Aziyade'nin ilk baskısı
2 6 7 L O T I, PIERRE A ziyadé. -S tam b o u l, 1 8 7 6 - 1 8 7 7 . E xtrait des n o tes e t lettres d'un lie u ten an t de la M arin e A nglaise en tré au service de la T u r q u ie le 10 M ai
1876,-A Z I Y 1876,-A D É
— S T A M ROI !.. 1 * 7 0 - 1 8 7 7 — E X T R A I T DES N OT E S ET L E T T R E S l » I N L I E U T E N A N T DE LA MAR I NE A NGL AI S E E N T R É AI’ S E R V I C E HE LA T U R 0 I K I . E 1 0 M A I I 8 7 CT UÉ SOUS L E S I I CI I S DE KAI I S, |,E 2 7 O C T O B R E 1 8 7 7
¥
s
P A R I S C A I . M A N N L É V Y , É D I T E U R A N C I E N N E M A I S O N M I C H E L L É V Y F I I É H E S H I E Al HER, 3 . E T B O U L E V A R D DE S I T A L I E N S , 1 5 A LA L I B R A I R I E N O U V E L L EI 16
tué sous les murs de Kars, le 2 7 O ctobre 1 8 7 7 . Paris, Calmann-Lévy, 1879. 312 s., 18 x 12
cm. D ö n em in in b e z cild ind e. 5 5 .0 0 0 .0 0 0 1850-1923 yılları arasında yaşamış ünlü Fransız yazarı Pierre Loti ülkemize birkaç defa gelmiş ve Türk/Osmanlı karakterlerinin son derece hoş bi çimde canlandırıldığı romanlar yazmıştır. Şark'ın gizemli yapısına vurgun olan Loti için eski İstan bul sürekli olarak bir esin kaynağı olmuştur. Azi- yade, 1876 yılında İslâm Bey adı ile Türk ordusu na gönüllü yazılarak 1877'de Kars istihkâmlarında şehit olmuş bir Ingiliz deniz subayının romanıdır. Bu kişi gerçekte, deniz subayı olarak Türkiye'de bulunmuş olan Loti'nin bizzat kendisidir. Loti, Gladiateur adlı gemiyle ilk kez Selânik'e geldiğin de Aziyade adlı ondokuz yaşında Çerkeş asıllı bir Türk kızına aşık olarak onun peşinden İstanbul'a gelir. Aziyade (Leyla - Azize Ayşe) ile birlikte Eyüp'te günümüzde Şark Kahvesi olarak işletilen evde yaşayan Loti, Türkçeyi, Türk geleneklerini öğrenerek benimsemiş ve Tiirkleri içten sevmiştir. Aziyade, aslında bir yandan Loti'nin aşk serüveni, diğer yandan da yazarı büyüleyen İstanbul şehri nin övgüsüdür. Aziyade, Loti'nin Doğu medeni yetine bakışı, Doğuyu tanımaya çalışmasıdır. Yu karıdaki Aziyade nüshası eserin kitaplaşmış ilk ha lidir.
1 890'da İstanbul
268 LOTI, PIERRE L'Exilée. Paris,
Calmann-Lévy, 1893. 269, [2 [ s., 18 x ı 1.5 cm. Döneminin sırtı deri, kapakları b ez c ild in d e .3 5 .0 0 0 .0 0 0 Pierre Loti'nin beş uzun, bir kısa öyküden oluşan kitabındaki uzun öykülerden biri de "Constanti nople en 1890" adını taşımaktadır.
L ’E X I L É E
P A RP I E R R E L O T I DR L*ACADÉMIE FRANÇAIS i
D I X - N F . I V I K M E É D I T I O *
Loti'nin uluslararası Türk aleyhtarlığına karşı mücadelesi. Sınırlı baskı
269 LOTI, PIERRE La M ort de Notre
Chère France en Orient. Paris, Calmann-Lévy,
1920. iv, 295 s., 19 x 16.5 cm. Hollanda kağıdına 175 adet sınırlı sayıda basılan eserin i 55 numaralı
nüshasıdır ve kenarları kesilmemiştir. K arton ka paklı orijinal hali ile. 1 4 0 .0 0 0 .0 0 0 Yazar bu kitabında, 1. Dünya Savaşı sonrası yapı lan anlaşma sonunda, kendi ülkesi olan Fransa'nın da İngiliz ve Yunanlıların yanında Türkiye'yi par çalamalarına karşı çıkmakta, bunun hem büyük bir haksızlık, hem de Fransa'nın son beşyüz yıldır güttüğü politikanın ruhuna aykırı olduğunu sa vunmaktadır. Ona göre Fransa, şimdiye dek yap tığı gibi Türkiye'nin yanında olmalıdır. Türki ye'nin ayrıca anti-propaganda yapılarak, haksız yere barbar bir ulus olarak gösterilmek istenmesi ne de elinden geldiğince, yani kaleminin gücüyle karşı koyan Loti, bu kitabı boyunca»şahit olduğu yıpratıcı basın faaliyetlerini ortaya dökmektedir. Eserin büyük bir bölümü Loti'ye gönderilen ve kendisi tarafından cevaplanan mektuplardan oluş maktadır
117
Portrait ,lc P I E R R E L O T I
p.,ra K r )’ n n v n . U E H
2 7 0 b L O T I, PIERRE Le Roman d'un Spahi - Mon Frère Yves. Illustrations en couleurs et en noir, dans le texte et hors texte, de MM. Georges Rochegrosse, Adler, R.-X.
Prinet, F. Gumery Naurac, G. Pastré. Paris,
Editions Pierre Lafitte, <923. iki kitap birarada, 285,
[3] s. m.i. [42] resim, m.d. [ l é ] renkli levha, 30 x 22
cm. Dönem in in sırtı ve köşeleri deri, kapakla'- rı ebrulu orijinal cildinde.
Resimleri Georges Rochegrosse, Adler, R.-X. Pri net, F. Gumery Naurac ve G. Pastré tarafından gerçekleştirilen eser Pierre Loti'nin iki romanın dan oluşmaktadır. İlk eser, "Bir Sipahinin Roma nı". Asıl adı Julien Viaud olan yazarın kendini meşhur eden takma adı (Pierre Loti) kullandığı ilk eseridir. Jean Peyral adlı sipahinin Senegal'de ba şından geçenleri konu etmektedir. O dönemde gündemde olan ülkelerden bahsettiği ve sömür geci ülkelerle ilgili edebiyata yeni bir soluk getir diği için önemli bir eserdir. Yazarın ekvatorun doğasıyla ilgili tasvirleri birer antoloji parçası ola rak addedilir. "Mon Frère Yves” adlı romanda de nizcilerin hayatı, cesaretleri ve vatan hasretlerini işlemiştir. Romanın bazı bölümleri, sadelikleri ile Loti'nin en iyi diye nitelendirilen yazılarındandır. Üç cilt halinde resimli Pierre Loti antolojisi
2 7 0 a L O T I, PIERRE La Troisième Jeunes se de Madame Prune - Le Mariage de Loti. Illustrations en couleurs et en noir, dans le texte et hors texte, de MM. Raymond W o og, A. Devambez, R. Lelong, Lobel-Riche,
Manuel Orazi, Gaumet. Paris, Editions Pierre
Lafitte, 1923. İki kitap birarada, 238, [2] s., m.i. [42] resim, m.d. [1 3 ] renkli levha, 30 x 22 cm. D ö nem inin sırtı ve köşeleri deri, kapakları ebru lu orijinal cildinde.
Resimleri Raymond W oog, A. Devambrez, R. Le long, Lobel-Riche, Manuel Orazi ve Gaumet ta rafından gerçekleştirilen eser Pierre Loti'nin iki romanından oluşmaktadır. İkinci roman olan "Lo ti'nin Evliliği" 1880'de yayınlanmıştır. Tahiti'nin zengin doğal ortamında geçen roman, Pierre Loti ve adanın yerlisi Rarahu'nun yerel renklerle beze li pagan bir törenle gerçekleşen evliliklerini konu etmektedir.
I 18
2 7 0 c LOTI, PIERRE Madame Chrysanthè me - Pêcheur d islande. Avant-propos, par M. Henri de Régnier. Illustrations en c o uleurs et en noir, dans le texte et hors tex te, de MM. Lucien Simon, A. Gorguet, A. Gumery, F. Lorioux. Portrait en couleurs de Pierre Loti, par Lévy-Dhurmer. Paris, Editions Pierre Lafitte, <923. iki kitap birarada, 251, [ 4] s. m.i. [44] resim, m.d. [13] renkli levha, 30 x 22 cm. D önem in in sırtı ve köşeleri deri, kapakla rı ebrulu orijinal cildinde.
Ü ç cilt birlikte. 2 2 5 .0 0 0 .0 0 0 Resimleri Lévy Dhurmer, Lucien Simon, A. G or guet, A. Gumery ve F. Lorioux taralından gerçek leştirilen eser Pierre Loti'nin iki romanından oluş maktadır ve yazarın ölümünden sonra yayınlan mıştır. "Madame Chrysanthème" ilk kez 1887'de basılmış olup konusu Japonya'da geçmektedir. Onsekizinci yüzyıl sonunun egzotizme olan ilgi sini yansıtan bir eserdir ve çok meşhur olan “G e isha" adlı bir operete de konu olmuştur. "Pêcheur d'Islande" ise ilk olarak 1886'da yayınlanmıştır. Britanya'daki balıkçıların zor yaşam koşullarını dekor alan roman, yine bir aşk hikâyesini işlemek tedir, ancak gerçek kahraman, satırların arasından kendini gösteren ve Pierre Loti'nin çok sevdiği denizdir. Bu eser yazarın en başarılı romanların dan biri olarak bilinir.
Loti'nin Türkiye mektupları
271 LOTI, PIERRE Turquie Agonisante.
Nouvelle Édition, revue et
considérable-P I E R R E LOTI
T U R Q UI E
A G O N I S A N T E
N O U V E L L E É D IT I O N
R E VUE ET C 0 NS 11) É H A 11 I. K MENT AUG ME N TÉ E
ment augmentée. Paris, Calmann-Lévy, 1913. ii,
274 s., 19 x 12 cm. D önem in in b ez cildinde. 5 0 .0 0 0 .0 0 0 Pierre Loti'nin İl Ekim I9Iİ - 28 Ocak 191B ta rihleri arasında, Türkiye hakkmdaki yazışmaları. Türkleri ve Türkiye'yi derili duygularla seven ya zar, mektuplarında 1911 yangınından, Trablus- garp savaşından ve ülkeyi çökerten diğer dış ve iç etkenlerden büyük bir üzüntüyle bahsetmekte, Türkiye'nin kurtuluşu için yardım çağrıları yap maktadır.
Loti'nin İstanbul güncesi
2 7 2 L O T I, PIERRE - S A M U E L V1A U D Suprêmes Visions d’O rient. Fragments de
Journal Intime. Paris, Calmann-Lévy, 192 1. [2],
3(6 s., 19 x 12 cm. D önem in in sırtı ve köşeleri meşin, kapakları ebrulu cild in d e .3 0 .0 0 0 .0 0 0 Pierre Loti'nin 1910 ve 191 3 yıllarında İstanbul'da bulunduğu döneme ait günlüğü. Kitabın yarısı doğrudan Loti'nin kaleminden olup, diğer yarısı ise oğlu Samuel Viaud tarafından derlenmiştir. Günlükte Loti'nin İstanbul ve Türk hayranlığı do ruk noktadadır.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
