Okul - veli iş birliği, öğrenci başarısını artıran önemli faktörlerden biridir. Güvenli ve düzenli bir okul ortamının sağ-lanmasında veli katılımının rolü büyüktür. Veli katılımının öncelikli amacı; okulun eğitim etkinliklerini yönlendiren okul personeline destek olmak, çalışmalara meslekleri ve yeterlilikleri doğrultusunda farklı düzeylerde katkılarını sağlamak, okul ve ev arasında sıkı bağlar kurarak öğrencinin eğitim sürecine katkıda bulunmaktır.
Bireyin kendini gerçekleştirebilmesi, demokrasi kültürünün yerleştirilmesi, veli ve öğrenci beklentilerinin sisteme dâhil edilmesi, hizmet üretenlerle alanlar arasında ilişkilerin belirlenmesi için sistematik bir düzenlemeye gerek duyul-muş bu nedenle ‘Öğrenci, Veli - Okul’ sözleşmesi hazırlanmıştır.
Öğrenci-Veli-Okul Sözleşmesinin Yasal Dayanakları
Öğrenci- Veli- Okul Sözleşmesi;
• 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, • VIII. Beş Yıllık Kalkınma Plânı,
• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, • Çocuk Hakları Sözleşmesi, • İlköğretim Kurumları Yönetmeliği,
• Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri Genelgesi,
• Öğrenci Meclisleri İç Tüzüğü’ne uygun hazırlanması gereklidir.
Sözleşmenin Tarafları: • Öğrenci
• Öğrenci Velisi / Anne-Babası/Vasi • Okul Yönetimi
Bu süreç içinde yapılması gerekenler aşağıda belirtilmiştir:
• Velilerin, öğrencilerin neyi nasıl öğrenecekleri konusunda bilgilendirilmesi
• Velileri, çocuklarının okul dışındaki zamanlarını en etkili şekilde değerlendirmelerine yardımcı olmalarının sağlanması
• Öğrenci ve velilerin okul kuralları ve genel eğitim politikaları konusunda bilgilendirilmesi
• Öğrenci ve velilerin okulun hizmet ve olanakları konusunda bilgilendirilmesi ve faydalanma imkanlarının artırılması
• Velilerle okul içinde ve dışında fiziksel ve psikolojik şiddete karşı iş birliği yapılması • Taraflar (okul-öğrenci-veli) arasındaki iletişim kanallarının açık tutulması
• Tarafların birbirlerinden beklentilerinin yazılı bir belge ile ortaya konulması
• Tarafların bireysel potansiyellerini üst düzeye çıkarabilecekleri şartların oluşturulması, öğrenci ve velilerin okulun performans değerlendirilmesi sürecine etkin katılımının sağlanması
Çocukların iyi bir eğitim almalarına yardımcı olmak amacı ile velilerden beklenen davranışlar vardır. Bu davranış-lardan bazıları aşağıda sıralanmıştır:
• Çocuğundan odasını toplamasını istemesi, • Ev işlerine yardım etmesini istemesi,
• Çocuğuna alışveriş yapma fırsatı tanıması,
• Çocuğunun ders araç ve gereçlerini özenli kullanması ve düzenli saklamasını sağlaması, • Çocuğundan kardeşlerinin derslerine yardım etmesini istemesi,
• Çocuğuna yaşına ve becerilerine uygun sorumluluklar vermesi, • Çocuğuna zamanını iyi planlaması konusunda yardım etmesi,
• Çocuğuna ödev ve sorumluluklarını yerine getirmesinde destek vermesi,
• Çocuğun gelişim dönemleri özellik ve ihtiyaçlarına cevap verecek etkinliklere yöneltilmesi, • Çocuğun arkadaşlık ilişkileri konusunda yol göstermesi,
• Çocuğa toplumsal sorumluluk bilincini kazandırma yolunda destek vermesi.
Velilerden, evde öğrenmeyi destekleyen bir ortam yaratarak çocuğunun gelişimine yardımcı olmaları istenebilir. Bunun için;
• Türkiye ve Dünya gündemine ait olayları çocuğuyla beraber izleyip değerlendirmesi, • Ailenin bir arada olduğu saatlerin bir bölümünün beraberce kitap okumaya ayrılması, • Bilinçli tüketici davranışlarının sergilenmesi,
• Diğer insanlara saygı göstermek gibi toplumsal sorumlulukların yerine getirilmesi ve buna evde de devam edilmesi,
• Çocuğun yanında yüksek sesle konuşulmaması ve kavga edilmemesi, • Şiddet içeren yayınların izlenmemesi,
• Aşağılayıcı bir dil kullanılmaması,
• Görsel medyayı takip etme ve bilgisayar kullanımı konusunda çocuğun seçici davranması konusunda bilgilendirilmesi
Velinin eğitim sürecine katılımının;
Okul İçinde Okul Dışında
• Okulda düzenlenen sergi, konferans, şenlik, ker-mes gibi etkinliklerde;
• Yiyecek ve içeceklerin hazırlanması, • Etkinliğin yapılacağı alanın düzenlenmesi, • Velilerin davet edilmesi,
• Öğrenci çalışmalarının seçiminde ve sergilenme-sinde;
• Öğretmene yardım edilmesi,
• Öğrencilere ve velilere uzmanlık alanıyla ilgili su-nular yapılması,
• Öğrencilerin öğrenmelerine yardımcı olacak deneyimlerin paylaşılması,
• Sınıf içi uygulamalarda öğretmene yardımcı olunması,
• Velinin ders işlenişi esnasında izleyici olarak sını-fa katılması,
• Okulda yürütülen projlerde yer alması.
• Gezi, konferans, sanatsal, kültürel ve bilimsel et-kinliklerde;
• Etkinlik süresince öğrencilerin güvenliğinin sağ-lanması,
• Gözetmenlik yapılması,
• Öğrencilerin etkinliğin düzenleneceği yere ara-ba ile götürülmesi,
• Gidilecek mekânın belirlenmesi,
• Randevu alınması ve giriş ücretlerinin indirimli olmasının sağlaması,
• Diğer velilerin etkinlik hakkında bilgilendirilmesi ve çocuklarına izin vermeleri için ikna edilmele-ri.
Öğrenci-veli-okul sözleşmesi çalışmalarının yürütülmesi sürecinde aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır. • Sözleşmenin ilköğretim okullarının tüm sınıflarında uygulanması,
• OGYE toplantısında okulun kendi yapısına özgü ve sözleşmenin özüne aykırı olmamak kaydıyla kuralların belirlenmesi,
• Sözleşme metninin iki nüsha olarak hazırlanması ve kayıt döneminde taraflara verilerek bilgilendirilmelerinin sağlanması,
• Taraflarca imzalanan sözleşme metinlerinin bir nüshasının okulun açıldığı ilk 10 gün içinde sınıf öğretmenine teslim edilmesi.
• İkinci nüshanın, öğrenci ve velinin kendilerini değerlendirmeleri için evde her gün rahatlıkla görebileceği bir yere konulmasının önerilmesi,
• Her dönem sonunda sözleşmenin işlerliğine yönelik bireysel raporlar ve değerlendirme formunun sınıf öğ-retmenleri tarafından doldurulması ve karneyle birlikte taraflara ulaştırılması,
• Öğretim yılı sonunda OGYE tarafından sözleşme maddelerinin yeniden değerlendirilmesi ve gerek görül-düğünde okula özgü hükümlerde değişiklikler yapılması,
• Sözleşme şartlarının öğrencinin okulda bulunduğu yıllar boyunca geçerliliğini sürdürmesi,
Öğrenci-veli-okul sözleşmesinin sağlıklı yürütülmesi ve amaca hizmet etmesi, tarafların haklarına sahip çıkmaları ve sorumluluklarını hassasiyetle yerine getirmelerine bağlıdır.
Sözleşme; okulun , öğrencinin ve velinin hak ve sorumluluklarını içeren üç bölümden meydana gelmektedir. Her bölümün sonunda yer alan okula özgü sorumluluklar, okulun içinde bulunduğu çevrenin imkânları dikkate alınarak Okul Gelişim Yönetim Ekibi (OGYE) tarafından belirlenmelidir.
Her dönem sonunda sınıf öğretmeni tarafından değerlendirme formu göz önünde tutularak sözleşmenin işlerliği-ne yöişlerliği-nelik bireysel raporlar hazırlanmalıdır.