et bayramı takları

9.) Kadıköyünden; Bostancı üzerinden, Pendiğe uzanan Band - Şehir.

B ü t ü n bu Şerid - Şehirler cadde veya demiryolu gibi bir a n a seyrisefer h a t t ı güzergâhında, bu hattın ya bir t a r a f ı n - da veya h e r iki t a r a f ı n d a ve genişliği 300 ile 400 m e t r o a r a - sında olmak üzere gelişmişlerdir. Hepsinin uzunluğunu ceme- dersek (100) kilometroyu çok geçmez. Şu halde İstanbul şehri esas itibarile 100 kilometro uzunluk gösteren bir Şerid - Şe- hirden ibaret diyebiliriz.

Bizim şimdi araştıracağımız mesele, böyle bir şehirde, müstakbel otomobil seyriseferinin arızasızca cereyan edip edemiyeceği meselesidir. İstanbulun otomobil seyriseferinin İleride beher (50) n ü f u s başına bir otomobil isabet edecek şe- kilde tekâmül edeceğini ve şehri ı m ü f u s u n u n da (750.000) den yukarı çıkmıyacağını farzedeilm. Berlin şehrinin bugün oto- mobil seyriseferinde beher (40) n ü f u s başına bir otomobil isabet etmekte bulunduğunu d a bir fikir vermek üzere ilâve

»delim. Bu farzettiğimiz tekâmül tahakkuk ettiği z a m a n İs- tanbulda takriben (15.000) otomobil bulunacaktır. Y u - karıda hesaplıyarak bulduğumuz (100) kilometroluk a n a sey- risefer hatları vasati olarak h e r istikamet iki seyrisefer şeri- di halinde işliyecek olur ve tramvay ile otobüse birer seyri- sefer şeridi tahsis edilirse, bu takdirde otomobil seyriseferine takriben (200) kilometroluk seyrisefer şeridi tahsis edilmiş demektir. Halbuki; saatte vasati olarak (25) kilometro sür'at hesabile bu (15.000) otomobilin takriben (300) kilometro sey- risefer şeridine ihtiyacı vardır. Aksi takdirde seyrisefer akı- şı m u n t a z a m olmaz. Ancak, ikinci derecedeki yollar otomo- bil seyriseferinin yarısından fazlasını çekemiyeceklerlnden, bu dokuz Şerid - Şehrin müstakbei otomobil seyriseferini m u n t a z a m surette başarabileceğini kabul etmekliğimiz m ü m - kündür. Fakat, a n a seyrisefer yollarında, nakil vasıtalarına mahsus olan orta kısmın genişliğinin vasati olarak (12) met- ro olması şartını ilâve etmekliğimiz de lâzımdır.

Bu yaptığımız hesabın gayesi sadece, şehir bünyesinin muhtelif uzun şerldler halinde parçalara ayrılması suretile,

otomobil seyriseferinin ileride alacağı kesafet için icap eden yolların temin edilebileceğini isbat etmekten ibarettir.

Ancak, tesbit ettiğimiz b u çare de, İstanbul şehrinin, böyle Şerid - Şehirler halinde p a r ç a l a r a ayrılması takdirinde bile, bazı düğüm noktalarında, yine seyrisefer arızalarile kar- şılaşmasının önüne geçemez. Plâna bir göz atarsak, bu sey- risefer t ı k a n m a noktalarının iki büyük k ö p r ü n ü n 4 başında tekâsüf edeceğini derhal anlıyabiliriz. Vapurla irtibat dola- yısile Üsküdar ve Kadıköy de dahil olmak üzere, 9 Şerid - Şe- hirin 9 a n a seyrisefer yolu bu 4 n o k t a d a birbirine kavuşur ve- ya birbirini keser. Bu sebeple bu (4) köprü başının plânlan- masında n e kadar dürbinlik, n e k a d a r basiret ve şümul ile hareket edilse yine azdır. Yalnız, b u n u söylemekten m a k s a - dımız, İstanbul Belediyesinin h e m e n b u g ü n veya önümüzde- ki senelerde bu köprü başlarını şümullü surette imar etmeğe başlaması icap ettiği iddia eylemek değildir, Henüz mevcut olmıyan bir seyrisefer ihtiyacı için şimdiden sermaye dökmek iktisada uymıyan bir şehir inşacılığı demek olur. İktisatlı bir şehir inşacılığı, plân yaparken uzağı düşünmeği icap ettir- mekle beraber bu plânın muhtelif s a f h a l a r halinde tatbik edilmesini derpiş eylemeği dahi emreder ve s a f h a l a r ı n sey- riseferin göstereceği ihtiyaçlara göre tertip edilmesi lâzımge- lir.

Bu plânlayış nasıl tatbik edilirse edilsin, sermaye vazet- me hususundaki kudret ve milli gelir bakımlarından seyrise- fer meselesinin hallinde devletin iktisadî plâncısının mesai- sine m u t l a k a m u h t a ç kalacaktır. Devletin iktisad plânlayı- cısı şehrin gidiş - geliş zamanlarındaki tekâsüfü t a m a m e n iktisad siyasetine taallûk eden tedbirlerle gidermelidir. Me- sai saatlerinin başlama ve bitmelerinin muhtelif olarak nasıl tertip edilebileceği ve mesainin (2) veya (3) posta halinde nasıl basamak basamak icra edilebileceği meselelerini hallet- mekle seyrisefer meselelerinin halline d a h a kolay varmak kabildir. Çünkü; şehir inşacısı şehir iktisadiyatındaki yanlış bir inkişafı ancak daima çoğalan bir masraf yekûnile gider- meğe muktedir olabilir.

S ı v a s d a C u m h u r i y

Birincisi Sivas Belediyesinindir. Şehrin büyük mey- danının, esas caddesiyle birleştiği yerde yapılmıştır. İnşaat ahşap iskelet üzerine kırmızı ve beyaz bezdir; iki kulenin kır- mızı kısımları altında iskelet vardır, Bu suretle içerden ay-

e t b a y r a m ı t a k l a r ı

dmlatılan kulenin beyaz kısımları boşluk içerisinde ışıklı çer- çeveler halinde görülmektedir.

İkincisi S a n a t l a r Evinindir. Bacaların içinden geçen borular ve bir ufak ocakla d u m a n elde edilmektedir. İşçiliği PVin talebe ve muallimleri t a r a f ı n d a n yapılmıştır,