‹K‹ AYLIK B‹R DÖNEMDE PED‹ATR‹K POL‹KL‹N‹K HASTALARININ ‹DRAR ÖRNEKLER‹NDEN ‹ZOLE ED‹LEN GSBL OLUﬁTURAN ESCHERICHIA COLI VE KLEBSIELLA SUﬁLARI

(1)

ÖZET

Bu çal›flmada, iki ayl›k bir sürede ‹stanbul T›p Fakültesi Pediatrik Nefroloji Bilim Dal›’nda ayaktan takip edilen çocuk hastalar›n idrar örneklerinden izole edilen genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) oluflturan Esherichia coli (n=11) ve Klebsiella spp. (n=4) sufllar› incelenmifltir. Tüm sufllar karbapenemlere duyarl› bulunmufl ve “E-test ESBL” ile GSBL fenotipi gösterilmifltir.

Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) sonuçlar›na göre, E.coli sufllar›n›n dokuzunun (% 82) TEM-tipi, ikisinin (% 18) CTX-M-tipi beta-laktamaz üretti¤i bulunmufltur. K.pneumoniae sufllar›n›n (n=2) hem TEM, hem de SHV-tipi beta-laktamaz üretti¤i, K.oxytoca sufllar›ndan (n=2) ise sadece birinin TEM tipi beta-laktamaz üretti¤i saptanm›fl, ikinci K.oxytoca suflunun TEM, SHV, CTX-M’den baflka bir beta-laktamaz tafl›d›¤› anlafl›lm›flt›r. ERIC-2 primeri kullan›larak yap›lan RAPD-PCR ile sufllar›n, büyüklükleri 170-1500 bp aras›nda de¤iflen çeflitli bantlar içerdi¤i bulunmufltur. RAPD-PCR deneylerine göre iki K.pneumoniae ve iki K.oxytoca suflunun birbiriyle ayn› profile sahip oldu¤u bulunmufltur. Konjugasyon deneylerinde 15 suflun 10’u (% 67) dirençlerini al›c› E.coli suflu- na aktarm›flt›r. Plazmid profil analizi, tüm sufllar›n birden fazla plazmide sahip oldu¤unu göstermifltir. Sufllardaki plazmidlerin 48 kb’dan büyük oldu¤u bulunmufltur. Sonuç olarak, k›sa bir sürede poliklinik hastalar›ndan çok say›da GSBL pozitif suflun izole edilmesi, RAPD-PCR ve plazmid analizi sonuçlar›na göre sufllar›n büyük bir k›sm›n›n tafl›d›¤› enzimler bak›m›ndan benzerlik göster- mesi, izole edilen sufllar›n iliflkili olduklar›n› düflündürmekle birlikte, sufllar›n izole edildi¤i hastalar aras›nda bir iliflkiye rastlanma- m›flt›r. Ancak hastalarda mesane disfonksiyonu tan›s›n›n çoklu¤u, mesane disfonksiyonunun GSBL oluflturan bakterilerle kolonizasyon için bir risk faktörü olabilece¤ini düflündürmüfltür.

Anahtar sözcükler: Escherichia coli, GSBL, Klebsiella spp., PCR, plazmid

SUMMARY

Extended-spectrum Beta-lactamase-producing Escherichia coli and Klebsiella Strains Isolated from Urine Samples of Pediatric Outpatients in a Two-months Period

In this study extended-spectrum beta-lactamase-producing Escherichia coli (n=11) and Klebsiella (n=4) strains isolated from urine samples of child outpatients in a two-months period in Istanbul Medical Faculty Pediatric Nefrology Department were examined.

All strains showed extended-spectrum beta-lactamase phenotype with E-test ESBL and were susceptible to carbapenems. According to polimerase chain reaction (PCR) results, nine of the E.coli strains (82 %) were found to produce TEM-type, two strains (18 %) CTX-M-type beta-lactamases. K.pneumoniae strains (n=2) were found to produce both TEM-type and SHV-type beta-lactamases.

Only one of the K.oxytoca strains (n=2) was found to produce TEM-type beta-lactamase. It was thought that the second K.oxytoca strain had beta-lactamase other than TEM, SHV; CTX-M beta-lactamases. The profiles generated with RAPD-PCR using ERIC-2 primer contained several bands, ranging in size from 170 to 1500 bp. According to RAPD-PCR assays, it was found that two K.pneumoniae and two K.oxytoca strains had same profile. In conjugation experiments, 10 of 15 strains (67 %) transferred their resistance to recipient E.coli strain. Plasmid profile analysis showed that all strains had more than one plasmid. It was found that the sizes of plasmids were bigger than 48 kb. Although the isolation of many ESBL producing strains in a short period and the similarity of the strains’ enzyms according to the RAPD-PCR and plasmid analysis results suggested that there may be a relationship between the strains, a definite relation between the patients was not found. However the clinical diagnosis of many of the patients was disfunction of bladder. So the disfunction of bladder could be thought as a risk factor for colonization with ESBL-producing bacteria.

Keywords: ESBL, Escherichia coli, Klebsiella spp., PCR, plasmid

‹K‹ AYLIK B‹R DÖNEMDE PED‹ATR‹K POL‹KL‹N‹K HASTALARININ

‹DRAR ÖRNEKLER‹NDEN ‹ZOLE ED‹LEN GSBL OLUfiTURAN ESCHERICHIA COLI VE KLEBSIELLA SUfiLARI

Lütfiye ÖKSÜZ*, Nezahat GÜRLER*, Nurver AKINCI**, Aydan fi‹R‹N**

*‹stanbul T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Çapa-‹STANBUL

** ‹stanbul T›p Fakültesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Pediatrik Nefroloji Bilim Dal›, Çapa-

‹STANBUL

Yaz›flma adresi: Lütfiye Öksüz. ‹stanbul T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Çapa-‹STANBUL Tel: (0212) 414 20 00/31973

e-posta: loksuz34@yahoo.com

Al›nd›¤› tarih: 17.10.2007, revizyon kabulü: 14.01.2008

*21. Antibiyotik ve Kemoterapi (ANKEM) Kongresi’nde sunulmufltur. Poster No:39 (04-08 Haziran 2006, Antalya)

(2)

G‹R‹fi

Genifllemifl spektrumlu beta-laktamazlar (GSBL), son 15-20 y›lda büyük önem kazanm›fl- t›r. Yeni oksiimino beta-laktamlar›n (seftazidim, sefotaksim, seftriakson) kullan›ma girmesi, yeni beta-laktamazlar›n ortaya ç›kmas›na neden ol- mufltur. Bu beta-laktamazlar hastane sufllar›

aras›nda yay›larak tedaviye dirençli hastane infeksiyonlar›na neden olmaktad›r. Genifllemifl spektrumlu beta-laktamazlar›n ortaya ç›kma- s›nda ve yay›lmas›nda, hastanelerde genifl spektrumlu sefalosporinlerin kullan›m› etkili olmufl- tur⁽⁵⁾. Genifllemifl spektrumlu beta-laktamazlar, TEM-1, TEM-2 ve SHV-1 beta-laktamaz genle- rinde meydana gelen nokta mutasyonlar› sonucunda, enzimin aktif bölgesinde bulunan bir ilâ yedi aminoasitin de¤iflikli¤e u¤ramas› sonucu ortaya ç›km›flt›r^(4,10,11). Genifllemifl spektrumlu beta-laktamazlar, penisilin ve sefalosporinlere oldu¤u gibi, oksiimino beta-laktamlara da di- renç oluflturan plazmid arac›l› enzimlerdir ^(3,13). Bush s›n›flamas›nda 2be grubunda yer al›rlar⁽⁶⁾. Tüm dünyada yayg›n olarak bulunan genifllemifl spektrumlu beta-laktamazlar, penisilinlerin ço¤unu ve sefamisinler hariç tüm sefalosporin- leri hidrolize edebildi¤i halde beta-laktamaz in- hibitörlerine duyarl›d›rlar. Plazmidler taraf›n- dan kodlan›rlar⁽¹⁷⁾.

Bu çal›flmada, 3.10.2005-5.12.2005 aras›n- daki iki ayl›k sürede ‹stanbul T›p Fakültesi, Pe- diatrik Nefroloji Bilim Dal›’nda ayaktan takip edilen çocuk hastalar›n idrar örneklerinden çok say›da GSBL üreten E.coli ve Klebsiella sufllar›n›n izole edilmesi nedeniyle bu sufllar›n ortak olarak tafl›d›klar› GSBL genlerine bak›lm›fl ve kü- çük çapta bir salg›n olup olmad›¤›n›n araflt›r›l- mas› amaçlanm›fl, sufllar›n disk difüzyon ve E-test ESBL yöntemleriyle GSBL oluflturdu¤u do¤rulanm›fl, PCR yöntemiyle beta-laktamaz genleri saptanm›fl, RAPD-PCR ile sufllar aras›n- da benzerlik olup olmad›¤›na bak›lm›fl ve plazmid analizi ile sufllar›n tafl›d›klar› plazmidlerin büyüklük ve say›lar› karfl›laflt›r›lm›flt›r.

GEREÇ VE YÖNTEM

Sufllar, klasik mikrobiyolojik yöntemlerle

identifiye edilmifl, API ID 32GN (Bio-Merioux, Fransa) identifikasyon kiti kullan›larak sonuçlar do¤rulanm›flt›r. ‹dentifiye edilen bakterilerin antibiyotiklere duyarl›l›k deneyleri, disk difüz- yon yöntemiyle CLSI önerileri do¤rultusunda yap›lm›flt›r⁽⁷⁾.

Çift disk sinerji deneyi için sufllar, standart disk difüzyon yöntemi kurallar›na uyularak Mueller Hinton agar besiyerine yay›lm›fl ve merkeze amoksisilin-klavulanik asit (20/10 µg) ve çevresine merkezler aras› uzakl›klar› 20 mm olacak flekilde seftazidim (30 µg) ve sefotaksim (30 µg) diskleri yerlefltirilmifltir. 35°C’de 16-18 saat inkübasyondan sonra sonuçlar de¤erlendi- rilmifltir. Amoksisilin-klavulanik asit diski çev- resindeki seftazidim ve sefotaksim disklerinin etraf›nda oluflan inhibisyon zonunun, amoksisilin-klavulanik asit diskine do¤ru en az 5 mm ge- nifllemesi GSBL varl›¤› olarak kabul edilmifltir⁽⁷⁾.

“E-test ESBL” testi için, bir ucunda seftazidim, di¤er ucunda seftazidim-klavulanik asit içeren stripler (AB Biodisk, Solna, ‹sveç) standart disk difüzyon testinde oldu¤u flekilde Mu- eller Hinton agar besiyerine yerlefltirilmifltir.

35°C’de 16-18 saat inkübasyondan sonra seftazidim M‹K’unun, seftazidim-klavulanik asit M‹K’una oran› ≥ 8 (3 dilüsyon ve daha yukar›s›) ise GSBL oluflturdu¤u kabul edilmifltir.

GSBL oluflturan sufllarda en s›k rastlanan beta-laktamazlar olan bla_TEM, bla_SHV, bla_CTX-M genlerinin varl›¤›n› araflt›rmak amac›yla sufllar- dan fenol kloroform izoamil alkol yöntemiyle⁽²⁾ DNA ekstrakte edilmifl, elde edilen bakteri DNA’s›na (5 µl), PCR kar›fl›m› (45 µl) ilave edi- lerek PCR cihaz›na (Perkin Elmer Cetus, DNA Thermal Cycler 480) yüklenmifltir. Cihaz kulla- n›lan primere göre programlanm›flt›r (Tablo 1).

Polimeraz zincir reaksiyonu için kullan›lan pri- merler ve reaksiyon flartlar› afla¤›da belirtilmifltir:

TEM-F: 5’-GAA GAC GAA AGG GCC TCG TG- 3’

TEM-R: 5’-GGT CTG ACA GTT ACC AAT GC-3’ ⁽¹⁾ SHV-F: 5’-CGC CGG GTT ATT CTT ATT TGT CGC-3’

SHV-R: 5’-TCT TTC CGA TGC CGC CGC CAG TCA-3’⁽¹⁹⁾ CTX-MA: 5’-CGC TTT GCG ATG TGC AG-3’

CTX-MB: 5’-ACC GCG ATA TCG TTG GT-3’ ⁽¹⁾ ERIC-2: AAG TAA GTG ACT GGG GTG AGC ⁽⁸⁾

(3)

Elde edilen ürün % 2 agaroz jelde 1xTAE tamponu içinde yükleme tamponu ile dilüe edi- lerek güç kayna¤› yard›m›yla (LKB Bromma 2197 Power Supply) 100 V’da 1 saat yürütül- müfltür. Transilüminatörle bantlar gözlendikten sonra foto¤raflar› çekilmifltir.

Sufllar›n, sefotaksime direnç özelliklerini al›c› E.coli K12 J62-2 (Rif^R, Laktoz-)’ye aktar›p aktarmad›klar›, s›v› faz konjugasyon⁽¹⁶⁾ deneyleri ile incelenmifltir. Konjugasyon ile elde edilen transkonjugatlardan Kado-Liu yöntemiyle

(14,15)plazmid ekstrakte edilmifl ve % 0.8 agaroz jelde 100 V’da 3-4 saat yürütülerek plazmid sa- y›lar› ve büyüklükleri karfl›laflt›r›lm›flt›r. Kont- rol sufl olarak E.coli V517 kullan›lm›flt›r.

BULGULAR

‹ki ayl›k süre boyunca Pediatrik Nefroloji biriminde takip edilen hastalardan ço¤unun tekrarlayan idrar yolu infeksiyonu flikayeti ile baflvurdu¤u, birço¤unun tan›s›n›n mesane disfonksiyonu oldu¤u, baz›lar›n›n profilaktik olarak antibiyotik kulland›¤›, baz›lar›n›n da idrar kültürü öncesinde baz› t›bbi ifllemlere (voiding vb) tabi tutuldu¤u belirlenmifltir. Bu hastalardan izole edilen GSBL oluflturan 15 suflun 11’inin E.coli, ikisinin K.pneumoniae ve ikisinin K.oxytoca oldu¤u saptanm›flt›r. Disk difüzyonla antibiyotik duyarl›l›k deneyi sonuçlar›na göre imipenem ve meropeneme dirençli sufla rastlanmam›flt›r. Sufllar›n tümü, seftriakson, sefotaksim, aztreonam ve tikarsilin-klavulanik aside

dirençli bulunmufltur. Antibiyotiklere dirençli sufl say›lar› tablo 2’de belirtilmifltir.

E-test ESBL ile 13 sufl için sefotaksimin M‹K’lar› >32 µg/ml, iki sufl için ise 2 µg/ml olarak bulunmufltur. Sufllar›n sekizi için seftazidi- min M‹K’lar› >32 µg/ml, birer sufl için 24 µg/ml, 8 µg/ml, 4 µg/ml ve kalan dört sufl için ise ≤ 2 µg/ml olarak bulunmufltur. Tüm sufllar E-test ile GSBL fenotipi göstermifltir.

PCR deneylerine göre E.coli sufllar›n›n do- kuzunda (% 82) bla_TEM, ikisinde (% 18) bla_CTX-M geni bulunmufltur. K.pneumoniae sufllar›n›n (n=2) hem TEM, hem de SHV-tipi beta-laktamaz üretti¤i, K.oxytoca sufllar›ndan (n=2) ise sadece birinin TEM-tipi beta-laktamaz üretti¤i saptanm›fl, di¤er suflun (no 342) TEM, SHV, CTX-M’den baflka bir beta-laktamaz tafl›d›¤› dü- flünülmüfltür. RAPD-PCR deneyine göre suflla- r›n 170-1500 bp aras›nda çeflitli bantlar gösterdi-

¤i bulunmufltur. ‹ki K.pneumoniae suflunun ve iki K.oxytoca suflunun birbirine benzer profil gösterdi¤i saptanm›flt›r. Ancak K.oxytoca suflla-

Tablo 1: Beta-laktamaz genleri ve RAPD-PCR için PCR uygulama flartlar›.

Reaksiyon koflullar›

bla_TEM

94°C 30 sn 52°C 1 dak 72°C 1.5 dak 72°C 10 dak

bla _SHV

94°C 45 sn 65°C 1 dak 72°C 3 dak 72°C 10 dak

bla _CTX-M

94°C 1 dak 54°C 1 dak 72°C 2 dak 72°C 10 dak

RAPD-PCR 94°C 1 dak 94°C 1 dak 40°C 1 dak 72°C 2 dak 72°C 10 dak Siklus say›s›

10x PCR buffer 25 mM MgCl₂ 10 mM dNTP Her bir primer Taq polimeraz Distile su DNA ekstrakt›

Toplam hacim

305 µl 5 µl1 µl 0.5 µl 0.5 µl 32.5 µl 50 µl5 µl

305 µl 2.5 µl 1 µl1 µl 33.5 µl1 µl 50 µl5 µl

405 µl 5 µl1 µl 1 µl1 µl 32 µl 50 µl5 µl

Tablo 2: GSBL oluflturan 15 suflda disk difüzyonla antibiyotiklere direnç (n).

Antibiyotik

Ampisilin-sulbaktam Amoksisilin-klavulanik asit Tikarsilin-klavulanik asit Piperasilin-tazobaktam Sefotaksim

Seftazidim Seftriakson Sefepim

‹mipenem

Direnç 1314 1511 1512 159 0

Antibiyotik Meropenem Aztreonam Gentamisin Tobramisin Netilmisin Amikasin Kotrimoksazol Siprofloksasin Ofloksasin

Direnç 150

58 22 117 7

(4)

r›ndan yaln›z biri TEM-tipi beta-laktamaz tafl›- maktad›r. Beta-laktamaz tipi belirlenemeyen suflun antibiyotik duyarl›l›k deneyi farkl›d›r, konjugasyon deneyinde direnç aktar›lamam›flt›r. Bu farkl›l›klar sufllar›n RAPD-PCR aç›s›ndan benzer oldu¤u gerçe¤ini de¤ifltirmemektedir. E.coli sufllar› aras›nda ise RAPD-PCR deneyi sonuçla- r›na göre, 313 ve 316 nolu sufllar›n, 318-321-327 nolu sufllar›n, 328 ve 331 nolu sufllar›n birbirine benzer profili gösterdi¤i belirlenmifltir. Bunlar- dan 313, 316, 321 ve 328 nolu sufllar›n direnç aktar›m›n›n olmas›, beta-laktamaz genlerinin plaz- midlerce tafl›nd›¤›n›n göstergesi olarak yorum- lanm›flt›r. Çal›fl›lan sufllara ait sonuçlar ve hasta bilgileri tablo 3’te gösterilmifltir.

Konjugasyon deneyleri sonucunda 15 sufltan 10’unun (% 67) direnç özelliklerini al›c› sufla aktard›klar› bulunmufltur. Direnç profilini akta- rabilen bu 10 suflun yedisinin E.coli, ikisinin K.pneumoniae ve birinin K.oxytoca oldu¤u saptanm›flt›r. Transkonjugatlar, identifikasyon, laktoz fermentasyonu ve direnç fenotipi yönünden incelenmifl, tüm sufllar›n laktoz negatif E.coli oldu¤u bulunmufl ve direnç profilinin verici sufllara benzer oldu¤u saptanm›flt›r.

Konjugasyonla elde edilen transkonjugat- lara yap›lan plazmid profil analizi deneyleri sonucunda bu sufllar›n birden fazla plazmid tafl›- d›¤› bulunmufltur. On transkonjugat›n birinde dört, yedisinde üç, ikisinde iki plazmid saptan-

m›flt›r. Dört plazmid tafl›yan sufl K.pneumoniae, üç plazmid tafl›yan sufllar›n alt›s› E.coli, biri K.pneumoniae, iki plazmid tafl›yan iki suflun biri K.oxytoca, biri E.coli idi. Plazmid analizine göre üç sufl (319, 333 ve 341) birbirinin tamamen ay- n› profili göstermifltir. Sufllar›n tafl›d›klar› plazmidlerin büyüklükleri (kullan›lan mark›r›n 48 kb’a kadar olmas› nedeniyle) 48 kb’dan büyük (tahmini olarak 100 kb veya daha büyük) olarak bulunmufltur.

TARTIfiMA

Genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz oluflturan bakteriler, antibiyoterapiyi etkileyen en önemli faktörler aras›nda yer almaktad›r.

Her geçen gün yeni bir beta-laktamaz ortaya ç›kmakta ve bu durum tedavi seçeneklerini k›- s›tlamaktad›r. ‹lave olarak özellikle yo¤un ba- k›m üniteleri olmak üzere hastanelerin çeflitli bi- rimlerinde ortaya ç›kan epidemiler, klinisyenle- ri zora sokmaktad›r.

GSBL üreten mikroorganizmalar›n oluflturdu¤u infeksiyonlar dünya çap›nda h›zla bü- yüyen bir sorun olmakla birlikte, Pediatrik Nef- roloji ünitesinde ayaktan takip edilen hastalarda k›sa bir zaman dilimi içerisinde izole edilen GSBL pozitif sufllarla ilgili bir yay›na rastlanma- m›flt›r. Ancak pediatride yatan hastalar›n üriner

Tablo 3: Sufllar›n özellikleri ve hasta bilgileri.

Sufl no

313316 317318 319321 327328 331333 336338 341342 343 Toplam

Bakteri

E.coli E.coli K.oxytoca E.coli K.pneumoniae E.coli E.coli E.coli E.coli E.coli E.coli E.coli E.coli K.oxytoca K.pneumoniae

TEM

++ +- +- ++ ++ ++ +- + 12

SHV

-- -- +- -- -- -- -- + 2

CTX-M

-- -- -- -- -- +- +- - 2

Direnç aktar›m›

++ +- ++ ++ +- -- +- + 10

Plazmid say›s›

33 2 42 33

3

3 3

Kulan›lan antibiyotik

SXT*- -- SXT- CFM**-

--

SXT- SXT-

Cerrahi giriflim

-- Voiding

Sonda -- - -- --

Tan›

‹YE+MD

‹YE+MD‹YE

‹YE+MD

‹YE+VUR+EN

‹YE+MD

‹YE+EN Proteinüri At nal› böbrek

‹YE+VUR

‹YE

*Kotrimoksazol , **Sefiksim, ‹YE: ‹drar yolu infeksiyonu, MD: Mesane disfonksiyonu, VUR: Vesiko-üretral reflü, EN: Enurezis nokturna.

(5)

sistem infeksiyonlar›ndan izole edilen GSBL oluflturan bakteriler ile ilgili pek çok çal›flma vard›r. Örne¤in, Delinska-Galiknska ve ark.⁽⁹⁾, 1996 ve 2004 y›llar›nda, Pediatrik Gastroentero- loji ve Onkoloji bölümlerinde yatan çocuk hastalar›n üriner sistem infeksiyonlar›ndan izole edilen Gram negatif çomaklarda GSBL prevalans›n› incelemifllerdir. Araflt›rmac›lar, 1996 y›- l›nda 70, 2004 y›l›nda ise 113 sufl izole etmifller- dir. 1996 y›l›nda izole edilen bakterilerde GSBL üretimine rastlanmazken, 2004 y›l›nda izole edilen Gram negatif çomaklar›n % 11.5’inde GSBL üretimi saptanm›flt›r. En s›k GSBL üreten bakte- rinin K.pneumoniae (% 25) oldu¤u ve bunu K.oxytoca (% 20) ile E.coli’nin (% 13.2) izledi¤i bildirilmifltir. Çal›flmam›zda ise izole edilen GSBL oluflturan 15 suflun 11’i E.coli, di¤erleri ise Klebsiella cinsi olarak tan›mlanm›flt›r.

Halina ve ark.⁽¹²⁾, bir çocuk hastanesinde klinik örneklerden izole edilen Enterobacteriaceae ailesinden bakterilerde GSBL prevalans›n› ince- lemifller, 403 hastadan al›nan 1164 klinik örnek- ten 585 Gram negatif çomak izole etmifller ve 229’unun (% 39) çift disk sinerji testi ile GSBL üretti¤ini bildirmifllerdir. Bu bakteriler aras›nda en yayg›n rastlanan›n K.pneumoniae (% 77) oldu-

¤unu, bunu K.oxytoca (% 50), Serratia marcescens (% 43), E.coli (% 30), Enterobacter spp (% 18) ve P.mirabilis (% 12)’in izledi¤ini belirtmifllerdir.

Tankhiwale ve ark.⁽¹⁸⁾, idrar örneklerin- den izole edilen bakterilerde GSBL üretimini de¤erlendirdikleri çal›flmada, 217 sufltan 87’si- nin sefotaksime dirençli Gram negatif çomak oldu¤unu ve bunlar›n % 48.3’ünün GSBL üretti¤i- ni bildirmifllerdir. GSBL üreten bakterilerin E.coli, K.pneumoniae ve Acinetobacter spp. oldu¤u saptanm›flt›r. Ço¤ul ilaç direnci, GSBL üreten sufllarda, GSBL üretmeyen sufllara göre anlaml›

olarak (p<0.05) yüksek bulunmufltur (s›ras›yla

% 90.5 ve % 68.9). Bu çal›flmada da benzer flekilde E.coli sufllar› daha yüksek oranda izole edilmifltir.

Bundan baflka, bir üniversite hastanesinde GSBL üreten E.coli ve Klebsiella spp. sufllar›n›n prevalans›n› ve antimikrobiyal direncini araflt›- ran bir çal›flmada, GSBL oluflturan sufllar›n yüz- desinin pediatrik ünitelerde, yetiflkin ünitelerin- de oldu¤undan daha fazla oldu¤u bildirilmifltir⁽²⁰⁾.

Çal›flmam›zda k›sa bir zaman dilimi içinde ayn› birimin poliklini¤ine müracaat eden çocuk hastalar›n idrar örneklerinden izole edilen GSBL pozitif sufllar›n ayn› kaynakl› olup olma- d›¤› kuflku yaratt›¤›ndan, bu sufllar›n tafl›d›¤›

beta-laktamaz genleri, plazmid profilleri ve sufl benzerlikleri araflt›r›lm›flt›r. Sonuç olarak, RAPD-PCR ve plazmid analizi sonuçlar›na gö- re, sufllar›n büyük bir k›sm›n›n tafl›d›¤› enzimler bak›m›ndan benzerlik göstermesi, izole edilen sufllar›n benzer olduklar›n› düflündürmekle birlikte, sufllar›n izole edildi¤i hastalar aras›nda herhangi bir iliflkiye rastlanmam›flt›r. Örne¤in, izole edilen sufllarla ilgili laboratuvar çal›flmala- r› devam ederken sorumlu hemflireler ile yap›- lan görüflmede, hastalardan idrar örne¤i al›m›

s›ras›nda kullan›lan sondalar›n ve tüm solüs- yonlar›n tek kullan›ml›k oldu¤u bildirilmifltir.

Son y›llarda sadece yatan hastalarda de¤il, po- liklinikte izlenen hastalarda da GSBL oluflturan bakterilerle kolonizasyonun oldu¤u, bu duru- mun kullan›lan antibiyotiklerle ve uygulanan t›bbi giriflimlerle ilgili olabilece¤i bilinmektedir.

Bu çal›flmada idrar örneklerinden GSBL oluflturan E.coli ve Klebsiella sufllar› izole edilen hastalarda mesane disfonksiyonu bulunmas›, baz›la- r›n›n profilaktik olarak antibiyotik kullanm›fl olmas›, baz›lar›n›n da voiding ifllemine tabi tutul- mufl olmas›n›n hastalarda kolonizasyon riskini artt›ran faktörler oldu¤u düflünülmüfltür.

KAYNAKLAR

1. Ac›kgoz ZC, Gulay Z, Bicmen M: CTX-M-3 extended-spectrum b-lactamase in a Shigella sonnei clinical isolate: First report from Turkey, Scand J In- fect Dis 2003;35(8):503-5.

2. Moore DD: Preparation and analysis of DNA,

“Ausubel FM, Brent R, Kingston RE, Moore DD, Seidman JG, Smith JA, Struhl K(eds): Current Pro- tocols in Molecular Biology” kitab›nda, Appendix 2, A.2.5, Supp 35, John Wiley & Sons, Inc., New York (1996).

3. Bal Ç: Beta-laktamazlar: Güncel durum, Flora 2003;8(2):111-23.

4. Bois SKD, Marriott MS, Amyes SG: TEM- and SHV-derived extended-spectrum beta-lactamases:

relationship between selection, structure and func- tion, J Antimicrob Chemother 1995;35(1):7-22.

(6)

5. Bradford PA: Extended-spectrum b-lactamases in the 21st century: Characterization, epidemiology and detection of this important resistance threat, Clin Microbiol Rev 2001;14(4):933-51.

6. Bush K, Jacoby GA, Medeiros AA: A functional classification scheme for b-lactamases and its cor- relation with molecular structure, Antimicrob Agents Chemother 1995;39(6):1211-33.

7. Clinical and Laboratory Standards Institute: Met- hods for Dilution Antimicrobial Susceptibility Tests for Bacteria that Grow Aerobically; Apppro- ved Standard M7-A6 and Informational Supple- ment M100-S15, CLSI, Wayne, Pa (2005).

8. Davin-Regli A, Monnet D, Saux P et al: Molecular epidemiology of Enterobacter aerogenes acquisi- tion: one-year prospective study in two intensive care units, J Clin Microbiol 1996;34(6):1474-80.

9. Delinska-Galiknska A, Kurlenda J, Kaziciska E et al: Prevalence of extended-spectrum beta-lactamase strains in urinary tract infections in children in 1996 and 2004, Prezgl Epidemiol 2006;60(1):59- 64.

10. Gülay Z: ESBL’lerin tan› yöntemleri, “Köksal ‹ (ed): Yeni ve Yeniden Gündeme Gelen ‹nfeksi- yonlar: Genifllemifl Spektrumlu Beta-laktamazlar”

adl› kitapç›ktan, s.13-26, Bilimsel T›p Yay›nevi, Ankara (2004).

11. Gür D: ESBL’lerin genel özellikleri ve ESBL tiple- ri, “Köksal ‹ (ed): Yeni ve Yeniden Gündeme Ge- len infeksiyonlar: Genifllemifl Spektrumlu Beta- laktamazlar” adl› kitapç›ktan, s.5-13, Bilimsel T›p Yay›nevi, Ankara (2004).

12. Halina RK, Marck G, Danuta RZ et al: Incidence of extended-spectrum beta-lactamases in clinical isolates of the family Enterobacteriaceae in a pediatric hospital, Pol J Microbiol 2004;53(1):27-34.

13. Jacoby G, Han P: Detection of extended-spectrum b-lactamases in clinical isolates of K.pneumoniae and E.coli, J Clin Microbiol 1996;34(4):908-11.

14. Johnson AP, Woodford N: Plasmid analysis,

“Johnson AP, Woodford N (eds): Molecular Bac- teriology” kitab›nda Chapter 4, p.51-62, Humana Press, New Jersey (1998).

15. Kado CI, Liu ST: Rapid procedure for detection and isolation of large and small plasmids, J Bacte- riol 1981;45(3):1365-73.

16. Markovska R, Schneider I, Keuleyan E, Bauernfe- ind A: Extended-spectrum beta-lactamase (ESBL) CTX-M-15-producing E.coli and K.pneumoniae in Sofia, Bulgaria, Clin Microbiol Infect 2004;10(8):752-5.

17. Struelens MJ: The problem of resistance, “Finch RG, Greenwood D, Norby SR, Whitley RJ (eds):

Antibiotic and Chemotherapy, 8th edition” kita- b›nda, Chapter 3, p.25-47, Churchill Livingston, Edinburg (2003).

18. Tankhiwale SS, Jalqaonkar SV, Ahamad S, Hassa- ni U: Evaluation of extended-spectrum beta-lactamase in urinary isolates, Ind J Med Res 2004;120(6):553-6.

19. Tasl› H, Bahar H: Molecular characterization of TEM- and SHV-derived extended-spectrum beta- lactamases in hospital-based Enterobacteriaceae in Turkey, Jpn J Infect Dis 2005;58(3):162-7.

20. Tonkic M, Goic-Barisic I, Punda-Polic V: Preva- lence and antimicrobial resistance of extended- spectrum beta-lactamases-producing Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae strains isolated in a university hospital in Split, Croatia, Int Microbi- ol 2005;8(2):119-24.