Yaygın Turizm Rehberliği Eğitim

Turist Rehberliği Sertifika Programları: TUREB ve TÜRSAB’ın ortak

önerileri ve Bakanlığın onayıyla turizm sektöründeki ihtiyaçlar dikkate alınarak, belirlenen dillerde Bakanlığın gözetimi ve denetiminde TUREB tarafından ülkesel ya da bölgesel sertifika programları düzenlenmektedir ve bu sertifika programları yaygın eğitim kapsamında yer almaktadır. TUREB ve TÜRSAB hangi dillerde sertifika programı açılacağına ilişkin görüşlerini Bakanlığa bildirirler ve Bakanlık tarafından bu durum karara bağlandıktan sonra TUREB ve TÜRSB’a bildirilir. TUREB dışında hiçbir kurum ya da kuruluş sertifika programı düzenleyememektedir. Sertifika programları, seçme sınavının yapılacağı tarihten en az bir ay önce detayları ile birlikte TUREB’in resmi internet sitesinde ve gerekli görüldüğü takdirde diğer iletişim kanalları ile duyurulmaktadır. Sertifika programlarına kabulde aranan şartlar şu şekildedir (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014):

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

b) Başvuru tarihi itibariyle onsekiz yaşını doldurmuş olmak,

c) Üniversitelerin turist/turizm rehberliği bölümü dışındaki diğer bölümlerinden en az lisans mezunu olmak,

d) Yabancı dil yeterliliğine sahip olmak,

e) Kanunun 3üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan suçların herhangi birinden mahkum olmamak,

78

Bu niteliklere sahip olan adaylar, rehberlik sertifika programı giriş sınavına katılmaya hak kazanmaktadırlar. Seçme sınavları aşağıda belirtildiği üzere 4 aşamada yapılmaktadır (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014):

a) Genel kültür: Genel kültür sınavı, tarih, coğrafya, edebiyat, genel turizm bilgileri ile güncel konular ağırlıklı olmak üzere test şeklinde yapılmaktadır. Bu sınavda 100 tam puan üzerinden 75 puan alan adaylar başarılı sayılmaktadır.

b) Yabancı dil sözlü sınavı: Sözlü sınavdan 100 üzerinden en az 75 puan alan adaylar başarılı sayılmaktadır. Sözlü sınavda başarılı olan adaylar yazılı sınava katılmaya hak kazanırlar.

c) Yabancı dil yazılı sınavı: Yazılı sınavda başarılı olabilmek için 100 üzerinden en az 75 puan almak gerekmektedir. Yazılı sınavda başarılı olamayan adaylar mülakat sınavına katılamazlar. Geçerli yabancı dil yeterlilik belgesine sahip olanlar yabancı dil yazılı sınavından muaf tutulmaktadırlar.

d) Mülakat: Mülakat sınavında, üyeler tarafından aday rehberlik yapıp

yapamayacağı konusunda değerlendirilmektedir.

Seçme sınavında başarılı olan adaylar, sertifika programı için TUREB tarafından belirlenen ücreti ödeyerek programa kayıt olurlar ve programın düzenlendiği il ya da illerde sertifika programına devam ederler. Sertifika programında okutulacak dersler ise şu şekildedir (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014):

 Genel Turizm Bilgisi ve Turizm Mevzuatı,  Meslek Etiği ve Meslek Dersi,

 Türkiye’nin Tarihi ve Turizm Coğrafyası,  Genel Türk Tarihi ve Kültürü,

 Türk Dili ve Edebiyatı,  Arkeoloji,

 Mitoloji,

 Sanat tarihi, İkonografi,  Dinler Tarihi,

 Genel Sağlık Bilgisi, İlkyardım, Sağlık Turizmi, Turist Sağlığı,  İletişim Becerileri,

 Anadolu Medeniyetleri Tarihi,

 Türk Halk Bilimi ve Geleneksel Türk El Sanatları,  Türkiye’nin Flora ve Faunası,

79  Doğa Tarihi,

 Turizm Sosyolojisi,  Müzecilik.

Sertifika programının süresi ülkesel sertifika programlarında en az yediyüz ders saati, bölgesel sertifika programlarında ise bölge başına en az yüzelli ders saatidir. Dersler haftada en az beş gün ve günde kırkbeş dakikalık en az dört ders saati olarak yürütülmektedir. Konferanslar ise en az iki saat olarak düzenlenmektedir. Katılımcıların derslere ve konferanslara devam etmeleri zorunludur. Sertifika programında yüzde ondan fazla devamsızlığı olan katılımcıların program ile ilişiği kesilmektedir. Sertifika programında ders verecek eğiticiler, en az lisans mezunu olmak şartıyla alanlarında uzman kişiler arasından seçilmektedir. Bu alanlarında uzman kişiler; üniversitelerinden ilgili bölümlerinde görev yapan akademisyenler, turist/turizm rehberliği bölümünde görev yapan akademisyenler ya da son on yıl içinde en az sekiz yıldır eylemli turist rehberi olarak çalışan turist rehberleridir (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014).

Ayrıca katılımcılar, sertifika programı kapsamında belirlenen tarihi ve turistik alanları tanımak ve bilgi sahibi olmak için Bakanlığın gözetiminde ve denetiminde yapılan yurtiçi uygulama gezilerine katılmak zorundadırlar. Uygulama gezileri, ülkesel ya da bölgesel sertifika programları için ayrı ayrı yapılmaktadır. Ülkesel uygulama gezi süresi 36 gün, bölgesel uygulama gezi süresi de her bir bölge için en az 6 gündür. Sertifika programı süresince belirtilen teorik dersleri alan adaylar, sertifika programı sonunda sınava tabi tutulmaktadırlar. Bitirme sınavları her ders için ayrı ayrı test şeklinde yapılmaktadır. Adayların başarılı olabilmesi için sınavın her bir bölümünden 100 tam puan üzerinden en az 75 puan alması gerekmektedir. Sınavlardan yeterli puanı alan adaylar başarılı sayılmaktadırlar. Tüm bu gerekleri yerine getirenler Bakanlığa başvurarak ruhsatname ve çalışma kartlarını alabilmektedirler (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014).

Rehberlikte Uzmanlaşma Eğitimi: Profesyonel turist rehberliği mesleğinde

uzmanlaşma; turizmin çeşitlenerek tüm yıla yayılmasını, turist profilinin zenginleşmesini, tüketici taleplerinin tamamının yanıtlanmasını, tam, net ve sağlıklı bilgi aktarımını sağlayacak ve bu sayede de turist memnuniyetinin oluşturulmasına katkı sağlayacaktır. Bu yüzden turist rehberliği mesleğinde uzmanlaşma sektörün geleceği, turist rehberi ve müşteri memnuniyeti için oldukça önem arz etmektedir (Hacıoğlu vd., 2007: 685). Profesyonel turist rehberliği mesleğinde uzmanlaşma, belirli bir konuda ya da belirli bir etkinlik alanında uzmanlaşmayı ifade etmektedir.

80

Belirli bir konu derken; Hititoloji, Hıristiyanlık Tarihi, Fauna, Kuşların Göçü gibi alanlar kastedilmektedir. Belirli bir etkinlik alanı derken ise; sörf, avcılık, yürüyüş, sualtı araştırmaları vb. gibi daha çok sportif etkinlikler kastedilmektedir (Köroğlu, 2007: 231; Köroğlu, 2008: 261).

26.12.2014 tarih ve 29217 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere, Bakanlığın gözetimi ve denetimi altında TUREB ya da TUREB’in uygun görüşü ile odalar tarafından, turizm çeşitliliği dikkate alınarak, bölgelerine göre uzman turist rehberi yetiştirmek ve turist rehberlerini çeşitli konularda eğitmek amacıyla, ücretli ya da ücretsiz uzmanlık eğitimi programları düzenlenebilmektedir. TUREB ve odalar bu konuda eğitim verme yetkisi olan kamu kurum ve kuruluşlarıyla, yükseköğretim kurumlarıyla, konusunda uzmanlaşmış olan özel şahıslarla, diğer meslek kuruluşlarıyla ve özel kuruluşlarla işbirliği yapabileceklerdir. Uzmanlaşma eğitim programına katılan ve eğitim sonunda yapılan sınavda başarılı olan rehberlere TUREB tarafından uzmanlık sertifikası verilmektedir ve bu sicillerine işlenmektedir. Uzmanlaşma eğitimi ve sınavlara ilişkin usul ve esaslar TUREB tarafından belirlenmektedir (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014). 30.09.2015 tarihinde TUREB Yönetim Kurulu’nda görüşülerek kabul edilen usul ve esaslar şu şekildedir (www.tureb.org.tr):

 Uzmanlaşma eğitimlerinde, turizm çeşitliliği dikkate alınarak, bölgelerine göre turist rehberlerine çeşitli konularda teorik ve uygulamalı olarak eğitim verilecektir.

 Uzmanlaşma Eğitim programı düzenlenmeden önce detaylı program ve eğitimi verecek eğitmen/eğitmenler resmi yazı ekinde oda tarafından TUREB’in onayına sunulacaktır.

 Uzmanlaşma eğitim programı en az 5 günden oluşacaktır.

 TUREB ve odalar eğitim vermeye yetkili kamu kurum ve kuruluşlarıyla, yükseköğretim kurumlarıyla, konusunda uzmanlaşmış özel şahıslarla, diğer meslek kuruluşları ve özel kuruluşlarla işbirliği yapmaya özen göstereceklerdir.

 TUREB, Odalar tarafından gönderilen Uzmanlaşma Eğitimi Programının düzenlenmesinin uygun görüldüğüne dair yazıyı ilgili odaya, gözetim ve denetimi için de detaylı eğitim programı ile tarihlerini Bakanlığa bildirecektir. Program rehberlere TUREB tarafından e-posta yoluyla duyurulacaktır.

 Uzmanlaşma eğitim programına katılan rehberlere eğitim sonunda Bakanlığın gözetim ve denetimi altında sınav yapılacaktır. Ayrıca, gerek

81

görüldüğü takdirde TUREB tarafından da Uzmanlaşma Eğitim Programları ve sınavlarını denetlemek üzere bir yetkili görevlendirilebilecektir

 Sınavlar, oluşturulan komisyon tarafından hazırlanan ve eğitim verilen konularda hazırlanacak ve test şeklinde yapılacaktır. Sınavda 100 tam puan üzerinden en az 75 puan alan aday başarılı sayılacaktır.

 Sınav sonucunda meslek odası tarafından sınav sonuçları ve başarılı olanlar adına standartlara uygun olarak düzenlenen “Uzmanlık Sertifikası” TUREB’e gönderilecektir. TUREB tarafından imzalanan uzmanlık sertifikası rehberin bağlı bulunduğu odaya gönderilecek ve siciline işlenecektir. Ayrıca, TUREB veri tabanında rehberin hangi konuda uzmanlaştığı belirtilecektir.

 Odalar yıllık eğitim programlarını belirledikten sonra, TUREB web sayfasından duyurulması ve gerekli planlamanın yapılması için programlarını en geç Şubat ayı sonuna kadar TUREB’e bildireceklerdir.

2.3. Hizmet, Hizmet Kalitesi ve Yükseköğretim Kurumlarında Hizmet