Uzlaştırma Süresi

5560 Sayılı Kanundan önceki düzenlemede, barodan uzlaştırmacı görevlendirilmesinin istendiği tarihten itibaren otuz gün içinde uzlaştırmanın sonuçlandırılacağı, bu sürenin Cumhuriyet savcısı tarafından bir kez daha otuz gün

331

“....Katılan M. ise, Şikayetçi olduğunu, davaya katılmak istediğini ancak sanığın zararını karşılaması halinde uzlaşmak istediğini söylemiş, bilahare sorulduğunda ise sanığın 150 YTL vermesi halinde uzlaşacağını belirtmiştir. Bunun üzerine sanıktan sorulduğunda aynen, „ Mağdurun uzlaşma önerisini kabul ediyorum, kendisine 150 YTL vereceğim.‟ demesi nazara alınarak duruşma bitirilmiş ve uzlaşmanın gerçekleştiği kabul edilerek davanın düşürülmesine karar verilmiştir. Dosya kapsamında mağdurun zararının giderildiğine ilişkin herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. O halde uzlaşmanın koşullarından, zararın ödenmesi koşulunun gerçekleşmediği açıktır. Yerel mahkemece, sanığın zararı ödeyeceğine ilişkin taahhüdüne itibar edilerek, zararın ödenip ödenmediği araştırılmadan uzlaşma nedeniyle kamu davasının düşürülmesine karar verilmesi isabetsiz ve yasaya aykırıdır...”, YCGK, 15/04/2008 tarih, 2008/2-73 E., 2008/88 K., Uyap Ağından Alınmıştır.

332

138 uzatılabileceği düzenlenmişti. Ancak 5560 sayılı yasa ile birlikte sürelerde değişiklik yapılarak ikinci kez verilecek süre 20 güne indirilmiştir. Soruşturma ve kovuşturmanın uzlaştırma müzakereleri nedeniyle sürüncemede kalmaması için uzlaştırmacı, uzlaştırma bürosu tarafından dosyadaki belgelerin örneği kendisine verildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde uzlaştırmayı sonuçlandırmalıdır (CMK m. 253/12)333. Bu sürenin yetmemesi halinde talep halinde veya resen uzlaştırma bürosu tarafından uzlaştırmacıya en çok 20 gün daha süre verilebilir (CMK m. 253/12, Yönetmelik m. 17). Sürenin uzatılması halinde bu karar uzlaştırma bürosu tarafından uzlaştırmacıya bildirilir. Söz konusu süreler içinde uzlaştırma gerçekleşmezse uzlaştırmanın sağlanamadığı kabul edilecek ve uzlaştırmanın bu sebeple gerçekleşmediği belirtilerek dosya uzlaştırma bürosuna iade edilecektir.

Yukarıda belirtildiği üzere uzlaştırmacılar için süre belirtilmiş, taraflar için de kanun soruşturma işlemlerinin sürüncemede kalmaması için uzlaştırma teklifinin kabul veya reddi için süre sınırlaması getirmiştir. Buna göre;

“CMK 253 (4) Soruşturma konusu suçun uzlaşmaya tâbi olması ve kamu davası açılması için yeterli şüphenin bulunması hâlinde, dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir. Büro tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Şüphelinin, mağdurun veya suçtan zarar görenin reşit olmaması halinde, uzlaşma teklifi kanunî temsilcilerine yapılır. Uzlaştırmacı, uzlaşma teklifini açıklamalı tebligat veya istinabe yoluyla da yapabilir. Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren üç gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılır.” hükmü gereğince, şüpheli mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaştırma teklifinde bulunulduktan itibaren üç gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılacaktır.

Bu durumda 3 günlük sürenin ne zaman başlayacağı sorusu akla gelmektedir. Buna göre 3 günlük süre, uzlaştırma teklifi tebligatla yapılıyorsa, tebligatın alındığı tarihte ancak burada CMK 39. maddesi uyarınca üç günün hesabında tebliğ günü dikkate alınmayacak, posta veya vasıtalı aracılığıyla bildirmelerde ise bildirimin

333

139 posta idaresine verildiği tarihi kabul etmek uygun olacaktır334. Uzlaştırma teklifinin taraflara haklı bir mazeretle ulaşılmadığı ispat edildiği takdirde, kanaatimizce uzlaştırma teklifinin taraflara tekrar yapılması gerektiği kanaatini taşımaktayız.

Yukarıda da bu hususa değindiğimiz üzere, taraflardan birine uzlaştırma teklifi yapıldıktan sonra uzlaştırma teklifini kabul etmemesi durumunda artık diğer tarafa teklif dilmesine gerek kalmaksızın uzlaşma gerçekleşmemiş gibi soruşturma sonuçlandırılacak ve iddianame düzenlenerek kamu davası açılması sağlanacaktır.335

Uzlaştırma süresi uzlaştırma yönetmeliğinin 17. maddesinde de düzenlenmiştir. Buna göre;

“(1) Uzlaştırmacı, uzlaştırma evrakını teslim aldıktan sonra otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırır. Bu süre içerisinde sonuçlandıramazsa durumu açıklayan bir dilekçeyle büroya başvurması hâlinde bürodan sorumlu Cumhuriyet savcısının onayını almak koşuluyla uzlaştırma bürosu bu süreyi en çok yirmi gün daha uzatabilir.

(2) Uzlaşma teklifinin reddedilmesine rağmen, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan edebilirler.” şeklinde kanuna paralel bir şekilde düzenlenmiştir. Belirtmek gerekir ki uzlaştırmanın sonuçsuz kalması halinde artık tekrardan uzlaştırma yoluna gidilemeyecektir (CMK m. 253/18)336. Ancak her ne kadar tekrardan uzlaştırma yoluna gidilemeyeceği hükme bağlanmış ise de, CMK 253/16. maddesinde belirtildiği üzere “Uzlaşma teklifinin reddedilmesine rağmen, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan edebilirler.” hükmünden anlaşılacağı üzere iddianame düzenleninceye kadar taraflar uzlaştıklarını belirterek Cumhuriyet Savcısına başvurabilecektir. Bu durumda uzlaştırma işlemleri hukuki sonuç doğuracak yani taraflar uzlaştırmacı tarafından uzlaştırma sağlanmış şekilde rapor hazırlanmış gibi hüküm ve sonuç doğuracaktır.

334 YAŞAR, s. 2566; MALKOÇ/YÜKSEKTEPE, s. 1376. 335 YAŞAR, s. 2567. 336

CMK 253 (18) Uzlaştırmanın sonuçsuz kalması halinde tekrar uzlaştırma yoluna gidilemez. Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği madde 7/5.

140 Esasen burada kanun koyucu yerinde bir düzenleme getirmiştir. Zira adli makamlar tarafından yapılan uzlaştırma işlemlerinde tarafların uzlaşmamaları durumunda tekrardan uzlaştırmaya gidilmesi, adliyelerde binlerce dosyanın birikmesine, ayrıca uzlaştırmacılara gereksiz şekilde ikinci defa ücret ödenmesine ve hatta tarafların kasıtlı bir şekilde soruşturma sürecini sürüncemede bırakacağından getirilen sınırlama yerinde bir sınırlamadır. Ancak taraflar kamu davası açılıncaya kadar uzlaştıklarını beyan ederek zaten uzlaştırma kurumunun uygulanması olanağına sahiptirler. Ayrıca belirtmek gerekir ki iddianamenin düzenlenmesiyle birlikte tarafların uzlaştıklarına ilişkin dilekçe ile başvurmaları durumunda Cumhuriyet Savcısı söz konusu dilekçeyi dosyasına havale edecek, bu durumda uzlaştırma işlemi geçerli olduğundan dolayı ve kamu davası iddianamenin kabul edilmesiyle açıldığından dolayı mahkeme 15 günlük sürenin geçmemesi şartıyla uzlaştırma işlemleri olduğundan bahisle iddianameyi iade edebileceği gibi, iddianameyi kabul edip düşme kararı da verebilecektir.