Veri Toplama Aracı

AraĢtırmada veri toplama aracı olarak araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen ―Örgüt Kültürünün Toplum Destekli Polislik AnlayıĢını Destekleme Düzeyi Ölçeği‖ kullanılmıĢtır. Ölçek, araĢtırmanın amaçlarına uygun olarak TDP konusuyla iliĢkili olarak (1) Örgüt Kültür Öğeleri, (2) Mesleki Kültür Özellikleri, (3) Mesleki SosyalleĢme Düzeyi olmak üzere üç ana kısımdan oluĢmaktadır. Üç farklı ana

143

bölümden oluĢan ölçek, PMYO öğrencileri ve PMYO yönetici-öğretim görevlileri olmak üzere iki hedef kitleye yönelik olarak düzenlenmiĢtir. PMYO öğrencileri ve PMYO yönetici-öğretim görevlileri için ayrı ayrı geliĢtirilen ölçeklerin birbirine paralel olması göz önünde bulundurulmuĢtur. Temelde ölçekler aynı olup, sadece hitap ettiği denek grubu dikkate alınarak cümle yapılarında değiĢime gidilmiĢtir.

Ölçek geliĢtirilirken, öncelikle ilgili literatür taraması yapılarak bir madde havuzu oluĢturulmuĢtur. Daha sonra ölçeğin geçerliliği için konuyla ilgili olarak, Diyarbakır, Kayseri, Elazığ Z. Ağar gibi farklı PMYO‘larda çalıĢan, TDP ve polis eğitimi konusunda doktora çalıĢması yapmıĢ, yönetici pozisyonunda 6 alan uzmanının ve Fırat ve Erciyes Üniversitesinde görevli 2 Prof. Dr. ve 3 Doç. Dr. olmak üzere 5 eğitim bilimleri uzmanının görüĢlerine baĢvurulmuĢtur. Ayrıca anlaĢılırlığı arttırmak amaçlı Kayseri PMYO‘da görevli Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Okutmanı tarafından ölçek incelenmiĢ ve düzenlemeler yapılmıĢtır. Yapılan değerlendirmeler sonucu 75 madde ve bir açık uçlu sorudan oluĢan ölçeğin pilot uygulaması, araĢtırmacının da görevli olduğu Kayseri PMYO‘dan 33 kiĢilik bir öğrenci grubu ve 12 kiĢilik öğretim grubuyla gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu uygulama sonrası PMYO öğrenci grubunun ve öğretim görevlilerinin görüĢleri de dikkate alınarak anlaĢılırlığa yönelik düzeltmeler yapılmıĢtır. Pilot uygulaması yapılan ölçeğin Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısı PMYO öğrenci grubu için .85, öğretim görevlileri grubu için .81olarak bulunmuĢtur.

Ölçek Likert tipinde hazırlanmıĢ olup, deneklerden ölçeklerde yer alan önermeleri; (1) Hiç Katılmıyorum, (2) Kısmen Katılıyorum, (3) Karasızım, (4) Katılıyorum ve (5) Tamamen Katılıyorum seçeneklerinden biriyle cevaplamaları istenmiĢtir. Ölçeğin aralık geniĢliği ―dizi geniĢliği/yapılacak düzey sayısı‖ (5-1=4 => 4/5= 0.80) formülü ile hesaplanarak (Tekin, 1996, s.312), araĢtırma bulgularının değerlendirilmesinde aritmetik ortalama;

1,00 – 1,79 Kesinlikle katılmıyorum=> Çok DüĢük destekleme düzeyi 1,80 – 2,60 Katılmıyorum =>DüĢük destekleme düzeyi

2,61 – 3,40 Kararsızım => Orta derecede destekleme düzeyi 3,41 – 4,20 Katılıyorum => Yüksek destekleme düzeyi 4,21 – 5,00 Kesinlikle katılıyorum =>Çok Yüksek destekleme düzeyi

Ģeklinde belirlenmiĢtir. Ayrıca söz konusu aritmetik ortalama aralıklarına denk gelen destekleme düzeylerinin derecesi de yukarda gösterilmiĢtir.

144

Ölçek maddelerine ait puanlama yapılırken, olumlu ifadeler için Likert türündeki beĢ seçenekli 5,4,3,2,1 katılım derecesi kullanılırken, olumsuz ifadelerde ise bu sıralama ters çevrilerek (örneğin; kesinlikle katılmıyorum 5 puan) elde edilen puanlar kullanılmıĢtır.

Ölçme aracının yapı geçerliği belirlemek amacıyla ölçeğin her bölümü için açımlayıcı faktör analizi yapılmıĢ, ayrıca boyut oluĢturabilme olasılığına bakılmıĢtır. Bu analizde temel bileĢenler analizi (Principal Component) ve dikey döndürülmüĢ faktör analizi (Orthogonal Varimax rotation) tekniği kullanılmıĢtır.

Faktör analizi, ölçülebilir ve gözlenebilir çok sayıdaki değiĢkeni, gözlenemeyen ve benzer Ģekilde değiĢen, daha az ve gizli olan değiĢkenlere ayrıĢtırma, azaltma çabası olarak tanımlanabilir. Buna kısaca madde azaltma da denir. Açımlayıcı faktör analizi (Exploratory Factor Analysis-EFA) ise araĢtırmacının değiĢkenleri etkileyen belirli sayıda faktörü keĢfetmek ve değiĢkenlerin beraber değiĢtiği durumları analiz etmek istediğinde kullandığı bir faktör analizi tekniğidir. Diğer faktör analizi tekniği olan Doğrulayıcı Faktör Analizi (Confirmatory Factor Analysis-CFA) tekniğinden farklı olarak Açımlayıcı Faktör Analizi tekniğinin temel önermesi, veri seti içerisinde çok sayıda ortak ve gizli faktörün olduğu, ama asıl amacın değiĢkenler arasındaki bağlantıyı (correlation) açıklayan en küçük sayıdaki ortak faktörü bulmak olduğudur. Çok sayıda önemsiz değiĢkeni dikkate almak yerine bir kaç temel faktöre odaklanmak daha mantıklıdır. Bundan dolayı faktör analizinin en önemli faydasının değiĢkenleri anlamlı kategorilere ayırmak olduğu söylenebilinir (Yong ve Pearce, 2013, s.79-80).

Faktör Analizi için 3 temel gereklilik yerine getirilmelidir (Pallant, 2011, s.181- 185). Bunlar: 1) Verilerin faktör analizine uygunluğunun değerlendirilmesi: Bu değerlendirmede iki husus öne çıkmaktadır. Birincisi örneklemin büyüklüğündeki yeterliliktir. Tabachnick ve Fidell (2007, s.618) en az 300 kiĢilik bir örneklem büyüklüğünde faktör analizinin uygulanabileceğini savunmaktadırlar. Ancak ölçek maddelerinin faktör yük değerlerinin .80‘in üstünde olduğu durumlarda 150 kiĢilik bir gruba da uygulanabilir. Ġkincisi ise değiĢkenler arasındaki iliĢkinin gücü ile alakalıdır. DeğiĢkenler arasındaki iliĢkinin gücünü hesaplayan ve ölçek verilerinin faktörleĢtirilip faktörleĢtirilemeyeceğine dair karar veren ve bir ön Ģart olarak kabul edilen 2 tür ölçü geliĢtirilmiĢtir. Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi ve Barlett‘in küresellik testi (Barlett‘s Test of Sphericity) diye adlandırılan bu testlerde faktör analizine uygunluk için KMO

145

minimum değerinin 0 ile 1 arasında .60‘dan büyük olması, Barlett‘s küresellik testi değerinin de (p < .05)‘den küçük olması gerekmektedir. Ayrıca maddelerin yük değerleri yani korelasyon r 0.30‘dan büyük olmalıdır. Maddelerin hangi faktörlere ait olduğunu belirlemek için kullanılan ölçüt, bir madde ile faktör arasındaki iliĢkinin derecesini gösteren faktör yüküdür. Bir madde faktörlerden hangisiyle en yüksek iliĢki gösteriyorsa, o faktör altında yer alır. r‘nin .30‘dan küçük olduğu durumlarda değiĢkenler arasındaki iliĢkinin zayıf olduğu ve faktör analizine uygunluğun sorgulanabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır (Tabachnick ve Fidell, 2007, s.620). 2) Faktörleri açığa çıkarma: DeğiĢkenler arasındaki iliĢkiyi en iyi Ģekilde temsil edecek, en az sayıda faktörü belirleyecek farklı teknikler geliĢtirilmiĢtir. Temel bileĢenler analizi (principal Components), Temel faktörler (principal factors), Ġmajları faktörleĢtirme (image factoring), en yüksek olasılığı faktörleĢtirme (limaximum likelihood factoring), alpha faktörleĢtirme (alpha factoring), ağırlıksız en küçük kareler (unweighted least squares) ve genelleĢtirilmiĢ en küçük kareler (generalised least squares) bunlardan bazılarıdır. Bunlar arasında en sık kullanılan temel bileĢenler analizidir. DeğiĢkenler arasındaki iliĢkiyi en iyi açıklayan faktör sayısının tespiti araĢtırmacıya bağlıdır. AraĢtırmacı bu tespiti yaparken faktör sayısını olabildiğince aza indirgemeye ve veri setindeki değiĢimi de olabildiğince fazla açıklamaya dikkat etmelidir. Tabachnick ve Fidell, (2007, s.619) istenilen sonuca ulaĢılıncaya kadar faklı faktör sayılarının denenmesini tavsiye etmektedir. Faktör sayılarının belirlenmesinde belirli teknikler kullanılmaktadır. Bunlar: Kaiser kriteri, scree test ve paralel analizdir. 3) Faktörleri döndürme ve yorumlama: faktör sayısı belirlendikten sonra bir sonraki aĢama olan yorumlamaya geçebilmek için mutlaka faktörlerin döndürülme iĢleminin yapılması gerekir. Tabachnick ve Fidell‘e (2007, s.642) göre hiçbir faktör analiz yöntemi, döndürme (rotation) iĢlemi olmaksızın anlamlı bir çözümleme sağlamamaktadır. Faktörleri çözümlemeye yönelik Ġki tür döndürme yaklaĢımı vardır: dikey (orthogonal) ve eğik (oblique). Dikey döndürme yorumlama açısından daha kolay bir yaklaĢım olduğu için daha çok tercih edilmektedir. Dikey döndürme yaklaĢımı altında birçok farklı döndürme tekniği (Varimax, Quartimax, Equamax) vardır.

Son olarak bir faktörün isimlendirilmesi için çalıĢmanın tasarımına bağlı olarak en az üç değiĢkenin o faktör altında toplanması gerekmektedir. Genel olarak döndürme sonunda bir faktör altında 2 veya daha az ölçek maddesinin toplanması olumsuz olarak

146

yorumlanır. Ancak madde yük değerleri (r > .70) büyük ise 2 maddeli faktörlerinde güvenilir olduğu kabul edilir (Yong ve Pearce, 2013, s.80).

Bu çalıĢma yukarıda sıralanan tüm kriterleri sağlamaktadır. Uygulanan Faktör analizinde .40‘ın altında faktör yük değeri alan, iki faktörde de birbirine yakın değerler alan maddeler ölçekten çıkarılmıĢtır. Ancak madde yük değerleri r > .70‘den büyük olan 2 maddeli faktörler ölçeğe dâhil edilmiĢtir. Ölçeğin her bölümü için ayrı uygulanan faktör analize yönelik sonuçlar Tablo 15‘de özetlenmiĢtir. Maddelerin faktör yük değerlerinin gösterir listeler EK 1‘de sunulmuĢtur.

Tablo 15. Faktör Analizi Sonuçları

Alt Boyutlar Madde No

Açıklanan Varyans Yüzdesi Öz Değer Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) Değeri- Bartlett Küresellik Testinin Değeri Güvenirlik Katsayısı (Cronbach Alpha) Ör gü t Kü ltü r Öğ ele ri Artifaklar(Kültürün Görünen Yüzü) 1.- 2.- 3.- 4. 8,380 2.598 KMO= .929 Bartlett's test= (10797.681; df = 465; p = .000) .906 Sembol olarak Üniforma 9.- 6. 7,117 2.206

TDP'ye ait Değerler

30. - 35. - 31. - 36. - 12. - 33. - 34. - 11. 26. - 29. - 19. - 32.- 18. 15,263 4.732 Problem Odaklı Polislik Ġlkeleri 25. - 27. - 28.- 43. 7,338 2.275 Polisin GeniĢletilmiĢ Sosyal Rolü 16.- 15.- 22. 6,777 2.101 Hesapverbilirlik 23.-24. 4,645 1.440 Yerel odaklılık 38.- 39. 5,710 1.770 Toplam 1.-43. Maddeler 55,230

147 Alt Boyutlar Madde No

Açıklanan Varyans Yüzdesi Öz Değer Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) Değeri-Bartlett Küresellik Testinin Değeri Güvenirlik Katsayısı (Cronbach Alpha) M es le ki K ül tü r Ö ze lli kl er i DeğiĢime Açıklık 49. - 47. - 48. - 44. 17.720 2.481 KMO= .797 Bartlett's test= (2919.373; df = 91; p = .000) .694 Halkla iç içe olma

(ġüphecilik Sonucu Halktan Kopukluğu Ġçeren) 51. -46.- 45. 12.529 1.754 Mesleki DayanıĢma 55. - 53.- 57.- 54. 15.285 2.146 UzlaĢma Kültürü (ÇatıĢma Kültürünü Ġçermekte) 59.- 60. 10.338 1.447 Toplam _Maddeler 44.-60. 55.872

Alt Boyutlar Madde No

Açıklanan Varyans Yüzdesi Öz Değer Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) Değeri-Bartlett Küresellik Testinin Değeri

Güvenirlik Katsayısı (Cronbach Alpha) M es le ki S os ya lle Ģme D üz ey i B o y u tu Mesleki Yetkinlik ( Mesleki Yeterliliği ve Değerleri Ġçeren) 62.- 64.-61.- 63.- 66.- 67.- 68.- 75. 26.699 3.738 KMO= .848 Bartlett's test= (4625.128; df = 91; p = .000) .629 KiĢilerarası ĠliĢkiler 73.- 74.- 69. 15.244 2.134 Organizasyonel Politikalar 70.-71.- 72. 13.729 1.922 Toplam 61.-75. Maddeler 55.673

Faktörlerin yorumlanması ve isimlendirilmesi aĢamasında ölçek maddeleri arasındaki ortak noktalar ve vurgulamak istedikleri anlamı en iyi ifade eden isimler faktörlere verilerek boyutlar oluĢturulmuĢtur. Ölçek maddeleri bazında ―Okulda gerçekleĢtirilen törenler, konferanslar, seminerler, ritüeller vb. etkinliklerde polisin baĢlıca görevinin halka hizmet olduğu vurgulanır.‖ (1. Madde); ―Okulda gerçekleĢtirilen etkinliklerde halkın desteğini alamayan polisin baĢarılı olamayacağına dikkat çekilir.‖ (2. Madde); ―Okulda gerçekleĢtirilen etkinliklerde Polisin halkla iyi iletiĢim kurmasının zorunluluğu üzerinde durulur.‖ (3. Madde) ve 4. Maddenin―Okulda gerçekleĢtirilen etkinliklerde polisin suçları önleme görevinin

148

suçluları yakalamaktan daha önemli olduğu vurgulanır.‖ oluĢturduğu boyut, vurguladıkları ve ortak noktaları olan artifaklar ile TDP arasındaki iliĢkiyi ölçtüğü için

Artifaklar (Kültürün Görünen Yüzü) olarak isimlendirilmiĢtir.―Üniforma, polisin

otoriter duruĢunu halka gösteren bir semboldür.‖ (6. Madde) ve ―Üniformanın tüm teĢkilatı temsil etmesinden dolayı, üniformalı iken olumsuz etki yaratacak davranıĢlardan kaçınılması gerektiği bilinci oluĢturulmaktadır.‖ 9. Maddenin oluĢturduğu boyut örgüt kültürü öğelerinden biri olan sembollerden polis üniformasının TDP üzerindeki etkisini vurguladığı için Sembol olarak Üniforma olarak isimlendirilmiĢtir.―Toplumla bütünleĢmeyi kolaylaĢtırmak için, okulumuz öğrencilerin toplumsal etkinliklerde yer almasına önem verilir.‖ (30. Madde); ―Okulumuzda, evrensel moral ve etik değerlere bağlılığı geliĢtirmek büyük önem arz eder.‖ (35. Madde); ―Okulumuzda, halkın polise karĢı tutumunu iyileĢtirmek için, polis-halk bütünleĢmesine yönelik alternatif seçenekleri aramak yeğlenen bir durumdur.‖ (31. Madde); ―Derslerde, gerçek yaĢam örnekleri çerçevesinde, toplulukla birlikte sorun çözme becerilerinin geliĢtirilmesi üzerinde durulur.‖(36. Madde);―Okulumuzda toplum sorunlarına karĢı duyarlı olmak, eğitim sürecinde önem verilen değerlerdendir.‖ (12. Madde); ―Okulumuzda Polis adayları arasında, polisin, her an ulaĢılabilir olması gerektiği yönünde bir bilinç geliĢtirilmiĢtir.‖(33. Madde); ―Okulumuzda eğitim sürecinde toplumla çatıĢma yerine, toplumla uzlaĢma yollarının aranması gerektiği hususuna önem verilir.‖ (34. Madde); ―Okul kuralları, insan haklarına saygı gösterilmesi bilincinin kazandırılmasını amaçlar.‖ (11. Madde); ―Polis adaylarının eğitiminde, suçun önlenmesine yönelik, polis ve toplum iĢbirliğinin sağlanması, önemli bir strateji olarak benimsetilmeye çalıĢılır.‖ (26. Madde); ―Eğitimimizde, toplumsal sorunların çözülmesinde, toplum kaynaklarından (iĢ dünyası, sosyal hizmet kurumları, eğitim kurumları, vb.) yararlanılması hususu önemli görülür.‖ (29. Madde); ―Polis ve toplum arasında açık bir iletiĢim kanalının bulunması gerektiği hususu tüm polis adaylarınca paylaĢılan bir durumdur.‖ (19. Madde), ―Birey ve toplum güvenliğini sağlamak amacıyla, polislik mesleğinde, uyulması gerekli normlar ve değerler yazılı olarak açıklanmıĢtır.‖ (32. Madde) ve 18. Maddenin ―Okulda, meslekte en büyük yardımcımın toplum olacağını öğrendim.‖oluĢturduğu boyut polisin örgüt kültürünün temelindeki öğe olan TDP‘ye ait değerleri, normları ve temel prensipleri içerdiği için

149

―Polis için asıl düĢman suçlular değil, suça neden olan koĢullardır.‖ (27. Madde); ―Polisin halkla iĢbirliği içinde çalıĢması, suç önleme politikaların geliĢtirilmesine katkı sunar.‖ (28. Madde); ―Gerçek polislik suç oluĢmadan önlemektir.‖ (43. Madde) ve 25. Maddenin ―Halk desteğini elde edebilmek için, polisin, halkı bilgilendirme etkinliklerini gerçekleĢtirmesi bir zorunluluktur.‖ oluĢturduğu boyut TDP‘nin temelindeki Problem Odaklı Polisliğin temel ilke, tutum ve değerlerini içerdiği için Problem Odaklı Polislik Ġlkeleri olarak isimlendirildi.―Sadece güvenlik değil, diğer toplumsal sorunları( sosyal, ekonomik, eğitim vb. ile ilgili) çözmeğe çabalamak polisin yeteneğini geliĢtirir.‖ (22. Madde); ―Polisin temel sorumluluğu, düzeni sağlamanın ötesinde, toplumun mutluluk ve refahına hizmet etmektir.‖ (15. Madde) ve 16. Maddenin ―Polisin etkililiği, suçluları yakalama oranından çok, toplumun yaĢam kalitesini artırma amaçlı faaliyetlerindeki baĢarısı ile ölçülür.‖oluĢturduğu boyut, polisin rolünün TDP anlayıĢında değiĢtiğini, sadece suçları aydınlatmak ve toplumsal düzeni sağlamanın ötesinde tüm toplumsal sorun alanları ile ilgilenmek, toplumsal refaha katkıda bulunmak olduğunu vurguladığı için Polisin

GeniĢletilmiĢ Sosyal Rolü olarak isimlendirilmiĢtir. ―Polisin, yaptığı uygulamalara

iliĢkin topluma hesap vermesi, polis teĢkilatının geliĢimine katkı sağlar.‖ (23. Madde) ve 24. Maddenin ―Polisin yaptığı uygulamalara iliĢkin topluma hesap verir olması, polislik mesleğinin anlayıĢına aykırıdır.‖oluĢturduğu boyut, hesapverebilirlik kavramı çerçevesinde örgüt kültürü ve TDP iliĢkisini temele aldığı için Hesapverebilirlik olarak isimlendirilmiĢtir.―Polis güvenlik stratejilerini belirlenirken yerel Ģartları gözönünde bulundurur.‖ (38. Madde) ve 39. Maddenin ―Polis hizmet sunarken bulunduğu yörenin kültürel özelliklerini dikkate alır.‖oluĢturduğu boyut, örgüt kültürü ile TDP‘nin 4 temel saç ayağından biri olan yerelleĢme arasındaki iliĢkiyi öne çıkardığı için Yerel Odaklılık olarak isimlendirilmiĢtir.

Ölçeğin Polislik Mesleğinin Kültürel Özelliklerini içeren ikinci bölümünde ―Polislik mesleği, muhafazakâr bir karakter ve dünya görüĢü gerektirir.‖ (48. Madde); ―Polislik mesleğinin önemli özelliklerinden biri devamlı değiĢime açık olmasıdır.‖ (49. Madde); ―Polis baĢarılı olmak için otoriter/sert olmak zorundadır.‖ (47. Madde) ve 44. Maddenin―Polisin uygulama ve stratejileri polis haricindekiler tarafından eleĢtirilemez.‖oluĢturduğu boyut, polislik mesleğinin literatürde belirtildiği gibi muhafazakar bir karakteristiğe mi yoksa TDP anlayıĢının gereği değiĢime açık bir

150

yapıya mı sahip olduğu yönündeki yargıları test etmektedir. Bundan dolayı DeğiĢime

Açıklık olarak isimlendirilmiĢtir. ―Toplumsal sorunların çözülmesine katkı sağlayan

kiĢiler olarak polislerin halktan ayrı değil, halkla iç içe olması gerekir.‖ (51. Madde);―Mesleğin doğası gereği, polisin Ģüpheci olması gerekir.‖ (45. Madde) ve 46. Maddenin―Polisin suç araĢtırması yaparken herkesi potansiyel suçlu olarak görmesi gerekir.‖oluĢturduğu boyut, polislik mesleğinin kültürel bir özelliği olarak Ģüphecilik ve onun bir sonucu olarak halkatan izole olma, kopuk olma ile bunun zıttı TDP anlayıĢının öngördüğü halkla iç içe olma anlayıĢını sorguladığı için Halkla Ġç Ġçe Olma olarak isimlendirilmiĢtir.―Polislik mesleğindeki güçlü mesleki dayanıĢma ‗Polisin Polisten BaĢka Dostu Olmaz‘ düĢüncesini doğurmuĢtur.‖ (53. Madde);―Polislikte en önemli kurallardan biri ‗her ne olursa olsun meslektaĢını kollamaktır.‖ (54. Madde); ―Üstlendikleri görevin niteliğine bağlı olarak, polisin, toplumdaki diğer kiĢileri küçümsediğini düĢünüyorum.‖ (57. Madde) ve 55. Maddenin ―Polis TeĢkilatında mesleğinin doğası gereği amir-memur arasında çatıĢma kültürü hakimdir.‖oluĢturduğu boyut, polis meslek kültürü özelliği olarak mesleki dayanıĢmayı vurguladığı için

Mesleki DayanıĢma olarak isimlendirilmiĢtir.―Okulumuzda, polis adayları, her türlü

çatıĢmalara karĢı, sorun çözmeye dayalı tutum ve davranıĢlar kazanmaları yönünde eğitilir.‖ (59. Madde) ve 60. Maddenin ―Polis adayları arasında birbirine bağlılığın bir kültürel norm olarak geliĢtiğini düĢünüyorum.‖oluĢturduğu boyut, polis meslek kültürü özelliği olarak uzlaĢmacı anlayıĢla onun zıttı çatıĢmacı anlayıĢa odaklandığı için TDP‘nin öngördüğü uzlaĢmacı kültürü vurguladığı için UzlaĢma Kültürü olarak isimlendirilmiĢtir.

Ölçeğin Mesleki SosyalleĢmeyi ele alan üçüncü bölümünde ise literatürle benzerlik teĢkil ederek Ģekilde ―Okulda mesleğimin gerektirdiği tüm görevlerin uzmanlık bilgisini edindim.‖ (61. Madde); ―Okulda sosyal birisi olduğuma inanıyorum.‖ (62. Madde); ―Okul arkadaĢlarımla uyum içinde olduğumu düĢünüyorum.‖ (63. Madde); ―Okulda, öğrencilerin sosyalleĢmesi için düzenlenen çeĢitli etkinliklere (özel gün kutlamaları, sosyal içerikli toplantılar, münazaralar, folklorik etkinlikler, konferanslar vb.) gönüllü olarak katılmaktayım.‖ (64. Madde); ―Okuldaki eğitim süreci içinde kendimi mesleğimle özdeĢleĢmiĢ görüyorum.‖(66. Madde);―Emniyet TeĢkilatındaki iĢ iliĢkilerinin doğasını kavradım.‖ (67. Madde), ―Polislik mesleğinin temel değerlerine uygun davranmaktayım.‖ (68. Madde) ve 75.

151

Maddenin ―ProfesyonelleĢme gereği stres yönetimi, öfkelerini kontrolü, empati yapma becerisini kazandırma vb. polis eğitiminde önemle üzerinde durulan konulardır.‖oluĢturduğu boyut, sosyalleĢmenin sonucu edinilen mesleki yeterliliğe ve mesleki değerlere vurgu yaptığı için ikisini de içeren Mesleki Yetkinlik ifadesi ile isimlendirilmiĢtir. ―Polis adaylarının sosyalleĢmesi büyük çoğunlukla arkadaĢ grupları aracılığıyla gerçekleĢir.‖ (74. Madde); ―Polislikte, meslekteki tutum ve davranıĢlara, meslektaĢlar arasındaki deneyim paylaĢımının yön verdiğini düĢünüyorum.‖ (73. Madde) ve 69. Maddenin ―Mezun olduğumda, toplum destekli polislik anlayıĢını benimseyen, mesleğine uyumlu birisi olacağıma inanmaktayım.‖oluĢturduğu boyut, sosyalleĢmede arkadaĢlık iliĢkilerinin ve uyumlu olmanın önemini vurguladığı için

KiĢilerarası ĠliĢkiler olarak isimlendirilmiĢtir. ―Polislik mesleğinde uygulanan birçok

politikanın yanlıĢ olduğunu düĢünüyorum.‖ (71. Madde); ―Okulda öğrendiklerimle, gerçek yaĢamda gözlemlediğim polislik uygulamaları birbirine zıt durumlar oluĢturuyor.‖ (72. Madde) ve 70. Maddenin ―Polislik mesleğinin gerektirdikleri aslında benim ruhsal yapımla çeliĢiyor.‖oluĢturduğu boyut, literatürde organizasyonel politikalar diye adlandırılan kavrama iĢaret ettiği için Organizasyonel Politikalar olarak adlandırılmıĢtır.

Ölçek tasarlanırken tahmin edilen boyutlarla faktör analizi sonucunda elde edilen boyutlar arasında bazı farklar oluĢmuĢtur. Ölçeğin 1. ana bölümünde yer alan bir sembol olarak Üniforma kültürün görünen yüzünü temsil eden Artifaklar içinde değerlendirilirken ayrı bir boyut olarak ortaya çıkmıĢtır. Benzer Ģekilde hesap verebilirlik de TDP‘ye ait değerler-ilkeler içinde değerlendirilirken ayrı bir boyut olarak görülmüĢtür. En ilginç sonuç ise, polisin rolünün sadece güvenliği sağlamak ve kamu düzenini korumak olmadığı onun daha ötesinde daha geniĢ bir sosyal sorumluluğunun olduğu düĢüncesinin ayrı bir boyut olarak ortaya çıkmasıdır. Bu boyut Polisin GeniĢletilmiĢ Sosyal Rolü olarak adlandırılmıĢtır. Ölçeğin 2. ana bölümünde ise ölçek tasarlanırken ayrı boyutlar olarak düĢünülen Ģüphecilik mesleki kültür özelliği ile halktan kopukluk (uzaklaĢma) birleĢmiĢ ve tek bir boyutu oluĢturmuĢlardır. Ölçeğin 3. bölümünde dizayn aĢamasında ayrı boyutlar olarak düĢünülen, mesleğin gerektirdiği bilgi ve beceriyi öğrenmeyi içeren mesleki yeterlilik ve mesleki değer ve inançları öğrenip, ona göre hareket etmeyi içeren mesleki değerler birleĢmiĢ ve tek bir boyut oluĢturmuĢlardır.

152

Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalıĢmaları kapsamında her bir ana bülüm için ayrı ayrı Cronbach-Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıĢ ve ölçeğin 1. Ana Bölümü Organizayon Kültür Öğeleri α= .906, 2. Ana Bölümü Mesleki Kültür Özellikleri için α= .694 ve 3. Bölümü Mesleki SosyalleĢme Düzeyi için α= .629 bulunmuĢtur. Bu verilerin değerlendirilmesinde Özdamar (2004, s.25) tarafından önerilen aĢağıdaki kriterler kullanılmıĢtır.

0,00 ≤ α < 0,40 ise ölçek güvenilir değildir. 0,40 ≤ α < 0,60 ise ölçek düĢük güvenilirliktedir. 0,60 ≤ α < 0,80 ise ölçek oldukça güvenilirdir.

0,80 ≤ α < 1,00 ise ölçek yüksek derecede güvenilir bir ölçektir.

Bu kriterlere göre ölçeğin 1. ana bölümü yüksek derecede güvenilir, 2. ana bölümü oldukça güvenilir ve 3. ana bölümü oldukça güvenilir olarak değerlendirilmiĢtir.