AKC‹⁄ER KANSERL‹ OLGULARDA TEfiH‹S ANINDA
AKC‹⁄ER TÜBERKÜLOZU B‹RL‹KTEL‹⁄‹
THE CO-MORBIDITY OF PULMONARY TUBERCULOSIS AT THE TIME
OF DIAGNOSIS OF PATIENTS WITH LUNG CANCER
Ahmet Emin ERBAYCU Mehmet GÜLPEK Fevziye TUKSAVUL Özgür USLU Özdal GÜNEfi Salih Z. GÜÇLÜ
‹zmir Gö¤üs Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Gö¤üs Hastal›klar› ve Tüberküloz Klini¤i, ‹zmir
Anahtar sözcükler: Akci¤er kanseri, akci¤er tüberkülozu Key words: Lung cancer, pulmonary tuberculosis
ÖZET
Akci¤er kanseri (AK)’ne efllik eden hastal›klar içinde kardiyovasküler hastal›klar ve kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› ön planda olsa da nadiren akci¤er tüberkülozu (TB) görülebilmektedir. Akci¤er kanserli olgularda teflhis an›nda aktif ak-ci¤er TB birlikteli¤ini gözden geçirmek için Ocak 1999-Ocak 2005 tarihleri aras›nda AK teflhisi konulan 2152 olgunun bilgileri de¤erlendirilmifltir. Olgular›n 29 (%1.35)’inde geçirilmifl (sekel) akci¤er TB, 13 (%0.6)’s›nda aktif akci¤er TB ve bir (%0.05)’inde aktif akci¤er TB ile efl zamanl› olarak TB plörezi saptanm›fl idi. Histopatolojik olarak en s›k (%46.1) skuamöz hücreli AK teflhis edildi. Akci¤er TB, en s›k (%84.6) üst loblarda yerleflmifl idi. Dört olguda kavite görülürken, olgular›n tümünde infiltratif lezyonlar saptand›. Sonuç olarak; akci¤er kanserli olgularda, teflhis edildikleri dönemde nadir de olsa aktif akci¤er tüberkülozu görülebildi¤i, bu olgularda akci¤er kanserinin genellikle ileri evrelerde teflhis edil-di¤i, tüberkülozun en s›k üst loblar› tuttu¤u ve tüm olgularda infiltratif lezyonlar›n hakim oldu¤u tespit edilmifltir.
Akci¤er kanserinin ilk teflhis konma dönemi, takip ve tedavisi s›ras›nda TB birlikteli¤i olas›l›¤› unutulmamal›, aktif akci¤er TB teflhisi için geci-kilmemelidir.
SUMMARY
In lung canc er (LC), frequently seen co-morbid diseases are cardio-vascular diseases and chronic obstructive pulmonary disease, pulmonary tuber-culosis (TB) may be seen rarely.
To look at the co-morbidity of active pulmonary TB at the time of diagnosis of LC patients, we evaluated the data of 2152 cases those had been diagnosed LC from January 1999 to January 2005. Patients had been diagnosed to have old lung TB lesions in 29 (1.35%), active pulmonary TB in 13 (0.6%) and TB pleurisy with active pulmonary TB in one (0.05%). In histopathology, frequent type of carcinoma was squamous cell LC (46.1%). Pulmonary TB was located mostly on upper lobes (84.6%). Where a cavity was detected in four, infiltrative lesions were in all cases. It is concluded that; active pulmonary TB may be rarely seen at the time of lung cancer diagnosis, the diagnosis generally is made of advanced disease, TB is localized at the upper lobes and in all patients, causes infiltrative lesions.
At the time of diagnosis and along the follow-up and therapy of LC, the possibility of co-morbid TB disease has not to be forgotten and not to be late for the diagnosis of active pulmonary TB. ‹z mir Gö¤üs Hastanesi Dergisi, Cilt XX, Say› 1, 2006
G‹R‹fi
Akci¤er kanseri (AK)’nin ortaya ç›k›fl yafl› itibariyle bir çok hastada efl zamanl› akci¤er veya akci¤er d›fl› hastal›klar tespit edilmek-te ve bu hastal›klar AK edilmek-tedavisinin planlan-mas›nda ve hastan›n yaflam süresi üzerinde etkili olmaktad›r (1). Akci¤er kanserine efllik eden hastal›klar içinde kardiyovasküler has-tal›klar, kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› ve di¤er maligniteler ön plandad›r (1-3). Bu çal›flmada AK’li olgularda teflhis an›nda aktif akci¤er tüberkülozu (TB) birlikteli¤i gözden geçirilmifltir.
GEREÇ VE YÖNTEM
Ocak 1999 - Ocak 2005 tarihleri aras›nda AK teflhisi konulan 2152 olgunun bilgileri de¤erlendirilmifl ve AK ile efl zamanl› olarak aktif akci¤er TB teflhis edilen olgular›n cin-siyeti, yafl›, sigara öyküsü, tümör tipi, has-tal›¤›n evresi, radyolojik bulgular ve uygu-lanan tedavi kaydedilmifltir.
BULGULAR
Bilgileri gözden geçirilen 2152 AK olgusu-nun 29 (%1.35)’inde geçirilmifl (sekel) akci-¤er TB, 13 (%0.6)’s›nda aktif akciakci-¤er TB ve bir (%0.05)’inde aktif akci¤er TB ile efl za-manl› olarak TB plörezi saptanm›fl idi. Aktif akci¤er TB’lu olgular›n hepsi erkek idi ve yafl ortalamas› 57.4 y›l idi. Tümünde sigara al›flkanl›¤› vard› ve ortalama 45.1 paket y›l› sigara içmifllerdi. Tüm olgulara histopato-lojik olarak AK teflhisi konulmufl idi. Histo-patolojik olarak 13 olgunun alt› (%46.1)’in-de skuamöz hücreli AK, dört (%30.8)’in(%46.1)’in-de küçük hücreli d›fl› AK, iki (%15.4)’ünde kü-çük hücreli AK, bir (%7.7)’sinde adenokar-sinom tespit edilmifl idi.
Akci¤er kanseri sekiz (%61.5) olguda sa¤ akci¤er, befl (%38.5) olguda sol akci¤erde yerleflmifl idi. Olgular›n bir (%7.7)’sinde
AKC‹⁄ER KANSERL‹ OLGULARDA AKC‹⁄ER TÜBERKÜLOZU B‹RL‹KTEL‹⁄‹
Evre-Ia, bir (%7 .7)’sinde Evre-Ib, bir (%7.7)’sin-de Evre-IIIa, dört (%30.8)’in(%7.7)’sin-de Evre-IIIb, iki (%15.4)’ünde Evre-IV AK teflhisi konulurken dört (%30.8) olguda evreleme yap›lamam›fl idi. Alt› (%46.1) olgu kemoterapi, iki (%15.4) olgu radyoterapi ve iki (%15.4) olgu cerrahi tedavi plan›na al›n›rken üç (%23.1) olguda semptomatik tedavi uygulanm›fl idi.
Akci¤er TB, en s›k (%84.6) üst loblarda yerleflmifl idi. Dört olguda kavite görülür-ken, olgular›n tümünde (%100) infiltratif lezyonlar saptand›. On (%77) olguda tüber-küloz tedavisi bafllat›l›rken, üç (%23) olgu-da çeflitli nedenlerle teolgu-davi verilememiflti.
TARTIfiMA
Çal›flmada; akci¤er kanserli olgularda, tefl-his edildikleri dönemde nadir de olsa aktif akci¤er tüberkülozu görülebildi¤i, bu olgu-larda akci¤er kanserinin genellikle ileri evre-lerde teflhis edildi¤i, tüberkülozun en s›k üst loblar› tuttu¤u ve tüm olgularda infiltratif lezyonlar›n hakim oldu¤u tespit edilmifltir. Akci¤er kanserli olgularda TB ortaya ç›kabil-mekte, baz› kronik stabil TB lokalizasyon-lar›nda AK geliflebilmektedir (4,5). Hatta AK ve akci¤er TB ayn› lokalizasyonda tespit edilebilmektedir (6).
Aoki ve ark. (7)’n›n 442 AK’li olguyu içeren çal›flmas›nda teflhis an›nda olgular›n %12.5’inin akci¤erlerinde TB lezyonlar› saptanm›flt›r. Ancak sadece bir (%0.23)’sinde aktif akci-¤er TB mevcut iken diakci-¤er tüm olgularda geçirilmifl TB belirlenmifltir. ‹statistiksel an-laml›l›k olmasa da çal›flmac›lar bu olgularda skuamöz AK’nin yüksek s›kl›kta görüldü-¤ünü vurgulam›fllard›r. Çal›flmada yer alan AK’li olgular takip edildi¤inde, tedavi süre-cinde befl (%1.1) olguda aktif akci¤er TB geliflmifltir. Ülkemizden genifl bir seride; 2499 AK’li olguda teflhis an›nda aktif akci-¤er TB s›kl›¤› %0.16 iken takip s›ras›nda
‹ZM‹R GÖ⁄ÜS HASTANES‹ DERG‹S‹ %0.44’e yükselmifltir (8). Çal›flmam›zda yer
alan 2152 AK’li olguda teflhis an›nda sekel akci¤er TB ve aktif akci¤er TB görülme s›k-l›klar› s›ras›yla %1.35 ve %0.6 idi. Çal›fl-mam›zda hastalar›n ileriye yönelik takip so-nuçlar› yer almam›flt›r.
Akci¤er kanserli 2499 olguluk bir seride tespit edilen 12 (%0.48) TB olgusunun 10 (%83.3)’ünde aktif akci¤er TB, birinde plev-ra TB ve birinde kemik TB tespit edilmifltir (8). 2218 olguluk bir baflka seride AK’li olgu-larda efl zamanl› TB görülme s›kl›¤› %2.1 olmufltur (9). Akci¤er kanserli olgularda tefl-his an›ndaki TB s›kl›¤›n› inceleyen çal›flma-m›zda 13 (%0.6) TB olgusu saptanm›fl idi. Bunlar›n tümü aktif akci¤er TB olmakla bir-likte, birinde ek olarak plevra TB da mevcut idi.
Watanabe ve ark. (10)’n›n 758 olguluk çal›flmas›nda; AK ile efl zamanl› olarak 16 (%2.1) olguda akci¤er TB teflhisi konulmufl-tur. Olgular›n 10 (%62.5)’inde adenokarsi-nom, dört (%25)’inde skuamöz hücreli kar-sinom ve birer (%6.3) olguda büyük hücreli karsinom ve küçük hücreli karsinom tespit edilmifltir. Befl (%31.3) olguda Evre-II, bir (%6.3) olguda Evre-IIIa, iki (%12.5) olguda Evre-IIIb ve sekiz (%50) olguda Evre-IV AK saptanm›flt›r. Tamura ve ark. (5)’n›n seri-sinde skuamöz hücreli karsinom, Evre-III ve Evre-IV hastal›k, Vencevicius ve ark. (9)'n›n serisinde skuamöz hücreli karsinom (%52.2)
ve Evre-IIIa (%50) ön plandad›r. Akci¤er kan-seri ile efl zamanl› aktif akci¤er TB sapta-d›¤›m›z olgularda en s›k görülen histopato-lojik tip skuamöz hücreli karsinom (%46.1) iken, en s›k görülen klinik evre Evre-IIIb (%30.8) idi. Çal›flmam›z ve di¤er çal›flma-lar›n sonuçlar› efl zamanl› AK ve akci¤er TB’lu olgularda AK’nin ço¤unlukla ileri evre-lerde teflhis edildi¤ini iflaret etmektedir. Akci¤er kanserli olgularda bir etyolojik ajan olarak Mycobacterium tuberculosis’i arafl-t›ran Song ve ark. (11) bu amaçla akci¤er kanseri doku örneklerinde konvansiyonel polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bakte-riye ait DNA’y› aram›fllard›r. Sonuç olarak AK patogenezinde Mycobacterium tuberculosis’in rolünün olabilece¤ini bildirmifllerdir.
Sonuç olarak; akci¤er kanserli olgularda, teflhis edildikleri dönemde nadir de olsa aktif akci¤er tüberkülozu görülebildi¤i, bu olgu-larda akci¤er kanserinin genellikle ileri evre-lerde teflhis edildi¤i, tüberkülozun en s›k üst loblar› tuttu¤u ve tüm olgularda infiltratif lezyonlar›n hakim oldu¤u tespit edilmifltir. Akci¤er kanserinin ilk teflhis dönemi, takip ve tedavisi s›ras›nda tüberküloz birlikteli¤i olas›l›¤› unutulmamal›, aktif akci¤er tüber-külozu teflhisi için gecikilmemelidir.
Efllik eden hastal›klar AK tedavisinin belir-lenmesinde ve yaflam süresi aç›s›ndan önem teflkil etmektedir.
KAYNAKLAR 1. Janssen-Heijnen ML, Schipper RM,
Razen-berg PP, Crommelin MA, CoeRazen-bergh JW. Prevalence of co-morbidity in lung cancer patients and its relationship with treatment: a population-based study. Lung Cancer 1998; 21(2): 105-13.
2. Gönlügür U, Akkurt ‹, Kaptano¤lu M, Efeo¤lu T. 80 Primer akci¤er kanserinin retrospektif analizi. ‹zmir Gö¤üs Hastanesi Dergisi 2003; 17 (2): 59-63.
3. Erbaycu AE, Tuksavul F, Uslu Ö, Günefl Ö, Gülpek M, Güçlü SZ. Akci¤er kanserli olgu-larda efllik eden hastal›klar. Akci¤er Arflivi 2006; 7: 16-8.
4. Hill CA. Thoracic tuberculosis, mycobacteriosis, MERosis, and BCGosis in a cancer treatment center. Radiology 1984; 153 (2): 311-6. 5. Tamura A, Hebisawa A, Tanaka G, Tatsuta H,
Tsuboi T, Nagai H, Hayashi K, Sagara Y, Kawabe Y, Akagawa S, Nagayama N, Machida
K, Kurashima A, Sato K, Fukushima K, Yotsumoto H, Mori M. Active pulmonary tuberculosis in patients with lung cancer. Kekkaku 1999; 74 (11): 797-802.
6. Köstek N, Gülerçe G, Acar S, Tekin A, Özsöz A. Akci¤er tüberkülozu ve akci¤er kanseri (ayn› lokalizasyonlu). ‹zmir Gö¤üs Hastanesi Dergisi 1994; 8: 28-31.
7. Aoki Y, Kuroki S, Hiura K, Katoh O, Yamada H. A clinical study of pulmonary tuberculosis in lung cancer patient. Kekkaku 1991; 66 (11): 727-32.
8. Atasever DY, Atasever A, Göksel T, Aysan T. Akci¤er kanserli hastalarda tüberküloz bir-likteli¤i ve tüberkülozun radyolojik özellikleri (P044). 1. Ulusal Akci¤er Kanseri Kongresi, 25-28 Kas›m 2004, ‹stanbul.
9. Vencevicius V, Cicenas S, Miliauskas P. Sur-gical treatment of lung carcinoma in tuber-culosis patients. Medicina (Kaunas) 2004; 40: 1170-4.
10. Watanabe A, Tokue Y, Takahashi H, Sato K, Nukiwa T, Honda Y, Fujimura S. Management of mycobacteriosis in general hospital without isolation ward for tuberculosis patients. Cli-nical study on pulmonary tuberculosis asso-ciated with lung cancer patients. Kekkaku 1999; 74 (2): 157-62.
11. Song LY, Yan WS, Zhao T. Detection of Mycobacterium tuberculosis in lung cancer tissue by indirect in situ nested PCR. Di Yi Jun Yi Da Xue Xue Bao 2002; 22: 992-3.
Yaz›flma Adresi: Dr. Ahmet Emin ERBAYCU
‹zmir Gö¤üs Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi,
35110 Yeniflehir/‹ZM‹R E-mail: drerbaycu@yahoo.com
AKC‹⁄ER KANSERL‹ OLGULARDA AKC‹⁄ER TÜBERKÜLOZU B‹RL‹KTEL‹⁄‹
