HAFTALIK RAPOR 11 Ağustos 2014

(1)

HAFTALIK RAPOR 11 Ağustos 2014

Temmuz ayında enflasyon aylık bazda %0.45 yükseldi.

Enflasyon Temmuz ayında yıllık bazda düşmeye devam edeceği beklentilerinin aksine yükseldi.

Enflasyondaki yükselişte bazı alt grupların geçmiş yıllar ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi etkili oldu. Manşet enflasyona benzer şekilde çekirdek enflasyonda da yükseliş yaşandı. Her ne kadar üretici fiyatlarında düşüş görülse de, bunun önümüzdeki dönemde manşet enflasyonu ne kadar düşürebileceği ise tartışmalı görünüyor. Enflasyondaki yükselişle birlikte, TCMB’nin faiz indirimlerine devam edip etmeyeceği de piyasalarda tartışılmaya başlandı. Bu haftaki raporumuzda Temmuz ayı fiyat gelişmelerini ve TCMB para politikasına olası yansımalarını inceleyeceğiz.

Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Temmuz ayında aylık bazda %0.45 oranında artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşti (Piyasa Beklentisi: %0.12, VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Beklentisi: -

%0.17). Yıllık bazda TÜFE ise Haziran ayındaki

%9.16 seviyesinden Temmuz ayında %9.32 seviyesine yükseldi. Temmuz ayında enflasyonun beklentimizden yüksek gerçekleşmesinde, giyim ve ayakkabı grubunun geçmiş yıllar ortalamasının altında bir düşüş göstermesi ve alkollü içecekler ve tütün grubu ile eğlence ve kültür grubundaki beklenmedik artışlar etkili oldu.

Temmuz ayında, enflasyonun alt gruplarına bakıldığında 12 alt kalemden 8’inin geçmiş yıllar ortalmasının üzerinde gerçekleştiği görülüyor.

Özellikle, gıda, giyim, haberleşme, eğlence ve kültür ile lokanta ve oteller gruplarındaki yüksek gerçekleşme dikkat çekiyor. Temmuz ayında eğlence ve kültür grubu fiyatları aylık bazda

%2.97 artarak, en yüksek artışı gösteren grup oldu. Eğlence ve kültür grubunda, hem 2005 yılının Haziran ayından sonraki en yüksek aylık artış hem de en yüksek Temmuz ayı aylık artışı gerçekleşti. Eğlence ve kültür grubundaki bu sürpriz artış ile, grup enflasyona aylık bazda 0.10 puan katkıda bulundu. Eğlence ve kültür grubunun ardından, en yüksek aylık artışı gösteren ikinci grup ise alkollü içecekler ve tütün grubu oldu. Bir önceki aya göre %1.99 oranında artan grup fiyatları, enflasyona aylık bazda 0.10 puan katkı yaptı. Temmuz ayında, aylık bazda %1.90 artan haberleşme grubu fiyatları da aylık enflasyona 0.09 puan katkıda bulundu. Haberleşme grubundaki artışta, cep telefonu azami ücret sınırının artırılmasının da etkili olduğu görülüyor. Jeopolitik risklerle akaryakıt fiyatlarındaki artışlar ve bayram nedeniyle şehirlerarası otobüs ve uçak bilet fiyatlarındaki artışlar sonucu, bir önceki aya göre %0.71 oranında artış gösteren ulaştırma grubu fiyatları aylık enflasyona 0.11 puan ile en yüksek artış yönlü katkıyı yapan grup oldu. Geçmiş yıllar Temmuz aylarında ortalama %0.32 oranında düşüş gerçekleştiren ve enflasyona düşüş yönlü katkı sağlayan gıda grubunda bu yıl aylık bazda %0.30 oranında artış yaşandı. Böylece gıda ve alkolsüz içecekler grubu, 2014 yılı Temmuz ayında enflasyona artış yönlü katkıda bulundu. Son aylarda, gıdanın geçmiş yıllar ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi, önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarında bir düzeltme yaşanabileceği beklentisini doğurdu. Ancak Rusya ve batılı ülkeler arasında artan gerginlikler ile Rusya’nın bu ülkelerden ithalatı durdurması ve Türkiye’ye yönelmesi, yurtiçinde fiyatları yukarı

-0.5 0.5 1.5 2.5 3.5

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Ulaştırma Lokanta ve Oteller Konut Giyim ve Ayakkabı Ev Eşyası Eğlence ve Kültür Alkollü İçecekler ve Tütün Haberleşme

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı (puan) Yıllık Aylık

Kaynak: TÜİK

9.32

4 6 8 10 12 14

Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14

Kaynak: TÜİK

TÜFE (y-y, %)

(2)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

2 yönlü etkileyebilecektir. Bu nedenle, gıda fiyatlarında beklenen düşüş sınırlı olabilecektir. Lokanta ve oteller

grubunda da geçmiş yıllar ortalamasının üzerinde bir artış yaşandı. Bir önceki aya göre %1.05 oranında artış gösteren grup fiyatları, en yüksek Temmuz ayı artışını gerçekleştirdi. Temmuz ayında, aylık enflasyona düşüş yönlü katkı yapan tek grup, bir önceki aya göre %3.28 oranında gerileyen giyim ve ayakkabı grubu oldu. Ancak giyim ve ayakkabı grubundaki gerilemenin, -%5.9 olan geçmiş yıllar ortalamasının altında kaldığını görüyoruz.

Haziran ayında aylık bazda %0.31 oranında artış gösteren, enerji ve gıda gibi kontrol edilemeyen kalemleri içermeyen, çekirdek enflasyon Temmuz ayında da %0.29 oranında yataya yakın bir artış kaydetti. Yıllık bazda çekirdek enflasyondaki artış Haziran ayındaki

%9.65 seviyesinden Temmuz ayında %9.75 seviyesine yükseldi. Çekirdek enflasyonun (I endeksi) mevsimsellikten arındırılmış hali ile birlikte çizdirilmiş grafiğe bakıldığında çekirdek enflasyonda mevsimsel etkilerin varlığı görülmektedir. Temmuz ayında artış gösteren endeksin mevsimsellikten arındırılmış veriye göre yataya yakın bir düşüşte olduğu görülmektedir. Çekirdek eflasyonda ciddi bir hareket olmasa da momentumunda bir yavaşlama dikkat çekmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre Temmuz ayında %9.32 seviyesinde gerçekleşen manşet enflasyonun üzerinde %9.75 olarak gerçekleşen çekirdek enflasyonun bu ayki yükselişinde yine ulaştırma grubu fiyat artışlarının etkili olduğu görülüyor. Enflasyonda en yüksek artışı gösteren grup olan eğlence ve kültür grubundaki artış da, çekirdek enflasyondaki artış da etkili oldu. Ancak söz konusu grubun enflasyon içerisindeki ağırlığının az olması

-4 -2 0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Ağu.04 Mar.05 Eki.05 May.06 Ara.06 Tem.07 Şub.08 Eyl.08 Nis.09 Kas.09 Haz.10 Oca.11 Ağu.11 Mar.12 Eki.12 May.13 Ara.13 Tem.14

I Endeksi* I Endeksi (%, y-y)

* Mevsimsellikten arındırılmış endeksin aylık değişiminin yıllıklandırılmış 3 aylık hareketli ortalaması

Kaynak: TÜİK, VakıfBank

(3)

3 nedeniyle, çekirdek enflasyondaki artışa da katkısı sınırlı kaldı. Temmuz ayında çekirdek enflasyonun yıllık bazda

yeniden yukarı dönmesi, önümüzdeki dönemde enflasyonun gidişatı için risk oluşturabilir.

Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE), Temmuz ayında bir önceki aya göre %0.73 oranında arttı.

Yıllık bazda baktığımızda ise Yİ-ÜFE’nin Haziran ayındaki %9.75 seviyesinden Temmuz ayında

%9.46 seviyesine gerilediği görülüyor. Kur etkisinin azalmasıyla Yİ-ÜFE’de bir miktar düşüş yaşandı. Ancak her ne kadar maliyet enflasyonunda yavaşlama başlamış görülse de, bu yavaşlamanın çekirdek enflasyondaki artış da dikkate alındığında manşet enflasyonu aşağı çekip çekmeyeceği tartışmalı görünüyor. Ayrıca son dönemde artan jeopolitik risklerle birlikte kurda görülen yükselişin devam etmesi durumunda, maliyet enflasyonunda yeniden artış görülebilir. Endekse ana sanayi grupları bazında baktığımızda en çok dayanıksız tüketim malları grubu olmak üzere tüm gruplarda aylık ve yıllık bazda artış yaşandığı görülüyor. Tüm sanayi gruplarının Yİ-ÜFE’nin aylık bazdaki artışına katkı yaptığı görülürken Enerji grubunun 2013 yılsonuna göre

%1.43 oranında azalış gösterdiği ve paralel olarak da Elektrik, Gaz sektör grubunun yine 2013 yılsonuna göre

%5.14 oranında azalış gösterdiği görülüyor. Endekse sanayideki sektörler bazında baktığımızda ise aylık bazda en yüksek artışın %1.82 oranında olmak üzere madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yaşandığı görülüyor.

Sonuç olarak, Temmuz ayında enflasyon beklentilerin üzerinde aylık bazda %0.45 oranında arttı. Böylece yıllık enflasyonda da beklentilerin tersine yeniden yukarı yönlü bir hareket yaşandı. Temmuz ayında enflasyonun beklentilerden sapmasında bazı gruplardaki sürpriz artışlarla birlikte giyim grubunun geçmiş yıllar trendine bakıldığında oluşan beklentiden daha kısıtlı bir azalış göstermesi de etkili oldu. Son dönemde, geçmiş yıllar ortalamalarının oldukça üstünde seyreden gıda fiyatları da manşet enflasyonunun yüksek seyretmesine neden oluyor. Ayrıca Temmuz ayında, Yİ-ÜFE’de düşüş olmasına karşın, çekirdek enflasyonda artış yaşanması, önümüzdeki dönemde manşet enflasyondaki düşüşün beklenildiği kadar olmayabileceğini gösteriyor.

Enflasyonda yaşanan son yükseliş; yılsonu enflasyonunun %8’in üzerinde gerçekleşme ihtimalini artırmış görünüyor. Ayrıca, Rusya’nın Türkiye’den ihracatının artmasıyla gıda fiyatlarında yükseliş yaşanabilecek olması ve yıl içinde yapılması beklenen ancak ötelenen doğalgaz ve elektrik zamlarının da önümüzdeki aylarda yapılması olasılığı da, enflasyonun yılı %8’in üzerinde sonlandırması ihtimalini artırıyor. Tüm bu sebeplerle, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ekim ayındaki yılın son Enflasyon Raporu’nda yılsonu enflasyon beklentisini %7.6 seviyesinden yukarı yönlü revize ihtimali bulunuyor. Son dönemde ekonomik aktivitede yaşanan yavaşlamanın büyümede bir miktar düşüşe işaret etmesi faiz indirim ihtimalini desteklese de, son enflasyon rakamının ve artan jeopolitik risklerin, TCMB’nin 27 Ağustos’taki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz indirimine gidebileceği alanı daralttığı görülüyor. Ancak son dönemde artan jeopolitik riskler sonucu kısa vadeli faizlerde ve 2 yıllık gösterge tahvil getirisinde yükseliş yaşanması piyasada faiz indirimi beklentilerinin giderek azaldığına işaret ediyor. Bu nedenle TCMB bu toplantısında politika faiz oranında bir değişikliğe gitmeyip, sadece faiz koridorunun alt bandı olan gecelik borç alma faiz oranını %7’ye indirmekle yetinebilir. Yukarıda bahsettiğimiz nedenlere karşın, 27 Ağustos’a kadarki süre içinde Cumhurbaşkanlığının seçiminin bitmesi, jeopolitik risklerin azalması sonucu kurda ve faizlerde düşüş yaşanması durumunda TCMB’nin faiz indirimi ihtimali yeniden kuvvetlenebilir. Ancak, bundan sonraki faiz kararları enflasyona daha da duyarlı olacaktır. Bu nedenle faiz kararı için enflasyonun seyri yakından takip edilmeli.

-5 0 5 10 15 20

Tem.04 Mar.05 Kas.05 Tem.06 Mar.07 Kas.07 Tem.08 Mar.09 Kas.09 Tem.10 Mar.11 Kas.11 Tem.12 Mar.13 Kas.13 Tem.14

Yİ-ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TÜİK

9.46

(4)

4

Sanayi üretimi Haziran ayında yıllık bazda %1.4 arttı.

Haziran ayı sanayi üretimi yıllık artışı %1.4 oranı ile beklentilerin altında gerçekleşerek ekonomik aktivitede yavaşlamaya işaret etti. Haziran ayı verisi ile birlikte sanayi üretimi ikinci çeyrekte %2.5 arttı. Temmuz ayına ilişkin öncül göstergeler yavaşlama sinyali verirken, Ramazan Bayramı tatili ve olumsuz baz etkisi nedeniyle sanayi üretiminde belirgin bir düşüş yaşanmasını bekliyoruz. TCMB’nin Mayıs ve Haziran’da aldığı faiz indirim kararlarının bu düşüşü kısmen yavaşlatması beklenebilir.

Sanayi üretimi Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre arındırılmamış verilere göre %1.9 seviyesindeki beklentimizin altında %1.4 oranında arttı (piyasa beklentisi %1.8). Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre de sanayi üretiminde yıllık bazda %1.4 artış gerçekleşti (beklentimiz: %2.8, piyasa beklentisi: %2.3).

Sanayi üretimi arındırılmamış verilere göre Haziran’da bir önceki aya göre %0.8, takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise %1.7 geriledi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise Haziran ayında aylık bazda %0.1 oranında sınırlı bir artış kaydetti. Mevsim etkilerinden arındırldığında endeksin çok hafif bir yükseliş göstermesi, Haziran ayına ait mevsimsel faktörlerin sanayi üretimini azaltıcı rol oynadığını gösteriyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırlmış endeks Mayıs ayına göre daha olumlu bir görünüm yansıtsa da, bir artış ivmesi söz konusu değil.

Haziran ayı sanayi üretim endeksini alt sektörler bazında incelediğimizde iç talepte bir önceki ay görülen yavaşlamayı giderecek eğilimler göze çarpıyor. Ara malı ve enerji dışında diğer üç ana sektörde Mayıs’ta yaşanan azalış eğilimi Haziran’da ortadan kalktı. En belirgin artış yıllık bazda %6.7 artan dayanıklı tüketim malı imalatında yaşandı. Söz konusu grup Aralık 2013’ten bu yana en hızlı yükselişini kaydetti. Yıllık bazda %2.2 artan dayanıksız tüketim malları ile %1.9 artan sermaye malı imalatında Mayıs ayında azalan performans bir miktar telafi edildi. Ara malı üretiminde Haziran’da geçen yılın aynı ayına göre değişim yaşanmaması, ara malı ithalatındaki artışın gösterdiği üzere TL’de yılın ilk aylarına göre gerçekleşen nispi değerlenmenin ara malı ithalatını yurtiçi üretime kıyasla daha cazip hale getirdiğini gösteriyor.

Sanayi üretiminin yaklaşık üçte ikisini oluşturan imalat sanayi üretimi ise Mayıs ayındaki %0.8’lik yıllık artışın ardından Haziran’da %1.5 arttı. İmalat sanayiinde yıllık bazda en yüksek artış yaşanan alt sektör %21.9 artan tütün ürünleri, en hızlı düşüş yaşanan sektör ise %19.4 oranı ile, önceki aylarda en hızlı artışların yaşandığı bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı oldu. İmalat sanayi içindeki ağırlığı yüksek olan sektörlerin genelinde Mayıs ayına göre yıllık artışlarda kısmi bir toparlanma göze çarpıyor.

-2 0 2 4 6 8 10 12

Ara Malı Dayanıklı Tüketim Malları

Dayanıksız Tüketim

Malları

Enerji Sermaye Malı Haz.13 Haz.14

Kaynak: TÜİK

Sanayi Üretimi Ana Sektörler İtibarıyla Yıllık % Değişim

-10 -5 0 5 10 15 20 25

Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağus Eyl Eki Kas Ara

2010 2011 2012 2013 2014

Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TUİK

(5)

5 Haziran ayı sanayi üretiminde öncül göstergelerin genel olarak işaret ettiği ölçüde bir yavaşlama yaşanmadı.

Ancak başta PMI Satın Alma Yöneticileri İmalat endeksi olmak üzere öncül göstergelerin Temmuz ayında ekonomik aktivitede düşüş sinyali verdiğini görüyoruz. PMI İmalat endeksinin Haziran’da Temmuz 2013’ten bu yana ilk kez 50 eşik değerinin atlına inmesi ve Temmuz’da 48.5’e gerilemesi, aynı zamanda endeksin üç aylık hareketli ortalamasının da Temmuz’da 49.1 ile Haziran 2009’dan bu yana ilk kez 50 seviyesinin altına gerilemesi, PMI’ın ekonomik aktiviteye dair yavaşlama sinyallerinin arttığını gösteriyor. Öte yandan PMI imalat endeksinin Ağustos 2008 – Mart 2009 dönemi hariç üst üste en çok altı ay gerilemiş olması, son beş aydır düşüş eğiliminde olan endeksin düşüşüne Ağustos ayından sonra ara verme ihtimaline işaret ediyor.

Üçüncü çeyreğe ilişkin öncül göstergeler değerlendirilirken, ABD Merkez Bankası Fed’in daraltıcı para politikasına dair beklentiler ile Rusya ve Ukrayna arasındaki yüksek tansiyona ek olarak, Irak kaynaklı jeopolitik gerginliklerin artmasının yurtiçinde üretim iştahı ve imkanlarını olumsuz etkileme olasılığı göz ardı edilmemeli.

Temmuz ayında Ramazan ayı ve Ramazan Bayramı tatili etkisiyle sanayi üretiminde belirgin bir düşüş yaşanacağını tahmin ediyoruz. Bu nedenle Merkez Bankası’nın Mayıs ve Haziran’da aldığı faiz indirim kararlarının kredi hacmi ve yatırım kararları üzerindeki gecikmeli etkilerinin Temmuz ayından sonra sanayi üretimine yansıması beklenebilir.

Öte yandan ABD ve Avrupa Birliği’nin Rusya’ya Ukrayna ile arasında yeniden artan gerginlikler nedeniyle uyguladığı yaptırımları artırma kararı alması, Rusya’nın ise bu duruma ABD ve AB’den yapılan ithalata ambargo uygulayacağını açıklayarak tepki vermesi Türkiye’nin dış ticaretinde de bazı değişikliklere yol açabilir. Rusya’nın Türkiye’den işlenmemiş gıda ürünlerinin yanı sıra işlenmiş gıda ve diğer imalat sanayi ürünleri ithalatını artırması halinde, bu durum sanayi üretimine de artış şeklinde yansıyacaktır. Benzer şekilde Euro Bölgesi ekonomisinin gidişatının olumlu hale gelmesi de dış talep kanalı ile sanayi üretimini olumlu etkileyebilir. Bu arada, Irak’ta devam eden karışıklıkların sanayi üretimine olumsuz etkisi de önemini koruyacaktır.

Döviz kurunda Ağustos ayında yaşanan yükselişin yılın ilk çeyreğinde olduğu gibi ihracat kanalı ile sanayi üretimini artırıcı rol oynayabileceği unutulmamalıdır. Bu arada, bir önceki raporumuzda da vurguladığımız gibi döviz kuru geçişgenliğinin enflasyonist baskıları artırması halinde faiz oranlarının gerilemesi için gereken alanın sağlanması güçleşebileceği için, sanayi üretiminin bu süreçte ilk çeyrekteki güçlü performansının üzerine çıkma ihtimali de azalacaktır. Haziran ayı rakamları ile birlikte sanayi üretimi, 2014’ün ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre üretim performansının azalacağı öngörümüz doğrultusunda, yıllık ortalama %2.5 oranında arttı. Sanayi üretimi ile büyüme oranları arasında bire bir korelasyon bulunmayıp, bu oran ikinci çeyrek büyüme beklentimiz ile uyumludur. Temmuz ve Ağustos aylarında sanayi üretiminin Ramazan ayı ve Bayram tatili dolayısıyla dalgalı ve döneme girecek olması beklentilerde de sapmaları gündeme getirebilir. Ancak sanayi üretimi ve diğer makro göstergeler ile mevcut gelişmeler şu an için %3.5 seviyesindeki 2014 yılı büyüme beklentimiz ile uyumludur.

45 47 49 51 53 55 57 59 61

Oca.10 May.10 Eyl.10 Oca.11 May.11 Eyl.11 Oca.12 May.12 Eyl.12 Oca.13 May.13 Eyl.13 Oca.14 May.14

PMI İmalat Endeksi PMI İmalat Üç aylık Hareketli Ort.

Kaynak: Reuters, Markit, Vakıfbank

70 71 72 73 74 75 76 77 78

90 95 100 105 110 115 120

Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14

Reel Kesim Güven Endeksi Kapasite Kul. Oranı (%)

Kaynak: TCMB

(6)

6

Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti

11.08.2014 Japonya Tüketici Güven Endeksi (Temmuz) 41.1 --

12.08.2014 Almanya ZEW Endeksi (Ağustos) 27.1 17.0

Fransa Cari İşlemler Dengesi (Haziran) -3.1 milyar € --

İtalya TÜFE (Temmuz, y-y) %0.0 %0.0

Japonya Sanayi Üretimi (Haziran, a-a) -%3.3 --

13.08.2014 ABD Perakende Satışlar (Temmuz, a-a) %0.2 %0.3

Euro Bölgesi Sanayi Üretimi (Haziran, a-a) -%1.1 %0.4

Almanya ÜFE (Temmuz, y-y) -%0.8 --

TÜFE (Temmuz, a-a) %0.3 %0.3

Fransa TÜFE (Temmuz, y-y) %0.6 %0.6

İngiltere İşsizlik Oranı (Haziran) %6.5 %6.4

Japonya GSYH (2014 2.çeyrek, ç-ç) %1.4 %0.0

14.08.2014 Türkiye Cari İşlemler Açığı (Haziran) 3.4 milyar $ 3.9 milyar $

ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 289 bin kişi --

Euro Bölgesi GSYH (2014 2.çeyrek, ç-ç) %0.2 %0.1

TÜFE (Temmuz, y-y) %0.4 %0.4

Almanya GSYH (2014 2.çeyrek, ç-ç) %0.8 -%0.1

Fransa GSYH (2014 2.çeyrek, ç-ç) %0.0 %0.1

Japonya Makine Siparişleri( Haziran, a-a) -%19.5 %15.3

15.08.2014 Türkiye İşsizlik Oranı (Mayıs) %9 --

ABD Michigan Üniv. Tük. Güv. End. (Ağustos) 81.8 82.5

Kapasite Kullanım Oranı (Temmuz) %79.1 %79.2

Sanayi Üretimi (Temmuz, a-a) %0.2 %0.3

ÜFE (Temmuz, y-y) %1.9 %1.8

İngiltere GSYH (2014 2.çeyrek, ç-ç) %0.8 %0.8

Haftalık Veri Takvimi (11-15 Ağustos 2014)

(7)

7 TÜRKİYE

Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi

-5 -3 -1 1 3 5 7

-5 0 5 10 15 20

Haz.11 Eki.11 Şub.12 Haz.12 Eki.12 Şub.13 Haz.13 Eki.13 Şub.14 Haz.14

Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y- y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000

Haz.01 Ara.01 Haz.02 Ara.02 Haz.03 Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi

174.9

70 90 110 130 150 170 190

Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 Kas.13 Şub.14 May.14

Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)

Kaynak:TÜİK 4.3

-20 -15 -10 -5 0 5 10 15

1999Ç3 2000Ç1 2000Ç3 2001Ç1 2001Ç3 2002Ç1 2002Ç3 2003Ç1 2003Ç3 2004Ç1 2004Ç3 2005Ç1 2005Ç3 2006Ç1 2006Ç3 2007Ç1 2007Ç3 2008Ç1 2008Ç3 2009Ç1 2009Ç3 2010Ç1 2010Ç3 2011Ç1 2011Ç3 2012Ç1 2012Ç3 2013Ç1 2013Ç3 2014Ç1

Reel GSYH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

-10 0 10 20 30 40 50

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK

-5 0 5 10 15

20 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK

(8)

8 Kapasite Kullanım Oranı

55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000 2300000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55

60 PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9 ENFLASYON GÖSTERGELERİ

100 120 140 160 180 200 220 240 260

07.2007 01.2008 07.2008 01.2009 07.2009 01.2010 07.2010 01.2011 07.2011 01.2012 07.2012 01.2013 07.2013 01.2014 07.2014 500

700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi

Kaynak: Bloomberg

9.75 9.32

0 2 4 6 8 10 12 14

Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14

TÜFE (y-y, %)

Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

9.46

-05 00 05 10 15 20 25

ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TCMB

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14

Gıda Enerji Tüfe

Kaynak: TCMB

Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi

7.27

6.73 5.5

6 6.5 7 7.5 8

12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

Kaynak: TCMB

Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru

100 105 110 115 120 125 130 135

Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14

TÜFE Bazlı (2003=100)

Kaynak: TCMB

109.75

TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE

(10)

10 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

35 37 39 41 43 45 47 49 51 53

Nis.08 Eki.08 Nis.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10 Nis.11 Eki.11 Nis.12 Eki.12 Nis.13 Eki.13 Nis.14

İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%)

Kaynak: TÜİK 07

08 09 10 11 12 13 14 15 16 17

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

İşgücüne Katılım Oranı

700 1,200 1,700 2,200 2,700 3,200 3,700 4,200 4,700

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TOBB

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı İşsizlik Oranı

(11)

11 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni

0 5000 10000 15000 20000 25000

Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

-11000 -9000 -7000 -5000 -3000 -1000 1000 3000

-84000 -74000 -64000 -54000 -44000 -34000 -24000 -14000 -4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)

Kaynak: TCMB

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

55 65 75 85 95 105

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TCMB

-12000 -10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0

Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

-20000 -10000 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)

Kaynak: TCMB

(12)

12 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

-60000 -50000 -40000 -30000 -20000 -10000 0 10000

Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14

Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL)

Kaynak: TCMB

Bütçe Dengesi

28.1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Faiz Dışı Denge

-3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)

Kaynak:TCMB

60 80 100 120 140 160 180 200 220

200 250 300 350 400 450

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(13)

13 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

-5 0 5 10 15 20 25

Reel Faiz Nominal Faiz

Kaynak:TCMB, VakıfBank

Reel Büyüme

(y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH*

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.4 2.1 -2.26 0.25 90.9

Euro Bölgesi 0.9 0.4 2.88 0.15 -8.40

Almanya 2.3 0.80 7.52 0.15 104

Fransa 0.70 0.60 -1.61 0.15 -22.80

İtalya -0.80 0.00 -1.99 0.15 104.60

Macaristan 3.50 -0.30 1.05** 2.10 -18.90

Portekiz 1.30 -0.20 -2.02** 0.15 -24.00

İspanya 1.20 -0.30 0.70 0.15 -7.70

Yunanistan -5.50 -0.80 0.68 0.15 -51.00

İngiltere 3.20 1.90 -3.34 0.50 -2.00

Japonya 3.00 3.60 0.70 0.10 41.50

Çin 7.50 2.30 2.35** 6.00 104.70

Rusya 0.90 7.50 1.56 8.25 --

Hindistan 4.60 6.49 -1.99 8.00 --

Brezilya 1.91 6.50 -3.63 11.00 109.50

G.Afrika 1.60 6.60 -5.24** 5.75 4.00

Türkiye 4.30 9.32 -7.9 8.25 73.90

Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2013 verileridir.

**: 2012 verisi.

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25

Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

(14)

14

2012 2013 En Son Yayımlanan

2014 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi

GSYH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 415 786 1 561 510 407 309 (2014 1Ç) --

GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. y-y%) 2.2 4.0 4.3 (2014 1Ç) 3.5

Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)(takvim etk.arnd) 2.5 3.4 1.4 (Haziran 2014) --

Kapasite Kullanım Oranı (%) 74.2 74.6 74.9 (Temmuz 2014) --

İşsizlik Oranı (%) 9.2 10.0 9.0 (Nisan 2014) 9.3

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (y-y. %) 6.16 7.40 9.32 (Temmuz 2014) 8.7

ÜFE (y-y. %) 2.45 6.97 9.46 (Temmuz 2014) --

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 167,404 225,331 242,680 (01.08.2014) --

M2 731,770 910,052 969,804 (01.08.2014) --

M3 774,651 950,979 1,012,251 (01.08.2014) --

Emisyon 54,565 67,756 77,578 (01.08.2014) --

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 100,320 112,002 112,398 (01.08.2014) -- Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 3.50 3.50 7.50 (08.08.2014) --

TRLIBOR O/N 5.78 8.05 9.10 (08.08.2014) --

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı 48,497 65,004 3,434 (Mayıs 2014) 51,000

İthalat 236,545 252,140 20,776 (Haziran 2014) --

İhracat 152,462 152,803 12,923 (Haziran 2014) --

Dış Ticaret Açığı 84,083 99,337 7,853 (Haziran 2014) 86,000

Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)

Merkezi Yön. İç Borç Stoku 386.5 403.0 408.4 (Haziran 2014) --

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 145.7 182.8 185.0 (Haziran 2014) --

Kamu Net Borç Stoku 240.6 197.6 191.8 (2014. 1Ç) --

Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2012 Haziran 2013 Haziran

Bütçe Gelirleri 24,804 31,404 34,557 (Haziran 2014) --

Bütçe Giderleri 31,074 32,603 35,170 (Haziran 2014) --

Bütçe Dengesi -6,270 1,199 -613 (Haziran 2014) --

Faiz Dışı Denge -4,389 335 959 (Haziran 2014) --

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

(15)

V

ek

Vakıfbank Ek

konomik.arastirm

Cem Eroğ

Nazan Kı Buket Alk Fatma Öz Sinem Ul Elif Engin

Bu rapor Türkiye V kullanılm vermek a alan bilgi

konomik Ar

malar@vakifbank

ğlu lıç kan zlem Kanbur lusoy n

Türkiye Vakıflar Vakıflar Bankası T ması nedeniyle do amacıyla hazırlan

lerde daha önced

aştırmalar

k.com.tr

Müdür Müdür Yard Uzman Uzman Uzman Yard Uzman Yard

Bankası T.A.O. t T.A.O. bu bilgi ve oğrudan veya do

mış olup, hiçbir k den bilgilendirme

dımcısı

dımcısı dımcısı

tarafından güven verilerin doğrulu laylı olarak oluşa konuda yatırım ön e yapmaksızın kıs

cem.eroglu@va nazan.kilic@vak buket.alkan@va fatmaozlem.kan sinem.ulusoy@

elif.engin@vaki

nilir olduğuna ina uğu hakkında her acak zararlardan nerisi olarak yoru men veya tamam

akifbank.com.tr kifbank.com.tr akifbank.com.tr nbur@vakifbank

vakifbank.com.t fbank.com.tr

nılan kaynaklard rhangi bir garant dolayı sorumlul umlanmamalıdır.

men değişiklik yap

Vak .com.tr r

an sağlanan bilg i vermemekte ve uk kabul etmem Türkiye Vakıflar pma hakkına sahi

kıfbank Ekonom 021 021 021 021 021 021

giler kullanılarak h e bu rapor ve için

ektedir. Bu rapo r Bankası T.A.O. b

ptir.

mik Araştırmalar 2‐398 18 98 2‐398 19 02 2‐398 19 03 2‐398 18 91 2‐398 19 05 2‐398 18 92

hazırlanmıştır.

ndeki bilgilerin or sadece bilgi bu raporda yer

r