Algılanan örgütsel desteğe ilişkin sonuçlar ve tartışma

Bu bölümde öğretmenlerin örgütsel destek algılarının hangi değişkenlere göre anlamlı farklılık gösterdiklerine ilişkin bulgular sunulmuş ve bu sonuçlarla ilgili önceki yıllarda yapılmış araştırma sonuçlarına yer verilmiştir.

Çalışmaya katılan öğretmenler algılanan örgütsel destek ölçeğine katıldıklarını (͞x = 3,75) belirtmişlerdir ve yüksek düzeyde destek algısına sahip oldukları tespit edilmiştir. Alt boyutlar düzeyinde karşılaştırıldığında öğretimsel destek düzeyine katılım en yüksek iken yönetsel destek düzeyine katılım en düşüktür. Gül (2010), çalışmasında devlet liselerinde çalışan öğretmenlerin orta düzeyde örgütsel destek algısına sahip oldukları sonucuna varmıştır.

Cinsiyet değişkenine göre örgütsel destek algısı öğretimsel destek alt boyutunda anlamlı farklılık göstermektedir. Kadın öğretmenlerin öğretimsel destek düzeyleri erkek öğretmenlerden anlamlı şekilde yüksektir. Yönetsel destek ve adalet alt boyutlarında ve algılanan örgütsel destek düzeyinde anlamlı farklılık görülmemiştir. Benlioğlu ve Atanur Başkan (2014) yaptıkları çalışmada erkek akademisyenlerin örgütsel destek düzeylerinin kadın akademisyenlere göre daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.

Erkol (2015) ve Kalağan (2009), araştırmalarının sonucunda kadın katılımcıların örgütsel destek algı düzeylerinin erkeklerden fazla olduğunu tespit etmişlerdir. Geçer (2015) çalışmasında öğretmenlerin cinsiyetlerine göre örgütsel destek algılarında anlamlı bir farklılık bulunmadığı sonucuna varmıştır. Rhoades ve Eisenberger (2002), çalışmaları sonucunda cinsiyet değişkenin algılanan örgütsel destek ile ilişki olmadığını tespit etmişlerdir.

Eğitim durumu değişkenine bakıldığında örgütsel destek algısında ve alt boyutları olan öğretimsel destek, yönetsel destek ve adalet boyutlarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Gürbüz (2012), algılanan örgütsel destek değişkenine ait ortalamalar arasındaki farkın kaynağı incelendiğinde lisansüstü eğitim alan çalışanların, lisans, ön lisans, ortaöğretim, ilköğretim mezunu çalışanlardan daha az örgütsel desteği algıladıklarını tespit etmiştir. Büyükgöze (2014), çalışmasında lisans mezunu öğretmenlerin lisansüstü mezunu öğretmenlerle benzer düzeyde örgütsel destek algısına sahip olduğu sonucuna varmıştır. Rhoades ve Eisenberger (2002) tarafından yapılan meta-analiz çalışması sonucunda, eğitim durumu ile örgütsel destek algı düzeyi arasında pozitif bir ilişkinin var olduğu ortaya koyulmuştur.

Okul türü değişkenine göre örgütsel destek algısında ve tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık görülmüştür. Fen ve meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek ve alt boyutlarında kendi aralarında farklılaşmaz iken diğer okul türlerinde görev yapan öğretmenlerden anlamlı şekilde farklılaştığı ve daha az örgütsel destek algıladıkları görülmüştür. Ortaokulda görev yapan öğretmenlerin yönetsel destek algıları Anadolu lisesinde görev yapan öğretmenlerden daha az iken; Anadolu lisesinde görev yapan öğretmenlerin öğretimsel destek algıları fen lisesinde görev yapan öğretmenlerden daha fazladır. Öğretmenlerin algılanan örgütsel destek düzeyleri değerlendirildiğinde tüm alt boyutlarıyla en düşük destek algı düzeyine sahip olan meslek lisesi öğretmenleri olduğu görülmektedir. Bunun sebebinin meslek eğitiminin maliyetinin yüksek olması, öğrenci başarısının düşük olması, eğitim sisteminde diğer kurumlara giremediği için meslek lisesini tercih etmek zorunda olan isteksiz öğrenci profili varlığı, yönetim sisteminin diğer kurumlara nazaran faklı işleyiş içinde olması gibi etmenler olduğu söylenebilir.

Eğriboyun (2013), yaptığı araştırmada Genel Lise yöneticilerinin Anadolu Lisesi ve Fen Lisesi yöneticilerine göre örgütsel destek algılarının daha az olduğu sonucuna

varmıştır. Bu durumu oluşturan faktörlerin başında bu tip okullara yapılan yatırımların yetersizliği öne sürülmüştür. Geçer (2015), çalışmasında Anadolu liselerinde çalışan öğretmenlerin örgütsel destek algı düzeylerinin İmam Hatip ve Mesleki ve Teknik Anadolu liselerinde çalışan öğretmenlerden yüksek olduğunu rapor etmiştir. Erkol (2009), liseleri karşılaştırdığı çalışmasının sonucuna göre İmam Hatip Lisesi ve mesleki ve teknik Anadolu liselerinde çalışan öğretmenlerin Anadolu liselerinde çalışan öğretmenlerden daha az destek gördükleri düşüncesi içinde olduklarını belirtmiştir.

Branş değişkenine göre örgütsel destek algısında ve tüm alt boyutlarında anlamlı farklılıklar görülmüştür. Okulöncesi ve sınıf öğretmenlerinin öğretimsel destek düzeyleri kültür dersi (branş) öğretmenlerinin öğretimsel destek düzeylerinden anlamlı şekilde yüksektir. Meslek dersi öğretmenlerinin örgütsel destek algıları tüm alt boyutlarıyla birlikte okulöncesi ve kültür dersi (branş) öğretmenlerinden düşük olduğu görülmüştür. Derinbay (2011), araştırmasının sonucunda öğretmenlerin sınıf öğretmeni ya da branş öğretmeni olmalarının algıladıkları destek düzeyinde anlamlı bir farklılık yaratmadığını rapor etmiştir.

Çalışmaya katılan öğretmenlerin kıdem değişkenine göre örgütsel destek algılarında sadece öğretimsel destek boyutunda anlamlı farklılık görülmüştür. Elde edinilen bulgulara göre 1-5 yıl ve 11-15 yıl kıdem süresine sahip öğretmenlerinde öğretimsel destek düzeyleri 20 yıl ve üzeri kıdem süresine sahip öğretmenlerden anlamlı şekilde yüksek olduğu belirlenmiştir. Yönetsel destek ve adalet alt boyutlarında ve algılanan örgütsel destek düzeyinde anlamlı farklılık görülmemiştir. Nayır (2011), çalışmasında yöneticilerin öğretmenlere sağlanan örgütsel desteğin örgütsel adalet boyutuna ilişkin görüşleri arasında kıdem değişkenine göre anlamlı bir fark olduğu; kıdemi 11 yıl ve üzeri olan yöneticilerin 1-5 yıl arası ve kıdemi 6-10 yıl arası olan yöneticilerin görüşlerine göre daha olumlu olduğu sonucuna ulaşmıştır. Stinglhamber ve Vandenberghe (2003), araştırmalarının sonucunda iş görenlerin hizmet süreleri arttıkça örgütsel destek algılarının azaldığını, yani kıdem ile algılanan örgütsel destek arasında ters yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğunu tespit etmişlerdir. Gül (2010), yaptığı çalışmanın sonucunda kıdem açısından devlet liselerinde ve özel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algılarında anlamlı bir farklılık olmadığını tespit etmiştir.

Çalışmaya katılan öğretmenlerin yaş değişkenine göre örgütsel destek algılarında sadece öğretimsel destek boyutunda anlamlı farklılık görülmüştür. Elde

edinilen bulgulara göre 25-34 yaş aralığındaki öğretmenlerin öğretimsel destek düzeylerinin 35-44 ve 45-54 yaşa aralığındaki öğretmenlerden anlamlı şekilde yüksek olduğu belirlenmiştir. Yönetsel destek ve adalet alt boyutlarında ve algılanan örgütsel destek düzeyinde anlamlı farklılık görülmemiştir. Derinbay (2011), araştırmasında öğretmenlerin algıladıkları örgütsel desteğin yaş değişkeni göre anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucuna varmıştır. Buna göre 23-30 yaş aralığındaki öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek düzeyleri 39-46 ya aralığındaki öğretmenlere göre daha fazladır. Kalağan (2009), çalışmasında araştırma görevlilerinin örgütsel destek algılarında, hizmet süresi değişkenine göre anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna varmış, kurumlarında 3 yıl ve daha az bir süre çalışan araştırma görevlilerinin örgütsel destek algı düzeylerinin 4 yıl ve üstünde çalışma süresine sahip olan araştırma görelilerinden daha yüksek olduğunu tespit etmiştir.

Alınan ödül sayısı değişkeni ele alındığında örgütsel destek algısında ve alt boyutları olan öğretimsel destek, yönetsel destek ve adalet boyutlarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Derinbay (2011), çalışmasında öğretmenlerin mesleklerindeki başarılarından dolayı aldıkları ödül değişkenine göre algıladıkları örgütsel destek düzeyleri anlamlı bir fark göstermediği sonucuna varmıştır.

Kurum görev yılı değişkenine bakıldığında örgütsel destek algısında ve alt boyutları olan öğretimsel destek, yönetsel destek ve adalet boyutlarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Tüzün (2014), hemşirelerin algıladıkları örgütsel destek ve lider-üye etkileşiminin işe yabancılaşma üzerindeki etkisini araştırdığı çalışmasında bulunduğu kurumda 10 yıldan fazla çalışan hemşirelerin 1-5 yıl arasında çalışma süresine sahip hemşirelerden daha fazla örgütsel destek algıları sonucuna varmıştır.

Örgütsel destek konusu üzerine yapılmış olan pek çok araştırma örgüte mensup kişilerin bireysel özelliklerinin örgütsel destek düzeyini etkilediğini göstermektedir. Araştırmalarda en çok ön plana çıkan ve algılanan örgütsel desteği etkilediği düşünülen bireysel faktörler, cinsiyet, yaş, kıdem ve eğitim düzeyidir (Bozkurt, 2007). Bozkurt (2007)’un çalışmasının sonuçlarına göre algılanan örgütsel destek düzeyi sadece eğitim düzeyinde anlamlı farklılık göstermekte; cinsiyet, yaş ve kıdem değişkenlerinde anlamlı farklılık göstermemektedir.