HAFTALIK RAPOR 17 Ağustos 2015
Cari İşlemler Dengesinin 2015 Yılının İlk Yarısındaki Görünümü
Cari işlemler açığındaki toparlanma geçen yıla göre ivme kaybetse de yılın ilk yarısında da devam etti. Cari işlemler açığı yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre %7.5 gerileyerek 22.7 milyar dolar oldu. Küresel ticaret hacmindeki gerileme sebebiyle hem ihracat hem ithalatta gerileme yaşanırken, dış ticaret açığını kompanse eden hizmetler gelirlerindeki net seyahat gelirlerindeki zayıflık nedeniyle düşüş yaşanması cari açığın daralmasına olumsuz katkıda bulunuyor. Bu durumun yanı sıra, Eylül ya da Aralık ayında Fed’in faiz artırımına gideceği beklentisi ve yurtiçinde yaşanan gelişmeler sebebiyle kar transferleri kanalıyla döviz çıkışında artış yaşanması da cari açığa negatif katkıda bulunan bir diğer gelişme. Bu haftaki raporumuzda cari açığın yılın ilk yarısında gösterdiği performansı ve finansman hesabında yaşanan gelişmeleri yakından ele alacağız.
Ödemeler Dengesi Bilançosu (Ocak-Haziran)
(milyar $) 2014 2015 Değişim(y-y, %)
Cari İşlemler Açığı -24.5 -22.7 -7.5
Dış Ticaret Dengesi -29.4 -24.9 -15.3
Genel Mal Ticareti -29.2 -29.3 0.3
İhracat 82.8 72.1 -12.8
İthalat 111.9 101.4 -9.4
Parasal Olmayan Net Altın Ticareti -0.36 4.28 --
İhracat 2.7 5.6 109.1
İthalat 3.01 1.3 -57.7
Hizmetler Dengesi 9.1 7.8 -13.8
Seyahat 9.2 7.9 -13.9
Gelir Dengesi -4.7 -6.0 27.2
Doğrudan Yatırımlar -1.3 -2.5 82.6
Portföy Yatırımları -1.04 -1.27 21.9
Finansman Hesabı 18.8 14.1 24.9
Doğrudan Yatırımlar 4.7 4.2 -11.3
Portföy Yatırımları 10.3 -4.0 -139.1
Diğer Yatırımlar 5.1 9.4 85.6
Rezervler 1.26 -4.55 -461.5
Net Hata Noksan 5.8 8.6 48.2
Kaynak: TCMB
2014 yılının başından bu yana toparlanma eğiliminde olan cari işlemler açığının 2015 yılının ilk yarısında söz konusu eğilimini ivme kaybı yaşamasına rağmen sürdürdüğünü görüyoruz.
Bu bağlamda, cari işlemler açığının 2015 yılının ilk 6 aylık toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre %7.5 daralarak -22.7 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği görülüyor. Bu gelişmede, cari işlemler açığında en büyük paya sahip olan ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığındaki %15.3 azalışın rol oynadığını görüyoruz. Dış ticaret dengesinin alt kalemleri incelendiğinde, parasal olmayan net altın ticaretinde yaşanan iyileşme sonucunda Türkiye’nin 2015 yılının ilk yarısında tekrar altın ihracatçısı ülke konumuna yerleştiği dikkat çekiyor. Ancak, altın ticaretinin ihracata yaptığı pozitif katkı ikinci çeyrekte ilk çeyreğe göre azalarak devam etmesi altının cari açığın toparlanmasındaki rolünün azalmasında etkili oldu. Altın
-32 -24 -16 -8 0 8 16 24
-85 -65 -45 -25 -5
Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15
Cari İşlemler Dengesi
Enerji Hariç Cari İşlemler Dengesi (sağ eksen) Enerji-Altın Hariç Cari İşlemler Dengesi (sağ eksen)
(12 aylık kümülatif, milyar $)
Kaynak: TCMB
2 ticaretindeki gelişmenin yanı sıra 2014 yılı Haziran ayından bu yana düşüş seyri izleyen petrol fiyatlarının ithalatta önemli bir ağırlığa sahip olan enerji maliyetini azaltması ve USD/TL kurundaki artış, dış ticaret açığının toparlanmasında belirleyici olan bir diğer faktör oldu. Tarihsel olarak cari işlemler açığının daralmasına pozitif katkı yapan hizmetler dengesi kaynaklı döviz girişinin, 2015 yılının Ocak-Haziran döneminde bir önceki yıla göre net seyahat gelirlerinde yaşanan düşüş nedeniyle %13.8 azaldığını görüyoruz. Bu durumun yaşanmasında bölge ekonomilerde yaşanan sıkıntılar sebebiyle yurtiçine giriş yapan turist sayısının azalış göstermesi etkili oldu. Cari işlemler açığının seyrinde önemli rol oynayan bir diğer kalem olan gelir dengesinde ise, seçim yılı olan 2015’te iç dinamiklerin daha fazla ön plana çıkmasının etkisiyle kar transferlerinde artış yaşandı. Söz konusu artışta ABD Merkez Bankası (Fed)’nın 2015 yılında faiz artırımına gideceği beklentisinin artması ve sermaye akışının gelişmekte olan ülkelerden gelişen ülkelere yönelme eğiliminde olması etkili oldu.
Öte yandan, dış ticaret açığı kanalıyla cari açığa etkisi açısından oldukça önem arz eden enerji ve altın ticaretindeki gelişime bakıldığında söz konusu bu kalemlerin etkisinin geçmiş yıllara görece azaldığını görülüyor. Buna göre, 2012 yılında net altın ihracatçısı olunması sebebiyle altının cari açığa yaptığı pozitif etkinin, 2015 yılında yine net altın ihracatçısı olunmasına karşın azaldığı dikkat çekiyor. Diğer yandan, global petrol fiyatlarında petrol arzı ve Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler sebebiyle gerileme yaşanması enerji bağımlılığı yüksek olan Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin enerji faturasına olumlu yansıyor. Ancak gerileyen petrol fiyatlarının cari açığa yaptığı olumlu katkının 2015 yılında da devam etmesine karşın, geçen yıla göre azalış göstermesinde USD/TL kurunda görülen yukarı yönlü sert hareketler etkili oldu.
Cari işlemler açığının en önemli kalemi olan dış ticaret dengesinin alt bileşenlerinden ihracatın 2015 yılının ilk yarısında düşüş eğilimi hız kazanırken altın hariç ihracatın düşüş ivmesinin ise yavaşladığı görülüyor. Yükselen kurlara rağmen ihracatta yılın başında görülen gerilemenin devam etmesinde önemli ticaret ortaklarımızda yaşanan ekonomik sıkıntılar etkili oldu. Bunun yanı sıra, global talepteki düşüş sebebiyle küresel ticaret hacminde yaşanan gerileme hem ihracat hem de ithalat hacminin geçen yıla göre azalmasına sebep oldu. İhracatta yaşanan gerilemenin hız kazanmasına rağmen, altın hariç ihracatın düşüş ivmesinin yavaşladığı görülüyor. 2015 yılının ilk iki çeyreğinde ithalattaki gerilemenin hız kazandığı görülüyor. 2014 yılı Haziran ayından bu yana düşüş seyri izleyen petrol fiyatlarının ithalatta önemli bir ağırlığa sahip olan enerji maliyetini azaltmasının yanı sıra USD/TL kurundaki artış ithalattaki gerilemede belirleyici oldu.
Küresel ticaret hacminde 2014 yılsonuna göre 2015 yılı ilk çeyreğinde yaşanan gerileme ve bölge ekonomilerde yaşanan sıkıntılar, cari işlemler açığındaki toparlanmanın geçen yıla göre ivme kaybetmesinde belirleyici oldu. Ancak petrol fiyatlarının düşük seyrinin hala devam ediyor olması enerji ithalatına bağımlılığı Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için destekleyici bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Bununla birlikte İran’a 20
30 40 50 60 70
2007Q2 2007Q4 2008Q2 2008Q4 2009Q2 2009Q4 2010Q2 2010Q4 2011Q2 2011Q4 2012Q2 2012Q4 2013Q2 2013Q4 2014Q2 2014Q4 2015Q2
(mevsimsellikten arındırılmış, çeyreklik, milyar $) Enerji Hariç İthalat İthalat
Kaynak: TÜİK 20
25 30 35 40 45
2007Q2 2007Q4 2008Q2 2008Q4 2009Q2 2009Q4 2010Q2 2010Q4 2011Q2 2011Q4 2012Q2 2012Q4 2013Q2 2013Q4 2014Q2 2014Q4 2015Q2
(mevsimsellikten arındırılmış, çeyreklik, milyar $) Altın Hariç İhracat İhracat
Kaynak: TÜİK
114 124 134 144 154
2010Q1 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 2012Q4 2013Q1 2013Q2 2013Q3 2013Q4 2014Q1 2014Q2 2014Q3 2014Q4 2015Q1
Dünya Ticaret Hacim Endeksi
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü
3 yapılan ambargoların kaldırılmış olması da global petrol fiyatlarının daha uzun vadede de gerilemeye devam edeceğine işaret ediyor.
2015 yılının Ocak-Haziran döneminde cari işlemler açığının toparlanma ivmesinin yavaşladığından bahsetmiştik. Söz konusu yavaşlamada hizmet ve gelir dengesinde yaşanan gelişmelerin de önemli rol oynadığı görülüyor.
Hizmet dengesinin alt bileşenlerinden seyahat ve taşımacılık gelirlerinden sağlanan döviz girişinde Rusya ve Ortadoğu’da yaşanan sıkıntıların olumsuz etkisiyle %16.6 oranında azalma oldu.
Gelir dengesinde ise, seçim yılı olan 2015’te iç dinamiklerin daha fazla ön plana çıkmasının etkisiyle kar transferlerinde artış yaşandı. Söz konusu artışta ABD Merkez Bankası (Fed)’nın 2015 yılında faiz artırımına gidileceği beklentisinin artması ve sermaye akışının gelişmekte olan ülkelerden gelişen ülkelere yönelme eğiliminde olması belirleyici olan bir diğer önemli faktör oldu.
Cari işlemler açığında bu gelişmeler yaşanırken, yılın ilk yarısında cari açığın finansman tarafında ise yurtiçine giriş yapan toplam döviz giriş miktarında geçen yılın aynı dönemine göre azalış yaşandı.
Ödemeler dengesinin finansman hesabı tarafına baktığımızda yılın ilk yarısında doğrudan, portföy ve diğer yatırımlar kanalı ile yurtiçine giriş yapan döviz miktarında geçen yıla göre yılın ilk yarısında azalış gösterdiğini görüyoruz. ABD Merkez Bankası Fed’in çıkış stratejisine başladığı 2014 yılı itibarıyla gelişmekte olan ülke piyasalarından sermaye çıkışlarının olması sebebiyle söz konusu bu yatırım kanallarıyla giriş yapan döviz miktarında da gerileme yaşandı. Yılın ilk yarısında doğrudan yatırımlarda belirgin bir fark görülmezken, portföy yatırımlarında özellikle devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) piyasasında yapılan net satışlar sebebiyle çıkışlar yaşandığı ancak diğer yatırımlar kanalıyla yurtiçine giriş yapan döviz miktarındaki performansın geçen seneye göre arttığı dikkat çekiyor. Böylelikle yılın ilk yarısında doğrudan yatırımlar kanalı ile 4.2 milyar dolarlık döviz girişi gerçekleşirken, portföy yatırımları kanalıyla 4 milyar dolarlık döviz çıkışı yaşanmış oldu. Diğer yatırımlar kanalıyla ise yurtiçine giriş yapan döviz miktarının tutarı 9.4 milyar dolara yükseldi. Geçen yılın aynı dönemine göre çok fazla bir değişiklik göstermeyen ancak 2013 yılına göre yükseliş yaşayan doğrudan yatırımlar kanalı ile Türkiye’ye yapılan yatırımların sektörel dağılımına baktığımızda ise, en fazla yatırımın sınai sektörüne yapılmış olması dikkat çekiyor. Söz konusu bu sektörün içinde ise en fazla doğrudan yatırımın olduğu alt kalemlerin sırasıyla elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı ile imalat sektörleri olduğu görülüyor.
7.8 9.1 8.3 7.5 6.1 4.5
3.7 2.4
3.2 1.9
2.6 0.9
2015 2014 2013 2012 2011
2010 Döviz Çıkışı Döviz Girişi
Ocak-Haziran Dönemi
Döviz girişi = Net Hizmet Gelirleri
Toplamı
Döviz çıkışı = Kar Transferleri Toplamı
Kaynak: TCMB
52 5
2,979
2,489 2,231
1,862
2014 2015
Yabancıların Türkiye'de Yaptığı Doğrudan Yatırımların Sektörel Dağılımı
(Ocak-Haziran, milyon $) Tarım Sınai Hizmetler
Kaynak: TCMB
5.7 6.1
3.6 4.7 4.2
17.1
10.4
18.1
10.3
-4.0 23.9
19.6
26.5
5.1
9.4
2011 2012 2013 2014 2015
Finansman Hesabı (Ocak-Haziran, milyar $)
Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar
Kaynak: TCMB
4 Bankacılık sektörünün kullandığı kredi gelişimine bakıldığında, yılın ilk yarısında sektörün dışarıdan elde ettiği fonlardaki kompozisyonun gösterdiği değişim ilk göze çarpan gelişme. Sektörün elde ettiği fon kaynağının kısa vadeden uzun vadeye kaymış olması oldukça önemli bir gelişme. Bu durumun yaşanmasında Merkez Bankası'nın, yurtdışından borçlanan bankaların kullandığı kredilerin vadesini uzatmaya yönelik yaptığı düzenlemelerin etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Yılın ilk yarısında bankacılık sektörü kullandığı kısa vadeli kredilerde net 8.8 milyar dolar kredi geri ödemesi gerçekleştirirken, uzun vadeli kredilerde ise 12.2 milyar dolarlık kullanım gerçekleştirdi.
Finansman kalitesinin genel görünümüne bakıldığında geçen yıla göre bazı kalemlerde bir miktar performans kaybı olduğu dikkat çekiyor. Rezerv yeterlilik oranlarında ilk çeyrekte geçen yıla göre bir miktar gerileme
yaşanırken, gelişmekte olan ülkelere yönelen sermaye akımlarında Türkiye’nin payının görece daha iyi görünüm çizdi. Öte yandan, portföyün vade yapısında geçen yıl görülen yüksek performansın bu yıl da görünümünü koruduğu dikkat çekiyor.
TCMB’nin kullanıma hazır olan dış varlık gelişiminin takip edildiği rezerv varlıklarda yılın ilk yarısında 4.5 milyar dolarlık azalış yaşandığı görülüyor. Söz konusu dönemde kaynağı belli olmayan döviz giriş çıkışının takip edildiği net hata noksan kaleminin ise cari açığın finansmanına toplamda 8.6 milyar dolarlık katkıda bulunduğu dikkat çekiyor.
Sonuç olarak, enerji ve altın gibi oldukça volatil olan kalemler dışında yaşanan toparlanma nedeniyle ihracatta düzelme olduğu görülüyor. Bu bağlamda, önümüzdeki dönemde dış ticaret kanalıyla yaşanan düzelmenin cari işlemler açığındaki daralmaya daha fazla katkı yapmasını bekliyoruz. Buna karşın, küresel ticaret hacminde yaşanan gerileme ve bölge ekonomilerde yaşanan sıkıntılar sebebiyle kurlarda görülen yükselişin dış ticarete olumlu katkısını sınırlaması sebebiyle cari işlemler açığındaki toparlanma geçen yıla göre ivme kaybı yaşıyor.
Ancak petrol fiyatlarının düşük seyrinin hala devam ediyor olması enerji ithalatına bağımlılığı Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için destekleyici bir unsur. Buna ilaveten İran’a yapılan ambargoların kaldırılmış olması da küresel petrol fiyatlarının önümüzdeki dönemde düşük kalmaya devam edeceğine işaret ediyor. Petrol fiyatlarındaki düşüşün cari işlemler açığımızın daralmasına olumlu katkı yapmasına rağmen önemli ticaret ortağımız olan petrol üreticisi çevre ülkelerin gelirlerini azaltacak olması dış ticaretimizi olumsuz etkileyebilecektir. Tüm bu gelişmeler çerçevesinde yıllık cari işlemler açığının yılı 35.7 milyar dolar ile sonlandırmasını bekliyoruz.
Cari Açık Finansman Kalitesinin Makro Gösterimi
(
Ocak-Haziran, milyar $) (Ocak-Haziran, milyar $)6.4
2.9
8.0
1.6
-8.8
2.2 1.2 2.4 2.7
12.2
2011 2012 2013 2014 2015
Bankacılık Sektörü Kredi Gelişimi (Ocak-Haziran, milyar $)
Kısa Vadeli Uzun Vadeli
Kaynak: TCMB
9.8 6.3
6.5 1.3
-4.5
7.3 0.6
-4.8
5.8 8.6
2011 2012 2012 2014 2015
(Ocak-haziran, milyar $)
Net Hata Noksan Rezerv Varlıklar
Kaynak: TCMB
5
Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti
17.08.2015 Türkiye İşsizlik Oranı (Mayıs) %9.6 --
ABD New York FED İmalat Endeksi (Ağustos) 3.86 4.50
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (Haziran,Mevs.Arın.) 21.2 Milyar Euro --
Japonya GSYH (2.çeyrek, ç-ç, öncül) % 1 % -0.5
18.08.2015 Türkiye TCMB Toplantısı ve Faiz Kararı -- --
ABD Yeni Başlayan Konut İnşaatları (Temmuz, bin adet) 1174 1200
İnşaat İzinleri (Temmuz, a-a) % 7.4 % -9.5
İngiltere TÜFE (Temmuz,a-a) % 0.0 %-0.3
ÜFE (Temmuz,a-a) %-1.3 %-1.3
19.08.2015 ABD TÜFE (Temmuz,a-a) % 0.3 %0.2
28-29 Temmuz Tarihli Fed Toplantı Tutanakları -- --
Euro Bölgesi Cari İşlemler Dengesi (Haziran, Mevs. Arındırılmamış) 3.4 Milyar Euro --
İtalya Cari İşlemler Dengesi (Haziran) 2600 Milyon Euro --
Japonya Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) -61 Milyar Yen -53 Milyar Yen
Öncül Göstergeler Endeksi (Haziran) 107.2 --
20.08.2015 Türkiye Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku 650.9 Milyar TL --
ABD Haftalık İşssizlik Maaşı Başvuruları 274 Bin Kişi 270 Bin Kişi
Philadelphia FED Endeksi (Ağustos) 5.7 7
İkinci El Konut Satışları (Temmuz, a-a) % 3.2 % -1.3
Öncül Göstergeler Endeksi (Temmuz) % 0.6 % 0.2
Almanya ÜFE (Temmuz,y-y) % - 1.4 % -1.3
İngiltere Perakende Satışlar (Temmuz, a-a) % -0.2 % 0.4
21.08.2015 Türkiye Tüketici Güven Endeksi % 64.7 --
ABD PMI İmalat Endeksi (Ağustos, öncül) 53.8 --
Almanya Tüketici Güven Endeksi (Eylül) 10.1 10.1
Euro Bölgesi Tüketici Güven Endeksi (Ağustos) -7.1 -6.9
Haftalık Veri Takvimi (17 Ağustos - 21 Ağustos 2015)
7
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi
-5 -3 -1 1 3 5 7
-5 0 5 10 15 20
Haz.12 Eki.12 Şub.13 Haz.13 Eki.13 Şub.14 Haz.14 Eki.14 Şub.15 Haz.15
Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
Kaynak: TÜİK
0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000
Haz.02 Ara.02 Haz.03 Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi
70 90 110 130 150 170 190 210
Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14 Ara.14 Mar.15 Haz.15
Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)
Kaynak:TÜİK -20
-15 -10 -5 0 5 10 15
2004Ç3 2005Ç1 2005Ç3 2006Ç1 2006Ç3 2007Ç1 2007Ç3 2008Ç1 2008Ç3 2009Ç1 2009Ç3 2010Ç1 2010Ç3 2011Ç1 2011Ç3 2012Ç1 2012Ç3 2013Ç1 2013Ç3 2014Ç1 2014Ç3 2015Ç1
Reel GSYH (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
-10 0 10 20 30 40 50
2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV 2014-I 2014-II 2014-III 2014-IV 2015-I
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK
-10 -5 0 5 10 15 20
2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV 2014-I 2014-II 2014-III 2014-IV 2015-I
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK
8
55 60 65 70 75 80 85
May.07 Ara.07 Tem.08 Şub.09 Eyl.09 Nis.10 Kas.10 Haz.11 Oca.12 Ağu.12 Mar.13 Eki.13 May.14 Ara.14 Tem.15
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Kaynak:TCMB
Kapasite Kullanım Oranı Beyaz Eşya Üretimi
700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000 2300000 2500000
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
50.1
30 35 40 45 50 55 60
Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
PMI Imalat Endeksi
Kaynak:Reuters
9
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
100 120 140 160 180 200 220 240 260
28.11.2008 30.04.2009 30.09.2009 26.02.2010 30.07.2010 31.12.2010 31.05.2011 31.10.2011 31.03.2012 31.08.2012 31.01.2013 30.06.2013 30.11.2013 30.04.2014 31.09.2014 31.02.2015 31.07.2015 500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300 UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
Kaynak: Bloomberg 0
2 4 6 8 10 12 14
Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
TÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
Kaynak: TCMB
6.81 7.31
5.62 -5,0
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0
Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
ÜFE (y-y, %)
Kaynak: TCMB
-5 0 5 10 15 20
Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
Gıda Enerji TÜFE
Kaynak: TCMB
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
7.04
6.78 5,5
6 6,5 7 7,5 8
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Kaynak: TCMB
Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru
99.55 90
95 100 105 110 115 120 125 130 135
Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
TÜFE Bazlı (2003=100)
Kaynak: TCMB
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE
10
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
35 37 39 41 43 45 47 49 51 53
May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12 Kas.12 May.13 Kas.13 May.14 Kas.14 May.15
İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%)
Kaynak: TÜİK 07
08 09 10 11 12 13 14 15 16 17
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
700 1.200 1.700 2.200 2.700 3.200 3.700 4.200 4.700 5.200 5.700
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Kaynak: TOBB
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
İşsizlik Oranı
11
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
-11000 -9000 -7000 -5000 -3000 -1000 1000 3000
-84000 -74000 -64000 -54000 -44000 -34000 -24000 -14000 -4000 6000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi
40 50 60 70 80 90 100 110 120 130
55,0 65,0 75,0 85,0 95,0 105,0
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: TCMB
-20000 -10000 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB
Sermaye ve Finans Hesabı
-12000 -10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0
Haz.03 Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
Kaynak: TCMB 0
5000 10000 15000 20000 25000
Haz.03 Haz.04 Haz.05 Haz.06 Haz.07 Haz.08 Haz.09 Haz.10 Haz.11 Haz.12 Haz.13 Haz.14 Haz.15
İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)
Kaynak: TCMB
12
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
-60000 -50000 -40000 -30000 -20000 -10000 0 10000
Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14 Ara.14 Haz.15
Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL)
Kaynak: TCMB
Bütçe Dengesi
30,5
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku
Faiz Dışı Denge
-3 7 17 27 37 47 57
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
Kaynak:TCMB
60 80 100 120 140 160 180 200 220 240
200 250 300 350 400 450
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
13
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
-5 0 5 10 15 20
Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
Reel Faiz Nominal Faiz
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Reel Büyüme
(y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)*
Merkez Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici Güven Endeksi
ABD 2.3 0.1 -2.36 0.25 90.91
Euro Bölgesi 1.2 0.2 2.34 0.05 -7.10
Almanya 1.6 0.10 6.74** 0.05 101
Fransa 1.00 0.20 -1.05 0.05 -18.60
İtalya 0.13 0.30 0.96** 0.05 106.50
Macaristan 2.70 0.40 4.14** 1.35 -26.00
Portekiz 1.50 0.70 0.60 0.05 -18.50
İspanya 3.10 0.10 1.44** 0.05 0.00
Yunanistan 1.40 -1.30 0.92 0.05 -52.90
İngiltere 2.70 0.00 -4.47** 0.50 4.00
Japonya 0.70 0.40 0.53 0.10 40.30
Çin 7.00 1.60 1.93** 4.85 105.50
Rusya -4.60 15.60 1.64** 11.00 --
Hindistan 5.30 6.10 -1.44 6.25 --
Brezilya -1.56 9.56 -3.88 14.25 97.90
G.Afrika 2.10 4.70 -5.8** 6.00 -15.10
Türkiye 2.30 6.81 -6.8 7.50 64.70
Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2014 yılı verileridir. ** 2013 verileri.
TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz
0 5 10 15 20 25
Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14 Oca.15 Tem.15
Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)
Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
14
2013 2014 En Son Yayımlanan
2015 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi
GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 1 567 289 1 749 782 443 189 (2015 1Ç) --
GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%) 4.2 2.9 2.3 (2015 1Ç) 2.9
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)(takvim etk.arnd) 7.0 2.6 5.5 (Haziran 2015) --
Kapasite Kullanım Oranı (%) 76.0 74.6 75.9 (Temmuz 2015) --
İşsizlik Oranı (%) 9.2 9.9 9.3 (Mayıs 2015) 10.6
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y, %) 7.40 8.17 6.81 (Temmuz 2015) 7.8
ÜFE (y-y, %) 6.97 6.36 5.62 (Temmuz 2015) --
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1 225,331 251,991 288,377 (07.08.2015) --
M2 910,052 1,018,546 1,147,902 (07.08.2015) --
M3 950,979 1,063,151 1,191,944 (07.08.2015) --
Emisyon 67,756 77,420 91,288 (07.08.2015) --
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 112,002 106,314 102,372 (07.08.2015) --
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma) 3.50 7.50 7.25 (14.08.2015) --
TRLIBOR O/N 8.05 11.27 11.28 (14.08.2015) --
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı 64,658 45,846 3,356 (Haziran 2015) 35.7
İthalat 251,661 242,182 18,201 (Haziran 2015) --
İhracat 151,802 157,627 11,995 (Haziran 2015) --
Dış Ticaret Açığı 99,858 84,508 6,206 (Haziran 2015) 64.8
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku 403.0 414.6 430.2 (Haziran 2015) --
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 182.8 197.3 220.7 (Haziran 2015) --
Kamu Net Borç Stoku 197.6 187.4 187.4 (2014) --
Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2013 Haziran 2014 Haziran
Bütçe Gelirleri 31.404 34.557 39,561 (Haziran 2015) --
Bütçe Giderleri 32.603 35.170 36,338 (Haziran 2015) --
Bütçe Dengesi 1.199 -613 3,223 (Haziran 2015) --
Faiz Dışı Denge 335 959 4,914 (Haziran 2015) --
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar
ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 98
Fatma Özlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 91
Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 02
Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92
Sinem Ulusoy Uzman Yardımcısı sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 05
Ezgi Şiir Kıbrıs Uzman Yardımcısı ezgisiir.kibris@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 03
Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.
Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.
