablo  2­5­1’de  sayı  ve  yüzdeler  şeklinde  özetlenmiştir  (10.  soru  ile  ilgili cevaplar ayrıca özetlenecektir). 

Tablo 2­5­1 Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağının Diğer Bazı Özellikleri  ile İlgili Görüşleri 

(a)

DİĞER BAZI ÖZELLİKLER  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  87  50  12  149 

5­a  Öğrenilenlerin diğer derslere transferi (ara disiplin  alanlarında kullanılması) sağlanmış mı? 

%  54,4  31,3  7,5  93,1 

f  84  52  10  146 

5­b.  Kazanımların diğer derslerdeki kazanımlarla 

bütünleşmesi sağlanmış mı?  %  52,5  32,5  6,3  91,3 

(b) 

DİĞER BAZI ÖZELLİKLER    (devamı)  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  14  12  122  148 

3.  Etkinlikler ve açıklama metinlerinde, erkeklerin ilgi 

alanlarına kızlardan daha fazla mı yer verilmiş?  %  8,8  7,5  76,3  92,5 

f  11  8  126  145 

6.  Etkinlikler ve açıklama metinlerinde, kızların ilgi 

alanlarına erkeklerden daha fazla mı yer verilmiş?  %  6,9  5,0  78,8  90,6  (c) 

DİĞER BAZI ÖZELLİKLER   (devamı)  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  73  59  23  155 

4.Öğretim programı, tüm öğretim faaliyetlerini yeterli bir 

biçimde planlamanıza imkan veriyor mu?  %  45,6  36,9  14,4  96,9  (d) 

DİĞER BAZI ÖZELLİKLER   (devamı)  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  49  44  45  138 

9.Öğretim programı ve kılavuz taslağı ile ilgili olarak almış 

olduğunuz hizmet içi eğitim sizin için yeterli mi?  %  30,6  27,5  28,1  86,3  Tablo 2­5­1’in bölümlerindeki sayı ve yüzdeler sırasıyla incelendiğinde (a) öğrenilenlerin transferi ve  diğer derslerde öğrenilenlerle bütünleşmesi, (b) etkinlik ve açıklamaların kız ve erkek öğrencilerin  ilgilerine uygunluğu, (c) program taslağının, tüm öğretim faaliyetlerinin planlanmasına imkan verip  vermediği,  (d) program taslağı ile ilgili olarak sağlanan hizmet içi eğitimin yeterliliği konularında şunlar  göze çarpmaktadır: 

(a) Öğrenilenlerin transferi ve diğer derslerde öğrenilenlerle bütünleşmesi 

Öğretmenlerin  yarıya  yakın  bir  kısmı  (%54,4)  öğrenilenlerin  diğer  derslere  transferinin  (ara  disiplin alanlarında kullanılmasının) sağlandığı görüşündedir. Öğretmenlerin diğer %38,8’i ise kısmen  ve  hayır  cevaplarında  toplanmıştır.  Bu  konudaki  görüş  kıdem  ya  da  programı  tanıtma  seminerine  katılmış  olup  olmama  açısından  oluşturulabilecek  gruplara  göre  önemli  ölçüde  bir  değişme  göstermemektedir (sırasıyla; X ² =5,39; p>0,05; s.d.= 4 ve X ² =14,06;  p>0,05; s.d.=2). 

Öğretmenlerin  yarıya  yakın  bir  kısmı  (%52,5)  kazanımların  diğer  derslerdeki  kazanımlarla  bütünleşmesinin  sağlandığı,  üçte  birine  yakını  (%32,5)  ise  bu  bütünleşmenin  kısmen  sağlanmış  olduğu görüşündedir.

Öğretmenler  kazanımların  diğer  derslerdeki  kazanımlarla  bütünleşmesinin  sağlanmış  olup  olmadığı konusundaki görüşlerinin kıdem gruplarına göre durumu aşağıdaki tabloda özetlenmiştir: 

Tablo 2­5­2 Kıdemlerine Göre Öğretmenlerin “ Kazanımların Diğer Derslerdeki Kazanımlarla  Bütünleşmesinin”  Sağlanmış Olup Olmadığına İlişkin Görüşleri 

Kıdem  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  26  29  2  57 

1­10 yıl 

%  45,6  50,9  3,5  100 

f  30  9  6  45 

11­ 20 yıl 

%  66,7  20,0  13,3  100 

f  28  12  2  42 

21 yıl ve üstü 

%  66,7  28,6  4,8  100 

Bu  tablodaki  bilgilerden  anlaşıldığı  gibi,  program  taslağındaki  kazanımların  diğer  derslerdeki  kazanımlarla  bütünleşmesinin  sağlanmış  olduğu  görüşü  ilk  iki  grupta  kıdeme  paralel  bir  artış  göstermektedir.  Öte  yandan,  bu  bütünleşmenin  kısmen  sağlanmış  veya  hiç  sağlanmamış  olduğu  şeklindeki görüş ise ilk iki grupta kıdeme ters yönde bir artış göstermektedir (X ² =14,07; p<0,05; s.d.=4  p=0,007).  Program  taslağındaki  kazanımların  diğer  derslerdeki  kazanımlarla  bütünleşmesinin  sağlanmış olup olmadığı ile ilgili görüş program tanıtma seminerine katılmış olup olmayanlar arasında  bir fark göstermemektedir (X ² =0,322; p>0,05; s.d.=2). 

Fen  ve  teknoloji  dersi  program  taslağında,  öğrenilenlerin  diğer  derslere  transferinin  ve  kazanımların diğer derslerdeki kazanımlarla bütünleşmesinin sağlanmış olup olmadığı görüşünde olan  öğretmenlerin  her  iki  durumda  da  yarıya  yaklaşmakta  olması  bir  yandan  program  taslağının  bu  açılardan gözden geçirilmesini, öte yandan da program taslağının bu açılardan öğretmenlere daha iyi  anlatılmasını gerekli kılar görünmektedir. 

(b) Etkinlik ve açıklamaların kız ve erkek öğrencilerin ilgilerine uygunluğu 

Öğretmenlerin  büyük  bir  kısmı  (%76,3 veya  daha  fazlası),  etkinlikler ve  açıklama metinlerinde  erkeklerin  ilgi  alanlarına  kızlardan  daha  fazla veya  kızların  ilgi  alanlarına  erkeklerden  daha  fazla  yer  verildiği görüşüne katılmamaktadırlar. 

(c) Program taslağının, tüm öğretim faaliyetlerinin planlanmasına imkan verip vermediği  Anketteki  4  numaralı  soruda  öğretmenlere,  öğretim  programının,  tüm  öğretim  faaliyetlerini  yeterli  bir  biçimde  planlamalarına  imkan  verip  vermediği  sorulmuştur.    Öğretmenlerin  bu  soruya  verdikleri  cevapların  seçeneklere  dağılışı,  Tablo  2­  5­1’in  (c)  bölümünde  görülmektedir.  Bu  soruya 

“Evet”,  “Kısmen”  ve  “Hayır”  cevabı  vermiş  olanların  yüzdesi  tabloda  görüldüğü  gibi  sırasıyla  %45,6, 

%36,9 ve %14,4’tür. 

Öğretmenlerin, öğretim programının tüm öğretim faaliyetlerini yeterli bir biçimde planlamalarına  imkan verip vermediği sorusuna verdikleri cevapların kıdemlerine göre değişip değişmediğini gösteren  bilgiler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Tablo 2­ 5­3 Öğretmenlerin Kıdemlerine Göre “ Program Taslağının, Tüm Öğretim  Faaliyetlerinin Planlanmasına İmkan Verip Vermediğine”  İlişkin Görüşleri 

Kıdem  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  20  31  10  61 

1­10 yıl 

%  32,8  50,8  16,4  100 

f  26  18  6  50 

11­20 yıl 

%  52,0  36,0  12,0  100 

f  27  9  6  42 

21 yıl ve üstü 

%  64,3  21,4  14,3  100 

Bu  tablodaki  bilgilerden  anlaşıldığı  gibi,  program  taslağının,  tüm  öğretim  faaliyetlerinin  planlanmasına  tümüyle  yeterli  olduğu  görüşünde  olan  öğretmenler  kıdeme  paralel  bir  artış  göstermektedir.  Öte  yandan,  program  taslağının  bu  amaçla  kısmen  yeterli  olduğunu  belirten  öğretmenler kıdeme ters yönde bir değişme göstermektedir (X ² =11,56; p<0,05; s.d.=4). 

Fen ve teknoloji dersi program taslağının, öğretim faaliyetlerinin planlanmasına tümüyle yeterli  olup  olmadığı  konusundaki  öğretmen  görüşlerinin  program  tanıtma  seminerine  katılmış  olan  ve  olmayanlar  arasında  bir  değişme  göstermediği,  bu  grupların ikisinde  de  benzer  cevaplara  rastlandığı  anlaşılmaktadır (X ² =1,065;  p>0,05; s.d.=2). 

Fen  ve  teknoloji  dersi  taslak  programının  tüm  öğretim  faaliyetlerinin  planlanmasına  yeterince  imkan  sağladığını  belirten  öğretmenler  %50’nin  altına  düşmekte;  bu  oran  özellikle  “1­10  yıl”  kıdeme  sahip  öğretmenler  arasında  %33’e  kadar  inmektedir.  Bu  sonuç,  daha  önceki  başlıklar  altında  ele  alınan  bulguların  nispeten  iyimser  bir  tablo  çizmekte  olduğunu,  okullardaki  gerçek  durumun  bu  seviyenin de altında olabileceğine işaret eder niteliktedir. 

(d) Program taslağı ile ilgili olarak sağlanan hizmet içi eğitimin yeterliliği 

Anketteki  9  numaralı  soruda  öğretmenlere,  öğretim  programı ve  kılavuz  taslağı  ile  ilgili  olarak  almış oldukları hizmet içi eğitimin onlar için yeterli olup olmadığı sorulmuştur. Öğretmenlerin bu soruya  verdikleri  cevapların  sorunun  seçeneklerine  dağılışı  Tablo  2­5­1’in  (d)  bölümünde  görülmektedir.  Bu  soruya  “Evet”,  “Kısmen”  ve  “Hayır”  cevabı  vermiş  olanların  yüzdesi  tabloda  görüldüğü  gibi  sırasıyla 

%30,6, %27,5 ve %28,1’dir. 

Fen  ve  teknoloji  program  taslağı  ile  ilgili  olarak  sağlanan  hizmet  içi  eğitimin  yeterliliğine  ilişkin  görüşün  kıdem  açısından  oluşturulan  gruplara  göre  değişip  değişmediğini  gösteren  çapraz  tablo  aşağıda verilmiştir. 

Tablo 2­ 5­4 Kıdemlerine Göre Öğretmenlerin Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Taslağı  ile İlgili Olarak Kendilerine Verilen Hizmet İçi Eğitimi Yeterli Görüp Görmedikleri 

Kıdem  Evet  Kısmen  Hayır  TOPLAM 

f  12  10  25  47 

1­10 yıl 

%  25,5  21,3  53,2  100 

f  19  13  12  44 

11­20 yıl 

%  43,2  29,5  27,3  100 

f  18  21  6  45 

21 yıl ve üstü 

%  40,0  46,7  13,3  100