2 numaralı Mühimme-i Mektume Defteri (H.1208-1211/M.1793-1797) / Number 2 Mühimme-i Mektume Notebook 61-90 sf.( H.1208-1211/M.1793-1797 )

(1)

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI

2 NUMARALI MÜHİMME-İ MEKTUME DEFTERİ 61-90 Sf. ( H.1208-1211/M.1793-1797)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN HAZIRLAYAN Prof. Dr. Ahmet AKSIN Songül YILMAZ DERİN

(2)

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI

2 NUMARALI MÜHİMME-İ MEKTUME DEFTERİ 61-90 Sf. ( H.1208-1211/M.1793-1797 )

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN HAZIRLAYAN

Prof. Dr. Ahmet AKSIN Songül YILMAZ DERİN

Jürimiz, ……… tarihinde yapılan tez savunma sınavı sonunda bu yüksek lisans / doktora tezini oy birliği / oy çokluğu ile başarılı saymıştır.

Jüri Üyeleri: 1.

2. 3.

F. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun …... tarih ve ……. sayılı kararıyla bu tezin kabulü onaylanmıştır.

Prof. Dr. Zahir KIZMAZ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü

(3)

ÖZET

Yüksek Lisans Tezi

2 Numaralı Mühimme-i Mektume Defteri 61-90 Sf. ( H.1208-1211/M.1793-1797 )

Songül YILMAZ DERİN

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarih Bilim Dalı ELAZIĞ – 2016, Sayfa: XII + 120

Devletin bekası ve birliği için gizli tutulması gereken evrakların kaydolduğu yer Mühimme-i Mektumedir. Mühimme-i Mektume Osmanlı Tarihinin en önemli kaynaklarındandir. Osmanlının içinde eşkıyalık yapan, birliği bozan, isyan çıkarmaya çalışanlar ile ilgili merkezin gizli talimatı ile cezalandırlması bize hem suç ve cezaların içeriği ve niteliği hem de sosyal ve ekonomik anlamda dönemi tahlil etmemize yardımcı olmaktadır.

Bu çalışma da Mühimme-i Mektume Defterini 61-90(H.1208-1211/M.1793-1797) çevirmeye çalıştık. Çalışmamız iki bölümden oluşmakta olup ilk bölüm de kısaca belge özetleri, ikinci bölümde ise belgenin çevirisi yapıldı. Bu çalışmada merkezden gelen hükümler Beylerbeyi, Alaybeyi, kadı naibi vb… görevlilere yazılan hükümleri içermektedir.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Eşkiyalık, Gizli Hükümler, Mühimme

(4)

ABSTRACT

Master Thesis

Number 2 Mühimme-i Mektume Notebook 61-90 Sf.( H.1208-1211/M.1793-1797 )

Songül YILMAZ DERİN

Fırat Unıversıty Institute of Social Sciens

Department of History

Department of the Comtemporary History ELAZIĞ – 2016, Page : XII + 120

Mühimme-i Mektume was the place where was registered documents which must kept secret for the perpetuity and fraternity of the state. Mühimme-i Mektume was one of the most important resources in the history of Ottoman Empire. That the people who were brigand, diskruptive and tried to revolt were punished with the secret command of the palace helps us to analyse the term both content and quality of the crime and the punishment and socio-economic .

We tried to translate the notebook of Mühimme-i Mektume 61-90(H.1208-1211/M.1793-1797) at this work.Our work consists of two chapters, there are briefly summaries of the document in the first chapter and the document was also tanslated.This work contains the commands which came from the palace and was written for the attendants (governor, governor of a sanjak, ludge of the army etc.)

Key Words: Ottomon Empire, banditry, secret provisions, Mühimme-i

(5)

ÖNSÖZ

Arşivler milletlerin geçmişini aydınlatan en canlı şahitlerdir. Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli karar alma organı olan Divan-ı Hümayun’da siyasi, içtimai, askeri, iktisadi, hukuki her türlü meseleler görüşülüp karara bağlanırdı. Alınan bu kararlar Divan-ı Hümayun Defterleri adı verilen bir takım defterlere kaydedilirdi.

Mühimme Defterleri, Divan-ı Hümayun toplantılarında görüşülen dahili ve harici meselelere ait önemli kararların kaydedildiği defterlerdir. Osmanlı arşivinde H.961-1333/ M.1553-1915 tarihleri arasında tutulmuş 419 adet Mühimme Defteri mevcuttur.

Mühimme defterleri, ferman ve kararların özüne göre dört seriden oluşuyordu; Divan kararlarının sırasıyla yazıldığı asıl Mühimme Defteleri, gizli tutulmasında yarar görülen karar ve fermanların yazıldığı Mühimme-i Mektûm Defterleri, sefer zamanlarında cephedeki sadrazamın karargâhında yazılan Ordu Defterleri, Sadrazam seferdeyken İstanbul'da sadaret kaymakamının başkanlığındaki divanlarda alınan kararların yazıldığı Mühimme-i Rikâb defterleridir.

Biz bu çalışmamamızda Mühimme Defterleri içinde daha önce çalışılmamış olan Mühimme-i Mektume defterinden 1794-1795 yıllarında tutulmuş kayıtları inceledik. Bu kayıtlar gizli tutulmasının önem arz ettiği kayıtlardır.

Yüksek lisans tezimin her aşamasında büyük yardımlarını gördüğüm, bilgi ve deneyimlerinden yararlandığım danışmanım değerli hocam Prof. Dr. Ahmet AKSIN’a teşekkür ederim. Çalışmamın ve hayatımın her aşamasında desteğini esirgemeyen aileme sonsuz teşekkür ederim.

(6)

İÇİNDEKİLER

ÖZET ... II ABSTRACT ... III ÖNSÖZ ... IV İÇİNDEKİLER ... V KISALTMALAR VE TRANSKRİPSİYON HAKKINDA ... VI TABLO VE ŞEKİLLER ... VII OLAYIN GEÇTİĞİ YERLERİ GÖSTEREN TABLO ... VII

GİRİŞ ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM 1. BELGE ÖZETLERİ ... 5 İKİNCİ BÖLÜM 2. TRANSKRİPSİYON ... 36 SONUÇ ... 114 KAYNAKLAR ... 116 EKLER ... 118 Ek 1. Orjinallik Raporu ... 118 Ek 2. Metin Örneği ... 119 ÖZGEÇMİŞ ... 120

(7)

KISALTMALAR VE TRANSKRİPSİYON HAKKINDA

( ) : Metinlerdeki orijinal boşluklar belirtildi.

‘ : Ayn harfi

’ : Hemze işaretleriyle belirtildi.

(?) : Okunmasında tereddüt görülen kelimelerin sonunda belirtildi. (…) : Okunamayan kelimelerin yerine kullanıldı.

[ ] : Aslında olması gerekirken bir şekilde yazılmamış olan kelime veya heceler için gösterildi. Mesela tarihlerde sıkça görüldüğü gibi sene 210 yazılmış. [1]210 olarak yazıldığı gibi.

(8)

TABLO VE ŞEKİLLER

OLAYIN GEÇTİĞİ YERLERİ GÖSTEREN TABLO Olayın Geçtiği Yer Belge Numarası

(Hüküm Numarası ) Sayfa Numaraları

Hurpişte Kazası 223 61 Filibe Kazası 224 61 Pazarcık Kazası 225 61 Şehirköy Kazası 226 61 Berkofça Kazası 227 61 Razlık Kazası 228 61 İhtiman Kazası 229 61 Serfiçe Kazası 230 61 Preznik Kazası 231 61 İznebol Kazası 232 61 Pirlepe Kazası 233 61 Görice Kazası 234 61 Behişte Kazası 235 61 Çirpan Kazası 236 61

Zağra-i Atik Kazası 237 61

Köstendil Kazası 238 61 Toyran Kazası 239 61 Karaferya Kazası 240 61 Çirmen Sancağı 242-290 62-77 Berkofça kazası 243-244 62 Belgradcık Eyaleti 245-246-260-296 63-69-80 Üsküp Kazası 247 63

(9)

Eflak Kazası 248 63 Selanik Sancağı 249 64 Silistre Sancağı 250-307 64-86 Tekfurdağı 251 65 Gastun Kazası 252-253 65-66 Mora Kazası 254-255 66-67 Ankara Sancağı,Ayaş Kazası 256-257-258 67-68-69 İnebahtı Sancağı 259 69 Hazergrad,Osmanpazarı, Cuma,Çardak,Şumnu, Kozluca,Hacıoğlupazarı Kazası 263-264-272 70 Selvi Kazası 264-269-278-285 71-73-75 Kızanlık 265 71 Lofça Kazası 266 71 Niğbolu Kazası 267-308 71-86

Samakov ve İhtimam kaza 268 71

İzladi Kazası 270 72 İçil Sancağı 273 72 Kıbrıs Eyaleti 274 72 Mısır, Yafa, İskenderiye eyaleti 275-276-277 72 Rusçuk kazası 280 73 Akçaşehir Kazası 281 74 Bozok Kazası 283 74 Aliyee Sancağı 286 75 Ağriboz 287 75

(10)

Kızılhisar 288 76 Köstence Kazası 291-292 78-79 Vidin Kazası 293-295-297-299-302-303- 304-305-306-310-312-313- 314-315-316-317-318-319- 320-321-322-323-324-325-326-327-328-329 78-79-81-83-84-85-86-87-88-89

Ada-i Kebir Kalesi 298 81

Tırnova 301-330 82-90

Bozrofça 311 86

Canik Sancağı 332 90

(11)

BELGENİN ÖZELLİKLERİNİ GÖSTEREN TABLO Belgenin Sayfa ve Hüküm Numarası Suç İşleyenlerin

İsmleri Olayın Geçtiği Yer Suç Ceza

62-241

62-243 Vidinli Pabanoğlu

Rumeli –Lam kasabası –

Berkofça Eşkiyalık

Yakalanması kararı, Belirtilmemiş.

64-249 Ali Ruşenoğlu

Abdurrahman Selanik Eşkiyalık

Yakalanması kararı, Belirtilmemiş. 64-250 Odacıoğlu Seyfullah, Asarlı Boşnakoğlu, Kara Feyyaz, Arabacıoğlu Silistre Eşkiyalık Yakalanması kararı, Belirtilmemiş. 65-252 66-253 Kukuoğlu Hüseyin, Halil, Yusuf, hamza,

Mustafa Katraves, Mehmed Sence Kondu

Ahmed

Mora –Gastun kazası

Eşkiya ile işbirliği ve zorbalık Yakalanması kararı, Belirtilmemiş.

66-254 Kondu Ahmed Mora Eşkiyalık ve

mal çalma

Yakalanması kararı, Belirtilmemiş.

67-255 Ömer-Bilo Hüseyin Mora –Gastun Eşkiyalık ve mal çalma 67-256 68-257 69-258 Süleyman Bayrakdar, Tokmakoğlu

Ankara Sancağı –Ayaş

kazası Eşkiyalık Tokmakoğlunu kazadan uzaklaştırmak ve Süleyman Bayrakdarın yakalanması .

68-257 Müfti AbdulHalim Ankara Sancağı Ayaş

Kazası Eşkiyalık

Kayseriyyede Klebend1_edilmesi

69-260 Çelebi Mustafa Belgrad

Görevini yerine getirmeyip eşkiyalık İdam 1_{Kaleye hapis edilmesi}

(12)

70-263 Gülefçeli Osman Yenipazar Eşkiyalık ve

yağmalama İdam

71-264

72-269 Hacı Manav Selvi Kazası

Eşkiyalık, gasp, ırza tecavüz İdam 71-268 73-278 Dağlı eşkıyalar (İsim belirtilmemiş) Samakov ve İhtimam Kazası Silistre, Çirmen

sancağı, Selvi Kazası

Eşkiyalık ve

yağmalama Yakalanması

72-273 Gölgelioğlu Deli

osman Silifke kazası

Adam öldürmek, ırza geçmek, Hırsızlık Kesik başlarının Der-Aliyeyye gönderilmesi

74-280 Tersinikli Rusçuk kazası Eşkiyalık Affedilmesi

74-281

Arpacı Ahmed, Katip Emin, İbrahim Ağazade SerdarMehmed Akçaşehir Kazası Adam öldürme, Irza tecavüz, hırsızlık Affedilmesi 74-282 75-286

Hacı İsa oğulları Hüseyin, İbrahim, Nasuh Mirşah ve İsa

Düşenbe Kazası Gasp ve adam öldürme Yakalnması, Belirtilmemiş

75-284 El-Hac Bilecik Eşkiyalık Affedilmesi

75-285

Hasancık, ince Hasan, Menzilci Matuş, Süleyman Alemdar

Selvi Kazası Eşkiyalık Affedilmesi

75-287

Reşid Osman Bey, Eğribozlu Süleyman Ağa ve kardeşi tosun, Pehlivanoğlu Mehmed Ağa, Yetmişoğlu Mehmed Eğriboz Eşkiyalık Yakalanıp mahkemeye çıkarmak. 76-288 Şaykaoğlu Mustafa, Seyyidoğlu Ahmed ve Manav Eğriboz Evleri yakmaları, ırza tecavüz, adam öldürmeleri Yakalanıp cezalandırılmaları

77-289 Bafkaroz-zade Mihaliç Eşkiyalık Affedilmesi

77-290 El-Haç Mehmet Emin,

(13)

78-291

78-292 Zaimoğlu Osman Köstence Eşkiyalık Kalebend

78-293 Ejderoğlu, Kıllıoğlu,

Tazı Bekir Dimetoka Eşkiyalık Yakalama

79-295 Tufanlı Mehmed İştibiyalık Eşkiyalık Yakalama

79-295 80-296 81-297 83-201 86-311 87-312 87-314

AğavatdanPasbanoğlu Vidin ve Niğbolu Sancağı, Sinop, Belgrad Irza geçme, adam öldürme, mala gasp Yakalama 84-304 Hammami-Zade Hasan,

Pasbanoğlu Niğbolu Eşkiyalık Yakalama

90-330 Kanbur İbrahim, Hacı

(14)

Arşivler milletlerin mirasıdır. Toplumların siyasi, ekonomik, sosyal yapısını, karşılaştıkları durumları ve problemleri ve bunlar arasındaki münasebetleri aydınlatan belgelerdir. Osmanlı Devletinin şu anki toprakları üzerinde Türkiye Cumhuriyeti olmak üzere kırka yakın bağımsız ülkeler bulunmaktadır. Bu devletlerin geçmişleri Osmanlı devletinin arşiv kayıtlarında gizlidir. Osmanlı Arşivi'nde yaklaşık 300.000'e ulaşan defter türleri vardır.2

Tanzimat devrine gelinceye kadar Divan-ı Hümayun da, Ordu Divanlarında, Padişah Sadrazam serdâr-ı ekrem, kaymakam veya defterdar başkanlığında toplanan Divanlarda alınan kararlar, Divan-ı Hümâyûn ve Bâb-ı Defterî'ye bağlı kalemlerde tutulan defterlere kaydedilir ve yürürlüğe konulurdu.

Kararların aynen kaydı usul olarak kabul edildiğinden, müsvedde veya perakende evrak paketlere, paketler aylık torbalara, torbalar da yıllık hazırlanan sandıklara konularak evrak mahzenlerine kaldırılırdı. Defterlere kaydetme usulü Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar devam etmiştir. Böylece İstanbul'un fethinden Osmanlı Devleti'nin sonuna kadar geçen zaman süresinde zengin defter koleksiyonları oluşturulmuştur.

Mühimme Defterleri, hükümlerine göre Divanlar bakımından dört ayrı grupta değerlendirilebilir:

1. Mühime Defterleri: Padişahın payitahtta bulunduğu sırada, Sadrıazam

başkanlığındaki Divan toplantısından çıkan emirlerin kaydolunduğu defterler.

2. Rikâb Mühimmesi: Sadrıazamın sefer veya başka bir sebeple payitahttan

ayrılırken yerine vekil olarak bıraktığı Rikâb kaymakamı veya Sadâret kaymakamı denilen görevli başkanlığında toplanan Divan'da alınan kararların yazıldığı defterler.

3. Ordu Mühimmesi: Ordu ile birlikte sefere çıkan sadrıazamın sefer sırasında

Yapılan Divan toplantılarında alınan kararların yazıldığı defterler.

4. Kaymakamlık Mühimmesi: Padişah ve sadrıazamın aynı anda Dersaâdet'ten

ayrıldığında, devlet işlerini idare etmek üzere tayin edilen Sadâret kaymakamının müstakil olarak akdettiği Divanlarda alınan önemli kararların yazıldığı defterler.

(15)

Mühimme Defterleri'nin genel özelliği içinde ve ayrıca mektumeler de de yukarıda ifade edilen şekil özelliklerinin yanında, içerik olarak aşağıdaki başlıkları bulunmaktadır:

1. Osmanlı Devleti'nin merkez ve taşra teşkilatındaki idarî ve askerî organların, yapısı, karşılıklı münasebetleri, çalışma tarzları ve fonksiyonları; müesseselerin organizasyon ve işleyişi ve hukukî prosedür hükümlerine dair bilgiler,

2. Komşu ülkeler ile Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Arabistan Yarımadası, Kafkaslar ve Rusya tarihleri açısından önemli kayıtlar.

3. Osmanlı Devleti'nin, gayrimüslim tebeası ile olan münasebetleri, azınlıklar hukuku, halkın sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarının temini hususlarındaki yönetim politikası, ibadet ve âyin serbestiyeti, mâbedlerin inşası,

4. Hac organizesi, surre alayları ve mukaddes beldelere götürülen hizmetler, 5. Osmanlı kültür ve sanat faaliyetleri cümlesinden, imar ve iskân siyaseti, çevre ve belediye hizmetleri, sağlık ve eğitim işleri, geniş vakıf idarelerinin problemleri ve teftişleri,

6. Sayıları hayli fazla olan ve Ordu Divanınca tutulan Mühimme Defterleri, askerî tarih, harp tarihi ve lojistik hizmetler tarihi yönünden birinci el kaynaktırlar.3

Mühimme defterleri koleksiyonu Başbakanlık Arşivi’nde bulunmakla beraber günümüze ulaşabilen en eski tarihli iki mühimme defteri Topkapı Sarayı’ndadır (TSMA, 951/1544 tarihli; TSMK, 959/1552 tarihli).

Başbakanlık Arşivi’ndeki 961’den (1554) başlayan defterler tek bir seri içinde toplanmış değildir. 961-1323 (1554-1905) yılları arasındaki 266 ciltlik (20. defter bulunmadığı gibi esas seri 263 ciltlik olup üç defter sonradan ilâve edilmiştir) mühimme tasnifinden başka aslında mühimmeler arasında yer alması gerekirken sonradan bulunduğu için ayrı bir tasnif haline getirilen on yedi defterden ibaret Mühimme Zeyli (980-1159/1572-1746 yılları arasında), altmış sekiz Mühimme-i Askerî (1196/1782’den itibaren), on Mühimme-i Mektûm (1203/1789’dan itibaren) ve on beş Mühimme-i Mısır (1119/1707’den itibaren) mevcuttur. 4

Koleksiyon içinde olmakla beraber 266 ciltlik serinin tamamı da gerçek anlamda mühimme değildir. Arada buyuruldu ve tahvil hükmü defterleri de vardır. Ayrıca iki mühimme defteri Kâmil Kepeci tasnifine girmiştir.

3_{Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, İst., 2010, s.f 51.} 4_{Kütükoğlu M., Mühimme Defteri, DİA, Cilt:31.}

(16)

419 adet olan Mühimme Defterlerindeki kayıtlar ve on adet olan Mühimme-i Mektumlar da, mahalline5_{gönderilen berat ve fermanların örneğidir . Mühimmelerde}

Sadrıazamın başkanlığında; kubbe vezirleri, Anadolu ve Rumeli kazaskerleri, defterdar ve nişancının katıldığı Divan toplantılarında alınan kararlar ve bu kararların devlet kanununa göre uyumuna bakılır padişah tasdikinden geçtikten sonra kronolojik sıra içinde defterlere kaydedilmiştir. 6

XVI. yüzyılın ortalarından XX. yüzyılın ilk yıllarına olan zaman diliminde1203’ten itibaren Mühimme-i Mektumelerde dünyadaki diğer devletler de bulunmayan kültür ve tarih zenginliğini ihtiva eden Mühimme Defterleri, Osmanlı Arşivi'ndeki defter fonları arasında çok önemli bir yer tutmaktadır. Ana konularını; devleti ilgilendiren siyasî, iktisadî, kültürel, sosyal ve harp tarihine dair kararlarteşkil eder.

Mühimme-i Mektume, Osmanlı Arşivi içindeki Defter tasnifinde bulunmakta olup 989 numaralı Divan-ı Hümâyûn Defterleri Kataloğu'nda 1-10 sıra numaralarında kayıtlı 1203-1302/1788-1885 tarihleri arasındaki kayıtları ihtiva eden 10 adet Mühimme-i Mektûme Defteri mevcuttur.

Kataloğ No

Sıra

No Defterin Adı Tarih

Sayfa Adedi Katolog Tertibi 989 1 Mühimme-i Mektume 1203-1208 1788-1793 155 Kronolojik Fihrist 2 1208-1211 1793-1796 193 3 1211-1215 1796-1800 195 4 1216-1220 1801-1805 198 5 1220-1224 1805-1809 167 6 1224-1230 1810-1815 242 7 1225-1227 1810-1812 58 8 1230-1246 1815-1831 378 9 1246-1274 1831-1858 197 10 1276-1302 1859-1885 235 5_{Muhattap makam}

(17)

989 Numaralı Divan-ı Hümâyûn Defterleri Kataloğu'ndaki Mühimme-i

Mektûme Defterleri (A.DVNS.MKM.MHM.d)7

Mühimme-i Mektume içinde herhangi bir suçtan dolayı bir kaleden dışarı çıkmamak üzere içinde oturmaya mahkûm edilenlerin cezalarındanda bahis edilmiştir. Kalebend Defterleri de, Divan-ı Hümâyûn'dan verilen bu cezalara ait hükümlerin kaydına mahsus defterlerdi.

Mühimme-i Mektumede kalebend edilenler ile ilgili bilgiler içerdiği için aşağıdaki defterdende yararlanılabilinir. Bu katalogda, 1135-1256/1722-1841 tarihleri arasındaki ceza hükümlerinin kaydını ihtiva eden 44 adet Kalebend Defteri mevcuttur.

Kataloğ

no Sıra no Defterin Adı

Tarih Defter Adedi Kataloğ Tertibi Hicri Miladi 989 1-44 Kalebend 1135-1256 1722-1841 44 Kronolojik Fihrist

989 Numaralı Divan-ı Hümâyûn Defterleri Kataloğu'ndaki Kalebend Defterleri

(A.DVNS.KLB.d)8

7_{Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, İst., 2010, s.f49.} 8_{Başbakanlık Osmanlı Arşiv Rehberi, İst., 2010, s.f49.}

(18)

1. BELGE ÖZETLERİ

Sahife No : 61

Hüküm No : 223

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Hurpişte kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için naib vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 224

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Filibe kazasında savaşabilecek durumda olan iki yüz neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Filibe Mollası vesaireye yazılan vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 225

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Pazarcık Kazasında savaşabilecek durumda olan yüz elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Pazarcık naibine vesaireye yazılan vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 226

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Şehirköy kazasında savaşabilecek durumda olan yüz neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Şehirköy naibine vesaireye yazılan hükümdür.

(19)

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 227

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Berkofça kazasında savaşabilecek durumda olan yüz neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Berkofça naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 228

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Razlık kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Razlık naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 229

Tarihi : H. 1210/M. 1795

İhtiman kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için ihtiman naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 230

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Serfiçe kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Serfiçe naibine vesaireye yazılan hükümdür.

(20)

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 231

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Preznik kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Preznik naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 232

Tarihi : H. 1210/M. 1795

İznebol kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için İznebol naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 233

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Pirlepe kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Pirlepe naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 234

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Görice kazasında savaşabilecek durumda olan yüz neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Görice naibine vesaireye yazılan hükümdür.

(21)

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 235

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Behişte kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Behişte naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 236

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Çirpan kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Çirpan naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 237

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Zağra-i Atik kazasında savaşabilecek durumda olan yüz neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Zağra-i Atik naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 238

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Köstendil kazasında savaşabilecek durumda olan yüz neferin asker kayıtlarının yapılıp başbuğları maiyetinde gönderilmeleri için Köstendil naibine vesaireye yazılan hükümdür.

(22)

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 239

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Toyran kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin askerliğe kayıtlarının yapılıp başbuğları ile beraber gönderilmeleri gönderilmeleri için Toyran naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 240

Tarihi : H. 1210/M. 1795

Karaferya kazasında savaşabilecek durumda olan elli neferin askerliğe kayıtlarının yapılıp başbuğları ile beraber gönderilmeleri gönderilmeleri için Karaferya naibine vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 61

Hüküm No : 241

Tarihi : 20 Rebiulahir 1210 [3 Kasım 1795]

Vidinli Pasbanoğlu namındaki eşkıyanın yakalanması için görevlendirilen Rumeli Valisi Seyyid Mustafa Paşaya ellerinden gelen yardımı yapmaları hususunda Rumeli eyaletindeki alaybeylerine yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 62

Hüküm No : 242

Rumeli valisi maiyetinde görev yapan Beylerbeyi Mehmete Çirmen sancağı tercih ve ihsan olunmuş olup Valinin maiyetinde görevini gayret ve sadakatle yerine getirmesine dair yazılan hükümdür.

(23)

***

Sahife No : 62

Hüküm No : 243

Vidinli Pasbanoğlu Osman isimli eşkıyanın yakalanması için görevlendirilen Rumeli valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşanın emirleri doğrultusunda hareket edip Vidin muhafızı olup ordunun Lom kasabasında kışlamasına memur Osman Paşa ile muharebe halinde olup adı geçen eşkıyanın bir an önce yakalanması için gerekli gayret ve ihtimamı göstermesi hususunda Berkofça tarafındaki askerlerin kışlamasına memur kişiye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 63

Hüküm No : 244

Yine Berkofça tarafındaki askerlerin kışlamasına memur kişilere yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 63

Hüküm No : 245

Kazalardan toplanan kışlık asker gelinceye kadar Rumeli Valisinin emirleri doğrultusunda Belgradcık Palankasında asayişin sağlanması hususunda Belgradcık başbuğuna yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 63

Hüküm No : 246

Vidinli Pasbanoğlu isimli eşkıyanın yakalanmasına vazifeli Rumeli valisi Vezir Seyyid Mustafa paşaya yardımcı olması konusuyla ilgili olarak Lom kasabasında askeri kışkırtmaya memur Vidin muhafızı Osman paşa vesaire ile gerekli muharebede bulunarak adı geçen eşkıyayı vermek istemeyen Vidin tarafına Tuna ile Belgrad canibinden zerre kadar zahire geçişine izin vermemesi ve eşkıyanın yakalanması

(24)

hususunda gerekli gayret ve ihtimamı göstermesi hakkında Belgrad Muhafızı Vezir Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 63

Hüküm No : 247

Yolların vesaire mevziler de gerekli önlemlerin alınmış olması hususunda Üsküp Nazırı Hüseyine yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 63

Hüküm No : 248

Rumeli Valisi ile muharebe halinde olması ve Kalafat tarafındaki yolların ve geçit yerlerinin muhafazasının sağlanması için buralardaki asker sayısını artırması ve görevlerini hakkıyla yerine getirmesi hakkında Eflak Voyvodası Aleksandıra yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 64

Hüküm No : 249

Tarihi : 10 Cemaziyelevvel 1209 [3 Aralık 1794]

Humbaracı zeametine Mutasarrıf olup Selanik’te ikamet eden Ali Rıza Oğlu Abdurrahman fitne ve fesat olup Eşkıyalık faaliyetlerinde bulunduğundan kaçmasına fırsat verilmeden yakalanıp cezalandırılması hakkında Selanik Sancağı Mutasarrıfı Vezir Ferhat Paşaya yazılan emrin gereğince yapılan harekette ahali de zarar gördüğü ve eşkıyanın yakalanması zor olduğundan Selanikten Taşra tarafına çıkartılmasına izin verilmesidir.

***

Sahife No : 64

Hüküm No : 250

Tarihi : 10 Cemaziyelevvel 1210 [22 Kasım 1795]

Öldürülen silahdar Osman Hasekinin yardımcısından olup Aydos Kazasının vakıf ve Kiremidlik köylerinden Eşkıya Odacıoğlu Seyfullah ve yardımcısının Aşarlı

(25)

Boşnakoğlu kara feyyaz ve Arabacıoğlu adındaki eşkıyaların kötülüklerinden ahalinin çaresiz durumda olduğu Şumnu kadısının bildirdiğinden adı geçen eşkıyaların asla ahaliye zarar vermelerinin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması Silistre valisi Vezir Seyyid El Hac Abdi Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 65

Hüküm No : 251

Tarihi : 10 Cemaziyelahir 1210 [22 Aralık 1795]

Vezareti kaldırılarak önce Geliboluya daha sonra Limniye gönderilen Halil Paşanın talebi üzerine Tekfurdağına gitmesine izin verildiği ve kendisinin Tekfurdağına ulaştığının bilgisidir.

***

Sahife No : 65

Hüküm No : 252

Mora Ceziresinin Gastun kazasının Vaya Karyesi ahalilerinden Kukuoğlu Hüseyin, Halil, Yusuf, Hamza, Mustafa katraves, Mehmet sence kuka Hüseyin ve kondu Ahmet isimli eşkıyanın hırsızlık yapıp adam öldürdükleri vermeleri gereken vergileri vermedikleri Sultan Abdulhamit hana ait Bolyaborda mukataası köylerinden üç köyü basıp ahalinin eşyalarını çalıp zulmettikleri anlaşıldığından bunların yakalanıp cezalandırılmaları, mallarının zaptedilip kayıtlarının tutulup, kayıt defterlerinin Der – Aliyeye gönderilmesi istenmesi üzerine Eşkiyaların bulunduğu Tatar Ali Çiftliği basılmış eşkıyalar yakalanarak hapsolunmak üzere Arnavutluk tarafına gönderilmiş kaçabilen eşkıyalar yakalanıp yargılanmak üzere Mora’ya gönderilmelerinin bilgisidir.

***

Sahife No : 66

Hüküm No : 253

Mora Ceziresinin Gastun kazasının Vava Köyü Ahalisinden olup eşkıyalık yapıp ahaliye zulm eden Kukuoğlu Hüseyin kardeşinin oğlu Halil ve arkadaşının yakalanıp cezalandırılarak mallarına el konulması için görevlendirilen Mora Kaymakamı Mehmet Tecelliye yardımcı olmaları ve bir miktar askeri yardım için göndermelerine dair Mora ve Mizistre sancakları alaybeylerine yazılan hükümdür.

(26)

***

Sahife No : 66

Hüküm No : 254

Sultan Abdülhamit hanın Morada vaki Balyaborda ve Fevabi Mukataasından üç köyü Kondu Ahmet Eşkiyası basıp ahalinin eşya ve mallarını çaldıklarından bunların yakalanarak cezalandırılmaları ve ahalinin bu gibilerin zulümlerinden kurtarılıp asayişin sağlanması hususunda Mora Kaimmakamı Mehmet Tecelliye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 67

Hüküm No : 255

Mora Ceziresinin Gastun kazasının Vava köyü sakinlerinden Ömer ve Bilo Hüseyin eşkıya ile birlikte hareket ederek ahaliye zulm ettikleri yol kesip haydutluk yaptıkları sabit olup yakalanmaları için emir çıkartılınca firar edip Arkodya voyvodalığında ahaliyi perişan ettikleri eşkıyaların ve akrabalarından Şaban vesair yardımcılarının yakalanıp cezalandırılmaları çiftiköt, emval, ve eşkıyalarına el konulması firar edenler ise köy ahalileri bunları köylerine sokmayacaklarına dair yemin ettikleri ve bir an evvel yakalanıp ahalinin bunların zulümlerinden kurtarılması için gerekli çabayı göstermelerine dair Mora Kaimmakamı Mehmet Aliye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 67

Hüküm No : 256

Ankara sancağının Ayaş Kazasında ayan olduklarını iddia ederek ahaliye zulm eden Süleyman Bayrakdar ve Tokmakoğlu isimli eşkıyanın yakalanıp Sinop Kalesinde mahkum olunması Anadolu valisi vezir El-Hac Ebubekir paşaya emirolunmuş iken eşkıyalar firar edip etraflarında topladıkları adamlarıyla beraber yol kesip hırsızlık yaptıkları Müfti Abdulhalim eşkıyası ile sürekli çatışma ahalinin bunlara zulümlerinden kurtarılıp asayişin sağlanması için Abdulhalimin mürtülüğünün elinden alınıp Kayseri kalesinde mahkum olunması Süleyman Alemdar ve Tokmakoğlunun kazadan uzaklaştırılıp kendilerine nizam verilmesi Ayaş voyvodalığına ehil birinin tayini ve

(27)

eşkıya ile mücadelesine Ankara vesaire tarafından müdahale olunmaması eğer eşkıyalar itaat etmezlerse emir yazılmasına gerek kalmadan bunların cezalandırılması ahaliye zulmedilmesine asla izin verilmemesi yönünde Bozok ve Kangri sancakları Mutasarrıfı Cabbar zade Mir Süleymana yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 68

Hüküm No : 257

Ankara sancağının Ayaş kazasında eşkıyalık hareketlerinde bulunan Müfti Abdulhalimin fetva vermeye liyakati olmadığından müftülüğün elinden alınması ve Kayseriye kalesinde mahkum olunması Ayanlık iddasında bulunarak ahaliye zulm eden Süleyman Alemdar ve Tokmakoğlu ile Abdulhalimin birbiriyle olan kavgalarından dolayı bir çok insan öldüğü halkın huzur ve asayişi kalmadığından bunlara nizam verilip kaza dahiline gelmelerine asla izin verilmemesi muhalefet edenler ise cezalandırılmaları ahaliye hiçbir şekilde müdahalede bulunmalarına müsaade edilmemesi Bozok ve Kengiri sancakları Mutasarrıfı Cabbar Zade Mir Süleymana yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 69

Hüküm No : 258

Ankara sancağının Ayaş kazalarında bir müdetten beri ayanlık iddasında bulunarak ahaliye zulüm eden Müfti Abdulhalimin fetva verme ehliyetinin elinden alınması ve kayseriyye kalesinde mahkum edilmesi Süleyman Alemdar ve Tokmakoğlu isimli eşkıyaların ise kazadan uzaklaştırılmaları ve kendilerine bir nizam verilmesi eğer kazaya gelmek isterlerse izin verilmeyip cezalandırılmaları ve kazada ahalinin asayişinin sağlanması kendi halinde olan vatandaşa dokunulmaması hakkında Bozok ve Kengiri sancakları Mutasarrıfı Cabbar zade Mir Süleymana yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 69

Hüküm No : 259

İnebahtı sancağının önceki Selanik Mutasarrıfı vezir Ferhad Paşaya rütbesi olunduğu vezareti elinden alınıp mütaikiben Gümülcine de ikamete memur edilen

(28)

önceki İnebahtı sancağı Mutasarrıfı Abdullah Paşanın İnebatıdan alınarak Gümülcineye götürülmesi hakkında bu işle görevli mübaşire yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 69

Hüküm No : 260

Tarihi : 20 Muharrem 1210 [6 Ağustos 1795]

Belgrad kalesi muhafazasında görevli yeniçeri zabiti Çelebi Mustafa görevini yapmadığı ve nasıl davranışalar sergilediği anlaşıldığından diğerlerine ibret olması maksadıyla yakalanıp idam edilmesine dair Belgrad Muhafızına, Belgrad Mollasına ve bu işle görevli çavuşa yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 70

Hüküm No : 261

Tarihi : 10 Zilhicce 1209 [28 Haziran 1795]

Gülefçeli Osman Hasekinin yol kesip halka zulm ve taadidde bulunmuş olan eşkıyanın yakalanarak cezalandırılması eğer firar eder ise ele geçirilmesi için her türlü gayret gösterilmesi bu hususta gevşeklik gösterilir ise işbirlikçi kabul edilip kendilerinin de cezalandırılacaklarına dair o tarafta olan ayan ve zabıtlara yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 70

Hüküm No : 262

Tarihi : [10 Zilhicce 1209] [28 Haziran 1795]

Gülefçeli Osman Hasekinin ve yardımcılarının görüldükleri yerlerde tutuklanmaları ve ahalinin musallatlarından kurtarılması için Gülefçeli Osman Hasekinin bulunduğu mahallin hakimi, ayan, zabıtan vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 70

Hüküm No : 263

Tarihi : 30 Zilkade 1209 [18 Haziran 1795]

Yaptığı kanunsuz uygulamalar ile ahaliyi canından bezdiren Yeni Pazar Ayanı Gülefçeli Osman Haseki bu defa da Şumnu Hacıoğlu pazarı Hazergrad ve Kozluca kazalarında etrafında topladığı eşkıya ile yağmalamalarında bulunup adam öldürdükleri ahaliyi korku ve dehşet içinde bıraktığı haber alındığından yakalanıp idam edilmesi için

(29)

gerekenin yapılması bir daha ahaliye zulmetmesine asla izin verilmemesi eğer cezalandırılması mümkün olmayıp tekrar yağmalamada bulunacağı anlaşılır ise Der Aliyeye haber verilmesine dair kapıcıbaşılarından Yenipazarda olan El-Hac İsmail, Şumnu Hazergrad, Osmanpazarı, Cuma ve çardak kazalarının Kadı, Naib, ayan ve zabıtasına yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 71

Hüküm No : 264

Tarihi : 10 Muharrem 1210 [27 Temmuz 1795]

Selvi kazasında eşkıyalık yapan Hacı Manav ve yandaşları Selvi kazasının Dereli Köyünde oldukları yakalamakla görevli Silistre Valisi veziri Abdi Paşa tarafından haber verildiğinden ahaliyi canından bezdiren bu eşkıyanın ortadan kaldırılması için gece gündüz demeden elinden gelen gayreti göstermesi ve asla gevşeklik göstermemesi hakkında Ziştovi Voyvodasına yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 71

Hüküm No : 265

Bu hükmün bir sureti ninde Kızanlık ayanına yazılmıştır. ***

Sahife No : 71

Hüküm No : 266

Bu hükmün bir sureti ninde Lofça ayanına yazılmıştır. ***

Sahife No : 71

Hüküm No : 267

Şaki Hacı Manavı yakalamakla görevli Silistre Valisi Vezir Abdi Paşanın maiyetinde olan Selvi Voyvodası ile beraber kazalarından acilen sınır boyundaki

(30)

askerin gönderilmesine dair Niğbolu kazasının ayan, zabitan vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 71

Hüküm No : 268

Samakov ve İhtimam kazalarından geçerek İzladi kazasından konakladıktan sonra Toryan bakanı üzerinden Silivri ve Lofça kazaları gittikleri belirtilen dağlı eşkıyasının yakalanmasından sorumlu Silistre valisi ve Çirmen Sancağı mutasarrıfı Vezir El-Hac Abdi Paşanın maiyetinde Giritten beş yüz asker toplayarak gitmesi istenilen Pazarcık Ayanı Mehmet bu kadar askeri temin edemediğinden iki yüz elli asker ile vakit kaybetmeden Abdi paşanın yanına gitmesi ve verilen görevi hakkıyla yerine getirilmesine dair Pazarcık Ayanı Mehmed ve Pazarcık kadısına yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 72

Hüküm No : 269

Selvi Kazası ve ahalisinde kötülükte bulunup adam öldüren, gasp yapan, ırza tecavüz eden, köyleri yakan ahaliye çeşitli eza ve cefada bulunan Şaki Hacı Manav ve arkadaşlarının ve arkadaşlarının Selvi nin Dereli Köyünde oldukları haber alındığından bunları yakalamakla görevli Silistre valisi Vezir Abdi Paşanın Maiyetinde bulunmak üzere Plevne kazalarından topladığı askerler ile derhal Selvi kazasına gitmesi ve verilen görevleri gece gündüz demeden çalışarak yerine getirmesine dair Plevne kazası ayanına yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 72

Hüküm No : 270

Tarihi : 10 Muharrem 1210 [27 Temmuz 1795] Bu hükmün bir suretinin İzladi ayanına yazılmıştır.

(31)

***

Sahife No : 72

Hüküm No : 271

Tarihi : 10 Muharrem 1210 [27 Temmuz 1795] Bu hükmün bir suretinin Rusçuk ayanına yazılmıştır. ***

Sahife No : 72

Hüküm No : 272

Tarihi : 10 Muharrem 1210 [27 Temmuz 1795] Bu hükmün bir suretinin Hazergrad ayanına yazılmıştır. ***

Sahife No : 72

Hüküm No : 273

İçil Sancağının Silifke kazası sakinlerinden olup öldürmek, ırza geçmek, hırsızlık gibi fillerle ahaliyi canından bezdiren Gölgelioğlu Deli Osman ve kardeşlerinin yakalanıp cezalandırılması ile görevli Karaman valisi ve İçil Sancağı mutasarrıfı Vezir Seyyid Ali Paşa eşkıyaların üzerine varıp Silifke kalesinden kaçıp sığındıkları liman kalesinde Gölgelioğlu Deli Osman ve kardeşleri Kör Mustafayı yandaşlarıyla birlikte yakalayıp kesik başlarını Der Aliyeyye gönderdiği mavi demekle meşhur diğer kardeşi ise gemi ile deniz tarafına kaçtığından bulunduğu yerde yakalanıp cezalandırılması hakkında Kaptan-ı Derya Veziri Hüseyin paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 72

Hüküm No : 274

Bu hükmün bir suretinin de firari Eşkıya o taraflara varır ise yakalanıp Der Aliyeyye bildirilmesi için Kıbrıs Mutasarrıfına yazılmıştır.

(32)

***

Sahife No : 72

Hüküm No : 275

Hükmün bir sureti nin Yafa kadısı ve gümrükçüsüne yazılmıştır. ***

Sahife No : 72

Hüküm No : 276

Hükmün bir sureti nin İskenderiye kadısı ve zabitanına yazılmıştır. ***

Sahife No : 72

Hüküm No : 277

Bu hükmün bir suretinin Mısır valisine, kadısına ve diğer ümerasına yazılmıştır. ***

Sahife No : 73

Hüküm No : 278

Selvi kazası ahalinin yolunu kesip ahaliye zulm eden dağlı eşkıyanın yakalanıp cezalandırılması ile vazifeli Silistre Valisi Vezir Abdi paşanın maiyettin de eşkıya ile mücadele etmek için güzide askerler gerektiğinden belirtilen vasıflar da askerin acilen toplanarak vakit geçirmeden gönderilmeleri hakkında Silistre valisi Abdi Paşazade Hasan bey Kaim Aşiretinden Şeyh Bezenli (Şıhbızınlı), Mir-i Aşireti Mehmet bey ve Mikaili Türkmenlerinden Mir-i Aşireti İbrahim bey ve İbrahim Bey ve Mervanlı Kürdü Mir-i Aşireti Halil Bey ve bu hususta tayin olunan mübaşire yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 73

Hüküm No : 279

Bu hükmün bir suretinin de isimleri belirtilen aşiret beyleri ve maiyetindeki asayiş halkının Ankara dan Selvi kazasına varıncaya kadar olan yol üzerindeki kadı,

(33)

naib, ayan, zabitan vesaireye bölgelerden geçerken yardımcı olmaları hususundaki hükümdür.

***

Sahife No : 73

Hüküm No : 280

Rusçuk Kazanası sakinlerinden olup işlediği suçlardan dolayı de cezalandırılan Tersiniklioğlu isimli kişi Eflak Voyvodası Aleksandırı vasıtasıyla pişmanlığını ifade ederek affını talep ettiğinden kendi halinde olmak ve hiç kimseye zarar vermemek şartıyla affedilmesi eğer eski haline dönerse tekrar cezalandırılması hakkında Rusçuk kadısına yapılan hükümdür.

***

Sahife No : 74

Hüküm No : 281

Akçaşehir kazası sakinlerinden Arpacı Ahmed, Katip Emin, İbrahim Ağa-zade Serdar Mehmedin birlikte halka zulmettikleri öldürme, ırza tecavüz, hırsızlık vesaire de bulundukları ihbarı üzerine cezalandırılması hususunda emir çıkartılması ise de bunların belirtilen suçları işlemediğine cümle ahali şehadet etmeleriyle yapılan suçlamaların iftiradan olduğu anlaşıldığından adı geçen şahısların affı hakkında Akçaşehir vekiline yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 74

Hüküm No : 282

Göçebe taifesinden olup haklarında yakalama emri çıkartılan Hacı İsa Oğulları Hüseyin, İbrahim, Nasuh, Mirşah ve İsa isimli eşkıyalar düşenbe kazasında zorba taifesi olan Simirlioğlu Ali ile birlikte dağlarda vesair yerlerde yol kesip, adam öldürme gasp vesair filleri işleyip ahaliyi perişan ettiklerinden dolayı yakalanıp kesik başlarını Deraliyyeye gönderilmesi emir olunmuştur ise de İbradi Manavgat Alaiye, Senir ve Düşenbe kadılarının ilamlarında belirttikleri üzere eşkıyalar bozkır tarafına kaçıp Bozkır Ayanı Abdulhalimin etrafında toplanarak Sarı at yaylasında bulundukları anlaşıldığından yakalanıp ahalinin bunlardan kurtarılması için Bozkır Maden Eminine

(34)

dahi emir yazıldığından konuyla ilgili gereğinin yapılmasına dair Alaiye Mutasarrıfı İbrahime yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 74

Hüküm No : 283

Bu Hükmün bir suretinin de Bozok Maden Eminine yazılmıştır. ***

Sahife No : 75

Hüküm No : 284

Tarihi : 10 Safer 1210 [26 Ağustos 1795]

Kanun ve nizamlara aykırı işler yaptığı iddiasıyla cezalandırılan Bilecik sakinlerinden El-Hac hakkındaki iddiaların iftiradan olduğu anlaşıldığından affedilmesine dair Anadolu valisine yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 75

Hüküm No : 285

Selvi kazasında eşkıyalık yapmakta olan Selvi sabık ayanı Hasancık İnce Hasan, Menzilci Matuş, Süleyman Alemdar ve yardımcılarından olan Sevi Haseki-zade Osman, Ali, ve Alihan arzuhal göndererek pişmanlıklarını ifade ettiklerinden bir daha bu tür işlere kalkışmamak ve eşkıyadan uzak olmaları şartıyla affedilmelrine dair Selvi kazası vekiline yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 75

Hüküm No : 286

Göçebe taifesinden olup kanuna aykırı hal ve hareketleri olan Hacı İsa Oğulları Hüseyin, İbrahim, Nasuh, Mirşah ve İsa cezalandırılmaları için emir verilmiş olup Bozok Mutasarrıfı Cabbarzade Mir Süleyman gönderdiği tahriratta Alaiye sancağında Kain Karahacılı Sınıklı ve Cırıklı Cemaatlerinden olup Bozkır madenlerinde çalışan kızılkiriş, sarıat ve küçüktepe mahallesinde bulunanlar hakkında asılsız idaalarda bulunarak cezalandırılmak istendikleri haber verildiğinden Bozkır, Buldan, Seydişehri,

(35)

Kırili Göç-i Kebir kazalarının naibleri dahi bunların suçsuz olduklarını bildiklerinden affedilip maden hizmetinde çalıştırılmaları için Alaiye Sancağı Mutasarrıfı İbrahim ve Bozkır maden eminine yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 75

Hüküm No : 287

Ağriboz sakinlerinden Reşit Osman Bey ve Kethüdası Ağribozlu Süleyman Ağa ve kardeşi Tosun, Pehlivanoğlu Mehmet Ağa Türk Mehmet Ağa ve Yetmişoğlu Mehmed Ağa isimli kişiler birlik olup ahaliden çeşitli isimler altında teşkilatta bulundukları fukaraya zulmettikleri ve Reşid Osman Beyin İstifeli Emin Ağayı öldürdükleri ihbar olunduğundan iddaların araştırılıp suçlu görülenlerin hısımları ile birlikte mahkemeye çıkmaları ve suçları sabit olur ise Deraaliyeyye bildirmeleri asayişin sağlanması ve kendi halinde olan vatandaşa asla dokunulmaması hakkında Ağriboz Muhafızı Vezir Mustafa Paşaya ve Eğriboz Kadısına yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 76

Hüküm No : 288

Kızılhisar Mütesellimi Şaykaoğlu Mustafa nın eşkıyadan Seyyidoğlu Ahmed ve Manav ile beraber olup eniştesi molla İsmail i naib tayin edip etrafında topladığı eşkıyalar ile ahalinin mallarını çaldıkları evlerini, bağ ve bahçelerini yaktıklarını, ırza tecavüz ettikleri on beş kadar kişiyi öldürdükleri ve her geçen gün baskı ve zulmün artırdıkları halkın gücünün üstünde vergi topladıkları ve bu yüzden vatanlarını terk etme haberi verildiğinden eşkıyaların yakalanıp cezalandırılmaları zorla aldıkları malların sahiplerine iadesi için Ağriboz muhafızı Mustafa Paşa ve Kızıl Hisar kadısına yazılan hüküm olup der kenarında bütün bu olanlardan Şayakaoğlu Mutasarrıfının haberi olmadığına dair Kızılhisar Kadısının ilanı ve Ağriboz muhafızının mektubu olduğu bildirilmiştir.

(36)

***

Sahife No : 77

Hüküm No : 289

Tarihi : 20 Safer 1210 [5 Eylül 1795]

Mihaliç Sabık Voyvodası Hayrecizadenin katili olmakla suçlanıp idam cezasına çarptırıldıktan sonra firar eden Bafkaroz –zade Mehmet Haşim olayla hiçbir ilgisinin bulunmadığı çok perişan bir durumda olduğunu bildirir Arzuhali üzerine affedilerek cezasının kaldırılmasına dair Dergah-ı Mualla kapıcı başılarından Kara Osman –Zade Hüseyin v e Mihaliç vekiline yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 77

Hüküm No : 290

Çirmen Sabık mütesellimi El-Haçc Mehmet Emin, Ayan ve Sabık ile birlikte hareket ederek kanuna aykırı bir şekilde ahaliye cefa ve eziyet ettiklerinden Silistre valisi ve Çirmen Mutasarrıfı Vezir Seyyid El-Hac Abdi Paşaya yakalanıp cezalandırılmaları emr edilmiş ise de Uzuncaabad-ı Hasköy vekili ahalinin mahzarları ve eski mütesellimin arzuhalinde afları rica edildiğinden bir daha suç işlememek, ahalinin huzuru ve güvenliği için çalışmak ve eşkıyanın yakalanmasında yardımcı olmak şartıyla affedilmelerine dair Uzuncaabadı Hasköy vekiline, zabıtına vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 77

Hüküm No : 291

Tarihi : 29 Zilhicce 1209 [17 Temmuz 1795]

Köstence kazası Ayanı Zaimoğlu Osman her sene kanuna aykırı bir şekilde ahaliden fazla vergiler tahsil ettiği ve her geçen gün zulmünü arttırarak fukarayı perişan eylediği bildirildiğinden ayanlıktan alınarak ibret olması maksadıyla Sinop kalesine gönderilmesi onun yerine ahalinin tercih ettiği birinin ayan seçilmesi huzur ve refah teminine dair çalışması hakkında İsmail kalesi bina emini Mehmed Raşit, Köstence naibi ve Sinop kalesi dizdarına yazılan hükümdür.

(37)

***

Sahife No : 78

Hüküm No : 292

Tarihi : 29 Zilhicce 1209 [17 Temmuz 1795]

Köstence Kazası Ayanının Sinop Kalesinde mahkum olunması ahalinin seçtiğ birinin ayan yapılması ve ahalinin tercihine asla müdahale edilmemesi ve refah ve mutlulukları için çalışılması hakkında İsmail Kalesi Bina Emini ve Köstence Kazası naibine yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 78

Hüküm No : 293

Vidin tarafındaki dağlı eşkıyadan olan Sinop adlı eşkıya ile Ejderoğlu, Kıllıoğlu, Tazı Bekir demekle bilinen eşkıyalar etraflarına topladıkları adamlarıyla Dimetoka kazası civarındaki köyleri basıp erkek, kadın, çocuk ve bir çok kişiyi öldürdükleri mal ve eşyalarını yağmaladıkları ırza tecavüz ettikleri haberi verildiğinden bunları yakalayıp cezalandırmakla görevli Rumeli valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşanın maiyetinde hizmet etmek üzere Dramo Nazırı Mehmet Halil ile birlikte hareket ederek üç yüz asker toplayıp eşkıyaların yakalanıp cezalandırılması için elinden gelen bütün gayreti göstermesi ve bu eşkıyaların adının bir daha duyulmaması için çalışıp sonucun Der Aliyyeye bildirilmesine dair Dergah-ı Mualla Kapıcı basılarından Şirazi İsmail Beye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 79

Hüküm No : 294

Ayanlık iddiasında bulunarak halka türlü eza ve cefada bulunan İştib eşkıyalarından Turfanlı Mehmet adlı eşkıyanın ahali üzerindeki baskının kaldırılması için yakalanarak cezalandırılması hakkında Rumeli Valisi Vezir Seyyid Mustafa paşaya yazılan hükümdür.

(38)

***

Sahife No : 79

Hüküm No : 295

Vidin ve çevresinde eşkıyalık yapan Pasbanoğlu Vidin ve Niğbolu sancaklarındaki kasaba ve nahiyelerindeki ayan ve ahalinin önde gelenlerini baskı ile kendi istek ve arzuları doğrultusunda kullandığını, kendisine boyun eğmeyenlerin evlerini yakıp mallarını yağmaladığı Vidin muhafızlarının nüfuzlarını kırarak her türlü işe müdahalede bulunduğu katl ve ırza tecavüzde dahil her türlü melaneti işlediğinden bir an önce harekete geçilip Sofya da üzerine varılıp ahaliyi daha fazla baskı ve etkisi altında bırakmasına izin verilmeyerek vücudunun ortadan kaldırılması, baskıyla kendine boyun eğdirdiği halka dokunulmaması ve kendilerine gereken tembihatın yapılmasına dair Rumeli valisi vezir Seyyid Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 80

Hüküm No : 296

Belgrad kalesine Hücum eden Eşkıya vidinli Pasbanoğlunun yakalanıp öldürülmesi görevi Rumeli valisine verilmiş olup Rumeli vilayetlerinde olan çok sayıda asker ile Şehirköy, Berkofça ve Tuna sahillerindeki kazalardan temin edilen askerlerin ayanları yanında toplanmaları Niğbolu, Rusçuk, Tırnova, Plevne ve Hazergrad ayan ve zabitanın Niğbolu müteselliminim maiyetinden bir kolu Bozrofça üzerinden olmak üzere iki koldan Vidine varıp bir an evvel eşkıyanın yalalanarak ortadan kaldırılması hususunda Belgrad Muhafızı Vezir Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 81

Hüküm No : 297

Vidin kalesi Ağasından Pasbanoğlu Osman isimli eşkıyanın Ada-i Kebir vesair bazı mahallelere adamlarını gönderip her türlü kötülük yaptırma ihtimali bulunduğundan Ada-i Kebir kalesi muhafızıyla ittifak halinde olarak kalenin korunması için emrindeki Mirimiranlardan birini beraberinde çok sayıda asker ile kalenin muhafazına tayin edip isminin bildirilmesi ve eşkıyanın yakalanıp cezalandırılması

(39)

hususunda kendisine gerekli tenbihatın yapılması hususunda Belgrad Muhafızı Vezir Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 81

Hüküm No : 298

Ada-i Kebir kalesi muhafızı ile birlikte hareket ederek eşkıyalardan korunması hakkında görevlendirilen Miri mirana ve Mutasarrıfa yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 81

Hüküm No : 299

Vidin kalesinde olan Kalafata bazı eşkıyalar gelmeye kalkışırlar ise müdafaa için Rumeli valisinin yanın da hizmet etmek ile görevlendirilen Mirimiranın maiyetindeki askerlerden bir bölümü uygun görülenlerin gönderilmesine dair Rumeli Valisine yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 81

Hüküm No : 300

Seri’an Kalafata geçip Vidin tarafından gelebilecek eşkıyalara karşı hazırlıklı olmasına dair Miri mirana yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 81

Hüküm No : 301

Ağavatdan Pasbanoğlu Osman yaptıklarından pişmanlık duyup devlete bağlılığını bildirmiş olup af talebi kabul olunmuş iken asiliklerine devam ettiği etrafına topladığı yandaşlarıyla Tırnova, Plevne ve Rusçuk taraflarında fukara halkı perişan ettikleri Belgrad ı Serhatlik den çıkarıp kendilerine sığınma yeri yaptıkları Sırp reayaya zulmettikleri Vidinden asker çıkarıp top ve cephane sevk ederek Belgrada saldırdıkları Vidin de halkı sindirip herkesi kendilerine tabii yaptıklarından artık affedilmesi mümkün olmadığından Rumeli Valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşa çok sayıda asker ile

(40)

yakalayıp cezalandırılmak üzere tayin olunduğu Vidin Serhaddi askere maaşı gönderilmiş olup askerlerin maaşlarını almaları, eğer onun yanında olmaya devam ederler ise onların da asilerden sayılıp cezalandırılacaklarının kendilerine tembih olunması hakkında Vidin muhafızı veziri Mehmet Paşa, Vidin kadısı, yeniçeri ocağı zabitan vesaireye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 83

Hüküm No : 302

Vidin kalesi muhafızlığı vezir Mehmed Paşadan alınarak Keşan da bulunan Vezir Osman Paşaya verilmiş olup Vidin kalesinin muhafazası şartıyla kendisine Vidin ve Niğbolu sancaktarı tevcih olunan Osman Paşanın bir an önce görev yerine gitmesi, görevini hakkıyla yerine getirmesi, Niğbolu tarafından kötü işler yapanların yakalanıp edebini verme ile görevli Rumeli valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşaya Rumeli de olan Mirimiran, bey, beyzadegan, Niğbolu, Rusçuk, Tırnova, Plevne ve Hazergrad kazalarının ayan, zabitan, Belgrad Muhafızı Mustafa Paşanın maiyetindeki askerler ile beraber iki koldan Niğbolu üzerinden Vidine varıp Rumeli valisi ile muhabere ve ittifak halinde verilen görevleri yerine getirmeleri hususunda Vidin Muhafızı Osman Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 84

Hüküm No : 303

Vidin Muhafızlığı Vezir Osman Paşaya verilmiş olup eski Vidin Muhafızı olan Vezir Mehmet Paşanın yeni tayin olunacak görevi kendisine bildirilene kadar Vidin de kalmasına ve görevi tevcih olunduğundan vakit kaybetmeden yeni görev yerine gitmesine dair Mehmet Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 84

Hüküm No : 304

Vidinli Pasbanoğlu Osman belasının defi için Belgrad muhafızı Mustafa Paşa, Niğbolu mütesellimi Haseki Mehmed ve Vidin ağavatından olup Pasbanoğlunun sürgün

(41)

ettiği Hammami-Zade Hasan ile beraber olup, bölgenin ileri gelenleri ile muharebede bulunup onları Pasbanoğluna karşı harekete geçmelerinin sağlanması yapılacak operasyonun sadece Pasbanoğluna yönelik olduğu başka hiç kimseye zarar verilmeyeceğinin tekrar tekrar teyid duyurulması, yapılacak hareketin en ince ayrıntılarına kadar hesap edilmesi ve eşkıyanın muhtemel kaçabileceği yerlerin tutulması ve kaçmasına izin verilmeden seri bir şekilde hareket edilerek bu gailenin ortadan kaldırılması asla bu konu da gevşeklik gösterilmemesi hususunda Rumeli valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 85

Hüküm No : 305

Vidin Muhafızlığına tayin olunan Vezir Osman Paşanın bir dakika vakit kaybetmeden Niğbolu üzerinden Vidine varıp Rumeli Valisi ve Belgrad Muhafızı ile muhabere halinde verilecek görevleri hakkıyla yerine getirilmesine dair Osman Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 86

Hüküm No : 306

Vidin ağaları ve Yamaklarından bazıları Pasbanoğlu Osmanın eşkıyalıklarından perişan olup Niğbolu taraflarına kaçmak durumunda olduklarından Pasbanoğlunun yakalanması ile görevli Rumeli valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşa, Belgrad Muhafızı eyalet ve kazalardaki bey, beyzadegan, ayan vesaire ile birlikte hareket etmek üzere bölgelerinde bulunan ağa ve yamakları Niğbolu Müteselliminin maiyetine gönderilmelerine dair Tuna Sahillerindeki kazaların kadı, naib, ayan, ve zabitanına yazılan hüküm olup Ziştovi, Silistre, Plevne Yergöğü, Rusçuk, ve Niğbolu kadılarının verilen emri yerine getirecekleri bildirildiklerine dair hükümdür.

(42)

***

Sahife No : 86

Hüküm No : 307

Silistre’de ikameti emir olunan Vidinli Mehmed Ağa-Zade Genç ağaya yazılan emir üzerinde Seyyid Mustafa Paşanın maiyetinde olduğunun beyanıdır.

***

Sahife No : 86

Hüküm No : 308

Niğbolu Mütesellimine yazılan emir üzerine Niğboludan hareketle Seyyid Mustafa Paşanın yanına gittiğinin hükmüdür.

***

Sahife No : 86

Hüküm No : 309

Suçları affolunan Selvi Kazası ileri gelenlerinden Hasancık da Niğbolu Mütesellimi maiyetinde olacağını taahhütüdür.

***

Sahife No : 86

Hüküm No : 310

Tuna sahillerindeki kazalardaki yamakların Vidinli Mehmed Ağa-Zade Genç Ağa ve Hasancıkın Niğbolu müteselliminin maiyetinde görevlerini yerine getirmek üzere bir an evvel Vidin tarafına gitmelerinin hükmüdür.

***

Sahife No : 86

Hüküm No : 311

Birkaç seneden beri Vidin ve ahalisinde öldürme, gasb vesair kötü hareketler de bulunan Vidinli Pasbanoğlu Osman’ın yakalanıp idam edilmesi görevi Rumeli valisi Seyyid Mustafa Paşaya verilmiş olup Rumelide bulunan Mirimiran, bey, beyzadegan maiyetine verilmiş olup Belgrad Muhafızı Vezir Mustafa Paşa da maiyetindekilerle

(43)

Bozrofça ve Bana üzerinden Vidin tarafına gitmesi, Vidin Muhafızlığına tayin olunan Gürcü Osman Paşanın acilen Niğboluya varıp Niğbolu Mütesellimi Haseki Mehmedin maiyetinde kazalarında topladıkları askerler ile Vidin tarafına gitmeleri ve Mustafa Paşanın maiyetin de kendilerine verilecek vazifeleri hakkıyla yerine getirmeleri eşkıyanın firarını önleyecek her türlü önlemlerin alınması Vidin ve ahalisinin bu şekilde temizlenmesi için gerekli gayretin gösterilmesi ve kaçmalarına asla izin verilmemesi Alacahisar tarafına firar edenler ise kendisine uyulmayıp yakalanıp idamı için Alacahisar Mutasarrıfı Şehsüver Abdiye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 87

Hüküm No : 312

Vidinli Pasbanoğlu adındaki eşkıyanın yakalanması için emrindeki askerler ile Bozorofça ve bana tarafından iki koldan Vidine gidip Rumeli valisi; Vidin Muhafızı, Niğbolu Mütesellimi vesair bu işle vazifeli kişilerle muhabere halinde olup hep birlikte eşkıyanın ortadan kaldırılması için dakika kaybetmeden gerekli gayret ve çabayı göstermesine dair Belgrad Muhafızı Vezir Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 87

Hüküm No : 313

Vidin Muhafızlığına tayin olunan Vezir Osman Paşa görev yerine gideceğini bildirdiği halde hareket etmediği haber alındığından bir dakika bile kaybetmeden derhal beraberindekilerle birlikte Vidine gitmesi, o varıncaya kadar Niğbolu Müteselliminin de Vidin de olacağı Rumeli Valisi, Belgrad Muhafızı ve Niğbolu Mütesellimi vesayirin Vidin tarafına görevlendirilenler ile birlikte hareket edip verilen görevleri hakkıyla yerine getirmesi ve Vidin Muhafızı Vezir Osman Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 87

Hüküm No : 314

Vidinli Pasbanoğlu eşkıyasının yakalanıp cezalandırılması ile alakalı defalarca yazışmalar yapıldığı halde henüz sonuç alınamadığından bu iş ile vazifeli Belgrad ve

(44)

Vidin Muhafızları ile Niğbolu Mütesellimi Vesaire ile muhabere halinde birlikte hareket ederek zaman kaybetmeden Vidin tarafına gitmesi ve vardığında haber göndermesine dair Rumeli Valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 88

Hüküm No : 315

Vidin tarafındaki eşkıyanın yakalanıp ortadan kaldırılması görevi Rumeli Valisi Vezir Seyyid Mustafa Paşaya verilmiş olup Rumeli eyaletindeki bütün Mirimiran Bey, Beyzadegan vesairenin Paşanın maiyetinde bulunmaları emredildiğinden iki bin asker acilen Paşanın yanına gidip maiyetinde verilecek görevleri yerine getirilmesine dair Yanya Mutasarrıfı Tepedelenli Ali’ye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 88

Hüküm No : 316

Maiyeti ile beraber Vidine gitmesi için Sabık Selanik Mutasarrıfı Cafere yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 88

Hüküm No : 317

Maiyetindeki kapıkullarıyla beraber Vidine gitmesine dair Mirimiran Süleyman Paşa-Zade Mahmuta yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 89

Hüküm No : 318

Maiyetindeki kapıkullarıyla beraber Vidine gitmesine dair İlbasan Mutasarrıfı İbrahim’e yazılan hükümdür.

(45)

Sahife No : 89

Hüküm No : 319

İki yüz elli asker ile Vidine gitmesi için Selanikli Yusuf Bey-Zade Abdurrahman Beye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 89

Hüküm No : 320

İki Yüz asker ile Vidine gitmesi için Yeniceli Emin Beye yazılan hükümdür. ***

Sahife No : 89

Hüküm No : 321

Üç Yüz asker ile Vidine gitmesi için kapıcıbaşılarından İskeçeli El-Haç Mustafaya yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 89

Hüküm No : 322

Üç Yüz asker ile Vidine gitmesi için Kapıcıbaşılarından Zihneli Abdulfettah Beye yazılan hükümdür.

***

Sahife No : 89

Hüküm No : 323

Yüz Elli asker ile Vidine gitmesi için Menlik ayanı El-Haç Osman Beye yazılan hükümdür.