Veri Toplama Araç ve Teknikler

Çalışmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Uygulanan anket üç bölümden oluşmaktadır. Anketin birinci bölümünde demografik bilgilerin yer aldığı kişisel bilgiler; ikinci bölümünde Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği, üçüncü bölümde Örgütsel Bağlılık Ölçeği bulunmaktadır (Ek 1). Araştırmaya katılan öğretmenlerden her iki ölçekte bulunan ifadelere (5) Tamamen Katılıyorum, (4) Katılıyorum, (3) Kısmen Katılıyorum, (2) Katılmıyorum, (1) Hiç Katılmıyorum şeklinde belirtilen derecelerden birini işaretlemeleri istenmiştir. Yine her iki ölçekte bulunan olumsuz maddeler ters kodlanarak analiz edilmiştir.

Derinbay (2011) tarafından geliştirilen Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği’nin güvenirlik çalışmaları sonucu elde edilen Cronbach Alfa katsayısı tüm ölçek için .95; öğretimsel destek alt boyutu için .83; yönetsel destek alt boyutu için .89; adalet alt boyutu için .92 bulunmuştur. Faktör analizi çalışmaları sonucunda 29 maddeye indirilen ölçeğin son haliyle öğretimsel destek faktörü 9 madde ile varyansın % 5.02’sini; yönetsel destek faktörü 9 madde ile varyansın % 5.25’ini; adalet faktörü 11 madde ile varyansın % 44.5’ini açıklamaktadır.

Balay (2000) tarafından geliştirilen Örgütsel Bağlılık Ölçeği’nin güvenirlik çalışmaları uyum, özdeşleşme ve içselleştirme alt boyutları için alfa iç tutarlık katsayıları uyum alt boyutu için .38 ile .68 arasında; özdeşleşme alt boyutu için .33 ile 0.75 arasında; içselleştirme alt boyutu için .53 ile .83 arasında değiştiğini göstermiştir. Faktör analizi çalışmaları ile uyum faktörü 8 madde ile varyansın % 26.2’sini; özdeşleşme faktörü 8 madde ile varyansın %16.7’sini; içselleştirme faktörü 11 madde ile varyansın %13.8’ini açıklamaktadır.

Bu araştırma kapsamında elde edilen veriler doğrultusunda Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği için açımlayıcı faktör analizi yapılarak faktör yükleri hesaplanmış her iki ölçek için dönüştürülmüş faktör matrisi tablosu Ek 2 ve Ek 3 te sunulmuştur. Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği’ nin 3 boyutlu ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği’ nin 3 boyutlu olduğu belirlenmiştir.

Tablo 3.2

Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği Örneklem Yeterliliği Testi KMO ve Bartlett's Test

KMO Uygunluk Ölçüsü .970

Bartlett's Küresllik Testi _{Ki-kare 10502.905} Serbestlik derecesi 406

p .000

Tablo 3.2’de KMO ve Bartlett's testi sonucu .970 sayısı örneklemin mükemmel derecede yeterli olduğu sonucunu ortaya koymuştur. KMO değeri >.60 ve p<.05 olarak bulunmuştur. Kullanılan ölçek için yapılan faktör analizi güvenilir ve anlamlıdır.

Tablo 3.3’de değişkenlerin her faktördeki ağırlığı gösterilmiştir. Tablo 3.3

Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği Faktör Yükleri

Faktör Yükü Ö Ğ RE T İM S E L DE ST E K

1.İşimi etkileyen kararları kendim alabilirim. 0.548

2.Mesleki eğitimlerde kazandığım bilgi ve becerileri uygulama olanağını bulabilirim. 0.586 3.Okul yönetimi, mesleki gelişimim için hiçbir çaba göstermez. 0.613

4.Okul yönetimi, başarılarımı takdir eder. 0.624

5.Okul yönetiminden kendimi geliştirebilecek geribildirimler alırım. 0.594 6.Okul yönetimi, fikirlerimi ve önerilerimi dikkate almaz 0.601 7.Görevimi ne kadar iyi yaparsam yapayım, okul yönetiminin varlığımı önemsemediği

duygusuna kapılıyorum. 0.534

8.Okul yönetimi, ihtiyaç duyduğum ders araç gereçlerini temin eder. 0.550 9.Okulumda, çalışma ortamına ilişkin fiziki ihtiyaçlar (bilgisayar, masa, kırtasiye

Tablo 3.3

Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği Faktör Yükleri (Devamı)

YÖ NE T SE L D E ST E K

10.Herhangi bir problemim nedeniyle (hastalık, aile vb.) işe gelemediğimde, okul

yönetimi bu durumu anlayışla karşılar. 0.421

11.Okul yönetimi, personel hatalarına karşı toleranslıdır. 0.402 12.Okul yönetimi, öğretimsel konularda bana rehberlik eder. 0.630 13.Okul yönetimi, kendimi evimdeki gibi huzurlu ve mutlu hissetmem için elinden

geleni yapar. 0.731

14.Okul yönetimi, çalışanlar arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi yönünde çaba gösterir. 0.681 15.Okul yönetimi, çevrenin/velilerin haksız talepleri karşısında beni savunur. 0.629 16.Okul yönetimi, veli/çevre ile işbirliği gerektiren durumlarda öğretmenlere yardımcı

olur. 0.727

17.Okul yönetimi, her türlü eleştiriye açıktır. 0.600

18.Okulun geliştirilmesine yönelik önerilerim, okul yönetimi tarafından desteklenir. 0.685

ADAL

E

T

19.Okul yönetimi, öğretmenlere sorumluluklarına denk yetkiler verir. 0.661 20.Okul yönetimi, başarılı öğretmen davranışlarının farkındadır. 0.721 21.Okul yönetimi, okul sürecine ilişkin bilgiyi ve enformasyonu öğretmenlerle paylaşır. 0.629

22.Okul yönetimi, öğretmenlere güvenir. 0.711

23.Okul yönetimi, beni etkileyen kararlar alırken benim de görüşlerimi alır. 0.624 24.Okulumda, görev dağılımı kişisel ve mesleki yeterliklere uygun olarak yapılır. 0.659 25.Okulun kaynaklarından herkes eşit düzeyde faydalanır. 0.590 26.Okul yönetimi, bütün öğretmenlere eşit mesafededir. 0.688 27.Okul yönetimi, ders dağılımını yaparken adil davranır. 0.551

28.Bu okulda, sadece hak edenler ödüllendirilir 0.453

29.Kurul toplantılarında tüm öğretmenler düşüncelerini özgürce söyleyebilir. 0.414

Tablo 3.3’de görüldüğü üzere bütün faktör yükleri 0.30 un üstünde hesaplanmıştır.

Tablo 3.4’de algılanan örgütsel destek ölçeğinin açıklanan toplam varyans özdeğerleri verilmiştir.

Faktör Yükü

Tablo 3.4

Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği Açıklanan Toplam Varyans

Özdeğer Açıkladığı Varyans Toplam

Adalet 14.638 50.474 50.474

Yönetsel Destek 1.371 4.726 55.200

Öğretimsel Destek 1.185 4.085 59.285

Tablo 3.4 incelendiğinde toplamda 3 faktörün çıktığı görülmektedir. İlk faktör toplam varyansın % 50.474 ünü, ikinci faktör % 4.726 sını, üçüncü faktör ise % 4.085 ini açıklamaktadır. Özdeğerlerin açıkladıkları birikimli varyans miktarı % 59.285 olarak hesaplanmıştır.

Tablo 3.5’de KMO and Bartlett's Testi sonuçları sunulmuştur. Tablo 3.5

Örgütsel Bağlılık Ölçeği Örneklem Yeterliliği Testi KMO ve Bartlett's Test

KMO Uygunluk Ölçüsü .946

Bartlett's Küresllik Testi _{Ki-kare 7587.868} Serbestlik derecesi 351

p .000

Tablo 3.5’de KMO ve Bartlett's Testi sonucu 0,946 sayısı örneklemin mükemmel derecede yeterli olduğu sonucunu ortaya koymuştur. KMO değeri >0.60 ve p<0.05 olarak bulunmuştur. Kullanılan ölçek için yapılan faktör analizi güvenilir ve anlamlıdır.

Tablo 3.6

Örgütsel Bağlılık Ölçeği Faktör Yükleri

Faktör Yükü

UYUM

1.Bu okuldaki görevimi büyük ölçüde parasal kaygılarla yapıyorum. .294 2.Bu okulda çalışmaya karar vermekle hata ettiğimi düşünüyorum. .542 3.Emek ve birikimlerim bu okuldan ayrılmamı engelliyor. .327 4.Öğrencilerin başarısına ilişkin çabamın ders saatleriyle sınırlı olduğunu düşünüyorum. .279

5.Bu okula uyum sağlamada güçlük çekiyorum. .572

6.Bu okulun kurallarına mecbur olduğum için uyuyorum. .599 7.Bu okulda çalışma şevkimin her geçen gün azaldığını hissediyorum. .645 8.Bu okulda yönetimin beni okula bağlama çabalarından rahatsızlık duyuyorum. .446

Ö Z DE ŞL E Ş M E

9.Bu okulun çalışmak için mükemmel bir yer olduğunu düşünüyorum. .623

10.Bu okulun bir üyesi olmaktan gurur duyuyorum. .664

11.Bu okulun mesleğim ile ilgili değişiklik ve yenilikleri takip etme olanağını sağladığı

kanısındayım. .702

12.Bu okul işimde beni en yüksek performansı göstermeye özendiriyor. .766 13.Bu okulun eğitim ve öğretim etkinlikleri açısından uygun bir ortam sağladığını

düşünüyorum. .620

14.Çalışma arkadaşlarla okul dışında da sık sık birlikte oluyorum. .227 15.Başka bir yerde çalışma olanağım olduğu halde bu okulda çalışmayı yeğliyorum. .479 16.Bu okulda yeteneklerimi en üst düzeyde gerçekleştirdiğime inanıyorum. .584

İÇS E L L E ŞT İR M E

17.Okulumun başarısı için beklenenin ötesinde çaba gösteriyorum. .376

18.Bu okulun geleceğini gerçekten düşünüyorum. .513

19.Bu okulun problemlerini kendi problemim olarak algılıyorum. .658 20.Okuluma karşı yapılan eleştirileri kendime yapılmış sayarım. .652 21.Zamanımın çoğunu okuluma ilişkin etkinlikler dolduruyor. .505 22.Okulumun değerleriyle bireysel değerlerim oldukça benzerdir. .553 23.Okulumun önceliklerini kendi önceliklerim olarak algılıyorum. .640 24.Okulumun çıkar ve beklentilerine uygun hareket etmeyi görev sayarım. .572 25.Okulum övüldüğünde kendimi övülmüş hissediyorum. .633

26.Okulumu başkalarına anlatmaktan zevk alıyorum. .653

Tablo 3.6’da görüldüğü üzere bütün faktör yükleri .30 un üstünde hesaplanmıştır.

Tablo 3.7’de örgütsel bağlılık ölçeğinin açıklanan toplam varyans özdeğerleri verilmiştir.

Tablo 3.7

Örgütsel Bağlılık Ölçeği Açıklanan Toplam Varyans

Özdeğer Açıkladığı Varyans Toplam

Uyum 10.416 38.576 38.576

Özdeşleşme 2.395 8.869 47.445

İçselleştirme 1.876 6.948 54.393

Tablo 3.7 incelendiğinde toplamda 3 faktörün çıktığı görülmektedir. İlk faktör toplam varyansın % 38.576 ünü, ikinci faktör % 8.869 sını, üçüncü faktör ise % 6.948 ini açıklamaktadır. Özdeğerlerin açıkladıkları birikimli varyans miktarı % 54,393 olarak hesaplanmıştır.

Güvenirlik analizi, herhangi bir konuda örneklemi oluşturan birimler üzerinden veri toplamak amacıyla geliştirilen ölçme aracını oluşturan ifadelerin kendi aralarında tutarlılık gösterip göstermediğini test etmek amacı ile kullanılmaktadır (Ural ve Kılıç, 2013, s.280). Bu bağlamda Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği, bu çalışma sonucu elde edilen veriler ile güvenirlik boyutunda yeniden test edilmiş tablo 3.8 ve tablo 3.9’da güvenirlik testi sonuçları sunulmuştur.

Tablo 3.8

Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği Güvenirlik Testi Cronbach's Alpha Madde Sayısı

Öğretimsel Destek .815 9

Yönetsel Destek .932 9

Adalet .941 11

Tablo 3.9

Örgütsel Bağlılık Ölçeği Güvenirlik Testi

Cronbach's Alpha Madde Sayısı

Uyum .777 8

Özdeşleşme .895 8

İçselleştirme .920 11

Örgütsel Bağlılık .928 27

Güvenirlik testi için Alfa (Cronbach) yöntemi kullanılmıştır. Güvenirlik katsayısı, 0 ile 1 arasında bir değer alır ve değer 1 e yaklaştıkça güvenirlik artar (Ural ve Kılıç, 2013, s.280). Tablo 3.8 ve tablo 3.9 incelendiğinde her iki ölçeğin de alt boyutlarıyla güvenirlik değerinin istenilen düzeyde olduğu görülmektedir.

Gerekli izinler (Ek 4, Ek 5, Ek 6) alınarak elden dağıtılan anketlerden eksik ve hatalı olan anketler değerlendirme dışı bırakılarak analiz edilmiştir.