Verilerin Değerlendirilmesinde Kullanılan Yöntem [48]

Verilerin değerlendirilmesi, hazır istatistik yazılım kullanılarak yapılacaktır. Hazır yazılımları değerlendirirken:

- içerdiği temel ve ileri istatistiksel tekniklerin çeşitliliği, grafik desteği sunması, - programın sürekli geliştirilme, yeni versiyonlarının piyasaya sunulması garantisi, - kullanım klavuzunun bulunması,

- içerdiği on-line yardım seçenekleri, yardımın açıklığı ve örneklerin çeşitliliği, - veri girişi için çalışma sayfası (Worksheet) içermesi ve matris formundaki veri

girişlerinin desteklenmesi,

- Excel gibi yaygın kullanımı olan paket programlar ile veri alışverişinde bulunması,

- ekran dizaynı, menü yerleşimleri, mouse desteği, menüler arasında geçişlerde kullanımda kolaylık sağlaması,

- yaygın kullanımı olan yazıcı desteği sağlaması gibi kriterleri göz önüne almak gerekir.

Hazır yazılım değerlendirme kriterleri göz önüne alınarak piyasada bulunan ve yaygın olarak kullanılan hazır yazılımları, kullanım kolaylığına, temel ve ileri istatistiksel test yöntemlerini ve grafiksel teknikleri içerme özelliklerine göre aşağıdaki gibi seçmek ve sıralamak mümkündür. Aşağıda en yaygın kullanımı olan istatistiksel hazır yazılımlarla ilgili özet bilgi verilmiştir:

1) INSTAT ve MYSTAT: Profesyonel olmayan araştırmacılar ve istatistik eğitimi alan öğrenciler için hazırlanmış, temel istatistiksel veri analizi yöntemlerini içeren programlardır.

2) MINITAB ve SYSTAT: Araştırmacılar, profesyonel istatistikçiler, istatistik eğitimi alan öğrenciler için hazırlanmış; temel ve ileri istatistiksel veri analiz

yöntemlerini içeren kullanımı kolay bir paket programdır. DOS ve WINDOWS altında çalışan bir çok sürümü vardır.

3) GENSTAT: Tarımsal, biyolojik ve tıbbi denemelerin bulgularını değerlendirmeye yönelik, kapsamlı temel ve ileri istatistiksel veri analizi tekniklerini içeren bir veri analizi programıdır.

4) SPSS: Uzman istatistikçiler, profesyonel araştırmacılar, sosyal ve uygulamalı bilim araştırmacıları, istatistik eğitimi gören öğrenciler için kapsamlı olarak hazırlanmış; temel, ileri ve çok değişkenli istatistik veri analizi tekniklerini içeren ve Windows altında çalışan bir programdır.

5) OSIRIS: Sosyal bilimler alanında yapılan araştırma sonuçlarını değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş bir paket programdır. Tek değişkenli ve çok değişkenli istatistiksel analiz yöntemlerini içermektedir.

6) STATISTICA: Uzman istatistikçiler, profesyonel araştırmacılar ve istatistik öğrenimi gören öğrenciler için hazırlanmış; temel, ileri ve çok değişkenli istatistiksel veri analizi tekniklerini içeren bir paket programdır.

7) BMDP ve SAS: Uzman istatistikçiler, profesyonel araştırmacılar, istatistik öğrencileri için hazırlanmış; tüm temel, ileri ve çok değişkenli istatistiksel veri analizi tekniklerini içeren, program yaparak paylaşımlı modda ve etkileşimli modda veri analizine olanak sağlayan ileri düzeyde gelişmiş bir programdır. Yukarıda sözü edilen programlardan INSTAT ve MYSTAT kullanımı kolay olan, temel istatistiksel teknikleri içeren basit programlardır.

MINITAB, SPSS, STATISTICA ve SYSTAT paketleri; temel, ileri ve çok değişkenli yöntemleri sunması nedeniyle profesyonel hazır yazılımlardır. Kümeleme Analizi, Ayırma Analizi, Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi, Seriler Arası Korelasyon Analizi, Zaman Serileri Analizi, Güvenilirlik ve Soru Analizi, Yaşam Analizi gibi günümüzde ileri analitik araştırmaların değerlendirilmesinde yararlanılan istatistiksel teknikleri araştırmacılara sunmaktadır.

BMDP ve SAS paketleri ise günümüz istatistik biliminin sunduğu en son temel, ileri, parametrik ve nonparametrik teknikler ile çok değişkenli analiz yöntemlerini ayrıntılı çıktılarla sunan paket programlardır. MINITAB, SPSS, SYSTAT VE STATISTICA programlarına göre kullanımı biraz zor olan ve ileri düzeyde istatistik bilgisi gerektirmesinden dolayı profesyonel istatistikçi ve uzman araştırmacılara yönelik programlardır.

Yukarıda sayılan tüm paketler ve bu paketler ile benzer özellikleri taşıyan fakat burada adı geçmeyen programlar birbirleri ile karşılaştırıldıklarında kullanıcıların ihtiyaçlarını giderecek, kullanımı kolay, çalışma sayfası içeren ve her an ulaşılabilir olan MINITAB, SPSS, STATISTICA, SYSTAT, BMDP ve SAS hazır yazılımları veri analizlerinde diğerlerine göre tercih edilmektedir.

BMDP ve SAS paketlerinin dos versiyonları, MINITAB, SPSS, SYSTAT ve STATISTICA ’nın Windows versiyonlarını aşağıdaki özellikleri taşımaktadır:

1. Çalışma sayfası aracılığı ile veri girişi 2. Başka paket programlardan veri aktarılması 3. Veri analizi modülleri aracılığı ile veri işleme

3.1. Frekans ve çapraz tabloların hazırlanması 3.2. Grafiklerin çizilmesi

3.3. Belirtici istatistiklerin hesaplanması 3.4. Parametrik ve parametrik olmayan testler

3.5. Regresyon ve korelasyon analizi (basit, doğrusal, çoklu) 3.6. Çok değişkenli analiz

3.7. Zaman serileri analizi 3.8. Uyum analizi

Veri toplama aracı olarak kullandığımız anketle hedef kitledeki üst düzey yöneticilere sorular yöneltilmiş ve bu sorulara verdikleri cevaplar likert ölçeğine göre puanlandırılarak değerlendirilmeleri sağlanmıştır. SPSS (Statistical Package For The

Social Sciences - Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paketi) sosyal bilimler için kullanılan bir istatistiksel paket programdır. SPSS ’de yapılan bir çok analizi diğer programlarda da yapmak mümkündür ancak sözel sorulara verilen cevapların güvenilirliğinin araştırılması gibi belli konularda SPSS haricindeki programlar yetersiz kalmaktadır. Bu durumda anket sonuçlarının değerlendirilmesinde SPSS paket programının kullanılması daha uygun olacaktır. Çünkü diğer hazır yazılımların özelliklerine sahip olmasının yanında anket değerlendirmelerinde yararlanılacak olan güvenilirlik analizlerini de SPSS ile kolayca yapmak mümkündür.

SPSS paket programıyla elde edilen analiz sonuçlarının sağlaması MINITAB paket programında yapılmış ve bu analiz sonuçları Ek 50 ’de verilmiştir. Ancak Ek 50 ’de verilen MINITAB analizleri güvenilirlik analizi sağlamalarını içermemektedir. Çünkü MINITAB mühendislik alanında istatistiksel değerlendirmeler yapmak için hazırlanmış bir pakettir ve anket sorularıyla elde edilen sayısal verilerin istatistiksel analizleri, dağılımları ve güvenilirliği test edilirken, SPSS ’de sorulara verilen puanlara göre değerlendirmeler ve soruların kendisinin güvenilirliği araştırılmaktadır. MINITAB ’da “Croanbach Alpha” hesabı ve “Parça Testi (Item Test)” yapılamamaktadır.