VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu. 29 Mart 05 Nisan Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

Önceki beklenti anketinde hızlı artan enflasyon beklentileri bu ankette sınırlı geriledi

TCMB'nin Mart ayı ikinci dönem beklenti anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %8.17'den %8.06'ya, 12 ay sonrası yıllık TÜFE %7.23'ten

%7.22'ye, 24 ay sonraki yıllık TÜFE ise %6.85'den %6.77'ye geriledi.

Beklenti anketindeki uzun dönem enflasyon öngörüleri TCMB'nin önümüzdeki dönem faiz kararlarında belirleyici olabilecekken, 2011 ve 2012 sonu enflasyon beklentilerinin TCMB'nin sırasıyla %5.5 ve %5.0 olan hedeflerinin oldukça üzerinde olduğu dikkat çekmektedir.

Merkezi yönetim brüt borç stoku Şubat sonunda 452.7 milyar TL

Hazine Müsteşarlığı tarafından açıklanan verilere göre, 2010 yılı Şubat ayında Merkezi Yönetim Borç Stoku, bir önceki aya göre sadece 4.9 milyar TL artarak, 452.7 milyar TL’ye (221.0 milyar dolar) ulaşmıştır. İç borç stokunda 3.5 milyar TL artış görülürken, 2009 yılı boyunca sınırlı miktarda artan dış borç stoku da 0.9 milyar TL artarak sınırlı bir şekilde artmaya devam etmiştir.

KKO Mart'ta bir önceki yıla göre 8.7 puan artışla %67.9 oldu

Merkez Bankası imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranının (KKO) Mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre 8.7 puan artarak %67.9 seviyesinde gerçekleştiğini açıkladı. TCMB'nin ilk defa Ocak ayında açıkladığı KKO, Şubat ayındaki %67.8 değerine göre ise 0.1 puan arttı.

KKO'daki artış yıllık bazda yüksek olsa da, gelinen seviye halen önemli bir atıl kapasiteye işaret etmektedir.

Reel kesim güven endeksi Ağustos 2007'den beri en yüksekte, iyimserlik üç aydır sürüyor

Reel kesim güven endeksi Mart ayında da ekonomik faaliyetlerde iyimser görünüm anlamına gelen 100 seviyesinin üzerinde yer alarak 110.6 seviyesinde gerçekleşti. Endeks böylece Ağustos 2007'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Endekste son 3 ayda yaşanan 17.5 puanlık artış olumlu bir gelişme olarak dikkat çekmektedir.

Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

31.03.2010 Dış Ticaret Dengesi (Şubat) ‐3.6 milyar $ ‐2.9 milyar $

GSYİH Büyüme Oranı (IV.Çey) ‐%3.3 %4.5

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

29 Mart‐05 Nisan 2010

(2)

Bütçe performansı Şubat’ta olumlu seyretmeye devam etti...

Grafik‐1

Avrupa’da başta Yunanistan olmak üzere, Portekiz ve İspanya’nın bütçe açıkları ve borçlarıyla ilgili sorunların Euro Bölgesi’nin geneline yayılabileceğine yönelik kaygılar, son günlerde piyasalarda en fazla konuşulan konuların başında gelmektedir. Yurtdışı piyasalarda bütçe açıklarına yönelik risklerin arttığı bir ortamda Türkiye’ye baktığımızda ise son açıklanan Şubat ayı verilerinde de bütçe performansının olumlu seyretmeye devam ettiği izlenmektedir. Bütçe açığı Ocak – Şubat döneminde geçen seneye göre %48 daralarak 5.4milyar TL olarak gerçekleşirken, faiz‐dışı fazla %61 genişleyerek 5.3 milyar TL’ye ulaşmıştır.

Tablo‐1

2010 yılının ilk iki ayında bütçe harcamaları reel olarak %8.5 oranında azalırken, bütçe gelirlerinin ise reel olarak %4.85 oranında artması sevindirici bir gelişme olarak dikkat çekmektedir. 44.936 milyar TL seviyesinde oluşan 2010 yılı Ocak‐Şubat ayı toplam bütçe giderlerinin alt kalemlerine baktığımızda, faiz dışı harcamaların ağırlığı dikkat çekmektedir.

Şubat ayında faiz dışı harcamalar %11 oranında artarken, 2010 yılı hedefinin

%14.88 oranında

gerçekleştiği görülmektedir.

Faiz harcamalarının ise bir önceki yılın altında kalması olumlu bir gelişme olarak algılanırken, Ocak‐Şubat ayında toplam faiz giderlerinin reel olarak %28.9 oranında azaldığı görünmektedir.

Ocak‐Şubat Performansı 2010 yıl sonu hedefi

Gerçekleşme Oranı(%)

(Milyar TL) 2009 2010

Harcamalar 44.604 44.936 286.981 15.66

1‐Faiz Hariç Harcama 30.963 34.270 230.231 14.88

Personel Giderleri 10.076 11.250 60.349 18.64 Sos. Güv.Kur. Dev. Pri. 1.233 1.894 11.110 17.04

Mal ve Hiz. Alım. 2.577 2.079 25.190 8.25

Cari Trans. 15.944 17.897 102.173 17.52

Sermaye Giderleri 0.323 0.229 18.924 12.10

Sermaye Trans. 0.152 0.156 3.429 4.56

Borç Verme 0.659 0.766 6.903 1.11

2‐Faiz Harcamaları 13.642 10.667 56.750 18.80

Gelirler 34.245 39.544 236.794 16.70

1‐Vergi Gelirleri 27.630 33.441 193.324 17.30

2‐Diğer Gelirler 6.615 6.103 43.471 14.04

Bütçe Dengesi ‐10.359 ‐5.392 ‐50.187 10.74

Faiz Dışı Denge 3.282 5.275 6.563 80.46

‐50.1 6.6

‐60,000

‐40,000

‐20,000 0 20,000 40,000 60,000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Bütçe Dengesi (milyar TL) Faiz Dışı Denge (milyar TL)

Hedef

İlk 2 aylık bütçe performansı Maliye Bakanlığı hedefleri ile uyumlu

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(3)

Şubat ay Şubat dö yükseldiğ oranının bu oran dolayısıyl kaynaklan (Bkz.Graf Dolayısıy kayıt dış sorunları vergiler y temel seb içindeki p Rusya ve engelleye Bu çerçev geçilmesi büyük he beyan et bulunmas yardımcı kaynak o Grafik‐2

Global to çekerken İspanya, performa olmak üz bütçe yan

İNG AL

JA F T YUNA GÜNE

Kaynak:OE

ı bütçe kalem öneminde eko ği görülmekte diğer ülkelere

%40 düzeyi la vergi geli nmamaktadır fik‐3).

la, vergi gelirl şı ekonomini ndan biri ve yoluyla elde e bebi ise kayıtd payının %10 s Polonya’nın a en kayıt dışı fa vede kayıtdışı i olduğunu dü er bireyin sah

tmesi zorunlu sı, sistemde ş olacaktır. Ka luşturacaktır.

oparlanmaya , bütçe açığın İtalya, Portek ans dikkat çek zere bazı Avru nında borç sto

0

ABD GİLTERE LMANYA APONYA FRANSA TÜRKİYE ANİSTAN EY KORE

Verg

ECD

mleri içinde di onomik topar edir. Vergi ge e kıyasla olduk inde bulunur

rlerinin GSYİ . Aksine verg

erinin pek ço n büyüklüğü rginin tabana edilmesi, dola dışı ekonomin seviyelerinde ardından dün aaliyetlerin az ekonomi ile üşünüyoruz. B ip olduğu ücr udur. Bu verg

şeffaflığı artır ayıt dışı ekon

paralel olara nın reel olara kiz ve İrlanda kmektedir. Ar upa ülkelerind ok rakamlarınd

10 20

gi Gelirleri/GS

kkat çeken e rlanma ve ve elirlerinde ya kça düşük old rken, Türkiye H içindeki p i oranlarının

k ülkeye kıyas ile açıklam a yayılamama aysız vergileri nin büyüklüğü olduğu hesa yada üçüncü zaltılmasına y mücadele ede Başta ABD olm ret ve benzer

gi sistemi ile racak, vergi ka nominin azaltı

ak 2010 yılın ak gerilemesi a’ya yönelik m

rtan bütçe aç de kamu borç da da olumlu

23.7

30 40

SYİH

n önemli geli ergi artışlarına aşanan artışa

uğu aşağıdak

’de vergi ge payının düşü diğer pek çok

sla daha düşü mak mümkün ası, bütçedek n ise dünya s dür. Araştırıla planırken, Tü sırada yer alm önelik vergi r ebilmede en e mak üzere pek

i gelirleri ile h e herkesin ba açırma amaçlı ılması ile ver

G

nın ilk ayların son derece o mali risklerin

çıkları kamu b ç stokunun G

seyrin devam

50

şme ise vergi a paralel ola rağmen Tür i Grafik‐2’den elirlerinin GSY

k olması ve k ülkedeki sev

ük seviyede ol dür. Türkiye ki vergi gelirle

standartlarına an 11 OECD ül rkiye %40 se maktadır. Bu n

eformlarının d etkili yolun “K k çok ülkede u her türlü men ağımsız bir şe ı yapılan iktisa gi gelirlerinin

Grafik‐3

nda bütçe ge olumlu bir ge

arttığı bir ort borçlanma iht SYİH içindeki m ettiği görülm

25

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

E Kaynak: OECD

i gelirlerindek rak vergi gel rkiye’de verg n görülmekted YİH’ya oranı ergi oranların

viyelere yakın

masını, düşük ekonomisin erinin büyük a göre çok dü lkesinde kayıt

viyesindeki k nedenle Türki düzenlenmes Kişisel Gelir Ve

uygulanan bu nkul ve gayrim ekilde yıllık o

adi faaliyetler n artması ise

elirlerinde ya lişmedir. Son tamda; Türkiy tiyacını artırır payı da yüks mektedir.

22 25

Gelir Verg

En Yüksek En

ki artış olmuşt irlerinin %21 gi gelirlerinin dir. AB üyesi ü

%23.7 seviy nın düşük ol n olduğu görü

k vergi oranla in en önem çoğunluğunu üşük kalmasıd t dışı ekonomi kayıt dışı eko iye’nin hızlı bü i son derece ö ergisi Beyan S

sistemde, 18 menkul varlıkl olarak vergi b

rin ortaya çıka ekonomiye ö

şanan düzelm dönemde Yu ye’nin sergile rken, başta Y selmiştir. Türk

25 14

2

gisi Oranları (%

Düşük Ortala

tur. Ocak‐

oranında GSYİH’ya ülkeler için yesindedir, lmasından ülmektedir

rı ile değil mli yapısal un dolaylı dır. Bunun inin GSYİH nomisi ile üyümesini önemlidir.

Sistemine”

8 yaşından arı her yıl beyanında arılmasına önemli bir

me dikkat unanistan, diği güçlü Yunanistan kiye’de ise

27 27 20

%)

ama

(4)

Tablo‐2

Hazine Müsteşarlığı tarafından açıklanan verilere göre, 2010 yılı Şubat ayında Merkezi Yönetim Borç Stoku, bir önceki aya göre sadece 4.9 milyar TL artarak, 452.7 milyar TL’ye (221.0 milyar dolar) ulaşmıştır. İç borç stokunda 3.5 milyar TL artış görülürken, 2009 yılı boyunca sınırlı miktarda artan dış borç stoku da 0.9 milyar TL artarak sınırlı bir şekilde artmaya devam etmiştir.

Grafik‐4

Merkezi Yönetim Borç Stokunun TL‐YP ayrımı incelendiğinde, TL cinsinden borcun toplam borç stoku içindeki payı, 2010 yılı Şubat ayında bir miktar artarak %71.8 olarak gerçekleşmiştir. Böylelikle YP cinsinden borcun toplam borç stoku içerisindeki payı

%28.2’ye gerilemiştir. İç borç stokunda 2009 yılı Temmuz ayından beri kamuya yapılan borçlanma miktarının azaldığı dikkat çekerken, söz konusu düşüşün 2010 yılının ilk iki ayında da devam ettiği görülmüştür. Buna karşın piyasaya yapılan borçlanmanın ise artmaya devam ettiği izlenmektedir. Böylelikle kamuya yapılan iç borçlanma oranı %18.2’ye gerilerken, piyasaya yapılan borçlanma oranı %81.8’e yükselmiştir. Toplam iç borç stokundaki TL‐YP ayrımı incelendiğinde, 2010 yılı Şubat ayında TL cinsi iç borç stoku %95.6 seviyesine kadar yükselmiştir.

Mart‐Mayıs Dönemi Hazine Finansman Programı

Tablo‐3

Hazine Müsteşarlığı 2010 yılından itibaren gelecek ayın iç borçlanma stratejisini aylık yerine üç aylık periyodlar şeklinde açıklamaya başlamıştır. Yapılan son açıklamaya göre, Nisan ayında toplam 17.0 milyar TL’lik iç borç servisine karşılık 18.2 milyar TL toplam iç borçlanma gerçekleştirilmesi programlanırken, Mayıs ayında toplam 12.7 milyar TL’lik iç borç servisine karşılık 13.2 milyar TL toplam iç borçlanma gerçekleştirilmesi programlanmaktadır. Ocak ve Şubat aylarında yüksek miktarlarda borçlanan Hazine’nin Mart ayından sonra nispeten daha az borçlanma gerçekleştirmeyi plandığı görülmektedir. Diğer yandan, Hazine Müsteşarı İbrahim Çanakcı’nın 2010 için %99.5 olarak öngörülen borçlanma rasyosunun %90‐95 arasına gerileyebileceğini açıklaması Hazine’nin bu yıl finansman konusunda önemli bir sorun yaşamayacağına işaret etmektedir.

Merkezi Yönetim Borç Stoku (milyar TL)

Kas.2009 Ara.2009 Oca. 2010 Şub.2010

Toplam Borç Stoku 440.7 441.4 447.8 452.7 İç Borç Stoku 329.2 330.0 335.9 339.4 Dış Borç Stoku 111.5 111.4 111.9 113.2

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Finansman Programı (Milyar TL) Mart Nisan Mayıs

Ödemeler 14.7 18.2 13.2

İç Borç 13.6 17.0 12.7

Dış Borç 1.1 1.2 0.5

Finansman 14.7 18.2 13.2

Piyasadan İhale Yoluyla İç Borçlanma 10.5 10.0 7.4

Referans Bono İhalesi 2.0 0.0 0.0

Diğer 8.5 10.0 7.4

Kamuya Satışlar 0.9 4.2 0.3

Dış borçlanma 0.0 2.0 0.0

Diğer finansman 3.3 2.0 5.5

71.8

28.2

25.0 26.0 27.0 28.0 29.0 30.0 31.0 32.0 33.0 34.0 35.0

64 65 66 67 68 69 70 71 72 73

TL Cinsi Borç Stoku/Toplam Borç Stoku

YP Cinsi Borç Stoku/Toplam Borç Stoku (Sağ eksen) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(5)

TÜRKİYE

AKTİVİTE GÖSTERGELERİ

Sektörler Sektör 2008 2008 2009 2009 2009

Payları III. IV. I. II. III.

(%) Çey Çey Çey Çey Çeyrek

Tarım 16.1 5.5 3.3 ‐0.4 6.4 2.7

Sanayi 21.7 0.3 ‐10.8 ‐21.8 ‐11.2 ‐3.9

İnşaat 4.6 ‐9.8 ‐14 ‐18.9 ‐21.4 ‐18.1

Ticaret 11.7 ‐1.5 ‐15.9 ‐26.3 ‐15.4 ‐7.2

Ulaş. ve Haber. 13.3 1.2 ‐7.4 ‐17.7 ‐12.2 ‐6.9

Mali Kur. 10.9 8 9.4 10.8 7.5 7.8

Konut Sah. 4.7 2.5 3.5 4.5 4.8 3.8

Eğitim 1.7 ‐1.2 1.5 ‐0.3 0.6 2

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.2 1.9 1.9 0 2 3.6

Vergi‐Süb. 7.8 2.4 ‐10.1 ‐22 ‐7 ‐8.4

GSYİH 100 1 ‐6.5 ‐14.7 ‐7.9 ‐3.3

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%)

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q2 1999Q3 1999Q4 2000Q1 2000Q2 2000Q3 2000Q4 2001Q1 2001Q2 2001Q3 2001Q4 2002Q1 2002Q2 2002Q3 2002Q4 2003Q1 2003Q2 2003Q3 2003Q4 2004Q1 2004Q2 2004Q3 2004Q4 2005Q1 2005Q2 2005Q3 2005Q4 2006Q1 2006Q2 2006Q3 2006Q4 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

‐30.0

‐25.0

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐9 Aylık

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret

Kaynak:TÜİK

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

(6)

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)

2008 III.

Çey.

2008 IV.

Çey 2009

I.

Çey 2009

II.

Çey 2009

III.

Çey Yer. Hanehalkı Tük. Har. 66.6 ‐1.3 ‐5.3 ‐10.0 ‐1.5 ‐0.9

Dev. Nihai Tük. Har. 9.7 2.6 3.4 5.2 0.5 5.2

Gay. Safi Ser. Oluş. 18.1 ‐7.5 ‐17.7 ‐27.5 ‐24.3 ‐18.0

Kamu Sektörü 3.2 5.3 15.9 24.5 5.4 ‐10.6

Özel Sektör 14.9 ‐9.6 ‐23.9 ‐33.5 ‐29.4 ‐19.4

Mal ve Hiz. İhracatı 25.0 3.0 ‐8.5 ‐11.2 ‐10.1 ‐4.6

Mal ve Hiz. İthalatı 24.4 ‐3.4 ‐23.7 ‐31.0 ‐20.4 ‐11.9

GSYİH 100 1.0 ‐6.5 ‐14.7 ‐7.9 ‐3.3

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

‐35.0

‐30.0

‐25.0

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐9 Aylık

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐5.0

‐4.0

‐3.0

‐2.0

‐1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

‐25.00

‐20.00

‐15.00

‐10.00

‐5.00 0.00 5.00 10.00 15.00

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

(7)

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Aramalı İmalatı

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali Imalati

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Ocak Ayı

2009 2010

Petrol Ürünleri ‐29.4 ‐9.2

Tekstil ‐28.1 19.4

Gıda 1.3 12.2

Kimyasal Madde ‐22.5 11.7

Ana Metal Sanayi ‐23.9 ‐1.1

Metalik Olm. Diğ.

Mineral

‐20.4 14.2

Taşıt Araçları ‐60.3 66.8

Makine Teçhizat ‐31.3 18.1

Giyim ‐13.9 ‐0.4

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Ağu.01 Mar.02 Eki.02 May.03 Ara.03 Tem.04 Şub.05 Eyl.05 Nis.06 Kas.06 Haz.07 Oca.08 Ağu.08 Mar.09 Eki.09

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0 190.0

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:OSD,Vakıfbank

(8)

Kapasite Kullanım Oranı

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10

Kapasite Kullanım Oranı (%)

45 55 65 75 85 95

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 450.0 950.0 1,450.0 1,950.0 2,450.0 2,950.0 3,450.0 3,950.0

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 5,000.0 10,000.0 15,000.0 20,000.0 25,000.0 30,000.0 35,000.0 40,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

80.0 85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(9)

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları

Eğitim Eğlence ve kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve alkolsüz içecekler

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı

Aylık Yıllık

‐5 0 5 10 15 20 25

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

50 70 90 110 130 150 170 190 210 230

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB

Kaynak:Bloomberg

(10)

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Eyl.00 May.01 Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6 7

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(11)

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

İşsizlik Oranı

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücü Durumu

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TÜİK Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Haz.03 Kas.03 Nis.04 Eyl.04 Şub.05 Tem.05 Ara.05 May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000 3000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

1999Q1 1999Q4 2000Q3 2001Q2 2002Q1 2002Q4 2003Q3 2004Q2 2005Q1 2005Q4 2006Q3 2007Q2 2008Q1 2008Q4 2009Q3

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

Oca.02 Eki.02 Tem.03 Nis.04 Oca.05 Eki.05 Tem.06 Nis.07 Oca.08 Eki.08 Tem.09

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

‐18.0

‐16.0

‐14.0

‐12.0

‐10.0

‐8.0

‐6.0

‐4.0

‐2.0 0.0

Bütçe Dengesi (milyar TL)

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

150.0 170.0 190.0 210.0 230.0 250.0 270.0 290.0

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09

Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0

Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

‐2 8 18 28 38 48 58

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(16)

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐1 4 9 14 19 24 29

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Reel Faiz Nominal Faiz

50 60 70 80 90 100 110

200 250 300 350 400 450 500 550

Aralık 05 Nisan 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

(17)

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2010‐IMF Beklentisi

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler ‐ 1.08 ‐0.40 9.29 ‐8.05

Gelişmekte Olan Ülkeler ‐ 4.64 2.84 ‐ ‐

Tüm dünya 2.25 2.74 ‐ ‐ ‐

ABD 1.52 1.72 ‐2.21 10.15 ‐9.96

Euro Bölgesi ‐ 0.60 ‐0.29 11.67 ‐6.58

Almanya 0.34 0.18 3.61 10.69 ‐4.63

Fransa 0.90 1.14 ‐1.42 10.27 ‐7.13

İtalya 0.24 0.94 ‐2.34 10.50 ‐5.63

Macaristan ‐0.88 4.13 ‐3.28 ‐ ‐

Portekiz 0.40 0.96 ‐9.67 11.00 ‐7.35

İngiltere 0.91 1.50 ‐1.95 9.33 ‐13.21

Japonya ‐1.68 ‐0.78 ‐10.22 6.13 ‐10.22

Çin 9.03 0.65 8.57 ‐ ‐

Rusya 1.54 9.90 4.55 ‐ ‐

Hindistan 6.42 8.41 ‐2.51 ‐ ‐

Brezilya 3.46 4.07 ‐1.93 ‐ ‐

G.Afrika 1.74 6.22 ‐6.54 ‐ ‐

TÜRKİYE 3.70 6.79 ‐3.65 ‐ ‐

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 0.1 2.1 ‐2.90 0.25 46

Euro Bölgesi ‐2.1 0.9 ‐0.64 1.00 ‐17.20

Almanya ‐2.4 0.40 5.01 1 83

Fransa ‐0.30 1.30 ‐1.15 1.00 ‐34.00

İtalya ‐3.00 1.20 ‐2.51 1.00 106.30

Macaristan ‐4.00 5.70 ‐2.95 5.75 ‐41.20

Portekiz ‐1.00 0.20 ‐9.86 1.00 ‐34.40

İngiltere ‐3.30 3.00 ‐1.28 0.50 ‐14.00

Japonya ‐1.00 ‐1.10 2.80 0.10 38.60

Çin 10.70 2.70 7.80 5.31 103.90

Rusya ‐8.90 7.20 3.20 8.50 ‐

Hindistan 6.00 16.22 ‐2.41 3.25 ‐

Brezilya 4.29 4.83 ‐1.56 8.75 117.20

G.Afrika ‐1.40 5.70 ‐3.20 7.00 15.00

Türkiye ‐3.30 10.13 ‐1.86 6.50 78.79

(18)

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2010

BEKLENTİ Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 700 958 262 229 (2009 3. Çeyrek)

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.9 ‐8.4 ‐3.3 (2009 3. Çeyrek) 4.0%

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 12.1 (Ocak 2010) 7. 75%

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 67.9 (Mart 2010) 70.5

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 13.5 (Aralık 2009) 13.2%

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 10.13 (Şubat 2010) 8.1%

ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 6.82 (Şubat 2010) 9.3%

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 83,380 107,051 71,694 (26.02.2010)

M2 434,205 494,024 327,755 (26.02.2010)

M3 458,383 520,674 353,667 (26.02.2010)

Emisyon 30,468 34,289 38,400 (12.02.2010)

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 (31.12.2009)

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (19.03.2010) %8.0

TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (19.03.2010)

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 ‐2,959

(Ocak 2010) ‐22,000

İthalat ‐193,821 ‐134,401 11,504 (Ocak 2010)

İhracat 140,799 109,672 7,894 (Ocak 2010)

Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐3,64 (Ocak 2010) ‐57,000

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 22,290 (Şubat 2010)

Bütçe Giderleri 225.967 267,275 20,190 (Şubat 2010)

Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ‐2,271 (Şubat 2010) ‐50,034

Faiz Dışı Denge 33.592 986 2306 (Şubat 2010) 6,716

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 452.7 (Şub 2010)

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 113.2 (Şub 2010)

Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek)