GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM TEKNOLOJİSİ BİLİM DALI
ÖĞRENCİLER TARAFINDAN HAZIRLANAN VİDEO FİLMLERİN FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİMİNDE BAŞARIYA ETKİSİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Ayten KAMAN
Ankara Ocak,2013
GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM TEKNOLOJİSİ BİLİM DALI
ÖĞRENCİLER TARAFINDAN HAZIRLANAN VİDEO FİLMLERİN FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİMİNDE BAŞARIYA ETKİSİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Ayten KAMAN
Danışman: Prof. Dr. Zeki KAYA
Ankara Ocak,2013
i
JÜRİ ve ENSTİTÜ ONAYI
Ayten KAMAN’ nın “Öğenciler Tarafından Hazırlanan Video Filmlerin Fen ve Teknoloji Dersi Öğretiminde Başarıya Etkisi” başlıklı tezi 09.01.2013 tarihinde jürimiz tarafından Eğitim Bilimleri Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Prof. Dr. Zeki Kaya
Prof. Dr. Ahmet Mahiroğlu
ii ÖNSÖZ
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi “bilim ve teknolojiye” verdikleri önemle doğru orantılıdır. Bilim ve teknoloji alanında gelişmiş ülkelere bakıldığında ise Fen ve Teknoloji dersine büyük önem verdikleri görülmektedir. Bilim ve teknoloji eğitiminin ilk aşaması ise ilköğretimdeki Fen ve Teknoloji dersleridir. Bu da Fen ve Teknoloji dersinin önemini daha iyi ortaya koymaktadır.
Bilim ve teknolojiye önem veren, yeniliklere açık, aktif bireyler yetiştirmek şüphesiz zor bir iştir. Bu görev büyük ölçüde öğretmenlerin omzuna yüklenmiştir. Öğretmenler bu sorumluluğun bilincinde olup, devamlı kendini yenilemeli ve alternatif yöntemler denemelidirler.
Bu çalışmada da bu alternatif yöntemlerden biri olan, öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin Fen ve Teknoloji dersi öğretiminde öğrenci başarısına olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır.
Bu anlamda tezimi hazırlamam esnasında büyük emeği geçen, bilgilerini benimle paylaşan, takıldığım her noktada yardımını benden esirgemeyerek yönlendiren ve kendisini her yönüyle örnek aldığım değerli hocam ve tez danışmanım Prof. Dr. Zeki Kaya’ ya sonsuz minnet ve teşekkürlerimi sunarım.
Çalışmalarım boyunca tüm sıkıntılarımı paylaşıp her konuda bana destek olan, görüşlerini ve yardımını hiçbir zaman esirgemeyen değerli öğretmen arkadaşım Ersun BİLEK ve arkadaşım Hasan MARAŞ ’a sonsuz teşekkür ederim.
En önemlisi bugünlere gelmemi sağlayan, benim için her şeyin en iyisini yapmaya çalışan, maddi ve manevi her türlü desteğini benden esirgemeyen çok sevgili babama, anneme, ablam ve kardeşlerime sonsuz teşekkürü bir borç bilirim.
iii ÖZET
ÖĞRENCİLER TARAFINDAN HAZIRLANAN VİDEO FİLMLERİN FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİMİNDE BAŞARIYA ETKİSİ
KAMAN, Ayten
Yüksek Lisans, Eğitim Teknolojisi Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Zeki KAYA
Aralık-2012, 138 sayfa
Bu araştırma eğitim teknolojisi kapsamındaki görsel-işitsel araçlardan video filmlerin, ilköğretim yedinci sınıf Fen ve Teknoloji dersi “Kuvvet ve Hareket” ünitesinin öğretiminde, öğrencilerin akademik başarısı ve Fen ve Teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerini ele almak amacıyla yapılmıştır.
Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Ankara İli Mamak İlçesi Köşklüdere İlköğretim Okulu’nda, 7. Sınıflarda öğrenim gören 60 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada 30 kişilik 7/A sınıfı deney grubunu, 30 kişilik 7/B sınıfı da kontrol grubunu oluşturmaktadır. Yapılan araştırmada öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin öğrenci başarısı ve görüşüne olan etkisi incelenmektedir.
Ünite kazanımlarına uygun olarak geliştirilen başarı testi, deney ve kontrol gruplarına ön test-son test, fen ve teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerini belirleme anketi de son test olarak uygulanmıştır.
Deney grubunda dersler, öğrenciler tarafından hazırlanan video filmler aracılığıyla yapılmıştır. Kontrol grubunda ise dersler geleneksel yöntemle devam etmiştir. Dört hafta süren uygulamanın bitişinde başarı testi ve fen ve teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerini belirleme anketi deney ve kontrol gruplarına son test olarak uygulanmıştır.
iv
Elde edilen veriler SPSS 15 paket programı ile analiz edilmiştir. Uygulamanın iki grup arasında fark oluşturup oluşturmadığının saptanması amacıyla ikili karşılaştırmalarda bağımsız ve bağımlı t-testi yapılmıştır.
Yapılan araştırma sonucunda öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin Fen ve Teknoloji dersinde kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılarını ve derse yönelik görüşlerini olumlu yönde etkilediği ortaya çıkmıştır.
Araştırma soncunda elde edilen sonuçlar, öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı dersler ile video filmlerin kullanılmadığı (klasik öğretim yöntemleri kullanılan) dersler sonrasında öğrencilerin ünite geneli son test başarıları arasında deney grubu lehine anlamlı farklar bulunduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra fen ve teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerine bakıldığında, öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı deney grubu öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik daha olumlu görüş geliştirdikleri görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Eğitim teknolojisi, görsel-işitsel araçlar, video ve video filmlerle
v ABSTRACT
THE IMPACT OF VIDEO FILMS PREPARED BY THE STUDENTS ACHİEVEMENT ON SCIENCE AND TECHNOLOGY COURSE TEACHING
KAMAN, Ayten
Postgraduate Thesis, Department of Educational Technology Supervisior: Prof. Dr. Zeki KAYA
December-2012, 138 pages
This research is aimed to address the impact of video films, within the scope of educational technology audio-visual tools, on students’ academic achievement and their opinion while teaching seventh grade primary students "Force and Motion" subject on Science and Technology course.
In this study, experimental design with pre-test and post-test control group was used. The study was carried out on 60 seventh grade primary students in Ankara Mamak Köşklüdere Primary School in the academic year 2011-2012. In this research 30 students of 7 / A class formed the experimental group and 30 students of 7 / B class formed the control group. The study investigates the impact of video films prepared by the students on the achievements and the opinions of the students.
Achievement test which was configured based on expert opinions and developed by item analysis was applied on the experimental and control groups as pre-test and post-test. The questionnaire was applied as a post-test to determine students' perspectives on science and technology course.
vi
For the experimental group the courses were taught by the help of video films which were prepared by the students. Lessons in the control group were continued with the traditional method. At the end of the four weeks of the application, the achievement test and the questionnaire to determine students' perspectives on science and technology lesson were applied to experimental and control groups as a final test. The data obtained were analyzed with SPSS 15 software. Binary independent and dependent t-test comparisons were made in order to determine whether the application caused any difference between the two groups or not.
As a result of the research results obtained by the students in the courses using video films, video films used (classical teaching methods used in) lessons after the last test students' overall achievements of the unit where significant differences emerged in favor of the experimental group. In addition, the views of students looking for science and technology courses, students, video films prepared by the students in the experimental group used a more positive view of science and technology is developed.
Key Words: Educational Technology, visual-audial tools,video and instructional
vii İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: GİRİŞ 1.1. Problem Durumu ... 1 1.2. Araştırmanın Amacı……… ... 4 1.3. Araştırmanın Önemi ... 5 1.4. Sınırlılıklar……….. ... 7 1.5. Tanımlar……… ... 7 BÖLÜM 2: KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. Fen………...8 2.2. Teknoloji……… ...9 2.3. Fen ve Teknoloji………...9
2.4. Fen ve Teknoloji Öğretimi…...11
2.5. Eğitim Teknolojisi………...13
2.6. Öğretim Teknolojisi……….………….……14
2.7. Öğretimde Görsel-İşitsel Araçlar………....………….………15
2.7.1. Öğretimde Görsel Araçlar………..…...….…17
2.7.2. Öğretimde İşitsel Araçlar………..…..……...17
2.7.3. Öğretimde Görsel-İşitsel Araçlar………...………..……..18
2.8. Etkileşimli Video………..……….……..…20
2.8.1. Video ve Öğretimde Kullanılması………..……...………20
2.8.2. Öğrencilerle Video Filmlerin Hazırlanışı………..……….….…..22
2.8.3. Öğrencilerin Hazırladığı Video Filmler ile Dersin İşlenişi……...………….23
2.9. İlgili Araştırmalar………..………...24
viii BÖLÜM 3: YÖNTEM 3.1. Araştırma Modeli……….……27 3.2. Çalışma Grubu...………...29 3.3. Verilerin Toplanması………..……….…29 3.3.1.Başarı Testi……….………...…..29
3.3.2.Fen ve Teknoloji Dersi Görüş Anketi………...……….30
3.3.3.Dersin İşlenişi……….……….………...…………..……..31
3.4. Verilerin Analizi………...………..…….33
3.4.1.Akademik Başarı Testinin Analizi……….…...33
3.4.2. Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Görüş Anketinin Analizi………...…….33
BÖLÜM 4: BULGULAR VE YORUMLAR 4.1. Birinci Alt Amaca İlişkin Bulgular ve Yorumlar……….……...….….34
4.2.İkinci Alt Amaca İlişkin Bulgular ve Yorumlar………..………...39
4.3. Üçüncü Alt Amaca İlişkin Bulgular ve Yorumlar……….43
4.4. Dördüncü Alt Amaca İlişkin Bulgular ve Yorumlar……….………….47
4.5. Beşinci Alt Amaca İlişkin Bulgular ve Yorumlar………..53
BÖLÜM 5: SONUÇ VE ÖNERİLER 5.1. Sonuçlar………..………..……..55
5.2. Öneriler………..…….57
ix
EKLER……….……..…..64
EK-1: Araştırma İzin Dilekçesi………..64
EK-2: Akademik Başarı Testine İlişkin Belirtke Tablosu……….…..…………...65
EK-3: Ön Deneme Testi……….….………..69
EK-4: Ön Deneme Testi Madde Güçlük ve Ayırt edicilik İndeksi………...90
EK-5: Başarı Testi Madde Güçlük ve Ayırt edicilik İndeksi………....92
EK-6: Başarı Testi……….………....93
EK-7: 7.Sınıf ‘’Kuvvet ve Hareket’’ Ünitesi Konu Başlıkları ve Kazanımlar………102
EK-8: Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerini Belirleme Anketi…...104
EK-9: Video Hazırlama Teknikleri Sunusu………..…...106
EK-10: Çalışma Yönergesi……….112
EK-11 Deney Grubu Ders Planı……….116
EK-12 Kontrol Grubu Ders Planı………...127
EK-13 Kontrol Grubu Senaryo Örnekleri………...130
EK-14 Ders Resimleri………..………...137
x
TABLOLARIN LİSTESİ
Sayfa No
Tablo 1. Kontrol gruplu deney modeli………...……….28 Tablo 2. Çalışma grupları ve sayıları………..………29 Tablo 3. Deney ve Kontrol Gruplarının Yayları Tanıyalım Konusu Ön Test
Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları………..………..…34
Tablo 4. Deney Grubu Yayları Tanıyalım Konusu Ön Test ve Son Test Puanlarına İlişkin
Bağımlı t-testi Sonuçları ………..35
Tablo 5. Kontrol Grubu Yayları Tanıyalım Konusu Ön Test ve Son Test Puanlarına İlişkin
Bağımlı t-testi Sonuçları ………..37
Tablo 6. Deney ve Kontrol Gruplarının Yayları Tanıyalım Konusu Son Test Puanlarına
İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları………..……..38
Tablo 7. Deney ve Kontrol Gruplarının İş ve Enerji Konusu Ön Test
Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları……….……….39
Tablo 8. Deney Grubu İş ve Enerji Konusu Ön Test ve Son Test Puanlarına İlişkin Bağımlı
t-testi Sonuçları ………..…………40
Tablo 9. Kontrol Grubu İş ve Enerji Konusu Ön Test ve Son Test Puanlarına İlişkin Bağımlı
t-testi Sonuçları ……….………..……41
Tablo 10. Deney ve Kontrol Gruplarının İş ve Enerji Konusu Son Test Puanlarına İlişkin
Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları ……….………42
Tablo 11. Deney ve Kontrol Gruplarının Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler Konusu Ön
Test Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları………..……….….…43
Tablo 12. Deney Grubu Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler Konusu Ön Test ve Son Test
Puanlarına İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları ………...…….44
Tablo 13. Kontrol Grubu Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler Konusu Ön Test ve Son Test
Puanlarına İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları ……….…….……....45
Tablo 14. Deney ve Kontrol Gruplarının Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler Konusu Son
xi
Tablo 15. Deney ve Kontrol Gruplarının Enerji ve Sürtünme Kuvveti Konusu Ön Test
Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları………...……….47
Tablo 16. Deney Grubu Enerji ve Sürtünme Kuvveti Konusu Ön Test ve Son Test Puanlarına
İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları ………..48
Tablo 17. Kontrol Grubu Enerji ve Sürtünme Kuvvet Konusu Ön Test ve Son Test Puanlarına
İlişkin Bağımlı t-testi Sonuçları ……….……49
Tablo 18. Deney ve Kontrol Gruplarının Enerji ve Sürtüne Kuvveti Konusu Son Test
Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları………...….50
Tablo 19. Deney ve Kontrol Gruplarının Kuvvet ve Hareket Ünitesi Ön Test ve Son Test
Puanlarına İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları ………..…..….…….51
Tablo 20. Deney ve Kontrol Gruplarının Kuvvet ve Hareket Ünitesi Son Test Puanlarına
İlişkin Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları ……….……...52
Tablo 21.Öğrencilerin Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Görüş Sonuçlarına İlişkin
BÖLÜM 1
GİRİŞ
Bu bölümde araştırmanın problemi, amacı, önemi, sınırlılıkları ve temel kavramların açıklamaları yer almaktadır.
1.1.Problem Durum
Küreselleşen dünyada nitelikli insanlara duyulan ihtiyaç her geçen gün artmakta ve ihtiyaç duyulan nitelikli insan gücü de ancak kaliteli bir eğitim sistemiyle sağlanabilmektedir. Bu anlamda içinde bulunduğumuz 21. yüzyılda baş döndürücü bir değişim yaşanmakta, bilim ve teknolojinin hızla ilerlemesi toplumların yapısını değiştirmekte, buna paralel olarak da başta eğitim sistemi olmak üzere hayatın tüm alanlarında yenileşme ve değişimi zorunlu hale getirmektedir. Bu yenileşme sürecinde teknoloji ve değişim birbirini etkileyen iki değişken olarak karşımıza çıkmaktadır. Wiley (2000)’e göre teknoloji değişimin aracıdır ve büyük teknolojik yenilikler bir paradigmanın tamamıyla değişmesine neden olabilirler.
Günümüzde yaşanan bu hızlı değişikliklere paralel olarak öğrenen ihtiyaçları da her geçen gün farklılaşmakta ve bu ihtiyaçlar artmaktadır. Öğrenen ihtiyaçları artık dar kalıplar, belli sınırlar çerçevesinde giderilemez hale gelmiştir. Sonuç olarak bakıldığında mevcut eğitim sistemleri tek tip öğrenci merkezli eğitimden sıyrılarak, öğrenenlerin değişen ve farklılık gösteren ihtiyaçlarını giderecek şekilde düzenlenmeye başlanmıştır. Reigeluth (1996)’a göre de, eğitim sistemleri öğrenmeyi, öğrencilerin aynı içeriği aynı tarzda öğrendiği bir şekilde standardize etmektense öğrenen ihtiyaçlarını, öğrenme sürecinin merkezinde koyarak bu yeni duruma göre düzenlemelidir.
Tüm bu değişimlerden kuşkusuz ülkemizin tüm eğitim alanları, farklı seviyelerde de olsa etkilenmektedir. Bunun sonucunda ihtiyaçların giderilmesi için öğretim yöntem ve tekniklerinde farklı seçeneklere ihtiyaç duyulmakta, nitekim eğitim programları yeniden tasarlanarak, teknolojiden faydalanılan, yaratıcı yeni öğretim modelleri ortaya çıkmaktadır. Böylelikle eğitim ortamlarında teknolojinin kullanılmasıyla hem öğrencilerin eğitimsel kaynaklara daha kolay ulaşabilmesi hem de öğrenciler arasında ve öğrencilerle öğretmenler arasında etkileşimin daha kolaylaşması sağlanmış olmaktadır (Miller,1996).
Araştırmanın bir diğer problem alanını Fen ve Teknoloji öğretimi oluşturmaktadır. İlköğretimde Fen ve Teknoloji öğretimiyle, öğrencilerin içinde yaşadıkları yakın ve uzak çevreyi tanımaları, eleştirel düşünme becerileri kazanmaları amaçlanır. Öğrenciler bilimsel yöntemi kullanarak soru sormayı, araştırma yapmayı, problem belirlemeyi, gözlem yapmayı, incelemeyi, hipotez kurmayı, deney yapmayı, veriler toplayıp bunları analiz etmeyi ve sonuçlarla genellemelere varmayı öğrenirler.
Yukarıda sayılan becerileri öğrencilere kazandırmak için okulların çok nitelikli alt yapıya sahip olması gerekir. Ancak ülkemizde ilköğretim Fen ve Teknoloji eğitimiyle ilgili ciddi sorunlar vardır. Bu sorunlarla ilgili Gürdal’ın yapmış olduğu bazı saptamalar şunlardır:
Okullardaki fen eğitimi çocukların merakını ve araştırıcılığını köreltiyor. İlköğretim okullarının çoğunda fen laboratuvarı lüzumsuz görülmüş, açılan laboratuvarlar da kapatılıp dershane yapılmış dolaplara yerleştirilen aletlerin çoğu bozuk veya işlemez durumda. Dolaplarda kuvvetli bir mıknatıs dahi yok. Neyi gösterdiği, neden yapıldığı, ne sonuç bulunduğu ve günlük hayatla bağlantısı anlaşılamayan "gösteri deneyleri" yasak savmadan öteye geçemiyor. Fen dersleri tahta-tebeşir tekniğiyle, doğa gerçeğinden kopuk, kuru, arada problem çözme, tanımlar yapıp yazdırma, arada soru sorup cevap alma şeklinde, yerleşik öğrenim düzeni içinde işleniyor. Bu haliyle fen eğitimi öğretmen merkezli, ezberci ve otoriterdir. Öğrencinin kendine güvenip yaratıcı fikirler üretmesine, kişiliğinin gelişmesine imkân vermiyor (Gürdal, 2002). Günümüzde uygulanmakta olan eğitim programlarına göre de Fen ve Teknoloji dersi, fen okur-yazarlığına dayalıdır. Fen okur-yazarlığı da öğrencilere var olan bilgileri aktarmaktan ziyade, bilgiye ulaşma becerilerini kazandırmayı hedeflemektedir. Fen ve Teknoloji okuryazarı olan bir kişi, fen, teknoloji, toplum ve çevre arasındaki etkileşimleri
anlar. Bu da ancak üst düzey zihinsel süreç becerileriyle olabilecek bir zaman dilimidir (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2006: 8).
Elde edilen bütün bu beceriler öğrencilerin Fen ve Teknoloji alanındaki meslek eğitimine temel oluşturur. İşte bu yaklaşımlar ve ülkemizdeki ilköğretim Fen ve Teknoloji eğitimindeki sorunlar nedeniyle kitaplardaki kuru ve ezbere dayalı bilgiden uzak, etkin öğrenme ortamının şekillendirdiği, öğrenci merkezli etkili bir fen öğretimi artık zorunlu bir ihtiyaç haline gelmiştir.
Etkili bir Fen ve Teknoloji öğretiminde ise öğrenci derse aktif katılır. Süre boyunca gözlem yapar, inceler, sorgular, araştırır ve deney yapar. Yaparak yaşayarak öğrenir. Bilgiyi hazır almak yerine kendisi keşfeder ve bulur. Öğrenci gözlemleri sonucunda elde ettiği bilgiyi yorumlar, öğrendiği bilgiden kuşku duyar ve edindiği sonuçları tekrar gözden geçirir, geçmiş deneyimleriyle ve günlük yaşamla bağlantı kurar, öğrendiği bilgiyi yaşamında uygular. Bu sürenin sonunda da günlük hayatta karşılaştığı problemleri, edindiği bilgi birikimiyle çözer. Öğrenci, öğrenme ortamında fikrini söyleyebilir ve savunabilir, etkin bir şekilde görev alabilir. Ayrıca grup çalışmalarına katılır, bilgilerini etrafındakilerle paylaşır.
Sonuç olarak öğrenci, bilgiyi hazır almak yerine ulaşmayı, düşünmeyi, en önemlisi de yaşam boyu öğrenmeyi öğrenir. Bu süre içerisinde bireysel farklılıklar da dikkate alınır, yavaş öğrenenlere de, üstün yetenekli öğrencilere de zaman ayrılır.
Tüm bu sayılan sebepler göz önünde bulundurulduğunda, Fen ve Teknoloji dersinde gerçek hayattan ve doğadan olayları, öğrencilerin aktif katılımı ve teknoloji ile destekleyerek öğretim yapmak, dersi daha cazip hale getirmek, bireysel ihtiyaçlara cevap verebilmek, ders süresince öğrencinin ilgisini çekmek, gözlem yapmaya sevk etmek ve öğrendiği bilgiyle yaşamını şekillendirip dersi kendi yaşamından örneklerle bütünleştirmek, daha başarılı olabilmesi için büyük önem taşımaktadır.
Bu bağlamda öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı bir Fen ve Teknoloji dersi yukarıda sayılan birçok ilkeyi özünde barındıran bir yöntemdir. Bu yöntemi kullanarak öğretim yapmak dersi daha cazip hale getirmek, öğrencinin ilgisini çekmek,
öğrendiği bilgiyi kendi yaşamından örneklerle bütünleştirip daha başarılı olabilmesi için önem taşımaktadır. Bu açıdan bu yöntemin, bu şekilde uygulanmasının alan yazına ve eğitimcilere katkı sağlaması beklenmektedir.
1.2.Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın amacı; İlköğretim 7.Sınıf öğrencileri tarafından hazırlanan video filmlerin, Fen ve Teknoloji dersi öğretiminde kullanılmasının başarıya olan etkisini belirlemektir.
Bu temel amaç doğrultusunda şu sorulara yanıt aranmıştır :
1-) Fen ve Teknoloji dersi Kuvvet ve Hareket ünitesinin Yayları Tanıyalım konusunun öğretiminde öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı deney grubu ve geleneksel öğretim uygulanan kontrol grubundaki öğrencilerin başarıları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
2-) Fen ve Teknoloji dersi Kuvvet ve Hareket ünitesinin İş ve Enerji konusunun öğretiminde öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı deney grubu ve geleneksel öğretim yöntemi uygulanan kontrol grubundaki öğrencilerin başarıları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
3-) Fen ve Teknoloji dersi Kuvvet ve Hareket ünitesinin Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler konusunun öğretiminde, öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı deney grubu ve geleneksel öğretim yöntemi uygulanan kontrol grubundaki öğrencilerin başarıları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
4-) Fen ve Teknoloji dersi Kuvvet ve Hareket ünitesinin Enerji ve Sürtünme Kuvveti konusunun öğretiminde öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı deney grubu ve geleneksel öğretim yöntemi uygulanan kontrol grubundaki öğrencilerin başarıları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
5-) Deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin; ilköğretim 7. sınıf Fen ve Teknoloji dersine yönelik görüşleri nelerdir?
1.3.Araştırmanın Önemi
Fen ve Teknoloji dersi, doğayı ve doğa olaylarını, günlük yaşamın özünü konu alan bir derstir. Hayali ve soyut kavramlardan çok, gerçek ve somut kavramları ele almaktadır. Dolayısıyla Fen ve Teknoloji dersi öğrencilerin yaşantılarında karşılaşabilecekleri olay ve durumları, bildikleri fakat göremedikleri nesne, olay ve konuları içerebilmektedir. Fen ve Teknoloji dersi, öğrenciye doğa ile ilgili temel bilgileri verirken algılama, bilimsel düşünme ve yorumlama yeteneklerini geliştiren bir derstir. Bu nedenle kullanılan öğretim yöntemi öğrencide merak uyandıran, derse ilgisini arttıran, araştırmaya yönelten ve öğrendiklerini uygulayabilmelerini sağlayan bir yöntem olmalıdır (Ünal, Coştu ve Karataş, 2004: 183-202).
Bu gibi yukarıda belirtilen öğrenci merkezli yöntemler kullanılırken, eğitim teknolojisi bilginin hızla geliştiği günümüzde öğretmene kolaylık sağlamakta ve rehber olmaktadır. Bunun yanında eğitim teknolojisi, öğrencinin de algılama kapasitesini artırır, öğrenme ürünleri bakımından her öğrencinin başarı düzeyini yükseltir, öğrenci başarısının objektif olarak ölçülüp değerlendirilmesine olanak sağlar, her öğrenciye öğrenmede kendi özelliklerine uygun olanaklar verir, öğrencinin öğrendiklerini unutma olasılığını azaltır, çağdaş öğretim ortamı koşulları hazırlayarak öğrenciyi güdüler ve öğrenciye farklı bakış açıları kazandırarak öğretim etkinliğine katılmaya teşvik eder.
Etkili öğretim yöntemlerini tercih eden birçok eğitimci eğitim teknolojisi araç gereçlerini aktif bir şekilde kullanarak öğretim sürecini zenginleştirmektedirler. Eğitim teknolojileri kapsamında kullanılan bu araç gereçlerden biride videolardır. Eğitim ortamlarında kullanılan videolar genellikle işin uzmanları ya da öğretmenler tarafından hazırlanmış hazır videolar (belgeseller, filmler, film kesitleri, eğitici videolar) olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada ise eğitimde video kullanımının farklı bir boyutu olan öğrenciler tarafından çekilen video filmlerin kullanılması söz konusudur.
Bu nedenle yapılan çalışmanın mevcut Fen ve Teknoloji programından farkı, dersin anlatımı için kullanılan video filmlerin öğrenciler tarafından çekilmiş olmasıdır. Ayrıca bu çalışma öğrencilerin ilk defa karşısına çıkmış ve onlar için çok farklı bir öğrenme ortamı ve deneyimi oluşturmuştur. Bu yeni uygulamanın öğrenciyle ilk defa buluşması ve Fen ve Teknoloji eğitimine yeni bir boyut kazandırması, ilerleyen yıllarda Türk Eğitim Sisteminde yer alabilmesi amacıyla araştırma açısından büyük önem taşımaktadır.
Aynı zamanda öğretmenlere Fen ve Teknoloji eğitimi konusunda farklı bir bakış açısı kazandırarak yeni fikirler vereceği de düşünülmektedir.
1.4.Sınırlılıklar
Bu araştırma;
• 2011/2012 Eğitim Öğretim Yılı Ankara İli Mamak İlçesi Köşklüdere İlköğretim Okulu’nda öğrenim görmekte olan 7. sınıf öğrencileri ile,
• Kuvvet ve Hareket ünitesi ile,
• Fen ve Teknoloji başarı testi ve Fen ve Teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerini belirleme anketi ile,
• Kuvvet ve Hareket ünitesi konularını kapsayan kazanımların işlenişinde öğrenme etkinliği olarak öğrenciler tarafından video film hazırlanması ve klasik yöntemlerin kullanılması ile sınırlıdır.
1.5.Tanımlar
Eğitim Teknolojisi: Eğitim öğretim sürecine egemen olabilmek için ilgili bilgi ve
becerilerin işe koşulması ile öğrenme ya da eğitim süreçlerinin işlevsel olarak yapısallaştırılması (Alkan, 2005: 13).
Geleneksel Öğretim Yöntemi: Öğretim sürecinde daha çok anlatım, soru-cevap gibi
klasik yöntemlerin ve yazı tahtası, ders kitabı gibi klasik ders araç-gereçlerinin kullanıldığı öğretim ortamı (Akdağ, Tok, 2008: 26).
Başarı: Programa girişteki davranışlar ile programdan çıkıştaki davranışlar arasında
hedeflerle tutarlı fark (Ertürk, 1982: 115).
Video: Bir televizyon ekranından ya da ona benzer bir ekrandan ses ve görüntünün
BÖLÜM 2
KAVRAMSAL ÇERÇEVRE
Bu bölümde fen, teknoloji, fen ve teknoloji, fen ve teknoloji öğretimi, eğitim teknolojisi, öğretim teknolojisi, öğretimde görsel-işitsel araçlar, video ve öğretimde kullanımı, bu alanda yapılan ilgili araştırmalara ve açıklamalara yer verilmiştir.
2.1.Fen
Fizik, kimya, biyoloji, matematik, astronomi, jeoloji ve diğer doğa bilimlerinin hepsi fen biliminin sahasına girer. Kısaca Fen bilimi; doğayı ve doğa olaylarını insanların anlayabileceği şekilde çok yönlü analiz eden bir bilim dalıdır. Fen doğadan yararlanma yöntemlerini ve canlılar arası ilişkileri içeren, devamlı gelişen bir alandır
Fen, fiziksel, kimyasal ve biyolojik dünyayı tanımlamaya, açıklamaya ve anlamaya çalışan bir bilim alanıdır. Bunu yaparken de deneysel ölçütleri, mantıksal düşünmeyi, sürekli sorgulamayı ve araştırmaya sevk etmeyi temel alan bilimsel bir düşünme yoludur (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2006: 7).
Fen yaşamımızın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Çünkü doğada gözlem yaptığımız her olay fenin ilgi alanı içinde yer almaktadır. Fen, zannedildiğinin aksine, sabit ve kesin bir bilgiler bütünü de değildir. Yeni deliller elde edildikçe fiziksel ve biyolojik dünyayı daha iyi açıklamak için elde edilen bilgiler sürekli gözden geçirilerek düzeltilir ve geliştirilir.
2.2.Teknoloji
Teknoloji denildiğinde, özellikle içinde bulunduğumuz yüzyıl itibariyle günlük hayatımızda devamlı kullandığımız sistemler bütünü öncelikli olarak akla gelmektedir. Bilim ve bilimin uygulanması arasında önemli bağlayıcı bir disiplin olarak da tanımlanan teknolojinin başka birçok farklı tanımından da söz edilmektedir.
Simon, 1983 yılında teknolojiyi şöyle tanımlamıştır: Teknoloji, insanın bilimi kullanarak doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı rasyonel bir disiplindir (Akt. Kaya, 2005: 24).
McDermott'un, 1981 yılında yaptığı teknoloji tanımı ise şöyledir: “Teknoloji somut ve deneysel anlamda temel olarak teknik yönden yeterli küçük bir grubun örgütlü bir hiyerarşi yardımıyla bütünün geri kalanı (insanlar, olaylar, makineler vb.) üzerinde denetimi sağlamasıdır" (Akt. Bilecik, Çağlayan ve Güven, 2012).
Kaya (2005: 25)’ya göre “Teknoloji, özellikle eğitimci rolündeki insanların hedef kitleye uygun, sistemli, gelişkin eğitim materyalleriyle, kısa süre içerisinde ulaşabilmesini ve gerekli becerileri daha nitelikli şekilde kazandırabilmesine yardımcı bir araçtır.”
Teknoloji, toplanan bilimsel bilginin yeni ürün ve sanayi süreçleri elde etmek üzere daha sistematik ve güdümlü uygulanması olarak tanımlanmaktadır (Devlet Planlama Teşkilatı [DPT], 1998: 18).
2.3.Fen ve Teknoloji
Fen ile teknoloji kavramları arasında oldukça yakın bir ilişki vardır. Her iki kavramda birbirlerinin ürünlerini kullanır. Birinde meydana gelen bir yenilik ya da gelişme diğerini de etkiler.
Fen bilimlerinin içerdiği bilimsel bilgiler insanın, yeryüzüne gelişinden bugüne kadar, ihtiyaçlarını gidermek için doğal çevresiyle etkileşmesi sırasında elde ettiği bilgiler arsından süzülmüş, düzene konularak biriktirilmiş, yüzyıllar boyunca kuşaktan kuşağa aktarılıp denenmiş ve güvenilir olduğu kanıtlanmış dayanıklı bilgilerdir (Çilenti, 1985: 6). Fen bilimleri ve ona dayalı olarak teknolojinin, toplumun gelişimine sağladığı katkı artık inkâr
edilemeyecek konumdadır. Bu nedenledir ki fen bilimleri ve eğitiminin önemi büyüktür (Gemici, Korkusuz, Bozan ve Sarıkaya, 2001: 255).
Fen ve teknoloji alanlarında hem bilimsel araştırmalarda hem de teknolojik tasarım süresince benzer beceriler ve zihinsel alışkanlıklar kullanılır. Fen ve teknoloji kavramları birbirlerinden amaçları bakımından ayrılırlar. Fenin amacı doğal dünyayı anlayarak açıklamaya çalışmak; teknolojinin amacı ise insanların istek ve ihtiyaçlarını karşılamaktır. Fen ve teknoloji programında fen bilimleri alanında üretilmiş bilgilerin teknoloji alanında nasıl kullanıldığına ilişkin örnekler verilir. Bu bilgilerin gündelik hayatta kullanımına ilişkin durumlar sunarak öğrencilere gerekli bilgi, anlayış, beceri, tutum ve değerleri kazandırmaya çalışır (MEB,2006: 10).
İlköğretim çağında çocuğun bulunduğu çevreyi, doğal olayları ve bilimsel gelişmeleri temel kavram, ilke ve genellemelerle öğrendiği ve buna bağlı olarak bilimsel yöntem süreciyle düşünme ve problem çözme becerilerini kazandığı derslerin başında Fen ve Teknoloji dersi gelmektedir. Bu nedenle Fen ve Teknoloji dersi önemli bir role sahiptir.
Fen eğitimi yalnızca meslek eğitimi için değil insanların zihinsel yeteneklerinin gelişmesi için de yararlıdır. Fen konuları, bireyin kavrama, yorumlama, irdeleme ve sentez yeteneklerinin gelişmesi için sadece amaç olarak değil, araç olarak da önemlidir.
Bilgi çağı olarak adlandırılan ve çok hızlı, etkili değişimlerin yaşandığı günümüzde, zihin kapasitesini geliştiren, dünyadaki son teknolojik gelişmeleri ve yaklaşımları takip edebilme, bilimsel bilgiyi edinme, yorumlayabilme, üretebilme yeteneğini ve yatkınlığını sağlayan fen dersleri giderek daha da önem kazanmaktadır (Çömek, 2003: 26).
2.4. Fen ve Teknoloji Öğretimi
Günümüz bilgi ve teknoloji çağında, bilimsel bilgilerin her geçen gün katlanarak arttığı, teknolojik yeniliklerin büyük bir hızla ilerlediği, fen ve teknolojinin etkilerinin yaşamımızın her alanında belirli bir şekilde görüldüğü, toplumların geleceği açısından fen ve teknoloji eğitiminin anahtar bir rol oynadığı açıkça görülmektedir. Bu nedenle bütün toplumlar sürekli olarak fen ve teknoloji eğitiminin kalitesini artırma çabası içindedir.
Geçmişten günümüze bakıldığında insanoğlunun varoluşundan bu yana Dünya’yı ve Evreni anlama çabası içinde olduğunu, günlük hayatını kolaylaştırmak için madde ve doğa hakkındaki bilgilerini uygulama için çaba sarf ettiğini görmekteyiz. Fen ve teknoloji olarak adlandırabileceğimiz bu çabanın daha etkin hale getirilebilmesi için son yıllarda birçok ülke fen programlarını geliştirme ve değiştirme sürecine girmiştir. Ülkemizde bu değişim sürecinin dışında kalmayarak son dönemde fen ve teknoloji öğretim programını geliştirmiş, bu anlamda pek çok yenilik yapılmıştır. Öğretmenin sınıftaki rolü de bu süreçte değişerek, öğrenciyi kendi kalıpları içinde düşünmeye zorlamak yerine öğrencinin daha rahat ve iyi düşünebilmesini sağlamak için rehber olmak olduğu vurgulanmıştır (Umay, 1996: 145-149).
Dünyada bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişim ve buna paralel olarak meydana gelen değişim bütün ülkelerde, fen eğitiminin öneminin daha da artmasını sağlamıştır. Bu açıdan değerlendirildiğinde son yıllarda Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu tarafından hazırlanan İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi öğretim programının yapılandırıcı yaklaşımı benimsediği düşünüldüğünde yapılandırıcı yaklaşıma dayanan, öğrenciyi etkin kılan, öğretimi daha çekici hale getiren yeni öğretim yöntem ve tekniklerine ağırlık verilmelidir. Öğrencilerin öğrendikleri bilgileri günlük yaşamda karşılaştıkları olaylarla ilişkilendirebilme seviyeleri, verilen eğitimin amacına ulaşıp ulaşmadığının göstergesidir (Coştu, Ünal ve Ayas, 2007: 197-207).
Tüm vatandaşların fen ve teknoloji okuryazarı olarak yetişmesini amaçlayan Milli Eğitim Fen ve Teknoloji Öğretim Programının genel amaçları şöyle sıralanmıştır (MEB, 2006: 9) :
Öğrencilerin;
Doğal dünyayı öğrenmeleri ve anlamaları, bunun düşünsel zenginliği ile heyecanını yaşamalarını sağlamak,
Her sınıf düzeyinde bilimsel ve teknolojik gelişme ile olaylara merak duygusu geliştirmelerini teşvik etmek,
Fen ve teknolojinin doğasını; fen, teknoloji, toplum ve çevre arasındaki karşılıklı etkileşimleri anlamalarını sağlamak,
Araştırma, okuma ve tartışma aracılığıyla yeni bilgileri yapılandırma becerileri kazanmalarını sağlamak,
Eğitim ile meslek seçimi gibi konularda, fen ve teknolojiye dayalı meslekler hakkında bilgi, deneyim, ilgi geliştirmelerini sağlayabilecek alt yapıyı oluşturmak,
Öğrenmeyi öğrenmelerini ve bu sayede mesleklerin değişen mahiyetine ayak uydurabilecek kapasiteyi geliştirmelerini sağlamak,
Karşılaşabileceği alışılmadık durumlarda, yeni bilgi elde etme ile problem çözmede fen ve teknolojiyi kullanmalarını sağlamak,
Kişisel kararlar verirken uygun bilimsel süreç ve ilkeleri kullanmalarını sağlamak,
Fen ve teknolojiyle ilgili sosyal, ekonomik ve etik değerleri, kişisel sağlık ve çevre sorunlarını fark etmelerini, bunlarla ilgili sorumluluk taşımalarını ve bilinçli kararlar vermelerini sağlamak,
Bilmeye ve anlamaya istekli olma, sorgulama, mantığa değer verme, eylemlerin sonuçlarını düşünme gibi bilimsel değerlere sahip olmalarını, toplum ve çevre ilişkilerinde bu değerlere uygun şekilde hareket etmelerini sağlamak,
Meslek yaşamlarında bilgi, anlayış ve becerilerini kullanarak ekonomik verimliliklerini artırmalarını sağlamaktır.
2.5. Eğitim Teknolojisi
Eğitim teknolojisi, eğitim bilimlerinin ortaya koyduğu kuramlardan öğretme-öğrenme süreçlerine, yöntem ve teknikten değerlendirmeye kadar, kapsamı çok yaygın bir alanı ifade etmektedir.
Eğitim teknolojisiyle ilgili çeşitli araştırmacılar farklı tanımlamalar yapmış ve yapmaktadırlar. Bunlardan bazıları şunlardır:
“Eğitim teknolojisi, genelde eğitime, özelde öğrenme durumuna egemen olabilmek için ilgili bilgi ve becerilerin işe koşulması, öğrenme ya da eğitim süreçlerinin işlevsel olarak yapısallaştırılmasıdır. Diğer bir deyişle, öğrenme-öğretme süreçlerinin tasarımlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesidir” (Alkan, 2005: 13).
“Eğitim teknolojisi, “insan öğrenmesi” olgusunun tüm yönlerini içine alan problemleri sistematik bir şekilde analiz eden, bu problemlere çözümler geliştirmek üzere ilgili tüm unsurları (insan gücü, bilgileri, yöntemleri, teknikleri, araç-gereçleri, düzenlemeleri vb.) işe koşarak uygun tasarımlar geliştiren, uygulayan, değerlendiren ve yöneten karmaşık bir süreçtir” (Yalın, 2005: 5).
“Eğitim teknolojisi, insanın bildiklerini başkalarına nasıl öğreteceğini kendi kendine sormasıyla ortaya çıkan ve kalıcı bilgi vermek amacıyla öğrenme-öğretme sürecinde belirli yöntemleri uygulayarak, yararlandığı araç ve gereçleri en etkin bir biçimde kullanılmasını amaçlayan bir bilim dalıdır” (Şimşek, 2002: 10).
“Eğitim teknolojisi, öğrencileri eğitim programlarında belirlenmiş olan özel amaçlara ulaştırma süreciyle uğraşan bilim dalıdır” (Çilenti, 1997: 30).
Hızal, (1990: 1-17) çağdaş anlamda eğitim teknolojisinin daha verimli bir öğrenme-öğretme sağlamak amacıyla insanın öğrenmesi ve iletişimi konusundaki araştırma bulgularına dayalı olarak, insan gücü ve insan gücü kaynakların tümünden yararlanarak öğretme sürecini sistematik bir biçimde tasarlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirmeyi esas alan bir eğitim bilimi olduğunu savunmaktadır.
Eğitim teknolojisi öğreticinin sınıfta neyi, kime, niçin, hangi seviyede ve nasıl öğretmesine ve öğretilenlerin değerlendirilmesine ilişkin her türlü kuram, yöntem, süreç ve uygulamaları kapsar (Köymen, 1987: 19-22).
Vural (2004:40-44) eğitim teknolojisinin yararlarını; soyut şeyleri somutlaştırmak öğrencilerin ilgisini çekmek, zamandan tasarruf sağlamak, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olmak, içeriği basitleştirerek anlamayı kolaylaştırmak, fırsat eşitliği sağlamak, çeşitliliği ve kaliteyi arttırmak şeklinde sıralamıştır.
Eğitim teknolojisi, öğretme ve öğrenmeyi özendiren, basitleştiren, öğrenciyi hedefe yoğunlaştırmak amacını güden araç gereçler ile belirli öğretme ve öğrenme sistemlerine göre hazırlanmış programların denenmesi ve geliştirilmesine ilişkin bütün süreç, tasarım ve yöntemlerini kapsar seklinde açıklanabilir (Varol, 1995: 396-403).
2.6. Öğretim Teknolojisi
Günümüzde kişilerin, günlük yaşama ve geleceğe uyum sağlayabilmesi için gerekli olan araçlardan biri de öğretim teknolojisidir. Öğretim teknolojisi, öğrenme-öğretme süresinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi eylemlerini içeren düzenli bir yaklaşımdır.
Öğretim teknolojileri belirlenen amaçlara göre, daha etkili ve kalıcı bir öğretim yapabilmek için, öğrenme ve iletişim konusundaki araştırmalar ile insan kaynakları ve diğer kaynakların beraber kullanılmasıyla tüm öğrenme-öğretme sürecinin tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesidir (Yalın,2005: 7).
Öğretim teknolojilerinin hedeflerine baktığımızda eğitimi daha anlaşılır hale getirmek, daha üretken ve daha birey merkezli yapmak isteyen herkesin ulaşabildiği, eşitliği benimseyen aktif ve verimli bir öğretime ulaşmak olarak ifade edilebilir.
2.7. Öğretimde Görsel-İşitsel Araçlar
2.7.1. Öğretimde Görsel Araçlar
Sadece görme duyusuna hitap eden araçlardır. Görsel araçlar hemen her sınıf düzeyinde ve derslerde kullanılabilmekte, geleneksel öğretim yönteminden uzak, öğrenci merkezli öğretime önemli katkıları olabilmektedir.
Günümüzde öğrenci merkezli yaklaşımlara bakıldığında, özellikle öğrenim süreçlerinde farklı araç- gereç kullanımının zorunlu hale geldiği görülmektedir. Ders araçları sözcük temelli ders yapraklarından internet kullanımına kadar çeşitlenmektedir. Sonuç olarak son dönem eğitim ve öğretim sürecinde görsellik ve öğrenme ilişkisinin güçlü bir hal aldığı görülmektedir (Arıkan, 2009: 1-16).
Sınıf içinde sıkça kullanılan görsel araçlara baktığımızda:
1. Kitaplar
Ders kitabı Öğretmen kitabı
Alıştırma kitabı Başvuru kitapları
2.Yazı ve Gösterim Tahtaları
Kara tahta
Çok amaçlı tahtalar Kopya tahtası Askı/kanca tahtası Pazen tahta Manyetik tahta Dosya tahta Bülten tahtası 3. Resimler Düz resimler Çizgi resimler Şimşek kartlar Figürinler Duvar resimleri Levhalar Afişler Grafikler Krokiler ve haritalar Karikatürler
4. Gerçek Eşyalar ve Modeller Basitleştirilmiş modeller Büyütülmüş modeller Küçültülmüş modeller Küre Kabartma haritalar 5.Projektörler (Yansıtıcılar) Tepegöz Slayt projektörü Film projektörü Opak projektörü Video projektörü Data show (LCD Plate) Konferans projektörü
Görsel Materyallerin Öğrenmedeki Rolü:
1- Öğrenen bireylerin dikkatini çekerek onları güdüler. 2- Onların dikkatlerini canlı tutar.
3- Duygusal tepkiler vermelerini sağlar. 4- Kavramları somutlaştırır.
5- Anlaşılması zor olan kavramları basitleştirir.
6- Şekiller yoluyla bilginin düzenlenmesini ve alınmasını kolaylaştırır.
7- Bir kavramla ilgili öğeler arasındaki ilişkileri örgüt şemaları ve akış şemaları yoluyla kolayca verebilir.
8- Bazı öğrencilerin işitsel öğelerle kaçırmaları olası bir takım noktaları anlama şansı verebilir (Demirel, Seferoğlu ve Yağcı 2004: 30).
2.7.2. Öğretimde İşitsel Araçlar
Eğitim etkinliklerinde kullanılabilen bir başka eğitsel araç kümesi de işitme duyusuna hitap eden araçlardır.
Sınıf içinde sıkça kullanılan işitsel araçlara baktığımızda: Radyo
Pikap ve plaklar
Teyp, ses bantları ve CD‟ler Kompakt disk
İşitsel Materyallerin Öğrenmedeki Rolü:
1- İşitsel araçları önceden kullanmak(dinlemek) olanaklıdır. 2- İşitsel araçlar her derste kullanılabilir.
3- İşitsel araçların kullanımı kolaydır. 4- Araçlar ucuzdur. (Demirel vd., 2004: 85)
2.7.3. Öğretimde Görsel-İşitsel Araçlar
Eğitimde görsel ve işitsel araçlar öğrenmenin kalıcı izli olmasını sağlama açısından çok önemli görülmektedir. Bir öğrenme etkinliği ne kadar çok duyu organına hitap ederse öğrenme olayı da o kadar iyi ve kalıcı izli olur.
Öğretimde görsel-işitsel araçlar kullanarak daha kalıcı öğrenmeye ulaşılabileceği, birçok araştırma tarafından da desteklenen bir durumdur. Çilenti (1988: 35)’ye göre öğrendiklerimizin %83‟ünü görme, %11‟ini işitme, %3,5‟ini koklama, %1,5‟ini dokunma ve %1‟ini tat alma duyularımızla edindiğimiz yaşantılar yoluyla öğreniriz.
Sınıf içinde sıkça kullanılan görsel işitsel araçlara baktığımızda: Film makinası ve hareketli filmler
Kapalı devre televizyon Video
Kuklalar Tiyatro Eğitsel geziler
Teknoloji Destekli Materyaller
Teleteks ve video teks uygulamaları Etkileşimli video
Bilgisayarlı video oynatıcısı Bilgisayarlı laser disk oynatıcısı
İletişim uyduları (Demirel vd., 2004: 80-81)
Küçükahmet (2008: 131) de görsel-işitsel araçların faydalarını şöyle sıralamaktadır: “Görsel-işitsel araçlar,
- Zamandan ve sözden ekonomi sağlarlar.
- Belli bir fikrin göz önünde canlandırılmasına yararlar. - Karmaşık fikirleri basite indirgeyerek açıklarlar. - İşlemleri basitleştirirler.
- Öğretimi canlı ve açık hale getirirler. - Öğrencilerin ilgi ve dikkatlerini artırırlar.
- Öğrenilecek konu üzerinde pratik yapma imkanı sağlarlar. - Öğretimi zenginleştirirler.”
Görsel ve işitsel materyaller; öğrencilere, görüp izlediklerini, dinlediklerini, okuduklarını tam ve doğru anlama gücü kazandırmak; onlara, görüp izlediklerini, dinlediklerini, okuduklarını, düşündüklerini, tasarladıklarını söz ya da yazı ile doğru ve amaca uygun olarak anlatma beceri ve alışkanlığı kazandırma, amaçlarına uygun olarak kullanılabilme özelliğine sahiptir (Özbay, 2006: 190).
2.8. Etkileşimli Video
Değişen teknolojik gelişmeler, farklı araç gereçleri insanların hizmetine sunmaktadır. Bu araçlardan biri de etkileşimli videolardır.
“Etkileşimli video, televizyon ve bilgisayar destekli eğitimin özelliklerini kullanarak çoklu ortam yaratan bir sistemdir. Bu sistemde kullanıcılara, bir takım görüntüler bilgisayarın kontrolü ile sunulmaktadır” (Demirel vd., 2004).
“Etkileşimli videolar bilgisayarla bir bütün olarak kullanıldığında öğretme ve öğrenme ortamında etkili olur. İki aracı bir araya getirmekteki amaç bilgisayarın esnek, etkileşimli ve başarılabilir öğretim programlarını videonun üstün nitelikli görsel ve işitsel özellikleriyle birleştirmektir” (Koşar,2002: 56).
2.8.1. Video ve Öğretimde Kullanımı
“Video, Latince görüyorum anlamına gelen ve görüntü işaretleri ile ilgili bir terimdir. Bu terim görüntülerin bir televizyon ekranında ya da ona benzer bir ekranda yansıtılması anlamını taşımaktadır” (Alkan, 1988: 265-270).
“Videonun görsel-işitsel bir ders aracı olarak eğitim teknolojisine girişi önce yabancı dil alanında başlamış ve yaygınlık kazanmıştır” (Varol, 1995: 396-403).
“Video eğitim öğretimde etkin olarak kullanılmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı ders konuları için özel filmler çekerek videokasetler hazırlamış ve öğretmenlerin hizmetine sunmuştur. Bunlar her tür ve düzeyde eğitim kurumlarında kullanılmaktadır” (Yiğit, 2007: 142).
Video özellikle görsel ve işitsel anlamda sağladığı avantajlarla, öğrencileri konulara karşı güdüler ve öğrenciler bu yöntem sayesinde daha kalıcı olarak konuları hafızalarına yerleştirebilir.
Koşar (2002: 56) da öğretimde video kullanımının yararlarını şu şekilde sıralamıştır: Daha zengin, akıcı ve kalıcı bilgi sağlar.
Sınıf dışı cisim olay ve ortamları sınıfa getirir ve bunların gerçek hareket ve sesleriyle sunulmasını sağlar.
Işık, renk, hareket ve ses özelliklerini bir arada vererek öğrencinin dikkatini sürekli olarak bilgiye yoğunlaştırır.
Öğrenmeyi zaman ve mekana bağımlı olmaktan kurtarır. Bireysel ve grupla öğrenme olanakları sağlar.
Öğretmene öğreten değil, öğrenmeye rehberlik eden kişi özelliği kazandırır. Öğretmene öğrenci tepkilerini gözlemleme olanağı verir.
Mikro öğretim imkanı sağlar.
Demirel vd. (2004: 110) tarafından yapılan çalışmada öğretimde video kullanırken dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde belirtmiştir:
Videonun sınıf, yaş, sosyal çevre ve zeka düzeyinin yüksekliği oranına göre daha etkili ya da etkisiz kaldığı söylenebilir. Bu açıdan video film seçilirken amaçlanan hedef, öğrencilerin seviyeleri ve ilgileri göz önünde bulundurulmalıdır.
Video ile öğretim uygulaması yapılırken hedeflerin açık seçik belirlenmesi gerekir. Bu hedeflere ulaşmak için video filmlerin içeriği, sınıf atmosferi ve öğrencilerin ilgileri çok iyi belirlenmelidir.
Sınıf içinde videonun sesi tüm öğrencilerin duyacağı şekilde iyi ayarlanmalıdır.
Daima genelden özele doğru bir yaklaşım izlenmeli, ses ve görüntüdeki bu unsurun değerlendirilmesine dikkat edilmelidir.
2.8.2. Öğrencilerle Video Filmlerin Hazırlanışı
Günümüzde her ders için kullanılmak üzere, konuya uygun öğretim filmi bulunamayabilir. Bu durumda teknolojik alt yapıya sahip okullarda görev alan öğretmenler öğrencileriyle birlikte derslerde yararlanmak üzere video filmler üretebilirler (Kaya, 2006: 192). Özellikle bilgisayar teknolojilerinin yaygınlaştığı günümüzde öğrenciler bu gibi çalışmaları rahatlıkla yapabileceklerdir.
Kaya (2006: 194) tarafından yapılan çalışmada öğretmenlerin öğrencileriyle birlikte video film üretebilmeleri için sırasıyla izlemeleri gereken başlıca dokuz aşama yer almaktadır. Bunlar:
1.Konu seçimi: Ders, ünite ve konunun hedeflerinin göz önünde bulundurularak, öğrencilerin düzeyleri ve yetenekleri doğrultusunda yapılacak konu seçimi video film hazırlamanın ilk aşamasını oluşturmaktadır.
2.Hedef: Yapılacak film çalışmasının kazandıracağı davranışların dikkate alınması gerekmektedir.
3.Konu: Yapılacak film çalışmasının konusu kapsamında öğrencilerin öğrenmesi gereken sonuçların tespit edilmesi gereklidir.
4.Resimli Öykü: Konu ile ilgili öğrenilecek kavram ve düşüncelerin bir bütün halinde resimlendirilmesidir.
5.Değerlendirme Geliştirme: Öğrenci tarafından çalışmanın başından itibaren yapılan çalışmaların öğretmen ve öğrenci tarafından incelenip değerlendirilmesidir.
6.Senaryo: Anlatıcının ve oyuncuların filmde yer alacak tüm söylemlerinin, kullanılacak müziklerin ve hangi seslerin yer alacağının yazılması evresidir.
7.Üretime Hazırlık: Üretilecek film ile ilgili uygun yerleri, kullanılacak kostümleri ve materyalleri temin etmeyi kapsayan süreçtir.
8.Kayıt: Filmin gerçekten yaratıldığı ve üretildiği bölümdür.
9.Kurgu: Bu bölümde yapılmış olan kayıtların en iyilerinin seçilip, senaryo doğrultusunda birleştirilmesidir.
2.8.3. Öğrencilerin Hazırladığı Video Filmler ile Dersin İşlenişi
Video filmler her zaman için eğlence ve oyun araçları olarak görülürler. Ama aynı zamanda güçlü bir eğitsel etkiye de sahip olabilirler. Ancak bu eğitsel etkinin istenen düzeyde olabilmesi için video film ile ders işleyen öğretmenin bazı noktalara dikkat etmesi gerekmektedir.
Kaya (2006: 200) ’ya göre video ile daha etkili bir öğretim için stratejiler geliştirmek gerekir. Bu bağlamda öğretmen kendi dersi için öncelikle şu soruların yanıtlarını bilmelidir:
Öğrenciler daha önce diğer derslerde video ile çalışmışlar mı? Dolayısıyla evdeki televizyon ve video deneyiminden daha fazlası hesaba katılabilir mi?
Kendi dersinde ses teknolojileri ya da video filmi çalışıldı mı?
Yukarıdaki sorulara da bakıldığında görülmektedir ki öğretmen süreçte iyi bir rehber olmalı, öğrencilerin konu ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarında yol gösterici olabilmelidir. Yine öğretmen süreci iyi planlamalı, konuya hakim olmalıdır. Unutulmamalıdır ki etkili ve ilgi çekici bir video yaratmada ilk adım planla başlar. Bu nedenle de verilmek istenen mesajın ne olduğu açıkça belirtilmelidir.
İyi hazırlanmış bir plan çerçevesinde görüntü ve sesi isteğe göre birleştirebilen öğrencilerin bizzat hazırlayacakları video filmlerin, etkili, kalıcı ve anlamlı öğrenmeye katkısı olacaktır. Öğrenciler için uygun deneyimler ve şanslar, onların bilgi gelişimlerinin ve teknolojik yeterliliklerinin sağlanmasında önemlidir (Lih-Juan ChanLin,2008) Günümüzde bu yöntem, teknolojik olarak hem çok kolay hem de teknolojinin eğitimde verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayabilecek bir stratejidir (Altun ve Torun, 2006).
2.9. İlgili Araştırmalar
Öğrencilerin hazırladığı video filmlerle Fen ve Teknoloji öğretimine ilişkin daha önceden yapılmış bir araştırmaya rastlanmamıştır. Öğretmen tarafından bulunan hazır videolar ya da belgesel, film kesitleri, yardımcı bir öğretim materyali olarak kullanılmış, ancak öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanımı, öğretimin başlı başına yöntemi olmamıştır. Alternatif öğretim yöntemlerinden; model kullanarak öğretim, bilgisayar destekli öğretim, araştırmalarda Fen ve Teknoloji alanında en çok karşılaşılan yöntemler olmuştur.
Hali (2003) ise, “İlköğretim 8. sınıf T. C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde fotoğraf ve resim kullanımının öğrenci başarısına etkisi” başlıklı araştırma sonucunda, T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde fotoğraf ve resim kullanılan ile fotoğraf ve resim kullanılmayan sınıfların başarı ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulmuştur.
Arıkan ve arkadaşları (2004) tarafından yapılan “FOTO-MAT Projesi ve Matematik Öğretmen Adaylarının Bu Proje Hakkındaki Görüşleri” başlıklı araştırmada FOTO-MAT projesi matematik öğretmen adaylarına tanıtılmış ve görüşleri alınmıştır. Araştırmacılara göre FOTO-MAT çevreyi gözlemlemek, matematiksel anlamı olan nesneleri tespit etmek, nesnelerin bizzat fotoğraflarını çekmek, bir matematiksel problem seçmek ya da oluşturmak ve problem çözmek gibi etkinlikleri içermektedir. Araştırma sonucuna göre, öğrenciler sonucu önceden belirli olmayan bir tasarım üzerinde çalışmakta, kendi kendilerini yönlendirmekte ve uygulamanın her aşamasında aktif konumda bulunmaktadırlar. FOTO-MAT’ ın uygulanması sürecinde bilgiler oluşturulurken bilginin tek sahibi ve otorite öğretmen değildir. Öğretmenin rolü zengin bir öğrenme ortamı oluşturmada, etkinliklerin düzenlenmesinde rehberlik yapmaktır.
Akbaba (2005) ise, “Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı” başlıklı araştırma sonucunda tarih öğretiminde fotoğrafın analitik bir yöntemle kullanıldığı gruptaki öğrenciler T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin “Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan İnkılâp Hareketleri, Yeni Tarih Anlayışı, Türk Dilinin Zenginliği ve Toplumsal Hayatın Düzenlenmesi” konularını öğrenmede geleneksel öğretim yöntemiyle öğrenim gören öğrencilerden daha başarılı olmuşlardır.
Aralarında Tarhan’ın da bulunduğu bir kısım araştırmacının 2005 yılında hazırladıkları “Genel Cerrahi Derslerinde Görsel-İşitsel Araçların Kullanılmasında Öğrenci Tercihleri” adlı makale çalışmasında Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’nda öğrenim görmüş 114 kişi üzerinde anket uygulanmıştır. Anket sonucunda öğrencilerin hemen hemen hepsinin (%96.5) ders anlatımında görsel araçları tercih ettiği görülmüştür. En fazla tercih edilen yöntemin slayt-projektör (%61.4) ve video (%22.8) olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Eroğlu’nun 2006 yılında yaptığı “Görsel ve İşitsel Materyal Kullanımının Ortaöğretim 3. Sınıf Öğrencilerinin Biyoteknoloji ile ilgili Kavramları Öğrenmeleri ve Tutumları Üzerine Etkisi” adlı yüksek lisans tez çalışmasıyla, Biyoloji dersinin ortaöğretim 3.sınıf öğretim programında yer alan “Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği” ünitesinin, biyoteknoloji ile ilgili kavramlarının öğretilmesinde, öğretmen merkezli öğretim etkinliğine bir alternatif olarak “Görsel ve İşitsel Materyal” destekli öğretim etkinliği kullanılarak öğretmen merkezli öğretim etkinliğiyle karşılaştırılması ve bu etkinliğin öğrenmeye etkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği ünitesindeki konuları, Görsel ve İşitsel Materyal Destekli Öğretim Etkinliği ile işleyen deney grubu öğrencilerinin, Öğretmen Merkezli Öğretim Etkinliğiyle işleyen kontrol grubu öğrencilerine göre daha başarılı oldukları tespit edilmiştir. Görsel ve İşitsel Materyal Destekli Öğretim Etkinliği sonrasında öğrencilerin biyoloji dersine yönelik tutumlarında bir değişiklik gözlenmezken, biyoteknolojiye yönelik tutumlarında ise olumlu yönde bir değişim tespit edilmiştir.
Akyol (2007) ise, “İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersinde Şiirle Öğretim Tekniğinin Öğrenci Başarısına Etkisi” başlıklı araştırma sonucunda şiirle öğretim yapılan sınıflarda öğrencilerin derse aktif katılımlarını gözlemlemiştir. Öğrencilerin yazdıkları şiirlerde kullandıkları kelimeler, öğrencilerin konuyu anlama düzeylerini ve aynı zamanda konu hakkında kavram yanılgılarını da ortaya çıkardığını belirtmiştir.
Lih-Juan ChanLin (2008) tarafından gerçekleştirilen çalışmada ise “Fen Biliminde Teknoloji Bütünleşmesinin, Proje Tabanlı Öğrenmede Uygulanması” araştırılmıştır. Çalışmada öğrenciler; akranlar ve öğretmen topluluğu ile (kişisel görüşmeler ve ziyaretler yoluyla) eş güdümlü araştırma süreçleri içinde web sayfaları aracılığıyla edindikleri bilgileri sunmaktadırlar. Çalışmanın sonuçları öğrencilerin tüm araştırma hedeflerine ulaşmakta olduğunu göstermektedir. Öğrenciler çalışma boyunca, öğrenme çıktıları geliştirerek bilgiyi sentezleme ve bilimsel keşif görevleri yapma ve edinilen bilgileri raporlaştırma sürecinde teknolojiyi de kullanarak kendi başarılarını izlemişlerdir. Aynı zamanda bu süre içerisinde öğretmenlerin desteği ve rehberliğinin de öğrencilerin başarılarında çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Genellikle proje tabanlı öğrenme yapan ve bu çalışmalarını teknoloji ile bütünleştiren öğrencilerin olumlu bir öğrenme ortaya koydukları görülmüştür. Öğretmenlerin rehberliği sayesinde karmaşık becerilerde bile öğrencilerin başarılarının geliştiği gözlemlenmiştir.
Kazmazoğlu (2010) ise “Fen ve Teknoloji Dersinde Foto Fen Uygulamasının Öğrenci Başarısına Etkisi” başlıklı çalışmasında görsel-işitsel araçlardan fotoğrafların, ilköğretim Fen ve Teknoloji dersindeki yoğun kullanımının, öğrencilerin başarılarına etkisini ele almaktadır. Yapılan uygulama sonrasında deney grubu öğrencilerinin son test başarıları arasında Foto-Fen uygulaması lehine anlamlı farklar bulunduğu ortaya çıkmıştır.
Altınok (2011) ise “Orta Öğretim 9. Sınıf Öğrencilerine Şiir Okuma Zevki Kazandırılmasında Görsel İşitsel Materyal Kullanımının Rolü” başlıklı çalışmasında orta öğretim 9. Sınıf öğrencilerine şiir okuma zevki kazandırılmasında görsel işitsel materyal kullanımın rolünü belirlemektedir. Yapılan uygulama sonrasında araştırmanın bulgularından hareketle, görsel işitsel materyal kullanımının öğrencilerin tutumlarını olumlu yönde etkilediği görülmüştür.
BÖLÜM 3
YÖNTEM
Bu bölümde; araştırma modeli, araştırma verilerinin elde edildiği çalışma grubu, veri toplama teknikleri, veri toplamada kullanılan araçlar ve araçların analizleri yer almaktadır.
3.1. Araştırma Modeli
Bu araştırmada, yedinci sınıf Fen ve Teknoloji dersi kapsamında Kuvvet ve Hareket ünitesinin öğretiminde öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin kullanıldığı bir öğretim ortamının, öğrenci başarısına etkisini belirlemek ve Fen ve Teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerini ortaya koymak hedeflenmiştir.
Araştırmanın amacına yönelik verileri elde etmek için yansız atama yöntemiyle biri deney, biri de kontrol olmak üzere iki grup oluşturulmuş, her iki gruba da çalışma öncesi ve sonrası aynı testler uygulanarak ölçümler yapılmıştır. Modelde deney ve kontrol gruplarının yansız atama yoluyla eşitlenmeleri sağlanarak, katılanların benzer nitelikte olmalarına olabildiğince özen gösterilmiştir. Grupların hangisinin deney grubu, hangisinin kontrol grubu olacağı yansız bir seçimle kararlaştırılmıştır. Uygulama yapılacak sınıflar ve öğrenciler rastgele seçilmiş ve deney ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılmıştır. Öntest-sontest kontrol gruplu desende, aynı denekler üzerinde ölçümyapıldığından hata terimi düşük olmuştur. Bu deneysel desen; daha az denek gerektirdiğinden, aynı denekler test edildiğinden, çalışmaya harcanan zaman ve çabada da ekonomiklik sağlamaktadır (Büyüköztürk, 2001).
Araştırma da her iki gruba da deney öncesi ve deney sonrası Başarı Testi ve deney sonrası Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerini Belirleme Anketi uygulanmıştır. Kontrol gruplu deney modeli Tablo 1’de gösterilmiştir.
Tablo 1.Kontrol gruplu deney modeli
Grup Ön Test Deneysel işlem Son Test
Gd BT1 Video temelli öğrenme BT2, FTGÖ Gk BT1 Geleneksel öğrenme BT2, FTGÖ Gd: Deney Grubu Gk: Kontrol Grubu
BT1/ BT2: Deney öncesi ve Deney Sonrası Başarı Testi FTGÖ: Fen ve Teknoloji Dersi Görüş Anketi
Bu modelde bağımsız değişkenin etkisi deney ve kontrol grubu ölçümlerinin karşılaştırılması ile saptanmıştır. Bu çalışma, Fen ve Teknoloji dersinde, öğrenciler tarafından hazırlanan video filmlerin öğrenci başarısına olan etkisini ölçmeyi amaçlamaktadır.
Araştırmada literatür taraması yapılarak konular ile ilgili kavramlar belirlenip araştırmanın yapılacağı gruba nasıl video film hazırlanacağı anlatılmış, bununla ilgili yönergeler dağıtılmıştır. Öğrencilere video film hazırlama ile ilgili bilgiler verilmiş ve örnekler gösterilmiştir. Bunun ardından öğrenciler 1 haftalık aralarla 4 ayrı konu başlığı ile ilgili video film hazırlamış, ünite boyunca dersler çekilen video filmler üzerinden işlenmiştir. Öğrencilere çekmeleri gereken video filmler ile ilgili 4 ayrı yönerge dağıtılmış, bu yönergelerdeki bilgiler doğrultusunda senaryo yazmaları ve kısa filmlerini çekmeleri istenmiştir. Çalışma grubuna ünite başarı testi uygulanmış elde edilen verilerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Ayrıca Fen ve Teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerini belirleme anketi uygulanmıştır.
3.2.Çalışma Grubu
Araştırmanın çalışma grubunu, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Ankara ili Mamak ilçesi Köşklüdere İlköğretim Okulu 7-A ve 7-B sınıfında okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Deney ve kontrol grubundaki öğrenci sayıları tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2.Çalışma grupları ve sayıları
Şube Öğrenci Sayısı
7/A 30
7/B 30
3.3. Verilerin Toplanması
Bu araştırma için gerekli olan veriler Kuvvet ve Hareket ünitesini kapsayan “Başarı Testi” ve “Fen ve Teknoloji Dersine yönelik öğrenci görüşlerini belirleme anketi “ nden yararlanılarak toplanılmıştır.
3.3.1.Başarı Testi
İlk aşamada, bir testte ölçülecek özellikler ile kazanımlar arasında soruların tür ve sayılarının orantılı dağılımının yapıldığı iki boyutlu bir çizelge olan ve ünite kazanımlarına uygun olarak Ek-2‘ de belirtilen belirtke tablosu hazırlanmıştır. Toplam 31 kazanımdan oluşan Kuvvet ve Hareket ünitesi kazanımlarından, her kazanım için 3 soru olacak şekilde araştırmacı tarafından hazırlanan Ek-3‘ teki 93 soruluk ön deneme testi oluşturulmuştur. Hazırlanan testin içerik ve kapsam geçerliliğinin sağlanmasının ardından gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Daha sonra hazırlanan ve son şekli verilen test Köşklüdere İlköğretim Okulunda çalışma grubu dışında kalan 7/C sınıfında ve Mamak Esentepe İlköğretim Okulu 7/A, 7/B ve 7/C sınıfından toplam 100 öğrenciye uygulanmıştır. Bu uygulamada öğrencilerin sorulara
verdikleri cevaplar değerlendirilerek, Ek- 4 ve Ek- 5‘teki madde güçlük ve madde ayırıcılık indeksleri hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucu kullanılması en uygun olan sorular belirlenmiş ve 93 soruluk ön deneme testinden, Ek- 6’daki kazanım tablosuna uygun olarak testin güvenilirliğini düşüren (ayırt ediciliği 0,20 altında olan) sorular çıkarıldıktan sonra, 31 kazanımdan oluşan Kuvvet ve Hareket ünitesi için her kazanımdan birer sorunun yer aldığı, Ek- 7’deki 31 soruluk başarı testi oluşturulmuştur. Uygulanan testin güvenirliğini hesaplamak için KR-20 formülü kullanılmış, başarı testinin güvenilirlik katsayısı 0.89 olarak hesaplanmıştır. Bulunan bu değerlerin istenilen düzeyde olduğu görülmüş ve yeterli kabul edilmiştir.
Daha sonra her iki grupta yer alan öğrencilere, uygulama öncesinde bağımlı değişkenlerle ilgili ölçümlerin ve ortalama başarı düzeylerinin belirlenmesi için hazırlanan başarı testi ön test ve çalışma sonrasında son test olarak uygulanmıştır.
3.3.2.Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerini Belirleme Anketi
Araştırmacı tarafından geliştirilen anket yardımıyla 7. Sınıf öğrencilerinin Fen ve Teknoloji dersine yönelik öğrenci görüşlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada kapalı uçlu bir anket geliştirilmiş ve kullanılmıştır (Kılınç, Stanisstereet and Boyes 2008; Daniel and Jeffries, 2004). Geliştirilen ankette ayrıca beşli bir likert tipi ölçek kullanılmıştır. Likert ölçeği en kullanışlı soru yapılarından birisidir. İsmini 1932’de bu formatı geliştiren Rensis Likert’ten almaktadır. Likert’in çoğu şeklinde cevaplayıcıya bir ifade sunulur ve cevaplayıcının bu ifadeye katılıp katılmadığı üçlü, beşli ya da yedili bir ölçekle sorulur (Anderson ve Arsenault, 2005: 184). Ankette yer alan likert ölçeğinin seçenekleri ise şu şekildedir.
• Tümüyle Katılıyorum (5) • Katılıyorum (4) • Biraz katılıyorum (3) • Katılmıyorum (2) • Hiç Katılmıyorum (1)
