Berfin dördüncü Ahmet ise yedinci sınıf öğrencisidir. Ahmet kardeşi Berfin’e ağabeylikten öte babalık yap-maktadır. Sürekli olarak annesini özlediği için ağlayan kardeşini avutmaya ve onun annesine olan özlemini gidermeye çalışmaktadır.
Yine bir gün soğuk bir kış gecesi Berfin artık anne özlemine dayanamaz olmuştur. Abisi Ahmet’e koşup an-nesini özlediğini ve annesine gitmek istediğini söyler. Ahmet kardeşini her zaman olduğu gibi avutarak ikna etmeye çalışır. Ama, Berfin ikna olacak gibi değildir, ille de annesine gitmek ister. Ahmet bütün yolları dener ve sonuç alamayacağını anlar. Çaresizdir, kardeşinin ısrarlarına daha fazla dayanamayacağını görünce YİBO’nun arka kısmındaki duvarın üzerinden atlayarak annelerine gitmek için okuldan kaçarlar.
Hava çok soğuktur ve zemheri ayazı nefes kesmektedir. İki kardeş ay ışığının da yardımıyla köylerine gitmek için yola koyulurlar. Rüzgarın çıkardığı ıslık sesine yabani hayvan uğultuları eşlik etmektedir. Korkudan birbirine sıkıca sarılan iki kardeş ayaklarının karda çıkardığı sesi arkalarından biri geliyormuş gibi algılamakta ve adım-larını hızlandırmaktadırlar.
Korkunun da etkisiyle bu şekilde saatlerce yürüdükten sonra artık Berfin yürüyemez olmuştur. Hem uykusu gelmiş hem de yürüyebilecek takati kalmamıştır. Ahmet bir süre kardeşini taşımaya çalışmış ama artık O da yorulmuş ve O’nun da uykusu gelmiştir. Bir dağ yamacında bir kayaya yaslanan iki kardeş bir birine sarılarak soluklanmak istemişlerdir.
Sabah onları aramaya çıkanlar iki kardeşi bir birine sarılı olarak uyurken bulmuştur. Anneye olan özlem bu iki kardeşin bir daha uyanmayacakları sonsuz bir uykuya dalmalarına neden olmuştur.
S e r b e s t E t k i n l i k l e r / S e ç m e l i D e r s l e r i n B e l i r l e n m e s i
Demokratik, modern toplumlarda eğitimin en önemli amaçlarından birisi, çocuğun içinde bulunduğu çağın koşullarına uyum sağlayacak akademik bilgi ve donanıma sahip olmasını sağlamanın yanında, sosyal olaylara karşı duyarlı, kendine güvenen, kendini ifade edebilen, yaratıcı düşünen, yaşadığı sorunlara çözümler üretebilen bireyler olmalarını da sağlamaktır.
Bu doğrultuda, çocukların okuldan en üst düzeyde yararlanmalarına, kendilerini ifade edebilmelerine ve bireysel gelişimlerine katkı sağlayacak fırsatlar yaratarak, okulda olmaktan mutluluk duyacakları sosyal ortamlar oluşturmak amacıyla serbest etkinlikler ve seçmeli dersler planlanır.
Amaç böyle olmasına karşın, uygulamada çocukların ilgi, istek ve beklentileri önemsenmeden, doküman ve kaynak bulma kolaycılığı tercih edilerek seçmeli derslerin belirlendiği görülebilmektedir. Örneğin: Okulda bilişim tek-nolojileri dersliği kurulalı 5-10 yıl geçmiş olmasına rağmen, bu derslik var diye her yıl bilişim tektek-nolojileri dersi seçmeli ders olarak seçiliyor. Oysa değişimin çok hızlı olarak yaşandığı bilişim alanında bilgisayarların kısa zaman içerisinde demode olduğu ve çok da yaygınlaştığı da düşünülünce, belki kırsal alanda ve bazı köy okullarında bu ders etkili olabilir. Ama özellikle kent merkezlerindeki okullarda bu dersin öğrencilerin ilgisini ne kadar çekeceği tartışılabilir.
Okuldaki öğretmenlerin branşları ya da bazı öğretmenlere ek ders görevi sağlamak gibi kaygılarla da öğrencilerin ilgi ve beklentileri önemsenmeden seçmeli dersler belirlenebilmektedir. Amacın çocukların okuldan en üst düzeyde yararlan-malarını sağlamak, kendilerini ifade edebilmelerine ve bireysel gelişimlerine katkı sağlayacak fırsatlar yaratmak ve onların okulda mutlu olmalarını sağlamak olduğuna göre, seçmeli dersler bu amaçlara hizmet edecek niteliklerde olmalıdır.
O halde bu dersleri belirlerken, öncelikle öğrencilerin ilgisini çekecek, istekli olarak katılacakları, güncel yaşam-larıyla kolayca ilişki kurabilecekleri etkinlikleri içeren, sosyal duyarlılığı artırmada daha etkili olabilecek diğer seçmeli derslerin de düşünülmesine özen göstermek gerekir.
Örneğin halk kültürü dersiyle, çocuğun yaşadığı sosyal çevrenin/bölgenin sosyal değerleri tanınabilir (cenaze, düğün, dini bayram gibi zamanlardaki tutum ve davranışlar), batıl inançlarla oluşturulmuş yanlış anlayışlar değiştirilerek, çağdaş bir kültür ve anlayışın oluşturulmasına etki edilebilir. Ayrıca bu dersin işlenmesi sürecinde okul ile çevredeki sosyal yaşam arasında kurulacak olan somut ilişki öğrenme-öğretme sürecinin daha etkin ve verimli olmasını sağlayabilir.
Düşünce eğitimi ve medya okuryazarlığı dersleri ile sosyal bir varlık olan insanın, düşünce ve uygarlık tarihindeki yeri, bilginin toplumların yaşamına nasıl yön verdiği, bilgiyi üreten ve bilgiye sahip olan kişilerin toplumdaki konumları somut olaylardan yola çıkılarak gösterilebilir. Çağdaş ve demokratik toplumun bireylerinde olması gereken eleştirel düşünme, kendini ifade etme, demokratik tutum gibi beceriler bu dersler içerisinde rahatlıkla kazandırılabilir.
Örnekler daha da artırılabilir. Asıl önemli olan seçilen seçmeli dersin ilköğretimin genel ve özel amaçlarının ger-çekleştirilmesine yapacağı katkıdır. Bu katkının sağlanabilmesi için öğretim yılının ikinci dönemin başından itibaren yeni ders yılının ilk ayının sonuna kadar olan süre içinde, okulun ve çevrenin olanakları, çocukların ilgi, istek ve gerek-sinimleri ile velilerin görüşleri de dikkate alınarak seçmeli dersler öğretmenler kurulunca belirlenir. Herhangi bir seçmeli
Bu bölümde aşağıdaki soruların yanıtlarını bulacaksınız. • Serbest etkinlikler nelerdir?
dersin seçilebilmesi için o dersin bir önceki yılda seçilmiş olması şartı aranmamalı, okul ve çevre koşullarında dersin etkililiği dikkate alınmalıdır.
6-8. sınıflardaki seçmeli ders uygulamasının bir benzeri 1-3. sınıflarda haftada 5 saat, 4-5. sınıflarda da haftada 4 saat serbest etkinlikler saatleri olarak uygulanmaktadır. Serbest etkinlik saatleri okul ve çevrenin koşulları ile çocuk-ların bireysel özellikleri ve gereksinimleri dikkate alınarak folklor, müsamere, konser, müzik, monolog, diyalog, grup tartışmaları, güzel konuşma-yazma, kitap okuma, dinleme, sergi düzenleme, gezi-gözlem, inceleme, bilmece, bul-maca, atışma, sayışma, şarkı ve türkü söyleme, soru sorma, cevap verme, duygu ve düşüncelerini ifade etme, oyun oynama, film izleme, bahçe etkinlikleri, bitki ve hayvan yetiştirme vb. sosyal ve kültürel etkinlikler, serbest zaman etkinlikleri olarak uygulanır.
Bu etkinliklere ayrılan süre ayrı ayrı veya blok olarak farklı günlerde uygulanabileceği gibi gerektiğinde tamamı bir gün içinde de uygulanabilir. Serbest etkinlikler saati, zümre öğretmenler kurulunca hazırlanan aylık çalışma planına göre uygulanır. Yapılan etkinlikler sınıf defterine yazılır.
1-5. sınıflarda serbest etkinlik saatlerinin uygulanması sürecinde, öğrencilerin ilgi duydukları en az bir öğrenci ku-lübüne üye olmaları ve o kulüp çalışmalarına katılmaları gerektiğinden 1-5. sınıflarda okuyan öğrencilerin iki haftada bir 6-8. sınıf öğrencileriyle birlikte üyesi oldukları kulüp çalışmalarına katılımları sağlanmalıdır.
Tablo 4: İlköğretim Okulları Haftalık Ders Çizelgesi DERSLER S I N I F L A R ZORUNLU DERSLER 1 2 3 4 5 6 7 8 Türkçe 11 11 11 6 6 5 5 5 Matematik 4 4 4 4 4 4 4 4 Hayat Bilgisi 4 4 4 Fen ve Teknoloji 3 3 4 4 4 Sosyal Bilgiler 3 3 3 3
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2
Yabancı Dil 3 3 4 4 4
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 2 2 2 2 2
Görsel Sanatlar 2 2 2 1 1 1 1 1 Müzik 2 2 2 1 1 1 1 1 Beden Eğitimi 2 2 2 2 2 2 2 2 Teknoloji ve Tasarım 2 2 2 Trafik Güvenliği 1* 1 Rehberlik/Sosyal Etkinlikler 1 1 1
ZORUNLU DERS SAATİ TOPLAMI 25 25 25 26 26 29 29 28
SEÇMELİ DERSLER 1 1 1 Yabancı Dil 1 1 1 Sanat Etkinlikleri 1 1 1 Spor Etkinlikleri 1 1 1 Düşünme Eğitimi 1 1 1 Halk Kültürü 1 1 1 Medya Okuryazarlığı 1 1 1 Bilişim Teknolojileri 1 1 1 Satranç 1 1 1
Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi** 1
Tarım 1 1 1
Seçilebilecek Ders Saati Sayısı 1 1 2***
SERBEST ETKİNLİKLER 5 5 5 4 4
TOPLAM DERS SAATİ 30 30 30 30 30 30 30 30
Not: Bu tablo Talim ve Terbiye Kurulunun 27/07/2010 tarih ve 75 sayılı kararına göre hazırlanmıştır. Tabloda bundan sonraki dönemlerde yapılacak güncellemeler ve değişiklikler ile ilgili açıklamalar http://www.ttkb.gov.tr adresinden izlenebilir.
1. (*) Trafik güvenliği dersi 4 ve 5. sınıf öğretim programları birleştirilerek 2012–2013 Öğretim Yılından itibaren sadece 5. sınıfta haftada 1 ders saatinde uygulanacaktır. 4. Sınıfın trafik güvenliği ders saati serbest etkin-likler ders saatine eklenecektir.
2. (**) Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi haftada 1 ders saati olmak üzere 2010–2011Öğretim Yılında 8. sınıfta seçmeli, 2011–2012 Öğretim Yılından itibaren de aynı sınıfta zorunlu ders olarak okutulacaktır. 3. (***) 2011–2012 Öğretim Yılından itibaren 8. sınıfta seçilebilecek seçmeli ders saati sayısı 1 olacaktır.
Ç e v r e İ n c e l e m e s i