Akci¤er Kanserlerinin Tc-99m Tetrofosmin ile Görüntülenmesi:
Talyum-201 ile Karfl›laflt›rmal› Bir Çal›flma
Yakup Yürekli1, Türkan Ertay2, Elvan Say›t3, Serir Akto¤u4, Ahmet Semih Do¤an5 1Adnan Menderes Üniversitesi T›p Fakültesi, Nükleer T›p AD, Ayd›n
2Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi, Nükleer T›p AD, ‹zmir 3Celal Bayar Üniversitesi T›p Fakültesi, Nükleer T›p AD, Manisa
4‹zmir Gö¤üs Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, ‹zmir 5Düzce Üniversitesi T›p Fakültesi, Nükleer T›p AD, Düzce
Ö Z E T
Tc-99m tetrofosmin (Tc-99m TF) bir miyokard perfüzyon ajan›d›r. Bu çal›flmada Tc-99m TF’nin akci¤er kanserlerinin görüntülenmesindeki potansiyel de¤eri talyum-201 (T1-201) ile karfl›laflt›r›larak araflt›r›lm›flt›r. Cerrahi uygulanamayan malign lezyonlu 16 hasta ve benign (infeksiyöz) lezyonlu 5 hasta, her iki ajanla ayn› gün içinde görüntülenmifltir. Elde edilen görüntülerde, radyolojik olarak gösterilmifl lezyonlardaki aktivite lokalizasyonlar› görsel olarak ve normal karfl› ta -raf akci¤er ile oranlama (L/K) yöntemiyle semikantitatif olarak de¤erlendirilmifltir. Görsel olarak ikisi d›fl›nda tüm malign lezyonlarda, her iki ajan›n benzer biçimde belirgin-orta derecede tutuldu¤u görülmüfltür. Lezyon s›n›rlar› ve santral nek -rotik alanlar TF görüntülemesinde daha net olarak izlenmifltir. Malign lezyonlarda lezyon aktivitesi/karfl› taraf normal ak -ci¤er aktivitesi oranlar› T1-201 için 1.38±0.16, Tc-99m TF için 1.47±0.21 olarak hesaplanm›flt›r. Benign lezyonlarda bu oranlar 1.17±0.21 ve 1.26±0.27’dir. Malign ve benign lezyonlar›n ortalama oranlar› aras›ndaki farklar her iki ajan için istatistiksel olarak anlaml›d›r (T1-201 için p<0.025, Tc-99m TF için p<0.05). Bulgular›m›z Tc-99m TF’nin akci¤er kan -serlerinin görüntülenmesinde de¤erli oldu¤unu ve tan› ve tedavi izleminde kullan›labilece¤ini göstermektedir.
Anahtar sözcükler: Tc-99m tetrofosmin, talyum-201, akci¤er kanseri
Toraks Dergisi, 2002; 3(3):266-272
A B S T R A C T
Technetium-99m Tetrofosmin Uptake in Lung Cancers: A Comparative Study With Thallium-201 Tc-99m tetrofosmin (Tc-99m TF) is a myocardial perfusion agent. We investigated the potential role of Tc-99m TF for the imaging of lung cancers in comparison to thallium-201 (T1-201). Sixteen patients with histologically proven malignant lesions and five patients with benign (infectious) lesions of the lung were studied using a same-day protocol. Planar images were obtained 15 minutes after injection of 2-3 mCi T1-201 and 20 and 60 minutes after injection of 20-25 mCi Tc-99m TF. Visual and semi-quantitative analyses were performed to evaluate the localization of activity in the radiologically demonstrated lesion in comparison to the contralateral normal lung. Visually, all malignant lesions but two demonstrated moderate-to markedly increased uptake of both tracers similarly. Lesion boundaries and central necrotic areas were better defined on most of the Tc-99m TF images. In malignant lesions, the lesion/contralateral normal lung activity ratios were 1.38±0.16 and 1.47±0.21 (mean±SD) on T1-201 and Tc-99m TF studies, respectively. In benign lesions, these ratios were 1.17±0.21 and 1.26±0.27. The differences in mean ratios of malignant and benign lesions were statistically signifi-cant for both tracers (p<0.025 for T1-201, p<0.05 for Tc-99m TF). We conclude that tumor avidity of Tc-99m TF is sim-ilar to that of T1-201 in lung cancers and may be useful in the diagnosis and follow-up of lung tumors.
Key words: Tc-99m tetrofosmin, thallium-201, lung cancer
Yaz›flma adresi: Yrd. Doç. Dr. Yakup Yürekli Adnan Menderes Üniversitesi T›p Fakültesi, Nükleer T›p AD,
09100, Ayd›n
Tel: (0256) 214 85 44 Faks: (0256) 214 85 44 e-posta: yyurekli@adu.edu.tr
G‹R‹fi
Akci¤er kanseri yirminci yüzy›l›n gerçek epidemisi gibi görünmektedir. Birçok ülkede kad›n ve erkeklerde kansere ba¤l› ölümlerin önde gelen nedenidir ve tüm kanser ölümle-rinin %28’ine neden olmaktad›r [1]. Akci¤er kanseri erkek-lerdeki malignitelerin %22’sini, kad›nlardaki malignitelerin %10’unu oluflturmaktad›r [2].
Akci¤er kanserine tan›sal yaklafl›mda afla¤›daki konular› ayd›nlatmak gerekmektedir.
1. Akci¤erdeki lezyonun malign ya da benign oldu¤unun ay›rt edilmesi
2. Malign hastal›¤›n do¤ru evrelendirilmesi
3. Tedaviye yan›t›n de¤erlendirilmesi ve öngörülmesi 4. Fibrozisin yineleyen ya da rezidüel tümörden ayr›lmas›
Nükleer t›pta çok say›da radyofarmasötik tümör görüntü-leme amac›yla denenmifltir. Ancak bunlardan sadece Gal-yum-67 (Ga-67) ve T1-201 klinik kullan›mda yayg›n kabul görmüfltür. Ga-67 ile akci¤er kanserlerinin saptanmas›nda %70-100 aras›nda duyarl›l›k bildirilmifltir [3].
Bununla birlikte Ga-67’nin tümöre özgü olmamas› ve kü-çük lezyonlar› saptamadaki yetersizli¤i kullan›m›n› s›n›rla-m›flt›r [4]. T1-201’in akci¤er kanseri tan›s›nda kullan›m› ilk kez 1979’da yay›mlanm›flt›r (5,6). T1-201’in akci¤er kanser-lerinin saptanmas›ndaki duyarl›l›¤› %71-100, özgüllü¤ü %30-100 olarak bildirilmifltir [7-9]. Bununla birlikte benign lez-yonlarda da T1-201 tutulumu gözlenmifltir (10). Tc-99m ses-tamibinin Ga-67 ve T1-201’e seçenek olarak önerildi¤i çal›fl-malar mevcuttur. Bu çal›flçal›fl-malarla bildirilen do¤ruluk, duyarl›l›k ve özgüllük oranlar› de¤iflkendir [11,12].
Tc-99m TF miyokard perfüzyonunun görüntülenmesinde T1-201 ve Tc-99m sestamibinin alternatifidir. Tc-99 TF’nin tiroid, meme, beyin ve akci¤er kanserlerinin saptanmas›nda kullan›ld›¤› çal›flmalar yap›lm›flt›r [13-19]. Ancak sonuçlar oldukça de¤iflkendir. Bu çal›flmada özellikle tedavi sonras› iz-lemede kullan›m alan› bulan T1-201 ile karfl›laflt›r›larak, Tc-99m TF’nin akci¤er kanserlerinde ve benign akci¤er lez-yonlar›nda tutulum özellikleri ve T1-201’in yerini alabilecek, teknesyum 99m ile iflaretlenebilen bir tümör görüntüleme ajan› olarak de¤eri araflt›r›lm›flt›r.
GEREÇ VE YÖNTEM Hastalar
Çal›flma grubuna histopatolojik olarak akci¤er karsinomu tan›s› konmufl ve evreleme sonucu cerrahi uygulanamayan kabul edilen 16 erkek hasta ile malign olmayan (infeksiyöz) hastal›k tan›s› konmufl 5 erkek hasta al›nm›flt›r. Görüntüle-me, tan› sonras›nda hastalara herhangi bir tedaviye bafllanmadan önce yap›lm›flt›r. Malign lezyonlu hastalar›n yafl orta -lamas› 63±5, benign hastal›k grubunda yafl orta-lamas› 40±14
idi. Malign lezyonlu hastalar›n sekizinde epidermoid karsi-nom, üçünde küçük hücreli d›fl› karsinom (sitoloji), üçünde küçük hücreli karsinom, birinde mukoepidermoid karsinom, birinde adenokarsinom tan›s› konmufltur. Benign lezyonlar bir viral pnömoni, bir bakteriyel pnömoni, iki aktif tüberkü-loz, bir inaktif akci¤er tüberkülozundan oluflmaktayd›.
Radyofarmasötik
Tetrofosmin Amersham International’dan küçük flifleler (vial) içinde liyofilize haz›r kitler fleklinde (Myoview) sa¤-lanm›flt›r. Teknesyum 99m iflaretleme öncesinde bir Tc-99m jeneratöründen (Ultratechnekow FM, Mallinckrodt Medical B.V.) sa¤›lm›fl ve steril %0.9 NaCl solüsyonuyla seyreltilmifl-tir. ‹flaretleme ve kalite kontrol imalatç› firman›n talimatla-r›na uygun olarak yap›lm›flt›r. T1-201 Mallinckrodt Medical B.V.’den sa¤lanm›flt›r. Referans zaman›nda %1’den az T1-200 ve %0.5’ten az T1-202 içermektedir.
Çal›flma Protokolü ve Görüntüleme
Çal›flma protokolü, T1-201 ve Tc-99m görüntüleme ayn› gün içinde yap›labilecek flekilde düzenlenmifltir (Tablo I).
T1-201 sintigrafisi: 2-3 mCi T1-201 enjeksiyonundan 20 dakika sonra yatar pozisyonda toraks›n anterior ve poste-rior projeksiyonlardan 10’ar dakikal›k planar görüntüleri al›nm›flt›r. Planar görüntüler 72 keV enerji, 920’lik pencere ile, 256x256 matriks ve 1.00 zoom faktörü kullan›larak elde edilmifltir. T1-201 SPECT (tek foton yay›l›m› bilgisayarl› to-mografisi) görüntülemesi hasta s›rtüstü yatar pozisyonda an-teriordan bafllayarak saat kadran› yönünde 360° rotasyunla, 64x64 matriks ve 1.00 zoom faktörü kullan›larak ve 35’er sa -niyelik 64 frame kaydedilerek yap›lm›flt›r. Görüntüleme GE Starcam gama kamera ile düflük enerji yüksek çözünürlüklü kolimatör kullan›larak yap›lm›flt›r.
Tc-99m TF sintigrafisi: T1-201 görüntülemenin tamam-lanmas›n›n ard›ndan, hastaya 20-25 mCi Tc-99m TF intra-venöz yoldan enjekte edilmifltir. Enjeksiyondan 20 dakika sonra toraks›n 5 dakikal›k anterior ve posterior planar görün-tüleri al›nm›flt›r. Planar görüntüleme için 140 keV enerji, %20’lik pencere 256x256 matriks parametreleri kullan›lm›fl-t›r. SPECT görüntülemesi ayn› flekilde anteriordan bafllaya-rak saat yönünde 360° rotasyonla, 64x64 matriks ve 1.00 zo-om faktörüyle 30’ar saniyelik 64 frame kaydedilerek, ayn› ko-limatör ve kamera kullan›larak gerçeklefltirilmifltir. SPECT ham verileri ifllemleme bilgisayar›na aktar›ld›ktan sonra to-raks›n koronal, transvers ve sagittal kesitleri elde edilmifltir.
Tablo I. Görüntüleme protokolü
20 dk 20 dk
T1-201 T1-201 Tc-99m TF Tc-99m TF
Görüntülerin De¤erlendirilmesi Görsel De¤erlendirme
Hem T1-201 hem Tc-99m TF görüntülerinin görsel de-¤erlendirilmesinde kalp ve karaci¤erdeki fizyolojik aktivite da¤›l›m› d›fl›ndaki anormal aktiviteler patolojik kabul edil-mifltir. Malign ve benign lezyonlarda aktivite tutulumu olup olmad›¤›na bak›ld›ktan sonra, tutulum varl›¤›nda aktivite yo¤unlu¤u belirgin artm›fl (3+), orta derecede artm›fl (2+) ve hafif artm›fl (1+) tutulum olarak derecelendirilmifltir.
Semikantitatif De¤erlendirme
‹fllemleme bilgisayar›na aktar›lan Tc-99m TF ve T1-201 planar görüntüleri üzerinde lezyonu içine alan ilgi alanlar› (ROI) çizilmifltir. Ayn› ilgi alan› simetrik olarak kayd›r›larak karfl› taraf normal akci¤ere yerlefltirilmifltir. Ayr›ca tüm mi-yokard› içine alan bir kalp ilgi alan› çizilmifltir. Her hasta için bu ilgi alanlar›ndan say›m istatistikleri elde edilmifltir. Lez-yon, karfl› taraf normal akci¤er ve kalp için çizilen ilgi alan-lar›ndaki maksimum tepe de¤eri kullan›larak lezyon aktivite-si/karfl› taraf normal akci¤er aktivitesi (L/K) ve lezyon/kalp aktivitesi (L/M) oranlar› hesaplanm›flt›r. Maksimum tepe de-¤eri kullan›larak lezyondaki heterojen aktivite tutulumu ve santral nekrotik alanlar›n neden olabilece¤i olas› yan›lt›c› et-ki önlenmifltir.
BULGULAR Görsel De¤erlendirme Malign ve benign lez-yonlara ait görsel de-¤erlendirme verileri Tablo II’de özetlen-mifltir. Tablo II’de ay-r›ca hastalar›n yafl, cinsiyet ve histolojik tan›lar› verilmektedir. Tüm malign akci¤er lezyonlar›nda her iki r a d y o f a r m a s ö t i ¤ i n hafiften belirgin de-receye kadar aktivite tutulumu görülmüfl-tür. Malign akci¤er lezyonlar›nda T1-201 ve Tc-99m TF tutu-lumlar› iki olgu d›-fl›nda birbirine para-lellik göstermifltir (Resim 1a ve 1b) M u k o e p i d e r m o i d karsinom histolojik tan›l› olguda [#3] tümoral kitlede T1-201 tutulumu hafif düzeydeyken, Tc-99m TF tutulumunun yo¤unlu¤u orta derecededir. Farkl›l›k gösteren ikinci olgunun [#15] histo-lojik tan›s› epidermoid karsinomdur ve T1-201 tutulumu belirgin derecede iken, orta derecede Tc-99m TF tutulu-mu izlenmifltir.
T1-201 sintigrafilerinde yedi malign lezyonda belirgin de-recede aktivite tutulumu, sekiz malign lezyonda orta derece-de aktivite tutulumu, bir malign lezyonda hafif derece-derecederece-de ak-tivite tutulumu saptanm›flt›r. Tc-99m TF sintigrafilerinde al-t› malign lezyonda belirgin derecede tutulum, 10 malign lez-yonda orta derecede aktivite tutulumu izlenmifltir. Her iki radyonüklidle yap›lan çal›flmalar›n hiç birinde yalanc› nega-tif sonuç görülmemifltir (Tablo III).
Ayn› protokoller kullan›larak yap›lan T1-201 ve Tc-99m TF görüntülemede 5 benign (infeksiyöz) lezyonda her iki rad-yofarmasöti¤in tutulumlar›n›n görsel de¤erlendirme sonuçla-r› Tablo III’te verilmifltir [#17, 18, 19, 20, 21]. Viral ve bak-teriyel pnömoniye ait lezyonlarda benzer flekilde orta derece-de artm›fl T1-201 ve Tc-99m TF tutulumlar› izlenmifltir. Ak-tif tüberküloz lezyonlar›ndan birinde hafif düzeyde aktivite izlenirken, di¤erinde anormal aktivite tutulumu görülmemifl-tir. ‹naktif tüberküloz lezyonunda ise T1-201 ve Tc-99m TF tutulumu izlenmemifltir.
Tablo II. Çal›flma grubundaki hastalar›n demografik, klinik ve sintigrafik verileri. (3+: belirgin artm›fl; 2+: orta derecede artm›fl; 1+: hafif artm›fl; 0: tutulum yok)
Hasta no Yafl Cinsiyet Tan› T1-201 Tc-99m TF
tutulumu tutulumu #1 61 E Epidermoid Ka 2+ 2+ #2 77 E Epidermoid Ka 3+ 3+ #3 68 E Mukoepidermoid Ka 1+ 2+ #4 66 E Küçük hücreli d›fl› Ka 2+ 2+ #5 61 E Küçük hücreli Ka 2+ 2+ #6 60 E Epidermoid Ka 3+ 3+ #7 62 E Küçük hücreli d›fl› Ka 2+ 2+ #8 61 E Küçük hücreli d›fl› Ka 3+ 3+ #9 57 E Epidermoid Ka 2+ 2+ #10 58 E Epidermoid Ka 3+ 3+ #11 70 E Epidermoid 2+ 2+ #12 63 E Adenokarsinoma 3+ 3+ #13 67 E Küçük hücreli Ka 3+ 3+ #14 65 E Epidermoid Ka 2+ 2+ #15 56 E Epidermoid Ka 3+ 2+ #16 61 E Küçük hücreli Ka 2+ 2+ #17 52 E Viral pnömoni 2+ 2+ #18 52 E Bakteriyel pnömoni 2+ 2+ #19 37 E Aktif tüberküloz 1+ 1+ #20 19 E Aktif tüberküloz 0 0 #21 39 E ‹naktif tüberküloz 0 0
Semikantitatif De¤erlendirme
Malign akci¤er lezyonlar›nda T1-201’in ortalama lez-yon/karfl› taraf normal akci¤er aktivitesi (L/K) oranlar›n›n ortalamas› 1.38±0.16 olarak hesaplanm›flt›r. Benign lez-yonlar için lezyon/karfl› taraf normal akci¤er oranlar›n›n ortalamas› 1.17±0.21’dir. T1-201’in hem malign hem be-nign lezyonlarda tutulum yo¤unlu¤u oldukça de¤iflkendir ve malign lezyonlarda L/K oran› de¤erleri 1.06 ile 1.55 ara-s›ndad›r. L/M oran› ortalamas› 0.69 olarak hesaplanm›flt›r ve her zaman birin alt›ndad›r. Malign lezyonlarda Tc-99m TF için L/K oranlar› ortalamas› 1.47±0.21 olarak hesaplan-m›flt›r. Benign lezyonlarda ayn› oranlar›n ortalamas› 1.26±0.27’dir. Tc-99m TF ile de T1-201’e benzer flekilde malign ve benign lezyonlarda aktivite tutulumu çok de¤ifl-kendir ve malign L/K oranlar› 1.19 ile 1.95 aras›ndad›r. L/M oranlar› 0.41 ile 0.76 aras›nda de¤iflmektedir ve orta-lamas› 0.58’dir. Olgular aras›ndaki bu de¤iflkenli¤e ra¤men Tc-99m TF için malign L/K oranlar› olgular›n ço¤unlu¤un-da 1.3’ten yüksektir.
T1-201 ve Tc-99m benign ve malign lezyonlardaki lez-yon/karfl› taraf normal akci¤er aktivitesi oranlar›
Mann-Whitney U testi ile, radyofarmasötiklerin birbiriyle karfl›laflt›-r›lmas› efllefltirilmifl Student t-testi ile yap›lm›flt›r. Lezyonlarda tutulumlar›na göre T1-201 ve Tc-99m TF akci¤er karsinomla-r›n›n görüntülenmesindeki duyarl›l›k ve özgüllük oranlar› be-lirlenmifltir. Duyarl›l›k [duyarl›l›k=gerçek pozitif/gerçek pozi-tif+yalanc› negatif]; özgüllük [özgüllük= gerçek negatif/gerçek negatif+yalanc› negatif] formülleri ile hesaplanm›flt›r.
Hem T1-201 hem Tc-99m TF ile malign ve benign lez-yonlar için hesaplanan lezyon/karfl› taraf normal akci¤er ak-tivite oranlar› (Tablo IV) aras›ndaki fark istatistiksel olarak anlaml›d›r (T1-201 için p<0.025, Tc-99m TF için p<0.05). T1-201 ve Tc-99m TF aras›nda ayn› oran için ne malign ne benign lezyonlarda anlaml› fark saptanm›flt›r. Malign akci¤er lezyonlar›n›n görüntülenmesinde hem T1-201 hem Tc-99m TF’nin duyarl›l›¤› %100 olarak hesaplanm›flt›r, ancak özgül-lükleri %40 gibi düflük bir oranda kalm›flt›r.
TARTIfiMA
T1-201 ile yap›lan çal›flmalar bu radyonüklidin tümörde tutulumunun canl› tümöral dokuyu di¤er radyonüklidlerden Tablo III. T1-201 ve Tc-99m TF görüntülerinin görsel
de¤erlendirme sonuçlar›
Aktivite Talyum-201 Tc-99m tetrofosmin
Belirgin 7 6
Orta Derecede 8 10
Hafif 1
-Tablo IV. T1-201 ve Tc-99m TF’nin semikantitatif de¤erlendirme özeti ve istatistiksel analizi
Lezyon aktivitesi / karfl› taraf normal akci¤er aktivitesi (ortalama±SS)
Malign Benign p
T1-201 1.38±0.16 1.17±0.21 p<0.025
Tc-99m TF 1.47±0.21 1.26±0.27 p<0.05
Resim 1b. Ayn› hastan›n T1-201 ve Tc-99m TF planar görün-tüleri. Lezyonlarda her iki ajan›n belirgin (+3) tutulumu görül-mektedir. Tc-99m TF görüntüsünün kalitesi, T1-201’e göre daha yüksektir.
Resim 1a. Epidermoid karsinom histopatolojik tan›l›, 61 yafl›nda erkek hastan›n akci¤er grafisi. Sa¤ akci¤erin apikal kesiminde bü-yük kitle lezyonu görülmektedir. Ayr›ca hiler ve parenkimal me-tastazlara ait opasiteler izlenmektedir.
daha do¤ru olarak yans›tt›¤›n› göstermektedir. Ancak, T1-201’in sarkoidoz ve granülomatöz tüberküloz gibi lezyonlarda da tutulmas› nedeniyle özgüllü¤ünün düflük oldu¤u bildirilmektedir [20,21]. Tc99m TF miyokardiyal perfüzyon görün -tülemesi alan›nda T1-201 ve Tc-99m sestamibiye bir seçe-nek oluflturmak üzere kullan›ma sunulmufltur. Hem Tc-99m TF, hem Tc-99m sestamibi gama kamera ile görüntüleme için optimum özelliklere sahip olan teknesyum 99m ile ifla-retlemenin avantajlar›na sahiptir.
Özellikle soliter pulmoner nodüllerin malign/benign ay›r›-c› tan›s› anatomik görüntüleme yöntemlerinin yetersiz kald›-¤› bir problem olarak devam etmektedir. Çal›flmalar [18F]-FDG PET’in bu konuda yüksek duyarl›l›¤a ve özgüllü¤e sahip oldu¤unu göstermektedir [22,23]. Ancak, PET teknolojisi bugün için az say›da merkezde bulunabilmektedir.
Benign lezyonlardaki tutulum hem T1-201 hem Tc-99m TF’nin özgüllü¤ünü belirgin flekilde düflürmektedir. Benign lezyonlardaki tutulumun diffüz, bilateral (hastalardan birin-de) ve s›n›rlar›n›n belirsiz olmas› gibi özellikler yorumlamada yol gösterici olabilirse de, özgüllüklerinin düflük olmas› her iki ajan›n pulmoner lezyonlara tan›sal yaklafl›mda de¤erleri-nin önemli ölçüde azalmas›na neden olmaktad›r. Tc-99m TF görüntülerinin kantitatif de¤erlendirmesinde malign lezyon-lar›n L/K oranlezyon-lar›n›n ortalamas› 1.47±0.21 olarak hesaplan-m›flt›r. Ayn› ortalama de¤er T1-201 için 1.38±0.16’d›r ve iki-si aras›nda anlaml› fark yoktur. Benign lezyonlarda L/K oran-lar› ortalamas› Tc-99m TF için 1.26±0.27, T1-201 için 1.17±0.21’dir. Malign ve benign lezyonlar›n L/K oranlar› aras›ndaki fark her iki görüntüleme ajan› için istatistiksel olarak anlaml›d›r. Ancak malign lezyonlar daha yüksek dü-zeyde T1-201 ve Tc-99m TF tutuyor görünseler de, benign ve malign lezyonlar için hesaplanan L/K oranlar› aras›nda ih-mal edilemeyecek bir örtüflmenin (overlap) varl›¤› ak›lda tu-tulmal›d›r. Kantitatif de¤erlendirme ile malign/benign ay›r›-m›n›n güvenilir do¤rulukta olup olmad›¤› ayr›nt›l› araflt›rma-lar gerektirmektedir. Malign lezyonaraflt›rma-larda L/K oranaraflt›rma-lar› 1.19 ile 1.95 aras›nda de¤iflmektedir. Ayn› oran benign lezyonlarda 1.01 ile 1.34 aras›ndad›r. Lezyonun kan ak›m›, metabolizma ve nekroza ba¤l› heterojeniteler ve di¤er baz› faktörler bu de-¤iflkenli¤in nedeni olabilir.
Evrelendirme sorunlar›n›n çözümüne katk›da bulunmak amac›yla yap›lan PET d›fl›ndaki radyonüklid görüntüleme yöntemlerinin do¤ruluk oran›n›n yeterli oldu¤unu söylemek mümkün görünmemektedir, çünkü bu konuda yap›lan çal›fl-malar›n sonuçlar› çeliflkilidir [24,25]. Bununla birlikte, nük-leer t›p teknikleri baz› durumlarda radyolojik modalitelerle birlikte yararl› olabilir.
Çal›flma grubundaki hastalar›n bir k›sm›nda hiler ve me-diastinal bölgelerde patolojik tutulum odaklar› izlenmesine ra¤men, cerrahi tedavi yap›lmayaca¤› ve BT lenf nodu
pato-lojisi için alt›n standart kabul edilmeyece¤inden görüntüle-me için kullan›lan ajanlar›n lenf nodu görüntüle-metastazlar›n› sapta-madaki etkinlikleri yönünden de¤erlendirme yap›lmam›flt›r.
Özellikle T1-201 ile yap›lan radyonüklid tümör görüntü-lemenin tedaviye yan›t›n de¤erlendirilmesinde etkin bir tek-nik oldu¤unu bildiren çal›flmalar mevcuttur [26-28]. T1-201’in görüntüleme aç›s›ndan optimum say›lamayacak biyo-loji ve fiziksel özellikleri, teknesyum 99m ile iflaretlenebilen, farkl› mekanizmayla olsa da T1-201 ile benzer biçimde tutu-lum gösterecek ajanlara gereksinim duyulmas›na yol açmak-tad›r. Tc-99m sestamibiden sonra Tc-99m TF de bu amaçla kullan›ma aday bir ajand›r.
Tc-99m TF’nin akci¤er tümörlerinin görüntülenmesinde kullan›ld›¤› çal›flmalar›n ço¤unda bu radyofarmasöti¤in tü-mör görüntüleme için uygun bir ajan oldu¤u bildirilmekle birlikte tersini iddia edenler de vard›r. Soliter solid akci¤er tümörlü 49 hastan›n görüntülendi¤i bir çal›flmada Tc-99m TF ile malign lezyonlar›n sadece %61’i saptanabilmifltir ve benign lezyonlar›n da %50’si Tc-99m TF tutmufltur [29]. Bir baflka çal›flmada %77 duyarl›l›k, %73 özgüllük ve %76 do¤ruluk oran›yla Tc-99m TF’nin akci¤er malignitelerinin tan›s›nda s›n›rl› bir de¤ere sahip oldu¤u bildirilmifltir [30]. Ancak yüksek duyarl›l›k (994), özgüllük (%85) ve do¤ruluk (%89) bildiren çal›flmalar da mevcuttur (31). Akci¤er kan-serlerinin incelenmesinde Tc-99m TF SPECT ile [18F]-FDG PET’i karfl›laflt›ran bir çal›flmada Tc-99m TF’nin [18F]-FDG PET görüntülemenin bir alternatifi olmad›¤› so-nucuna var›lm›flt›r [32]. T1-201 ile Tc-99m TF’nin karfl›lafl-t›r›ld›¤› dört çal›flmadan ikisinde T1-201 ve Tc-99m TF ak-ci¤er malignitelerinde benzer tutulum özellikleri göster-mektedir ve Tc-99m TF’nin T1-201’e alternatif bir tümör görüntüleme ajan› oldu¤u bildirilmektedir [33,34]. Çal›fl-malar›n birinde malign akci¤er lezyonlar›n›n saptanmas›n-da Tc-99m TF’nin duyarl›l›¤› %89, T1-201’in duyarl›l›¤› %96 olarak belirlenmifltir ve tutulum farkl›l›klar›n›n tümör histolojisi konusunda bilgi sa¤layabilece¤i bildirilmektedir [35]. Son karfl›laflt›rmal› çal›flmada ise Tc-99m TF’nin T1-201’e benzer özelliklerine ra¤men malign/benign ayr›m›nda onun yerine kullan›lamayaca¤› sonucuna ulafl›lm›flt›r [36]. Yak›n zamanda yap›lan bir çal›flmada 61 hastada yap›lan ta-n› ve bunlar›n 21’inde yap›lan tedavi sonras› görüntüleme-lerde Tc-99m TF ile akci¤er kanseri ve metastazlar›n›n sap-tanmas›nda yüksek duyarl›l›k (%100) ve özgüllük (%83) bildirilmektedir [37].
Çal›flmam›z›n sonuçlar› Tc-99m TF’nin akci¤er kanserle-rinde T1-201’e benzer tutulum özellikleri oldu¤unu göster-mektedir. Tc-99m TF ile yap›lan tümör görüntülemede, tek-nesyum 99m’nin gama kamerayla görüntüleme için opti-mum fiziksel özelliklerine ba¤l› olarak T1-201’e göre daha kaliteli görüntüler elde edilmifltir. Hem planar hem SPECT
görüntülemede Tc-99m TF malign lezyonlar›n periferik s›-n›rlar›n› ve santral nekrotik alanlar› T1-201’den daha iyi g ö s t e r e b i l m i fl t i r .
Tc-99m TF’nin miyokardda tutulum mekanizmas› tam olarak bilinmemekle birlikte, mitokondriyal inhibisyonun hücreye al›m› inhibe etti¤i ve subsellüler aktivitenin sitoso-lik proteinlere ba¤l› olmadan sitosositoso-lik fraksiyonlarda bulun-du¤u gösterilmifltir [38,39]. Tc-99m TF’nin aktif yolla hücre içine al›nd›¤›n› gösteren bu gözlemlerin canl› tümöral doku içinde geçerli olup olmad›¤› daha ileri deneysel ve klinik ça-l›flmalarla anlafl›labilecektir.
Tc-99m TF ile yap›lan miyokard perfüzyon sintigrafisi gö-rüntülerinde toraksta rastlanabilecek anormal tutulum odak-lar› olas› akci¤er malignitesi yönünden dikkatle araflt›r›lmal›-d›r [40].
T1-201 ile görüntülemede hastan›n görece yüksek radyas-yona maruz kalmas› nedeniyle düflük miktarda aktivite veri-lebilmesi, düflük gama enerjisi nedeniyle kötü görüntü kali-tesi ve düflük rezolüsyon, daha uzun görüntüleme süresi gibi sorunlarla karfl›lafl›lmaktad›r. Teknesyum 99m ile iflaretli bir tümör görüntüleme ajan›n›n kullan›m› bu sorunlar› ortadan kald›rmaktad›r. Ayr›ca haz›r kit olarak her an piyasada bulu-nabilir olmas› ve teknesyumla kolay iflaretlenebilmesi gibi teknik avantajlar›ndan baflka iflaretleme yap›ld›ktan sonraki sekiz saatlik sürede stabil kalmas› Tc-99m TF’nin di¤er olumlu özellikleridir.
Sonuç olarak, Tc-99m TF akci¤er kanserlerinde tutulmak-tad›r ve akci¤er kanserlerinin radyonüklid görüntülemesinde kullan›labilecek yeni bir tümör görüntüleme ajan›d›r. Tek-nesyum 99m ile iflaretlenen bir ajan olmas›n›n avantajlar›yla T1-201’e oranla hem planar hem SPECT görüntüleme ile da-ha kaliteli görüntüler elde edilebilmesine olanak sa¤lam›flt›r. Tümöral lezyonlar›n s›n›rlar›n› ve santral nekrotik alanlar› daha iyi göstermifltir. Tc-99m TF’nin neoplastik dokularda tutulum mekanizmas›n› ve akci¤er kanserlerinde tedavi son-ras› de¤ifliklikleri rezidüel tümör ya da yinelemeden ay›rt et-medeki etkilili¤ini araflt›racak çal›flmalara gereksinim vard›r. KAYNAKLAR
1. Ernster VL, Mustacchi P, Osann KE. Epidemiology of Lung Cancer. In: Murray JF, Nadel JA; eds. Textbook of Respiratory Medicine, Vol 2. W.B. Saunders Company: Philadelphia 1994;1504-2.
2. Boring CC, Squires TS, Tong T. Cancer Statistics 1992, CA Cancer J. Clin. 1992;42:19-38.
3. Bekerman C, Hoffer PB. Bitran JD. The role of Ga-67 in the clinical evaluation of cancer. Semin Nucl Med. 1984;296-323.
4. Abdel-Dayem HM, Scott A, Macapinlac H, Larson S. Tracer imaging in lung cancer. Eur J Nucl Med 1994;321:57-81.
5. Salvatore M, Carratu L, Porta E. Thallium-201 as a positive indication for lung neoplasmas: preliminary experiments. Radiology 1976;121:487-8.
6. Cox PH, Belfer AJ, Van de Pompe WB. Thallium-201 uptake in tu-mors, a possible complication in heart scintigraphy. BJ Radiol
1976;49:767-8.
7. Tonami N, Shuke N, Yokoyoma K, Seki H. Thallium-201 single pho-ton emission tomography in the evaluation of suspected lung cancer. J Nuc Med 1989;30:997-1004.
8. Duman Y, Burak Z, Erdem S. The value and limitations of T1-201 scin-tigraphy in the evaluation of lung lesions and post-therapy follow-up of primary lung carcinoma. Nucl Med Commun 1993;14:446-53. 9. Tonami N, Yokoyoma K, Shuke N. Evaluation of suspected malignant
pulmonary lesions with T1-201 single-photon emission computed to-mography. Nucl Med Commun 1993;14:602-10.
10. Suga K, Kume N, Oriashi N. Differences in TL-201 accumulation on single-photon emission computed tomography in benign and malignant thorasic lesions. Nucl Med Commun 1993;14:1071-8.
11. Kao CH, Wang SJ, Lin WY, et al. Differentiation of single solid lesions in lungs by means of single-photon emission computed tomography with Tc-99m methoxyisobutylisonitrile. Eur J Nucl Med 1993;20:249-54.
12. Lebouthillier G, Taillefer R, Lambert R. Detection of primary lung can-cer with Tc-99m-MIBI [Abstract]. J Nucl Med 1993;34:140s. 13. Kosuda S, Yokoyama H, Katayama M. Tc-99m tetrofosmin and Tc-99m
sestamibi imaging of multiple metastases from differentiated thyroid carcinoma. Eur J Nucl Med 1995;22:1218-20.
14. Klain M, Maurea S, Lastoria S. Tc-99m tetrofosmin imaging of differen-tiated mixed thyroid cancer. J Nucl Med 1995;36:2248-51.
15. Nemec J, Nyvltova O, Preiningerova M. Positive thyroid cancer scin-tigraphy using Tc-99m tetrofosmin (Myoview): a preliminary report. Nuc Med Commun 1995;16:694-7.
16. Rambaldi PF, Mansi L, Procacini E, di-Gregorio F. Breast cancer detec-tion with Tc-99m tetrofosmin. Clin Nucl Med 1995;20:703-5. 17. Mansi L, Rambaldi PF, Procacini E. Scintimammography with Tc-99m
tetrofosmin in the diagnosis of breast cancer and lymph node metasta-ses. Eur J Nucl Med 1996;23:932-39.
18. Adalet I, Demirkol O, Muslumanoglu M. Technetium-99m tetrofosmin scintigraphy in the evaluation of palpable breast masses: preliminary re-sults. Eur Nucl Med 1995;22:742s.
19. Soriceli A, Cuocolo A, Varrone A, et al. Technetium-99m- tetrofosmin uptake in brain Tumors by SPECT: Comparison with Thallium-201 imaging. J Nuc Med 1998;39:802-6.
20. Mutsaerts EL, Go TL, Verzijlbergen IF. Planar thallium-201 scintig-raphy in patients with intrathorasic lesions. J Nuc Med 1990;31:535. 21. Tonami N. Tissue characterization of suspected malignant pulmonary
lesions with thallium-201 SPECT. J Nuc Med 1990;30:997s. 22. Kubota K, Matsuzawa T, Fujivara T. Differential diagnosis of solitary
pulmonary nodules with positron emission tomography using [C-11] ap-laps aus-methionine. J Comput Tomogr 1988;12:794-6.
23. Kubota K, Matsuzawa T, Fujivara T. Differential diagnosis of lung tu-mor with positron emission tomography: a prospective study. J Nucl Med 1990;31:1927-33.
24. DeMeester TR, Golomb HM, Kirchner P. The role of Ga-67 scanning in the clinicl staging and preoperative evaluation of patients with car-cinoma of the lung. Ann Thorac Surg 1979;18:451-9.
25. Senweil AM, McKillop JH, Milroy R, Sayed MA. 201-T1 scintigraphy in the staging of lung cancer, breast cancer and lymphoma. Nuc Med Commun 1990;11:263-9.
26. Nishiyama Y, Yamamoto Y, Fukunaga K, et al. Evaluation of radiothe-rapeutc response in non-small cell lung cancer patients by technetium-99m MIBT and thallium-201 SPET. Eur J Nucl Med 2000;27:536-41. 27. Yamamoto Y, Nishiyama Y, Satoh K, et al. Comparative study of
tech-netium-99m-sestamibi and thallium-201 SPECT in predicting chemot-herapeutic response in small cell lung cancer. J Nucl Med 1998;39:1626-9.
28. Kostakoglu L, Panicek DM, Divgi CR, et al. Correlation of the findings of thallium-201 chloride scans with those of other imaging modalities and histology following therapy in patients with bone and soft tissue sarcomas. Eur J Nucl Med 1995;22:1232-7.
29. Kao CH, ChangLai SP, Shen YY, et al. Technetium-99m-tetrofosmin SPECT imaging of murg masses: a negative study. J Nucl Med
1997;38:1015-9.
30. Basoglu T, Bernay I, Coskun C. Pulmonary Tc-99m tetrofosmin ima-ging: clinical experience with detecting malignant lesions and monito-ring response to therapy. Clin Nucl Med 1998;23:752-7.
31. Schillaci O, Monteleone F, D’Andrea N. Technetium-99m-tetrofosmin single photon emission computed tomography in the evaluation of sus-pected lung cancer. Cancer Biother Radiophar 1999;14:129-34. 32. Tatsumi M, Yutani K, Nishimura T. Evaluation of lung cancer by
99mTc-tetrofosmin SPECT: comparison with [18F]FDG PET. J Com-put Tomogr 2000;24:574-80.
33. Arbab AS, Kouzumi K, Arai T, Toyoma K. Aplication of Tc-99m-tet-rofosmin as a tumor imaging agent: comparison with T1-201. Ann Nucl Med 1996;10:271-4.
34. Matsunari I, Kinuya S, Nishikawa T, Matoba M. Technetium-99m-tet-rofosmin uptake in lung cancer: comparison with T1-201. Ann Nucl Med 1996;10:143-5.
35. Takekawa H, Tokaoka K, Tsukomato E, Kanegae K. Visualization of lung cancer with technetium-99m-tetrofosmin imaging: a comparison with T1-201. Nucl Med Commun 1997;18:341-5.
36. Arbab AS, Kouzumi K, Arai T, Toyoma K. Detection of lung and chest tumors using tehnetium-99m-tetrofosmin: comparison with T1-201. Nuc Med Commun 1998;19:907-8.
37. Buccheri G, Biggi A, Ferrigno D, Francini A. 99mTC-tetrofosmin scin-tigraphy in lung carcinoma staging and follow-up evaluations. Cancer 2002;94:1796-807.
3 8 . Platts EA, North TL, Pickett RD, Kelly JD. Mechanism of uptake of technetium-tetrofosmin. I: uptake into isolated adult rat ventricular myocytes and subcellular localization. J Nucl Cardiol 1005;2:317-2 6 .
39. Younes A, Songadele JA, Maublant J, Platts E. Mechanism of uptake of technetium-tetrofosmin. II: uptake into isolated adult rat ventricular myocytes and subcellular localization. J Nucl Cardiol 1995;2:327-33. 40. Kim SM, Born HS, Song HC, Jeong HJ, Min JJ. Focal pulmonary
up-take during Tc-99m myocardial perfusion SPECT imaging. Clin Nucl Med 2001;26:913-5.
41. Kim SM, Born HS, Song HC, Jeong HJ, Min JJ. Focal pulmonary up-take during Tc-99m myocardial perfusion SPECT imaging. Clin Nucl Med 2001026:913-5.
