Dünyada gelişen bilgi ve teknoloji olanakları, okullardaki sınıflara yansımaktadır. Sınıf ortamı çeşitli öğretim araçları bakımından geçmişe göre daha donanımlıdır. Her geçen gün imkânlar artmakta ve öğretim ortamında kullanılan materyaller daha da gelişmektedir. Bu bağlamda materyallerin gelişmesi, artması daha iyi, verimli ve kaliteli eğitim-öğretimi sağlayacaktır. Gelişen ve değişen dil öğretiminde kullanılan materyaller, öğrenci başarısına büyük oranda etki etmektedir. Materyalin niteliği, dil öğretimine uygunluğu, teknolojik hüviyeti, kullanımı vs. öğrenmeleri daha kalıcı ve etkili kılmaktadır.
Eğitimde kullanılacak materyaller, öğrencinin ilgi ve dikkatini çekerek bilginin daha kolay öğrenilmesini sağlar. Aynı zamanda dersi eğlenceli hale getiren materyaller, öğrenciyi öğrenmeye karşı motive eder. Yabancı dil öğretiminde de kaliteli, kalıcı öğrenmelerin olması için materyal kullanımı önemlidir. Özellikle dil öğretim yöntem ve tekniklerine uygun materyal seçimi öğrenmeleri verimli hale getirir. Değişen ve gelişen materyallerle birlikte yabancı dil öğretimi de farklılaşmaktadır. Özellikle teknolojik imkânlar dil öğretimi için devreye girdiğinde gelişmiş materyal zenginliği ortaya çıkmaktadır.
Amerika’nın Texas Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya göre zaman unsuru sabit tutulduğunda insanlar, okuduklarının %10’unu, işittiklerinin %20’sini, gördüklerinin %30’unu, görüp işittiklerinin %50’sini, söylediklerinin %70’ini, yapıp söylediklerinin %90’ını hatırlamaktadırlar (Arslan ve Adem, 2010: 65). Öğrenmelerin
% 83’ü görme duyusuyla gerçekleşmekte ve yaparak, yaşayarak öğrenilen bir şeyin unutulmadığı (% 90) araştırmacılar tarafından ortaya konmuştur (Şahin ve Şahin, 2014: 321). “Yabancı Dil Öğretiminde bireyin optimum gelişimi için çok duyulu öğrenme ortamları büyük öneme sahiptir. Bu ortamlar, çoklu uyarıcılar ile beş duyuyu işe koşarak, birey potansiyelini daha fazla harekete geçirmektedir” (Akpınar ve Aydın, 2009: 101). Bu bağlamda materyal kullanımı, daha çok duyunun öğrenme sürecine girmesini sağladığı için çoklu öğrenmeyi olanaklı kılmaktadır. Daha fazla duyunun öğrenme sürecine girmesi, hem öğrenmeyi çabuklaştırır hem de öğrenilenlerin daha kalıcı hâle gelmesini sağlar (Duman, 2013:4).
Yabancılara Türkçe öğretiminde ipuçlarını arttırarak öğrenmeyi basitleştirmek, ilgiyi daha canlı tutmak, yaşantı zenginliği ve düşünme devamlılığı kazandırmak, çoklu ortamlarda öğrenmelere katkı sunmak, dersi daha eğlenceli ve zevkli hâle getirmek için çeşitli görsel, işitsel araçlardan ve materyallerden istifade etmek gerekir (Şengül, 2014: 228). Bu materyaller, öğrencilerin bireysel farlılıklarına, hazırbulunuşluklarına, materyali kullanabilmelerine göre hazırlanmalıdır. Bu bağlamda, öğrenenlerin Türkçe bilme seviyeleri kullanılacak materyallerin özelliklerini belirler. Yani yabancılara Türkçe öğretiminde; A, B ve C seviyelerinde kullanılan materyallerin yapısı, türü ve içeriği farklılık gösterir.
Yabancılara Türkçe öğretimi alanında kullanılan görsel ve işitsel araçlar, Arslan ve Adem (2010: 66-67) tarafından sınıflandırılmış hâli aşağıdaki Tablo 2’de gösterilmiştir.
Tablo 2.
Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılmakta Olan Görsel ve İşitsel Araçlar Görsel ve İşitsel Araçlar Görsel Araçlar
Televizyon Video filmi Bilgisayar
Yansıtıcı ve Multimedya DVD- VCD Oynatıcısı Diğer İşitsel Araçlar
Ders Kitapları Yazı Tahtaları
Posterler Resimler ve Flaş Kartlar
Yabancılara Türkçe öğretiminde yukarıda bahsedilen çeşitli görsel ve işitsel materyaller, öğrenme sürecine olumlu katkılar sunar. Bu materyaller, öğrencilerin derse
ilgisini çekmede ve katılımını arttırmada oldukça önemli bir role sahiptir. Günümüzde bilgisayar, tablet, akıllı telefon gibi yüksek teknolojiyle hazırlanmış çoklu ortam materyallerinin kullanımı yabancı dil öğrenenler için önemli bir yer tutmaktadır.
Çoklu ortam; video, yazılar, grafikler, ses, müzik gibi birden çok medyanın bilgisayar ortamında birleştirilip bireylere sunulmasıdır. Yabancılara Türkçe öğretiminde etkileşimli, çoklu ortam materyali geliştirmek daha çok duyunun eğitim ortamına girmesini sağlar ve öğrenmeyi verimli hâle getirir. Çoklu ortam materyalleri teknolojinin sunduğu imkânlarla geliştirilir. Özellikle 1900’lü yıllardan sonra teknoloji alanındaki gelişmeler bağlamında kasetçalar, televizyon, tepegöz, bilgisayar ve projeksiyon gibi aletler eğitim ortamında kullanılmıştır. Şimdilerde ise teknolojik gelişmelerin hızlı bir şekilde artmasından ötürü sınıflarda etkileşimli, çoklu ortam materyalleri “akıllı tahta ya da etkileşimli tahta” kullanılmaya başlanmıştır (Veyis, 2015: 60)
Veyis (2015: 66-67) Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan çoklu ortam materyallerinin sağlayabileceği yararları şöyle sıralamıştır:
1. Öğrencinin derse yönelik ilgisini artırabileceği, 2. Öğrencilere etkili geri bildirimler sağlayabileceği, 3. Öğrenciye rahat bir öğrenme ortamı sağlayabileceği,
4. Öğrenme ortamının farklı etkinliklerle zenginleşmesini sağlayabileceği, 5. Öğrenci etkinliklerinin ve performanslarının daha rahat izlenmesini
sağlayabileceği,
6. Tüm öğrencilerin aynı bilgiden daha etkili bir şekilde yararlanabileceği, 7. Öğretmen ve öğrenci açısından verimli bir çalıma ortamı sağlayabileceği, 8. İlgi çekici etkinliklerle öğrencilerin motivasyonunu arttırabileceği,
9. Birden fazla duyu organının aynı hedef için etki şekilde kullanılmasını ve öğrenmenin kalıcılığını artırabileceği söylenebilir.
Yabancılara Türkçe öğretimi sırasında akıllı telefon ya da bilgisayar gibi çoklu ortam materyaller aracılığıyla geliştirilen çeşitli uygulama ve programlar hedef dili öğrenmede kolaylık sağlamaktadır. Aynı zamanda “hazırlanacak bilgisayar programları mutlaka oyun temelli olmalı ve öğrencilere dijital olanakları sunmalıdır” (Arslan ve Adem, 2010: 73).
Dijital ortamlar, öğrencilerin yaratıcılık becerilerini geliştirerek kendini daha iyi ifade edebilmesine imkân sağlar. Dijital ortamlar, hem görsel hem de işitsel duyularına hitap edeceği için öğrencilerin öğrenmelerini kalıcı hale getirir. Bu bağlamlarda, “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dijital Hikâyelerin Yaratıcı Yazma Becerisine Etkisi” adlı araştırmanın amacı da yabancı dil olarak/ikinci dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin dijital ortamda yazma becerilerini geliştirmek, öğrenmelerini eğlenceli ve kalıcı hale getirmek ve yabancı dil öğretimine yeni boyut kazandırmaktır.