Drama Yöntemi

Drama yöntemi, öğrencilerin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kimliğe bürünerek ifade etmelerini sağlayan bir öğretim yöntemidir. Drama, öğrencilerin sınıf ortamı dışında elde etme olanağı bulunmayan deneyim ve becerileri geliştirmek için, bu deneyim ve becerilerin kazanılabileceği şartların aslına uygun olacak şekilde sınıf ortamında canlandırılmasıdır (Demircioğlu, 2002: 151).

İlköğretim çağı, yaş itibarı ile çocukların soyut olguları anlamakta zorlandıkları bir dönemdir. Bu dönem öğrencilerin oyun çağı olması sebebiyle, bu seviyede kazandırılacak olan bilgi, beceri ve tutumların oyun şeklinde öğrenciye sunulması, daha kalıcı bir öğrenme ortamının hazırlanması açısından önemlidir. Derslerin oyun şeklinde işlenebileceği yöntemlerden birisi drama olup, dramanın sınıf etkinliklerinde kullanılmasının % 80’e varan bir oranda öğrenme ve hatırlama sağladığı iddia edilmektedir (Demirtaş ve Barth, 1997).

Drama tekniğinin eğitimsel yararları şunlardır: Öğrenci kendisi için anlamlı olan içeriği daha iyi öğrenir, öğrenme, öğrencinin çevresiyle etkileşimi sonunda gerçekleşir, öğrenci, öğrenilecek içeriğe ilgi duyduğunda ve güdülendiğinde daha çok öğrenir, Drama ile öğrenci empati becerisini geliştirerek başkalarının bakış açısıyla olayları görme olanağına sahip olur, aktif olarak sürece katılan öğrenci kendine güven duymayı ve yeteneklerini ortaya koyma fırsatı elde etmiş olur, analitik becerileri, eleştirel düşünmeyi, karar vermeyi ve yaratıcılığı geliştirir, geçmişi çok yönlü olarak sunar, öğrencilerin dikkatini çeker ve derse motive olmalarını sağlar (Demirel, 2000; Demircioğlu, 2002; Doğanay, 2007).

2.4. İlköğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretiminde Kullanılabilecek Araç- Gereçler

Öğretimde kullanılan araç-gereçler, öğrenme- öğretme sürecinin en temel öğeleridir. Öğrencilere kazandırılmak istenilen bilgi, beceri, tutum ve değerleri geliştirmede kullanılan tüm araç, gereç ve kaynaklar öğretim materyali kapsamına girmektedir (Paykoç, 1991: 93). Öğretimde kullanılan araç-gereçler, eğitim ve öğretim etkinliklerinin daha verimli olmasını sağlamada öğretmenlerin en büyük yardımcılarından biridir. Öğretim sürecinde araç-gereç kullanmanın birçok yararı vardır (Demirel ve diğerleri, 2003; Yaşar, 2005):

• Öğrencilerin güdülenme düzeyini artırarak, onların öğrenmeye etkin katılımını sağlar,

• Öğretme-öğrenme ortamına çeşitlilik ve zenginlik katar,

• Öğrenme sürecinde öğrencilerin ilgilerini canlı tutarak onlarda yeni ilgilerin oluşmasını sağlar,

• Öğrenme zamanından tasarruf sağlar, • Güvenli gözlem yapma olanağı sağlar,

• İçeriğin düzenli bir biçimde sunulmasını sağlar, • Öğretimin bireyselleştirilmesine olanak sağlar, • Öğretimi verimli ve zevkli hale getirir,

• İçeriği somutlaştırarak anlaşılmasını kolaylaştırır, • Öğrenilen bilginin hatırlanma düzeyini artırır,

• Öğrenilecek konular üzerinde daha etkili alıştırma ve uygulama yapma olanağı sağlar.

Yalın (2003) da öğretme sürecinde kullanılan araç ve gereçlerin: “Çoklu öğrenme ortamı sağlaması, dikkat çekmesi, hatırlamayı kolaylaştırması, soyut şeyleri somutlaştırması, zamandan tasarruf sağlaması, güvenli gözlem yapma imkânı sağlaması” gibi işlevlerinden dolayı öğretme sürecinde çok önemli olduklarına dikkat çekmektedir.

Öğrenmenin gerçekleşmesinde etkili olan faktörlerden biri olan araç-gereçler doğru kullanıldığında öğrencilerin öğrenme-öğretme sürecine katılmalarına ve somut yaşantılar geçirmelerine, anlamlı ve kalıcı öğrenmelerin gerçekleşmesine yardım etmektedirler. Öğretim sürecinde materyal kullanmanın çok önemli olduğu kadar, önemli bir konuda bu kullanılacak materyalin doğru, etkin ve zamanında kullanılması da çok önemlidir. Burada bunu planlayacak ve etkin olarak kullanacak öğretmene büyük sorumluluklar düşmektedir.

Şimşek (2003) de “Tarih Öğretiminde Görsel Materyal Kullanımı” çalışmasında okulların herhangi bir kademesinde yer alan tarih derslerinden azami şekilde yaralanmada, birden çok öğretim stratejisi, teknik araç-gereçlerin önemli rol oynadığını ve araç-gereç, öğretim yöntem- tekniklerinin iyi bir şekilde organize edilmesiyle başarılı ve verimli derslerden söz etmenin mümkün olduğunu belirmektedir.

İlköğretimden yüksek öğretime kadar geniş bir süreç içinde verilen İnkılâp tarihi öğretiminde de hedeflenen faydanın gerçekleşmesinde, öğretmen, ders araç- gereçleri, öğretim programı, ders kitabı ve yöntem belirleyici unsurlardır. Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde ders araç-gereçlerinin yeri tartışılamaz. Araç-gereçsiz bir ders, öğrenmeyi zorlaştırmaktadır. Öğrencinin dersle ilgisini kesmektedir. Bu dersin araç-gereçleri, çeşitli haritalar, Türk Kurtuluş Savaşını anlatan çeşitli krokiler, slâytlar, filmler, videokasetleri, fotoğraflar, tablolar, yardımcı ders kitapları, olayların geçtiği yerler, müzeler, TV, bilgisayar, plak, film, tiyatro eseri, gazeteler, hikâye, roman ve benzerleri kaynak eserlerdir. Özellikle Büyük Nutuk, bu dersin en önemli kaynak kitabıdır. Araştırmalar göstermektedir ki, okullarımızda bu araç ve gereçlerden yeterince faydalanılmamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin en iyi şekilde öğretilmesinde en önemli etkenlerden birisi de ders araç-gereçlerini yerinde kullanmaktır (Cihan, 2005:2).

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin içeriğinin soyut bir yapıda olması dersin öğrencilerin hafızalarında yer etmesini güçleştirmektedir. Tarihin laboratuar malzemeleri olarak nitelendirebileceğimiz kaynakların, basılı görsel materyallerin, belgesel filmlerin, sözlü tarih derlemelerinin, animasyonların, simülasyonların ve bilişim teknolojilerinin kullanılması bu sorunun çözümüne katkı sağlayacaktır. Çoklu ortam metinlerin yanı sıra, ders içeriğiyle ilgili birinci ve ikinci elden kaynaklar olan

basılı görsel materyalleri (fotoğraf, resim, harita, karikatür, belge, gazete vb.), videoyu, seslendirmeleri, animasyonları içermektedir (Akbaba, 2009: 5).

Bugün okullarımızın çoğunda öğretmenlerimizin uygulamakta oldukları yöntem, öğretmenin dersi anlatması, öğrencinin de bunu öğrenmesine dayanmaktadır. Ezbere dayalı öğretim yöntemi öğrencilerin düşünme, araştırma ve muhakeme gibi yeteneklerini yok etmektedir. Zevk ve neşe içinde geçmesi gereken bu ders, öğrenci tarafından bir külfet gibi algılanmakta öğrencinin dersle birlikte konudan da uzaklaşmasına neden olmaktadır. Öğretmen dersinde yardımcı ders kitapları, kaynak eserler ve dokümanlar getirip tanıtmamakta, ders araç- gereçlerinden yararlanmayı çoğu kez düşünmemektedir (Şanlı, 1992).

Cihan (2005) Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde ders araç gereçlerinin yerinin tartışılmaz olduğunu, araç - gereçsiz bir dersin öğrenmeyi zorlaştırdığını belirtmektedir. Öğretim programında önerilen materyallerin eğitimbilimcilerin materyal kriterlerine uymadığını ileri sürmektedir. Emiroğlu (2005) da dersin öğretiminde kullanılan araç- gereçlerin yetersiz olduğunu, dersin öğretmenlerinin harita, grafik, tablo, maket, CD, vb. araç- gereçleri temin etmede ve kullanmada sıkıntı yaşadıklarını, ayrıca öğretmenlerin bir kısmının teknolojik araçların kullanımına dair bilgiye ihtiyaç duyduklarını ifade etmektedir. Delen (2007) de araştırmasında derste kullanılan materyallerin yeterli olmadığını genelde kitap ve harita ile sınırlı kaldığını belirtmekte ve Kurtuluş Savaşı ile ilgili haritalar daha anlaşılır ve doğru çizilmesini, çoğaltılarak bütün okullara ulaştırılmasını, TRT’de yayınlanan Tarih Konulu belgesellerin okullara gönderilmesini önermektedir.

Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde kullanılacak araç-gereçlerin öğrenci üzerinde beklenen etkiyi yaparak hedeflerin gerçekleştirilmesini sağlaması, seçiminde bazı kriterlerin dikkate alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu kriterler hedefe ve öğrenci özelliklerine yani öğrencilerin ilgi, yetenek ve hazır bulunuşluk seviyesi göz önünde bulundurulmalıdır. Dönmez ve Yazıcı (2008: 246) Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinin konularının öğretiminde kullanabilecek araç-gereçleri şöyle tasnif etmiştir:

1. Görsel Araç-Gereçler 2. Basılı Gereçler

a. Kitaplar (Ders Kitapları, Kaynak Kitaplar, Hatıratlar, Kitapçıklar, Ansiklopediler b. Sözlükler c. Dergiler d. Broşürler e. Poster ve Afişler f. Gazeteler

3. Soyut Görsel Semboller a. Haritalar b. Resimler c. Karikatürler d. Tablolar e. Grafikler f. Zaman Şeritleri 4. Üç Boyutlu Araç-Gereçler a. Gerçek Eşyalar b. Modeller 5. İşitsel Araç-Gereçler a. Radyo b. Kasetçalar-Ses Kasetleri 6. Görsel – İşitsel Araç-Gereçler

a. Televizyon

b. Video – Video kasetler c. Bilgisayar

2.4.1. İlköğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretiminde kullanılabilecek Görsel Araç-Gereçler (Basılı Gereçler)