GGY471
YAPILI ÇEVRE İLKELERİ
Doç. Dr. Arzuhan Burcu GÜNTEKİN
Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü
Mimaride mekandan söz edilince, evvela üstten, alttan ve yanlardan kapatılmış olan bir yapıt akla gelmekle beraber bugün mekan deyince duvarlarla kesin sınırlandırılmamış bir şeyi de anlarız.
Mekan kuruluşunda düşey elemanların tümü ile yüksek olması ve mekanın çevresinin böylece oluşturulması gerekmez. Çok az yüksekliği olan bir duvar, bir setleme ile de mekan belirgin olabilir.
Ağaç ve çalılık grupları da mekan belirleyici olarak etkili olabilir.
Sınırlandırılmamış, sonsuz mekan sadece düşünülebilir, algılanamaz.
Mekânın Temel Öğeleri, Mekânlar Arası İlişkiler,
Mekânsal Organizasyonlar
Mekanı sınırlandıran öğelerin farklılığına göre mimari mekan ve doğal mekan ayırımı yaparız. Bu Öğeler duvarlar, tavanlar ve döşemeler, sütunlar, kolonlar ve kirişler ise mimari mekandan, söz ederiz. Bu öğeler yeryüzü, gökyüzü, ufuk, çalılık, ağaçlar ve bulutlar ise doğanın oluşturduğu, doğal mekandan söz ederiz. Mimari mekanın veya doğal ve mimari mekanın özel durumu olan şehirsel mekanlar, sokaklar, binalar veya bunlarla birlikte yeşil sahalar, ağaçlar vb ile sınırlanır.
Mekânın Temel Öğeleri, Mekânlar Arası İlişkiler,
Mekânsal Organizasyonlar
Mekanların Sınıflandırılması ve Yapılı Çevrede Mekanların Oluşturulması
Mekanın Öğeleri
Doğal ve yapay elemanlar ile belli mekan kuruluşları genelde şöyle tanımlanabilir :
Doğal elemanlar ile (yeryüzü, gökyüzü, ufuk, çalılık, ağaçlar) DOĞAL MEKAN,
Yapay elemanlar ile (duvarlar, tavanlar, kirişler, kolonlar) YAPAY MEKAN (MİMARİ MEKAN, ŞEHİRSEL MEKAN)
Doğal ve yapay elemanlarla KARMA MEKAN.
Bizler için Öncelikle söz konusu olan mimari mekandır. Ancak burada kullandığımız mimari deyimi bizde tümü ile yapay mekanları anımsatmamalıdır. Çünkü mimarlık mesleğinin temelinde amaç olarak doğal ve yapay elemanları beceri ile kullanarak mekan ve mekanlar oluşturma ve öncelikle doğayı koruma ve doğa ile yapay elemanları bağdaştırma çabası yatmaktadır.
Mekânın Temel Öğeleri, Mekânlar Arası İlişkiler,
Mekânsal Organizasyonlar
Mekanı tanımlayan, belirginleştiren elemanlar (doğal, yapay) mekanın sınırlayıcılarıdır. Mekan sınırlayıcılarıdır. Mekan sınırlayıcılarının biçimlenişine göre mekanın geometrisi oluşur (yüzeyler düz, eğik, dışbükey veya içbükey olabilir). Kuşkusuz mekan belirleyici elemanların da (zemin, duvar, tavan) özellikleri vardır. Bu özellikler, yüzeylerin biçiminin ve boyutlarının ötesinde renk ve doku olarak sayılabilir. Unutmamak gerekir ki saydıklarımız mekanın özellikleri olmayıp mekan belirleyicinin özellikleridir.
Mekan duvarlarla olduğu kadar, döşeme ve tavan ile belirlenir (doğal mekanda döşeme, kaldırım, yol veya toprak zemin, tavan ise gökyüzü bulutlar ve ağaçlarla oluşmaktadır).
Mekânın Temel Öğeleri, Mekânlar Arası İlişkiler,
Mekânsal Organizasyonlar
Anderson, J., 2011. Mimari Tasarım, Literatür Yayıncılık, ISBN:
9789750405976, İstanbul.
Ataöv, A. ve Tekeli, İ., 2017. Sürdürülebilir Toplum ve Yapılı Çevre, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ISBN: 9786053994893, İstanbul.
Ching, F.D.K., 2012. Mimarlık, Biçim, Mekan ve Düzen, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, ISBN: 9789758599202, İstanbul.
Çelebi, G., Gültekin, A.B., Bedir, M., Tereci, A. ve Harputlugil, G., 2008. Yapı Çevre İlişkileri, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi SMGM Koruma Programı Eğitimi Ders Notları, Çizgi Basım Yayın Ltd.Şti., ISBN / ISSN: 978-9944-89-645-0, İstanbul.
Gültekin, A.B. ve Yavaşbatmaz, S., 2013. Sustainable Tall Building Design, LAP Lambert Academic Publishing, ISBN: 978-3-659-36665- 9, Saarbrücken – Germany.
Kaynakça
Müller, W., 2012. Mimarlık Atlası I-II, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, ISBN: 9789944757683, İstanbul.
Neufert, E., 2016. Yapı Tasarımı, Beta Yayınları, Ankara.
Yüceer, N.S., 2015. Yapıda Çevre ve Enerji, Nobel Akademik Yayıncılık, ISBN: 9786053201151, Ankara.
