Aday öğretmenlerin uygulamalı eğitiminin hedefi, temel ve hazırlayıcı eğitim döneminde görevleri ile ilgili verilen teorik bilgileri ve kazandırılan becerileri uygulamak suretiyle tecrübe kazanmalarını sağlamaktır. Uygulamalı eğitim hazırlayıcı eğitimden sonra Merkezî Eğitim Yönetme Kurulunca belirtilen tarihte başlar. Uygulamalı eğitim süresi top-lam 220 saatten aşağı olmamak üzere iki aydan az, beş aydan fazla otop-lamaz.
Aday öğretmenlerin uygulamalı eğitim yerleri belirlenirken, kendi branşlarında rehber öğretmenlik yeterliliğini ta-şıyan en az bir öğretmenin bulunmasına dikkat edilir. Ancak öğretmen ihtiyacı nedeniyle aday öğretmenler çoğu zaman müdür yetkili olarak atanmakta ya da bulunulan okuldaki öğretmenlerin hepsi aday olabilmektedir. Bu gibi
Hazırlayıcı Eğitim Programı • Bakanlık Teşkilatının;
a)Tanıtılması, b) Görevleri, c) Teşkilatı, d) İlgili mevzuatı,
e) Diğer kurumlarla ilişkileri,
durumlarda kendisine/kendilerine en yakın okuldan branşlarında rehber öğretmen yeterliliğini taşıyan bir öğretmenin rehber öğretmen olarak görevlendirilmesi gerekir.
Uygulamalı eğitime tâbi aday öğretmenler görevli bulundukları okulda yapılan öğretmenler kurulu toplantıları ile görevlendirildikleri her türlü kurs, seminer, konferans ve diğer eğitsel etkinliklere katılmak zorundadırlar. Bağımsız nöbet görevi üstlenemezler, ancak nöbetçi öğretmenin yanında, çalışma programını aksatmamak şartı ile yardımcı olarak nöbet görevi yaparlar ve nöbet sırasında öğretmeni olmayan sınıfların derslerine girerler. İlgili yönetmelikte rehber öğretmen nezaretinde derse girer, müstakil ders veremezler denilmekle birlikte, okullardaki öğretmen açığının fazla olması, derslerin boş geçmemesi ve çocukların eğitim hakkı dikkate alınarak günümüzde bu hususa çoğunlukla uyulamamaktadır.
Aday öğretmenlerin uygulamalı eğitim programları görevlendirildiği okul veya kurum amirinin sorumluluğunda yaptırılır. Kurum amiri tarafından uygulamalı eğitime alınan aday öğretmenin yetiştirilmesi için alanında yeterli, gö-rev ve meslek tecrübesine sahip, hizmete yatkın başarılı öğretmenler arasından bir rehber öğretmen gögö-revlendirilir. Aday öğretmenlerin uygulamalı eğitimi, aşağıdaki tabloda belirtilen I. Bölümde yer alan memurlara yönelik genel konuların yanında II. bölümde yer alan öğretmenlere yönelik özel konuların tamamını kapsamaktadır.
Aday öğretmenlerin uygulamalı eğitim programları merkezî eğitim yönetme kurulu tarafından belirlenen ilkeler çerçevesinde eğitim ve sınav yürütme komisyonlarının sorumluluğunda adayın görevlendirileceği birimin özelliği dikkate alınarak aşağıdaki tabloda belirtilen konularda hazırlanır.
Tablo 14: Uygulamalı Eğitim Programı Konuları
Genel Konular Öğretmenlere Özel Konular
• Yazışma ve dosyalama kuralları
• Sorumluluğuna verilen araç ve gereçleri kullan-ma ve bakımını yapkullan-ma
• Görevi ile ilgili mevzuatı bilme ve kurallarına uyma
• İç ilişkiler • Çevre ilişkileri • Ast-üst ilişkileri • İnsan ilişkileri
• Gizlilik dereceleri, yazışma ve gizlilik dereceli evrakın saklanması
• Görevi ile ilgili gözlem, araştırma ve inceleme-ler
• Güvenlik ve koruma tedbirleri • Uygulamada tarafsızlık
• Zamanın ve kaynakların verimli şekilde kullanıl-ması
• İlgili diğer konular
• Ünitelendirilmiş yıllık, günlük ve ders planı • Dersin işlenmesi için gerekli araç, gereçler
• Atölye öğretiminde öğrencilerin yapacakları iş ve uygula-malara ilişkin temrin resimleri ve projeler
• Okulun bulunduğu çevrenin ve bu çevredeki çeşitli kuru-luşların eğitim faaliyetleri ve ders amaçlarının gerçekleşti-rilmesi yönünden incelenmesi ile ilgili hususlar
• İnceleme gezilerinin planlaması, uygulaması ve değer-lendirilmesi
• Bir kısım ders ve uygulamaları endüstride yapan okullarda, öğrencilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi
• Sınıf ve danışman öğretmenlik çalışmaları
• Öğretmenler kurulunun görevleri ve kurulun sekreterlik hiz-metleri
• Öğrenci rehberlik hizmetleri
• Atölye ve laboratuvarların yönetimine ilişkin konular • Ölçme ve değerlendirme araçlarının hazırlanması,
uygu-lanması ve geliştirilmesi
• Okulun genel işleyişi ile ilgili yönetmelikler • Okulun yönetimi ile ilgili uygulamalar
Temel, hazırlayıcı ve uygulamalı eğitim devrelerinin tamamında başarılı olan aday öğretmenlerin adaylıkları-nın kaldırılması teklifi, aşağıda (2.Tablo) gösterilen değerlendirme belgesi ile değerlendirilir. Değerlendirme belgesi adaylığın kaldırılması gereken tarihten bir ay önce; öğretmenler ve sicil dosyaları valilikte tutulan personel için il millî eğitim müdürlüğündeki, sicil dosyaları Bakanlıkta tutulan personel için ise merkez teşkilatındaki adaylık işlemlerini yürüten birime gönderilir.
Tablo 15: Uygulamalı Eğitim Değerlendirme Belgesi
l. Aday Öğretmenin
a) Adı Soyadı : ...
b) Kurumu : ...
c) Birimi : ...
d) Kadro unvanı ve görevi: : ...
e) Doğum yılı ve yeri: : ...
f) Baba adı : ...
g) Kurum sicil no : ...
h) Öğrenim durumu: : ...
ı) İlk göreve başlama tarihi : ...
i) Adaylık süresi : ...
2. Adaylık süresi içinde diğer eğitimlerde aldığı puan a) Temel eğitim : ... puan b) Hazırlayıcı eğitim : ... puan 3 Değerlendirme nitelikleri Puan Ağırlığı 1. Sicil Amiri 2. Sicil Amiri A Genel Nitelikler (10) ( ) ( )
1 Kılık kıyafetine özeni 2 2 Nezaketi ve hoşgörülülüğü 2 3 Ağır başlılığı ve vakarı 1 4 Ciddiyeti 1 5 Kişisel çıkarlarına düşkün olmayışı 2 6 Uygulamadaki tarafsızlığı ve hakkaniyeti 1 7 Malzeme ve zamanı yerinde kullanması 1 B Disiplin Kurallarına Uyma Durumu (15) ( ) ( )
1 Kanun, yönetmelik ve emirlere uyması 4
2 Görevlerim tanı ve zamanında yapması 5
3 Üstlerine karşı tavır ve hareketi 3
4 Mesai arkadaşlarına karşı tavır ve hareketi 1
5 İtaati 2 C Çalışkanlığı (15) ( ) ( )
1 Görev yapmada heves ve gayreti 5
2 Araştırma ve inceleme yeteneği 5
3 Fizikî yorgunluğa dayanıklılığı 2
D İş Birliği Yapma Durumu (5) ( ) ( )
1 Grup içi uyumu 2
2 Grup çalışmasına yatkınlığı 3
E Güvenirliliği ve Sadakati (5) ( ) ( )
1 Dürüstlüğü 2
2 Dedi-kodu yapma alışkanlığı olmaması 1
3 Gizliliğe riayeti ve sır saklaması 1
4 Güveni kötüye kullanmaması 1
F Meslek Bilgisi (50) ( ) ( )
1 Öğretim planlama hazırlık ve uygulama becerisi 10
2 Eğitim öğretimde araç-gereç kullanma alışkanlığı 10
3 Çevre imkânlardan yararlanma ve işbirliği 10
4 Yöneltme ve yönlendirme başarısı 10
5 Ölçme-değerlendirme tekniklerine göre öğrenciyi değerlendirme 10
TOPLAM 100
Aday öğretmenlerin eğitimi ile ilgili daha geniş bilgiyi Millî Eğitim Bakanlığı Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Yönetmelikte bulabilirsiniz.
Ders dışı etkinlikler öğrencilerin, gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, eleştirel düşünme gücüne ve problem çöz-me becerilerine sahip, insan haklarına saygılı bireyler olarak yetişçöz-meleri yanında okulun çevreye tanıtılmasında da önemli role sahiptir. Bunu sağlayabilmenin en önemli yolu da etkinliklerin okulun ve çevrenin şartları dikkate alınarak veli, öğrenci ve öğretmenler tarafından birlikte planlanmasıdır.