6 fiubat 2006 B‹L‹MveTEKN‹K
Küçük Ava Küçük Avc›
ABD Pittsburgh Üniversitesi ve California’daki Nanomix firmas›ndan araflt›rmac›lar›n oluflturdu¤u bir ekip, kal›tsal hastal›klara neden olan baz› gen mutasyonlar›n› saptayabilen cihazlar gelifltirmeyi baflard›lar. Bu mutasyon avc›s›n›n yap›sal temeli, ancak birkaç nanometre enindeki (bir DNA molekülünün geniflli¤i kadar) grafit yapraklar›n›n birer boru gibi k›vr›lmalar›yla oluflturulan karbon nanotüpler. Araflt›rmac›lar›n yapt›¤›ysa, bu nanotüplerin elektrik özelliklerinden yola ç›karak, vücut dokular›nda fazla demir birikimiyle kendini gösteren “kal›tsal hemokromatoz” hastal›¤›na yol açan mutasyonu saptamak. Mutasyon detektörüyle, aranan DNA bölgesi aras›ndaki boyutsal uyum, araflt›rmac›lara göre DNA iflaretleyicilerini iflin içine kar›flt›rmadan yürütülecek yeni “elektronik
av” yöntemlerinin gelifltirilmesine de yeflil ›fl›k yak›yor.
Karbon nanotüplerce yap›lan elektriksel ölçümlerin, do¤ruluk bak›m›ndan kullan›lmakta olan tekniklerden geri
kalmad›¤›n› söyleyen ekip, yöntemin ayn› zamanda daha ucuz ve daha h›zl› oldu¤unu da ekliyor.
Z e y n e p T o z a r
Pittsburgh Üniversitesi Bas›n Duyurusu, 27 Ocak 2006
Amfizem, ço¤unlukla zehirli kimyasallarla ya da sigara duman›na uzun dönemli maruz ka-l›nd›¤›nda ortaya ç›kabilen, kronik (kal›c›) bir akci¤er hastal›¤›. Hastal›k akci¤er doku-sunun esnekli¤ini kaybetmesi ve alveol deni-len hava keseciklerini destekleyen doku ve
damarlarda hasarla kendini gösterip, sonuç-ta da ciddi solunum sorunlar›na yol açabili-yor. Japonya’daki Juntendo Üniversite-si’nden araflt›rmac›larsa, amfizeme yol aça-cak kadar uzun süreyle sigara duman›na maruz b›rak›lan farelerde, düzenli domates
suyu al›m›n›n bu hastal›¤› önledi¤ini savu-nuyorlar. Çal›flmada kullan›lan fareler, akci-¤erleri zaten do¤al olarak h›zla yafllanan, do-lay›s›yla bir de belirli süre sigara duman› so-luyunca amfizem gelifliminin, kontrol grubu farelerinde oldu¤undan çok daha h›zl› ger-çekleflmesi beklenen bir grup. Gerçekten de beklenen sonucu veren farelerde, 2 ay boyun-ca, haftada 5 gün ve günde 30 dakika olmak üzere, burundan % 1,5’luk sigara duman› so-lumakla amfizemin geliflti¤i görülmüfl. Bun-dan sonra, ayn› yöntemin domates suyu eflli-¤inde uyguland›¤› (normal olarak al›nan su-yun yar›s›n› domates suyuyla de¤ifltirerek) fa-relerde, domates suyu içeri¤indeki “likopen” maddesine ba¤l› olarak, sigara duman› kaynakl› amfizem gelifliminin tümüyle önlen-di¤i saptanm›fl. Likopense, güçlü bir antioksi-dan madde olarak biliniyor. Bulgu, domates ürünleri tüketenlerde prostat kanseri olas›l›-¤›n›n azald›¤›na iliflkin daha önceki veriler ›fl›¤›nda, daha da ilginç hale geliyor. Ancak araflt›rmac›lar, olumlu bulgular›n yaln›zca li-kopene atfedilebilmesi için, domates suyu içindeki di¤er maddelerin katk›s› olas›l›¤›n›n d›fllanmas› gerekti¤ini söylüyorlar.
Z e y n e p T o z a r
ABD Fizyoloji Derne¤i Bas›n Duyurusu, 9 Ocak 2006
